علائم کولیت ایسکمیک : علت - عوامل خطر - تشخیص - عوارض | ایسکمی روده بزرگ

کولیت ایسکمیک بیماری است که به دلیل کاهش جریان خون به روده بزرگ رخ می دهد؛ علائم – علت – تشخیص – درمان و عوارض این وضعیت را بخوانید.

زمانیکه خون کافی در روده بزرگ جریان نداشته باشد، کولیت ایسکمیک (Ischemic colitis) ایجاد می شود.

کولیت ایسکمیک متداول ترین نوع ایسکمی روده است بطوریکه از هر 2000 فرد بستری در بیمارستان 1 مورد دارای این بیماری هستند.

احتمال بروز این وضعیت در افراد بالای 60 سال، سیگاری یا دارای دیابت بیشتر است.

درد، حساسیت به لمس و مشکلات گوارشی از جمله علائم کولیت ایسکمیک هستند. اغلب این بیماری با بیماری التهابی روده (IBD) یا سایر مشکلات گوارشی اشتباه گرفته می شود.

در صورتی که کولیت ایسکمیک در طول زمان ایجاد شود، مزمن و درصورتیکه به طور ناگهانی باشد، حاد است. کولیت ایسکمیک مزمن در برخی افراد خود به خود رفع می شود، با این حال برخی از افراد برای جلوگیری از عفونت یا آسیب روده بزرگ به درمان نیاز دارند.

کولیت ایسکمیک حاد یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که به مراقبت های فوری نیاز دارد.

در این مقاله مطالبی در خصوص علت، علائم، تشخیص و پیشگیری از کولیت ایسکمیک ارائه می شود.

همچنین بخوانید:

التهاب روده یا کولیت: از علت تا درمان (کلیک)

علت کولیت ایسکمیک

کمبود جریان خون در روده بزرگ علت ایجاد کولیت ایسکمیک می شود. این کمبود جریان خون (ایسکمی) به دلایل زیادی می تواند ایجاد شود.

در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر، خون رسانی ناکافی و کولیت ایسکمیک ممکن است به علت سخت شدن شریان های مزانتریک باشد که به روده ها منتهی می شود.

دیگر عوامل موثر در ایجاد کولیت ایسکمیک شامل موارد زیر هستند:

آترواسکلروز
انسداد روده به دلیل بافت اسکار، تومورها یا فتق
شرایط تاثیر گذار بر خون، از جمله واسکولیت و کم خونی داسی شکل
لخته شدن خون در عروق منتهی به روده
فشار خون بسیار پایین (هیپوتانسیون)
روش های جراحی درگیر کننده قلب، عروق خونی، روده بزرگ یا نواحی اطراف
سرطان روده بزرگ، در موارد نادر
استفاده از کوکائین یا مت مفتامین ها

با احتمال بسیار کم داروهای زیر می توانند باعث کولیت ایسکمیک شوند:

درمان های سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
آنتی بیوتیک ها
داروهای شیمی درمانی
داروهای میگرن
سودوافدرین
داروهای قلب
هورمون درمانی

همچنین بخوانید:

سندروم روده تحریک پذیر (IBS) : علائم و تشخیص (کلیک)

علائم کولیت ایسکمیک

گرفتگی و درد معده متداول ترین علائم کولیت ایسکمیک هستند. درد آن خفیف یا متوسط بوده و اغلب به طور ناگهانی رخ می دهد. معمولا این درد در سمت چپ شکم احساس می شود.

برخی افراد دیگر خون در مدفوع را تجربه می کنند. البته قابل ذکر است که خونریزی بیش از حد نشان دهنده شرایط دیگری مانند موارد زیر است:

هموروئید
سرطان
IBD، از جمله بیماری کرون
خونریزی دیورتیکولار

در صورت یافتن خون در مدفوع خود به پزشک مراجعه کنید.

سایر علائم کولیت ایسکمیک شامل موارد زیر هستند:

اسهال
استفراغ
حالت تهوع
تب
درد معده بعد از غذا
حساسیت در معده
نیاز فوری به دفع مدفوع
نفخ
سبکی سر

وجود علائم در سمت راست معده نشان دهنده بیشتر بودن عوارض و شدیدتر بودن درد خواهد بود. درد در سمت راست حاکی از انسداد عروق منتهی به روده کوچک و همچنین روده بزرگ است.

