چکیده

ریزش مو یا آلوپسی مشکل رایجی است که ممکن است بسیاری از افراد آن را در طول زندگی خود، به دلایل مختلفی مثل ابتلا به برخی بیماری ها، ژنتیک یا مصرف دارو تجربه کنند. ریزش مو اَشکال مختلفی دارد که بعضی از آنها موقت هستند و بعضی دیگر، مانند ریزش موهایی که الگوی طاسی دارند، ماندگار و دائمی هستند.

مصرف دارو و ریزش مو

ریزش مو، یک عارضه ی جانبی رایج، در اثر مصرف برخی داروهاست. در بیشتر مواقع، این داروها فقط باعث ریزش موقت موها می شوند. یعنی هر زمان که بدن به دارو عادت کند، یا مصرف دارو قطع شود، ریزش مو نیز از بین می رود.

این نوع داروها به فولیکول های مو آسیب وارد می کنند و باعث می شوند رشد موها در یکی از مراحل چرخه ی رشد مو مختل شود. هر تار مو در طول زندگی خود سه مرحله را طی می کند:

رشد: تقریبا 85 تا 90% موها در این فاز هستند. در این مرحله فولیکول های مو رشد طبیعی و فعالی دارند.
تحول: تقریبا 1% موها در این فاز هستند. در این مرحله ارتباط رگ های غذایی با ریشه مو قطع شده و در نتیجه روند رشد و تغذیه رسانی مو متوقف می شود.
استراحت: تقریبا 15% موها در این فاز هستند. در این مرحله موها تا رسیدن به پتانسیل کامل رشد داخل فولیکول غیر فعال باقی می مانند و به محض اینکه به قدرت لازم رشد خود رسیدند چرخه مجدد رشد مو آغاز می شود و مو تازه وارد فاز آناژن می شود.

بصورت کلی مصرف برخی داروهای خاص، ممکن است منجر به ایجاد یکی از دو نوع ریزش موی زیر شود:

** تلوژن افلوویوم، یا ریزش موی کوتاه مدت یا موقت:

این نوع ریزش مو، فقط فولیکول های مویی را که در فاز استراحت هستند تحت تاثیر قرار می دهد، بدین معنا که رشد موهای جدید متوقف نمی شود و ادامه دارد.

** آناژن افلوویوم:

این نوع ریزش مو، یک نوع طولانی مدت تر است و فولیکول های مویی را تحت تاثیر قرار می دهد که در فاز رشد قرار دارند. آناژن افلوویوم اغلب علاوه بر موهای سر، روی موهای نواحی دیگر بدن مثل ابروها و مژه ها نیز اثر می گذارد.

کدام داروها می توانند باعث ریزش مو شوند؟

داروهایی که ریزش مو، یک عارضه ی جانبی ناشی از مصرف آنهاست عبارتند از:

** ویتامین A

دوزهای بالای ویتامین A و هر دارویی که مشتق آن باشد (مثل راکوتان) می توانند باعث ریزش مو شوند.

** برخی از داروهای ضد جوش

راکوتان و ترتینوئین داروهای ضد جوشی هستند که از ویتامین A مشتق شده اند و می توانند باعث ریزش مو شوند. از آنجائیکه این دو دارو عوارض جانبی جدی دیگری هم دارند، بهتر است پیش از شروع مصرف آنها، در خصوص دیگر گزینه های درمانی جایگزین از پزشک راهنمایی بگیرید.

** آنتی بیوتیک ها

نازک شدن موقت موها، یکی از عوارض جانبی بالقوه ی آنتی بیوتیک های نسخه ای است. چراکه آنتی بیوتیک ها از منابع ویتامین B و هموگلوبین خون (که در رشد مو نقش اساسی دارند) استفاده می کنند.

زمانی که سطح هموگلوبین به شدت پائین بیاید، فرد دچار کم خونی و در نتیجه ریزش مو می شود. بعلاوه طبیعی بودن سطح ویتامین B نیز به حفظ سلامت موها کمک می کند.

** داروهای ضدقارچ

داروهای ضد قارچ که از آنها برای درمان عفونت های قارچی استفاده می شود، با ریزش موی برخی افراد مرتبط هستند. مثلا وریکونازول (voriconazole) ممکن است باعث آلوپسی در برخی افراد شود.

** داروهای ضد انعقاد خون

داروهای ضدانعقاد مثل هپارین و وارفارین جهت رقیق کردن و جلوگیری از لخته شدن خون، در برخی افراد مبتلا به شرایط خاص (مانند افرادی که بیماری های قلبی دارند) استفاده می شوند.

این نوع داروها می توانند باعث ریزش مو شوند که تقریبا سه ماه پس از شروع مصرف دارو، شروع می شود.

** داروهای کاهنده کلسترول

براساس برخی گزارشات، بعضی از داروهای کاهنده کلسترول خون مثل سیمواستاتین و آتورواستاتین (لیپیتور) باعث ریزش مو می شوند.

** داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

برخی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی که برای درمان بیماری های خودایمنی مثل لوپوس و آرتریت روماتوئید از آنها استفاده می شود می توانند باعث ریزش مو شوند. به عنوان نمونه می توان متوترکسات، لفلونوماید، سیکلوفسفامید و اتانرسپت را نام برد.

** داروهای ضدتشنج

داروهایی که از بروز تشنج جلوگیری می کنند، مثل والپروئیک اسید و تری متادیون می توانند منجر به ریزش مو در برخی افراد شوند.

