درمان هلیکوباکتر پیلوری : علائم - علت - آزمایش های تشخیصی - پیشگیری | زخم معده

هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که با تاثیر روی معده و روده باعث زخم و ورم معده می شود؛ علائم – آزمایش های تشخیص و درمان آن را بخوانید.

هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) که با نام H. pylori نیز شناخته می شود، نوعی باکتری تاثیر گذار روی معده و روده کوچک است.

این باکتری در سال 1982 توسط دو محقق استرالیایی کشف شد. آنها همچنین دریافتند که هلیکوباکتر پیلوری می تواند باعث ایجاد بیماری زخم گوارشی نیز شود.

به زخم های باز ایجاد شده در پوشش معده یا قسمت بالایی روده کوچک زخم های گوارشی (Peptic ulcers) گفته می شود. اغلب زخم گوارشی تحت عنوان زخم معده (stomach ulcers) نیز شناخته می شود.

افزایش ایجاد سرطان معده و گاستریت (ورم معده) از دیگر عوارض هلیکوباکتر پیلوری است.

در این مقاله هلیکوباکتر پیلوری، علائم، نحوه تشخیص و درمان آن بررسی می شود. همچنین مطالبی در خصوص نحوه بیمار شدن افراد و ایجاد زخم معده توسط این باکتری ارائه خواهد شد.

همچنین بخوانید:

زخم معده : علائم و درمان (کلیک)

علت

از آنجایی که این باکتری در بزاق انسان یافت شده احتمالا قابل انتقال از فردی به فرد دیگر است.

هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از عفونت هلیکوباکتر پیلوری وجود ندارد. با این وجود اقدامات زیر توصیه می شود:

مصرف آب آشامیدنی تمیز و سالم
شستن دست ها قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از دستشویی
خوردن غذاهایی که مطمئنید به طور بهداشتی تهیه و آماده شده اند.

عفونت هلیکوباکتر پیلوری در کشورهای در حال توسعه (به دلیل دسترسی کمتر به غذا و آب تمیز و سالم، رایج تر است.

علائم هلیکوباکتر پیلوری

در بسیاری از موارد هلیکوباکتر پیلوری هیچ علائمی ایجاد نمی کند. اما اگر هلیکوباکتر پیلوری موجب ایجاد بیماری شود، علائم مختلف آن بیماری بروز پیدا می کنند.

برای نمونه درد مبهم یا سوزش در ناحیه بالای شکم از جمله علائم زخم معده هستند. این درد ایجاد شده شب ها یا زمان خالی بودن معده بدتر می شود. مصرف یک آنتی اسید باعث تسکین موقتی درد شده اما مجدد پس از از بین رفتن اثر دارو، درد عود می کند.

گاستریت نیز شامل علائمی مانند درد بالای شکم، حالت تهوع و استفراغ است.

علائم احتمالی سرطان معده نیز شامل موارد زیر هستند:

احساس سیری بدون خوردن زیاد
درد یا تورم شکم
حالت تهوع یا سوء هاضمه
استفراغ
از دست دادن اشتها

درصورت تجربه هر یک از این علائم، با پزشک مشورت کنید. از آنجایی که برخی بیماری های دیگر نیز شامل این علائم هستند باید برای تشخیص به پزشک مراجعه کرد.

همچنین بخوانید:

گاستریت یا ورم معده (کلیک)

هلیکوباکتر پیلوری و زخم معده

درون معده برخی لایه های مخاطی برای ایجاد محافظت در برابر اسید معده وجود دارد. هلیکوباکتر پیلوری با حمله به این پوشش مخاطی باعث قرار گرفتن بخشی از معده در برابر اسید می شود.

باکتری ها و اسید با تحریک معده موجب ایجاد زخم، ورم معده و در موارد نادر سرطان معده می شوند.

البته بسیاری از افراد دارای هلیکوباکتر پیلوری زخم یا مشکلات مرتبط دیگر را تجربه نمی کنند. طبق گزارش منتشر شده در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، دو سوم جمعیت جهان به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستند.

اما برخی افراد به علت های نامشخصی ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری به زخم، گاستریت یا سرطان معده دچار می شوند.

