مراقبت بعد از نمونه برداری پروستات (بیوپسی) : نحوه انجام - عوارض - تفسیر جواب

نمونه برداری از پروستات تنها آزمایش موثر برای تشخیص سرطان است؛ نحوه انجام – تفسیر جواب – عوارض و مراقبت بعد از بیوپسی پروستات را بخوانید.

گاهی اوقات غده پروستات که نقش مهمی در تولید مایع منی دارد، دچار سلول های سرطانی می شود. سرطان پروستات یکی از شایع ترین سرطان ها در مردان است.

بر اساس اعلام انجمن سرطان، از هر 8 مرد 1 نفر به سرطان پروستات مبتلا می شود. احتمال ایجاد این نوع سرطان پس از رسیدن به سن 65 سالگی افزایش می یابد.

این سرطان بویژه در صورتی که در مراحل اولیه تشخیص داده شود، بسیار قابل درمان است. طبق آمارها تقریبا هر فرد پس از تشخیص سرطان پروستات موضعی یا منطقه ای، حداقل 5 سال زندگی خواهد کرد.

با این وجود باید بدانید که اغلب سرطان پروستات در مراحل اولیه بودن علامت است. به همین دلیل متخصصان انجام غربالگری را پس از 50 سالگی یا حتی زودتر (برای افراد دارای سابقه خانوادگی این بیماری) پیشنهاد می کنند.

آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) و معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) دو آزمایش اصلی برای غربالگری سرطان پروستات هستند. درصورتی که پس از این آزمایش ها پزشک به وجود سرطان پروستات مشکوک باشد، بیوپسی (نمونه برداری) را توصیه خواهد کرد.

بیوپسی پروستات تنها راه موثر برای تشخیص سرطان پروستات است.

این مقاله به بررسی نحوه انجام نمونه برداری پروستات، عوارض و مراقبت های بعد از آن می پردازد. همچنین تفسیر جواب آزمایش بیوپسی پروستات نیز شرح داده می شود.

همچنین بخوانید:

غده پروستات چیست؟ (کلیک)

نحوه انجام نمونه برداری پروستات

پزشک پیش از انجام دادن بیوپسی پروستات ابتدا بوسیله بی حسی موضعی، ناحیه موردنظر را بی حس می کند. سپس با استفاده از پروب سونوگرافی و برای هدایت یک سوزن اقدام به دریافت چندین نمونه کوچک از بافت پروستات می کند.

پزشک برای دریافت تصاویری از غده پروستات، پروب را وارد رکتوم می کند.

پروستات در یک طرف دیواره رکتوم قرار دارد. یک ابزار فنری سوزن از طریق دیواره رکتوم وارد غده پروستات می شود. پزشک با استفاده از سوزن 6 تا 14 نمونه اصلی، بسته به نوع بیوپسی و معمولا از هر طرف پروستات نمونه برداری می کند.

هر نمونه شامل یک یاخته استوانه ای کوچک از سلول است. این روش بسیار سریع انجام شده و به دلیل بیهوشی و بی حسی معمولا دردناک نیست. به طور معمول، کل روش به کمتر از 10 دقیقه زمان نیاز دارد.

بیوپسی ترانس رکتال نوع دیگری از روش بیوپسی است. در این روش، پزشک یک سوراخ کوچک بین مقعد و کیسه بیضه ایجاد می کند. سپس برای استخراج نمونه ها، سوزن را از طریق برش وارد پروستات می کند.

ممکن است پزشک از سونوگرافی یا اسکن MRI برای بررسی نحوه و انجام بهتر نمونه برداری پروستات استفاده کند.

بیوپسی های انجام شده همراه با سونوگرافی به 45 دقیقه زمان نیاز دارند.

بیوپسی با هدایت MRI تصاویر دقیق تری ارائه خواهد داد. این بیوپسی 30 تا 90 دقیقه به طول انجامیده و در آن از رنگ کنتراست استفاده می شود. فرد باید تا یک ساعت پس از این روش تحت نظر باشد.

همچنین بخوانید:

بیوپسی (نمونه برداری) چیست؟ (کلیک)

درد دارد؟

اگرچه نحوه انجام نمونه برداری پروستات می آزار دهنده باشد، اما به صورت این روش بدون درد است.

با احتمال بسیار زیاد پزشک قبل از انجام این روش یک داروی بی حسی را در ناحیه رکتوم تزریق می کند. تزریق ممکن است مانند پروب باعث ایجاد اندکی ناراحتی شود.

در طول بیوپسی نباید به دلیل بیهوشی دردی احساس شود، با این حال ممکن است هنگام ورود سوزن به بافت، کمی احساس درد ناشی از سوزن به وجود آید.