همچنین بخوانید:

انواع کولیت روده : علائم و درمان (کلیک)

عوامل خطر

عوامل زیر در افزایش ایجاد کولیت ایسکمیک موثر هستند:

ناهنجاری های لخته شدن: اختلالاتی مانند فاکتور V لیدن با افزایش خطر لخته شدن خون همراه هستند.
جراحی قبلی: افراد دارای سابقه جراحی آئورت یا شکم، نسبت به سایرین خطر بیشتری برای کولیت ایسکمیک دارند.
سبک زندگی: فعالیت های شدید، مانند دویدن ماراتن، می توانند باعث محدود شدن جریان خون در روده بزرگ شوند. سیگار کشیدن نیز در افزایش خطر ابتلا به این بیماری موثر است. برخی از داروهای غیرقانونی مانند کوکائین و مت آمفتامین ها نیز در ایجاد کولیت ایسکمیک نقش دارند.
داروها: در موارد نادر مصرف برخی داروها، به ویژه آنهایی که فشار خون را تنظیم می کنند یا یبوست را کاهش می دهند، علت ایجاد کولیت ایسکمیک هستند.
سن: افراد دارای سن بالاتر از 60 سال، به دلیل سخت شدن شریان ها با افزایش سن، خطر بیشتری برای این وضعیت دارند.
سایر شرایط پزشکی: آترواسکلروز، دیابت، نارسایی احتقانی قلب، IBS و فشار خون پایین همگی منجر به افزایش خطر کولیت ایسکمیک می شوند. مشخص نیست که IBS به دلیل تغییر در عادات روده، داروهای این بیماری یا ترکیبی از این دو منجر به افزایش خطر ابتلا به کولیت ایسکمیک می شود یا خیر.

همچنین بخوانید:

فشار خون پایین : علائم و درمان (کلیک)

تشخیص کولیت ایسکمیک

کولیت ایسکمیک علائم مشترکی با سایر اختلالات گوارشی، به ویژه بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، دارد. همین امر باعث پیچیده شدن تشخیص می شود.

پزشک معمولا پس از گرفتن سابقه پزشکی، آزمایش های تصویربرداری را برای تایید تشخیص و رد سایر شرایط توصیه می کند. تست های تصویربرداری موثر در تشخیص کولیت ایسکمیک شامل موارد زیر هستند:

آنژیوگرافی مزانتریک: این آزمایش شامل استفاده از اشعه ایکس برای تشخیص انسداد داخل شریان های تامین کننده خون روده ها است.
سونوگرافی یا سی تی اسکن شکمی: پزشک با استفاده از سونوگرافی و سی تی اسکن می تواند داخل روده بزرگ را ببیند.

سایر آزمایشات تشخیصی کولیت ایسکمیک عبارتند از:

کولونوسکوپی: در این روش یک لوله انعطاف پذیر در رکتوم تا کولون وارد می شود. پزشک به وسیله این لوله که دارای نور و دوربین است می تواند تصاویر روده بزرگ را ببیند.
آزمایش خون: بالا بودن تعداد گلبول های سفید خون در آزمایش خون می تواند نشان دهنده کولیت ایسکمیک حاد باشد.
تجزیه و تحلیل مدفوع: نمونه مدفوع در تشخیص اینکه آیا عفونت باعث علائم شده است یا خیر موثر است.

همچنین بخوانید:

درد کولونوسکوپی (کلیک)

درمان کولیت ایسکمیک

درمان کولیت ایسکمیک وابسته به شدت آن متفاوت است.

موارد خفیف معمولا پس از گذشت چند روز بهبود می یابند. در صورت نیاز به درمان موارد زیر در دسترس هستند:

مایعات داخل وریدی (IV) برای جلوگیری از کم آبی بدن
دارو برای تسکین درد
آنتی بیوتیک برای جلوگیری از عفونت
رژیم غذایی مایع

درمان بیماری‌ های زمینه‌ ای، مانند دیابت و نارسایی احتقانی قلب و اجتناب از داروهای تنگ کننده عروق خونی از دیگر راه های درمان هستند.

همانطور که بالاتر گفته شد کولیت ایسکمیک حاد یک وضعیت اورژانسی است. برای درمان این وضعیت داروهایی مانند داروهای ترومبولیتیک برای لخته خون یا گشاد کننده عروق برای گشاد کردن شریان های باریک در نظر گرفته می شود.

معمولا پزشک کولونوسکوپی بعدی را برای بررسی بهبودی و عوارض بیماری توصیه می کند.

پزشک برای کولیت ایسکمیک شدیدی که به درمان های دیگر واکنشی نشان نمی دهد، جراحی را توصیه می کند. بر اساس تخمین ها 20% از افراد مبتلا به این بیماری به نوعی مداخله جراحی نیاز دارند.

افراد دارای شرایط پزشکی زمینه ای با احتمال بیشتری به جراحی نیاز دارند.