بر اساس تحقیقات، در 10 سال اول پس از کشف هلیکوباکتر پیلوری توسط دانشمندان، داده های کشورهای توسعه یافته نشان داده است که 95% از زخم های اثنی عشر و 85% از زخم های معده ناشی از این عفونت باکتریایی بوده اند.

همچنین بخوانید:

انواع عفونت باکتریایی (کلیک)

همچنین افراد دارای آزمایش هلیکوباکتر پیلوری مثبت افزایش خطر 3 تا 10 برابری برای ابتلا به زخم پپتیک (PUD) نسبت به افراد بدون آن دارند.

بعلاوه توجه داشته باشید که زخم معده می تواند به عنوان عوارض مصرف برخی داروهای مسکن مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن ایجاد شود.

این داروها، ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) نامیده می شوند.

گاستریت (که باعث التهاب پوشش معده می شود) یکی دیگر از مشکلات ناشی از هلیکوباکتر پیلوری است.

همچنین همانطور که بالاتر گفته شد عفونت هلیکوباکتر پیلوری با سرطان معده نیز در ارتباط است. با این وجود بر اساس اعلام انجمن سرطان آمریکا، اکثر افراد دارای هلیکوباکتر پیلوری در معده هرگز به سرطان معده مبتلا نمی شوند.

عوارض احتمالی زخم معده

در صورتی که زخم معده درمان نشود، عوارض جدی زیر بروز پیدا می کنند:

ایجاد بافت زخمی که می تواند با مسدود کردن معده یا روده مانع تخلیه غذا شود.
خونریزی داخلی بسیار خطرناک
ایجاد یک سوراخ در معده، که می تواند منجر به عفونت شود.

عوارض بالا بسیار جدید بوده و نیازمند مراقبت های فوری پزشکی هستند. علائم هشدار دهنده دیگر شامل موارد زیر هستند:

احساس ضعف یا تنگی نفس
درد شدید معده
استفراغ با خون قرمز روشن
مدفوع سیاه یا قیرانی
مدفوع با خون قرمز روشن
لرز یا تب
احساس سرگیجه یا ضعف
استفراغ مشابه تفاله قهوه

تشخیص بیماری هلیکوباکتر پیلوری

پزشکان زخم، گاستریت و سرطان معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری را با ترکیبی از آزمایش‌ های زیر تشخیص می‌دهند:

معاینه فیزیکی: در این روش شکم معاینه شده و به صدای گوش داده می شود.
آندوسکوپی: این روش شامل بررسی و مشاهده داخل معده با ابزار خاصی است.
سابقه پزشکی: مشکلات و علائم پزشکی گذشته فرد ارزیابی می شوند.
اشعه ایکس ویژه: با این اشعه می توان داخل معده را مشاهده کرد.

آزمایشات هلیکوباکتر پیلوری

برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری آزمایش خون در دسترس است. این آزمایش وجود آنتی بادی هلیکوباکتر پیلوری در خون را بررسی می کند.

اما به دلیل باقی ماندن آنتی بادی ها پس از از بین رفتن باکتری، این آزمایش بهترین راه برای تشخیص وجود عفونت فعال هلیکوباکتر پیلوری نیست.

راه های دیگر برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری انجام آزمایش های زیر است:

نمونه مدفوع: نشان دهنده وجود یا عدم وجود آنتی ژن باکتری است. با این آزمایش می توان وجود عفونت فعال را مشخص کرد.
آزمایش تنفس اوره (UBT): این روش شامل بلعیدن یک کپسول حاوی اوره و دریافت یک نمونه تنفسی بعد از 10 تا 20 دقیقه است.بوسیله این روش می توان مشخص کرد که آیا باکتری در معده وجود دارد یا خیر.
آندوسکوپی: بوسیله این روش می توان عفونت و همچنین هر گونه زخم یا التهاب مرتبط را پیدا کرد.