آمادگی قبل از نمونه برداری پروستات

پزشک قبل از انجام بیوپسی سوالاتی در خصوص سلامت کلی فرد می پرسد. پزشک باید از هر گونه دارو و مکمل مصرفی، آلرژی یا سایر شرایط پزشکی فرد آگاه باشد.

ممکن است پزشک موارد زیر را قبل از انجام این روش درخواست کند:

خوردن فقط یک وعده غذایی سبک در روز معاینه
استفاده از تنقیه در خانه قبل از حضور در بیوپسی
قطع مصرف داروهای رقیق کننده خون، مانند آسپرین یا وارفارین، 7 تا 10 روز قبل از بیوپسی
شروع به مصرف قرص های آنتی بیوتیک 1 تا 2 روز قبل از بیوپسی برای کاهش خطر عفونت

فرد نیز می تواند با پرسیدن سوالاتی در خصوص روند بیوپسی و نتایج آن نوعی آمادگی برای خود ایجاد کند.

همچنین بخوانید:

کرایوتراپی سرطان پروستات (کلیک)

مراقبت بعد از نمونه برداری پروستات

برای بهبودی پس از بیوپسی پروستات به چند روز زمان نیاز است. در طول این مدت ممکن است فرد دچار موارد زیر شود:

خونریزی از رکتوم
عفونت
درد در ناحیه
وجود خون در ادرار یا منی

پزشک مراقبت هایی معمولا شامل تجویز آنتی‌ بیوتیک‌ ها جهت کاهش خطر عفونت، قبل از نمونه برداری پروستات و تا ۲ روز بعد از آن را توصیه می کند.

زمان بهبودی پس از نمونه برداری پروستات را می توان با مراقبت های زیر کاهش داد:

اجتناب از ورزش شدید به مدت 5 روز
مصرف مسکن ها طبق توصیه پزشک
اجتناب از فعالیت جنسی به مدت 3 روز
حفظ هیدراتاسیون بدن
پرهیز از الکل تا زمانی که دوره آنتی بیوتیک کامل شود

همچنین بخوانید:

مشکلات پروستات در مردان (کلیک)

عوارض پس از بهبودی

نمونه برداری پروستات گاهی اوقات باید ایجاد عوارض جانبی زیر می شود:

خون در منی
عفونت دستگاه ادراری یا پروستات
احتباس ادرار
خون در مدفوع
نیاز مکرر به ادرار کردن
احساس سوزش هنگام ادرار کردن
وجود خون در ادرار

همچنین بخوانید:

۷ علت وجود خون در مدفوع (کلیک)

نمونه برداری پروستات در مقابل MRI

بر اساس اعلام نویسندگان یک بررسی در سال 2019، MRI بهتر از نمونه‌ برداری می تواند وجود توده‌ در پروستات را مشخص کند.

البته قابل ذکر است که این روش دارای برخی اشتباهات است. بیوپسی پروستات به طور قطعی وجود سرطان پروستات را تعیین خواهد کرد، با این حال به دلیل احتمال ایجاد عوارض، ترجیح داده می شود که از بیوپسی های غیرضروری اجتناب شود.

در نتیجه بر اساس شواهد، ترکیب این تکنیک‌ ها مؤثرترین استراتژی برای شناسایی سرطان‌ های مهم بالینی بدون آزمایش‌ های غیرضروری را فراهم خواهد کرد.

همچنین بخوانید:

عوامل ایجاد سرطان پروستات (کلیک)

عوارض بعد از نمونه برداری پروستات

همانطور که بالاتر گفته شد پزشک برای کاهش خطر عفونت پس از بیوپسی، یک آنتی بیوتیک تجویز می کند. برخی افراد پس از این روش دچار موارد زیر شود:

کمی احساس ناراحتی برای 1 تا 2 روز
وجود خون در مدفوع، ادرار یا اسپرم
کمی خونریزی خفیف از رکتوم
خواب‌ آلودگی، اگر این روش شامل آرام‌ بخش یا بیهوشی باشد

درصورت عدم بهبودی یا بدتر شدن این عوارض به پزشک مراجعه کنید.

تفسیر جواب آزمایش بیوپسی پروستات

با تفسیر جواب آزمایش بیوپسی می توان متوجه شد که آیا سلول های پروستات طبیعی یا سرطانی هستند. در صورت طبیعی بودن سلول ها احتمالا پزشک هیچ اقدام دیگری را توصیه نکند.

با این حال در صورت وجود سلول های سرطانی، با استفاده از بیوپسی می توان میزان تغییر سلول‌ ها و احتمال پیشرفت بیماری را نیز تعیین کرد.

نمره گلیسون

آسیب شناس بررسی کننده نمونه، به سلول ها نمره ای تحت عنوان نمره گلیسون می دهد.

تفسیر جواب این نمره آزمایش بیوپسی پروستات نشان دهنده احتمال تهاجمی بودن سرطان یا احتمال گسترش سریع آن است.