روش های جراحی برای این وضعیت عبارتند از:

ترمیم آسیب روده بزرگ و برداشتن بافت اسکار با استفاده از لاپاراتومی
بای پس انسداد در شریان های مزانتریک، معمولا با لاپاراسکوپی
باز کردن رگ خونی باریک شده با استفاده از آنژیوپلاستی استنت

همچنین بخوانید:

جراحی لاپاراسکوپی : عوارض و مزایا (کلیک)

عوارض کولیت ایسکمیک

قانقاریا (مرگ بافتی) جدی ترین خطر کولیت ایسکمیک است. قانقاریا به دلیل از دست دادن جریان خون در بافت بوجود می آید و وضعیتی بسیار خطرناک است.

برای قانقاریا به جراحی رفع انسداد و بافت آسیب دیده نیاز است.

سایر عوارض این وضعیت شامل موارد زیر هستند:

التهاب روده
پریتونیت، ایجاد التهاب در پوشش داخلی شک
ایجاد یک سوراخ یا پارگی در روده
سپسیس،عفونت باکتریایی بالقوه کشنده ای که از طریق جریان خون پخش می شود
انسداد روده – تنگی ایسکمیک

همچنین بخوانید:

سپسیس: هر آنچه باید در مورد این بیماری بدانید (کلیک)

آیا کولیت ایسکمیک کشنده است؟

بله کولیت ایسکمیک می تواند کشنده باشد. بر اساس یک مطالعه، میزان کلی مرگ و میر این بیماری حدود 22% است.

با این حال این مساله به نوع کولیت ایسکمیک و بسیاری از عوامل دیگر بستگی دارد. برای نمونه کولیت ایسکمیک غیر گانگرنی، دارای مرگ و میر کمتر از 5% است.

جلوگیری

می تواند احتمال ابتلا به بیماری کولیت ایسکمیک مزمن را کاهش داد. برای نمونه با اجتناب از دود تنباکو و سیگار خطر ایجاد کولیت ایسکمیک کم می شود.

همچنین طبق برخی شواهد، برخی از شرایط مانند آترواسکلروز، در افزایش احتمال ایجاد بیماری کولیت ایسکمیک موثر هستند. پیشگیری از این شرایط نیز در جلوگیری از کولیت ایسکمیک موثر خواهد بود.

برای نمونه طبق تحقیقات با انجام اقدامات زیر می توان خطر ابتلا به تصلب شرایین را کاهش داد:

ورزش منظم
حفظ یک رژیم غذایی سالم و متعادل
حفظ وزن سالم بدن

همچنین بخوانید:

11 روش برای ترک سیگار (کلیک)

مراجعه به پزشک

پس از تشخیص وجود کولیت ایسکمیک، پزشک باید فرد را از وجود این بیماری مطلع کند.

فرد دارای کولیت ایسکمیک احتمالا به مراجعه به متخصص های مختلفی نیاز دارد. برای نمونه پرستاران ممکن است نیاز به گرفتن نمونه خون برای آزمایش داشته باشند و تکنسین های تصویربرداری می توانند به اندازه گیری شدت بیماری کمک کنند.

برخی از سوالاتی که می تواند پس از دریافت تشخیص کولیت ایسکمیک از پزشک پرسید شامل موارد زیر هستند:

علت احتمالی آن چیست؟
مدت زمان بهبودی چقدر است؟
چه گزینه های درمانی در دسترس است؟
آیا مصرف دارو برای کولیت ایسکمیک عوارض دارد؟
کولیت ایسکمیک چگونه پیشرفت می کند؟
آیا تغییر سبک زندگی در پیشگیری از علائم موثر است؟

چشم انداز

اکثر افراد مبتلا به بیماری کولیت ایسکمیک مزمن با دارو بهبود می یابند. برای کولیت ایسکمیک شدید نیز عمل جراحی در دسترس است.

برخی افراد برای جلوگیری از بازگشت بیماری به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود نیاز دارند.

ترک سیگار، ورزش منظم و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل نمونه هایی از این تغییرات مفید هستند. می توان با نظر پزشک، مصرف داروهایی را که در ایجاد کولیت ایسکمیک نقش دارند را متوقف کرد.

کولیت ایسکمیک حاد به دلیل احتمال ایجاد قانقاریا، میزان مرگ و میر بالاتری نسبت به کولیت ایسکمیک مزمن دارد. به همین دلیل نوع حاد این بیماری به درمان سریع نیاز دارد.

در صورت تجربه علائم کولیت ایسکمیک سریعا به پزشک مراجعه کنید. برای مدفوع خونی، درد شدید شکم که نشستن یا بلند شدن را دشوار می کند باید سربعا به دنبال کمک بود.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.