همچنین بخوانید:

آندوسکوپی چیست؟ انواع و عوارض (کلیک)

درمان شرایط هلیکوباکتر پیلوری

در صورت داشتن علائم زخم معده، گاستریت یا مشکلات دیگر باید برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری یا سایر مشکلات آزمایش مناسب انجام شود. در صورت پیدا کردن زخم معده، پزشکان درمان های زیر را توصیه می کنند:

داروهایی برای کمک به پوشش و بهبود زخم
آنتی بیوتیک برای کشتن هلیکوباکتر پیلوری
داروهای کاهش دهنده اسید معده به نام مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs) یا مسدود کننده های گیرنده هیستامین

همچنین بخوانید:

مهارکننده های پمپ پروتون (کلیک)

در برخی موارد زخم معده پس از درمان عود می کند. برای جلوگیری از این امر اقدامات زیر توصیه می شود:

پرهیز از مصرف الکل
ترک سیگار
کاهش یا قطع مصرف NSAID ها
مصرف NSAID ها فقط با داروهای خاصی محافظت کننده از معده

پزشکان همچنین برای کودکان و نوجوانان دارای علائم هلیکوباکتر پیلوری ابتدا مصرف روزانه و همزمان 1 تا 2 میلی گرم بر کیلوگرم از یک مهارکننده پمپ پروتون (PPI) و دو آنتی بیوتیک مختلف مانند آموکسی سیلین (50 میلی گرم / کیلوگرم در روز) و کلاریترومایسین ( 20 میلی گرم بر کیلوگرم در روز) را توصیه می کنند.

این درمان باید 14 روز ادامه داشته باشد.در صورت عدم موقیت احتمالا پزشک دوزها را افزایش داده یا آنتی بیوتیک دیگری را جایگزین می کند.

همچنین بخوانید:

اثرات مصرف الکل بر بدن (کلیک)

آیا مسری است؟

هلیکوباکتر پیلوری قابل انتقال است. اما راه های انتقال آن به صورت دقیق مشخص نیست.

دو روش احتمالی انتقال باکتری عبارتند از:

آلودگی محیط زیست (منبع احتمالی آن غذا یا آب آلوده است)
انتقال مستقیم شخص به فرد

مقاومت آنتی بیوتیکی به هلیکوباکتر پیلوری

پزشکان می توانند اکثر عفونت های هلیکوباکتر پیلوری را با آنتی بیوتیک ها درمان کنند.

اما طبق تحقیقات، برخی از عفونت های هلیکوباکتر پیلوری در برابر برخی آنتی بیوتیک ها مقاوم هستند. این یعنی اینکه آنتی بیوتیک قادر به از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری نبوده و باید داروی قوی دیگری استفاده شود.

طبق یک بررسی در سال 2015، برخی از بیماران در کشور آمریکا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مقاوم به دو آنتی بیوتیک مختلف مبتلا بودند.

همچنین یک بررسی در سال 2014 تعداد بالایی از باکتری های مقاوم هلیکوباکتر پیلوری را در کشورهای آمریکای لاتین نشان داد.

مقاومت آنتی بیوتیکی یک مشکل فزاینده در سراسر جهان است. بر اساس اعلام CDC، سالانه بیش از 35000 نفر به علت عفونت مقاوم به آنتی بیوتیک جان خود را از دست می دهند.

بسیاری از انواع باکتری ها به آنتی بیوتیک ها مقاوم شده اند.

همچنین بخوانید:

عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها (کلیک)

طبق اعلام CDC اقدامات زیر در مبارزه با مشکل مقاومت آنتی بیوتیکی موثر هستند:

عدم استفاده از آنتی بیوتیک ها برای سرماخوردگی یا آنفولانزا (این دو بیماری های ویروسی بوده و آنتی بیوتیک ها رای آنها موثر نیستند)
استفاده از آنتی بیوتیک ها فقط با تجویز پزشک
عدم مصرف آنتی بیوتیک های قدیمی یا باقیمانده
کامل کردن دوره مصرف در صورت تجویز آنتی بیوتیک
عدم اشتراک آنتی بیوتیک با دیگران

خوشبختانه، هلیکوباکتر پیلوری هنوز با چندین آنتی بیوتیک مختلف قابل درمان است. با درمان سریع می توان مانع از آسیب معده و مشکلات احتمالی زخم معده، گاستریت و سرطان معده شد.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.