** داروهای فشار خون

داروهای بتابلاکر، از جمله داروهای زیر، می توانند باعث ریزش مو شوند:

* متوپرولول

* تیمولول

* پروپرانولول

* آتنولول

* نادولول

داروهای مهار کننده ACE هم می توانند منجر به نازک شدن موها شوند. این داروها عبارتند از:

* انالاپریل

* لیزینوپریل

* کاپتوپریل

** داروهای ضدافسردگی و تثبیت کننده خلق

بعضی افرادی که جهت درمان افسردگی و تثبیت خلق، دارو مصرف می کنند دچار ریزش مو می شوند. برخی از رایج ترین داروهایی که ممکن است باعث ریزش مو شوند عبارتند از:

* پاروکستین (پاکسیل)

* سرترالین (زولوفت)

* پروتریپتیلین (ویواکتیل)

* آمی تریپتیلین (الاویل)

* فلوکستین (پروزاک)

** داروهای کاهش دهنده وزن

بعضی از داروهای لاغری مثل فنترمین، ممکن است باعث ریزش مو شوند، اما این مسئله به عنوان یک عارضه جانبی ناشی از مصرف دارو، مورد قبول واقع نشده است. اکثر افرادی که برای لاغر شدن دارو مصرف می کنند، رژیم غذایی خاصی را دنبال می کنند. رژیم های غذایی می توانند سبب کمبود مواد مغذی در بدن و در نتیجه ریزش مو شوند.

بنابراین اگرچه بعضی از افراد که داروی لاغری مصرف می کنند، گزارش ریزش مو داده اند، اما ممکن است ریزش موی آنها در اثر سوء تغذیه باشد، نه دارویی که مصرف می کنند.

** داروهایی که برای نقرس مصرف می شوند

براساس گزارشات، داروهای نقرس مثل آلوپورینول باعث ریزش مو می شوند.

** شیمی درمانی

داروهای شیمی درمانی که برای درمان انواع خاصی از سرطان ها و بیماری های خود ایمنی مصرف می شوند می توانند باعث آناژن افلوویوم شوند. این نوع ریزش مو، مژه ها، ابروها و موهای بدن را نیز درگیر می کند.

این داروها برای تخریب سلول های سرطانی که رشد سریعی در بدن دارند، طراحی شده اند. اما به دیگر سلول هایی که رشد سریعی دارند (مثل ریشه موها) نیز حمله کرده و آنها را تخریب می کنند. با اتمام درمان، وضعیت رشد موها به حالت سابق باز می گردد و رشد مجدد رخ می دهد.

داروهایی که باعث ریزش مو در خانم ها می شوند:

هورمون درمانی می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی در خانم ها و در نتیجه ریزش مو شود. این مسئله بطور بالقوه باعث بوجود آمدن الگوی ریزش موی دائم در خانم ها می شود. قرص های ضدبارداری که به عنوان درمان جایگزین هورمونی (HRT) یا برای جلوگیری از بارداری مصرف می شوند، مثل قرص های حاوی پروژسترون و استروژن، نمونه ای از این داروها هستند.

مثلا خانم هایی که تحت عمل هیسترکتومی کامل قرار گرفته اند، بعد از جراحی می بایست تحت درمان HRT (درمان جایگزین هورمون) قرار گیرند. همچنین خانم های یائسه نیز ممکن است به HRT (درمان جایگزین هورمون) نیاز پیدا کنند.

داروهایی که باعث ریزش مو در آقایان می شوند:

درست مانند خانم ها، آقایانی که داروهای هورمونی خاص مصرف می کنند نیز ممکن است ریزش موی دائم با الگوی طاسی مردانه را تجربه کنند.

درمان های جایگزین تستسترونی، که برای معالجه ی کمبود تستسترون استفاده می شوند می توانند باعث ریزش مو شوند. همچنین داروهای استروئیدی آنابولیک که برای بدنسازی استفاده می شوند نیز ممکن است باعث ریزش مو شود.

چه کار می توانید بکنید:

اگر به تازگی مصرف یک داروی جدید را شروع کرده اید و متوجه نازک شدن یا ریزش موهای خود شده اید، در خصوص دیگر داروها/درمان های جایگزین با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است پزشک بتواند دارویی برای شما انتخاب کند که عوارض جانبی مشابهی ایجاد نکند. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند به مدت چند ماه مصرف دارو را متوقف کنید.

اگر در اثر مصرف دارو متوجه ریزش مو با الگوی طاسی شدید، داروهایی مثل ماینوکسیدیل (آقایان و خانم ها) و فین پشیا (آقایان) می توانند به عنوان یک گزینه درمانی، کمک کننده باشند. البته ممکن است مدتی طول بکشد تا متوجه نتایج موثر درمان بشوید. مثلا احتمالا اثرات ماینوکسیدیل در درمان ریزش مو بعد از حداقل 6 ماه ظاهر خواهد شد. درآخر کاشت مو یا لیزر درمانی هم می توانند برای الگوی طاسی، گزینه های خوبی باشند.

بسیاری از افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می گیرند، با افتخار ظاهر جدید خود را نشان می دهند. به یاد داشته باشید که اگر شما برای بازگشت سلامت خود مبارزه می کنید، حق دارید به نحوه مبارزه با آن افتخار کنید. تصمیم گیری در مورد ظاهری که با آن راحت تر هستید کاملاً بر عهده شماست.

جمع بندی

در اکثر موارد، با قطع مصرف دارویی که باعث ریزش مو شده است، رویش مو مجددا به حالت قبلی خود باز می گردد. همچنین تنظیم دوز مصرفی دارو نیر ممکن است در کاهش علائم ریزش مو موثر باشد.

به خاطر داشته باشید، هرگز بدون مشورت با پزشک مصرف هیچ دارویی را متوقف نکنید. ممکن است پزشک بتواند داروهای مشابه دیگری را با عوارض جانبی کمتر برای شما جایگزین کند.

اویرو، همه چیز درباره زیبایی شما.