امتیاز از درجه 1 (طبیعی) تا درجه 5 (تغییرات قابل توجه) متغیر است. درجه 1 تا 2 سلول‌ ها، معمولا غیر سرطانی در نظر گرفته می شود.

همچنین با تفسیر جواب آزمایش بیوپسی پروستات می توان مشخص نمود که سرطان تا چه اندازه گسترش یافته است.

برای نمونه اگر تمام نمونه‌ های بیوپسی حاوی سلول‌ های سرطانی باشند، احتمالا سرطان در سراسر غده پروستات گسترش یافته است. اگر از 12 نمونه فقط سه نمونه سرطانی باشد، سرطان شیوع کمتری دارد.

سلول های پیش سرطانی و PIN

گاهی اوقات، با تفسیر جواب آزمایش بیوپسی پروستات می توان دریافت که آیا سلول های پیش سرطانی یا نئوپلازی داخل اپیتلیال پروستات (PIN) وجود دارند یا خیر.

درجه پایین PIN ، نگران کننده نیست. بسیاری از مردان PIN درجه پایین دارند. با این حال PIN درجه بالای احتمالا نشان دهنده وجود سرطان است. پزشک برای این موارد آزمایشات بیشتری را درخواست می کند.

درجه PIN برای افراد دارای سابقه سرطان بدون اهمیت است، زیرا بر شدت یا نمره گلیسون سرطان تأثیری ندارد.

کارسینوم درجا به سلول هایی گفته می شود که پتانسیل سرطانی شدن را دارند. آنها در هر نقطه از بدن قابل ایجاد هستند.

خطرات نمونه برداری پروستات

تجربه ناراحتی در طول دوره بهبودی از نمونه برداری پوستات طبیعی است اما گاهی اوقات افراد دچار عوارض شدیدتری می شوند. در صورت ایجاد علائم زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:

ایجاد مشکل در ادرار کردن
بدتر شدن درد
خونریزی طولانی مدت یا شدید
تب

با احتمال بسیار کم ممکن است افراد دچار سپسیس شوند. سپسیس نوعی عفونت جدی، تهدید کننده زندگی و نیازمند دریافت فوری مراقبت های پزشکی است. علائم و نشانه های سپسیس شامل موارد زیر هستند:

تنگی نفس
درد و ناراحتی
تعریق و مرطوب شدن پوست
افزایش ضربان قلب
تب و لرز
گیجی

همچنین بخوانید:

افزایش ضربان قلب : علت و درمان (کلیک)

میزان دقت بیوپسی برای پروستات سرطان

بر اساس شواهد، بیوپسی پروستات ممکن است، حدود 20% از سرطان ها را تشخیص ندهد.

بسیاری از افرادی که نیازی به بیوپسی ندارند نیز ممکن است به اشتباه بیوپسی انجام دهند.

طیق یک مطالعه در سال 2020، پزشکان با استفاده از ترکیب بیوپسی با هدایت MRI می توانند سرطان را در 62.4% از نمونه ها تشخیص دهند.

سایر آزمایشات برای سرطان پروستات

آزمایش DRE و PSA از دیگر آزمایشات برای سرطان پروستات است. معمولا انجام این آزمایشات قبل از توصیه بیوپسی توصیه می شود. با این وجود همانطور که گفته شد تنها بیوپسی است که می تواند وجود سرطان را تایید کند.

همچنین بخوانید:

آزمایش ژنتیکی سرطان پروستات (کلیک)

چشم انداز

چشم انداز فرد انجام دهنده بیوپسی پروستات وابسته به نتایج بیوپسی و سایر آزمایشات متفاوت است.

درصورتی که نتایج نشان دهنده وجود سرطان فقط در غده پروستات یا اطراف آن باشند، تقریبا با احتمال 100% فرد حداقل تا 5 سال زنده خواهد ماند. دلیل این امر وجود درمان های موثر و کند بودن شر انواع سرطان پروستات است.

با این حال، اگر سرطان به سایر اندام‌ ها مانند کبد یا ریه‌ ها پیشرفت کرد، احتمال زنده ماندن فردی برای 5 سال یا بیشتر به 30% کاهش می‌ یابد.

عوامل تاثیرگذار بر چشم انداز فرد مبتلا به سرطان پروستات شامل موارد زیر هستند:

نوع سرطان
سن و سلامت کلی فرد
میزاف گسترش سرطان

خلاصه

سرطان پروستات یکی از شایع ترین سرطان های مردان است. افراد دارای عوامل خرطر ابتلا به سرطان پروستات، باید از سن 40 سالگی غربالگری را آغاز کنند.

افراد دارای خطر متوسط می توانند شروع غربالگری را از سن 50 سالگی در نظر داشته باشند.

برخی افراد پس از نمونه برداری پوستات دچار عوارضی مانند ایجاد مشکل در ادرار کردن و تب می شوند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.