ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی

در صورت وجود پارگی در اطراف مغز و نخاع، مایع مغزی نخاعی از بینی – گوش یا سایر نقاط نشت می کند، علائم – نحوه ترمیم و درمان آن را بخوانید.

 

مایع مغزی نخاعی (CSF) مایع شفافی است که مغز و نخاع را احاطه کرده است. نقش این مایع تامین مواد مغذی برای این نواحی و محافظت از مغز در داخل جمجمه است.

مغز در لایه‌ های نازکی از بافت پوشیده شده است که مجموعا سخت‌ شامه نامیده می‌شود و CSF می‌ تواند از طریق پارگی در این بافت خارج شود.

نشت CSF به خارج شدن مایع مغزی نخاعی از لایه محافظ اطراف مغز و نخاع اشاره دارد.

در نهایت این مایع از بینی یا گوش یا به سایر قسمت های بدن نشت می کند.

همچنین CSF در ستون فقرات می تواند به عضلات و بافت همبند اطراف ستون فقرات نشت کند. نشت CSF یک مسئله جدی است که می تواند باعث ایجاد عوارضی مانند سردرد، تشنج یا مننژیت شود.

در این مقاله علل و علائم نشت مایع مغزی نخاعی، چگونگی تشخیص و درمان آن توسط پزشکان مورد بررسی قرار می گیرد.

 

همچنین بخوانید:

انواع مننژیت : علائم – درمان و واکسن (کلیک)

 

علل

دلیل 90% از موارد نشت CSF در بزرگسالان، آسیب سر است.

آسیب‌ های ناشی از نیروی بلانت سر می‌ تواند باعث شکستگی استخوان‌ های صورت یا استخوان‌ های تمپورال در دو طرف جمجمه شوند. این شکستگی‌ ها همچنین می‌توانند سخت‌ شامه را پاره کرده و باعث نشت مایع مغزی نخاعی شوند.

خار استخوانی روی بدنه مهره یا دیسک نیز می‌ تواند قادر به پاره کردن سخت‌ شامه و ایجاد نشت است.

سایر دلایل نشت مایع مغزی نخاعی در جمجمه یا ستون فقرات شامل موارد زیر هستند:

• فیستول وریدی
• سوراخ کمری
• تومورهای مغزی
• عفونت
• تزریق اپیدورال
• تزریق بی حسی
• فشار خون داخل جمجمه
• ناهنجاری های ساختاری جمجمه که از بدو تولد وجود داشته است
• جراحی اطراف یا روی پایه جمجمه یا ستون فقرات

 

همچنین بخوانید:

عوارض بی حسی اپیدورال (کلیک)

 

علائم

بر اساس اعلام بنیاد نشت CSF نخاعی، شایع ترین نشانه نشت مایع مغزی نخاعی سردردی است که وقتی سر در وضعیت عمودی قرار می گیرد، مانند زمانی که فرد نشسته یا ایستاده است، بدتر می شود.

این سردردها معمولا با دراز کشیدن فرد بهبود می یابند.

گاهی اوقات موقعیت سر تاثیر مستقیمی بر شدت سردرد ندارد. در عوض ممکن است سردردی ایجاد شود که در طول روز بدتر می شود.

فرد دارای نشت مایع مغزی، مایع شفاف و آبکی را هنگام حرکت سر خود، به خصوص هنگام خم شدن به خم تجربه می کند. تخلیه مایع شفاف و آبکی از بینی یا گوش امکان پذیر است.

این مایع همچنین می تواند از پشت گلو تخلیه شود. طعم آن توسط افراد نمکی و فلزی توصیف شده است.

سایر علائم نشت مایع مغزی نخاعی شامل موارد زیر هستند:

• ایجاد تغییرات در بینایی
• وزوز گوش، یا صدای زنگ در گوش
• از دست دادن شنوایی

 

همچنین بخوانید:

7 علت گرفتگی و شنیدن صدای زنگ در گوش (کلیک)

 

تشخیص

تعدادی آزمایش برای تشخیص نشت CSF در دسترس هستند. آزمایش بتا ترانسفرین رایج ترین و مهم ترین آنها است.

در آزمایش بتا ترانسفرین وجود این ماده در خون بررسی می شود. بتا ترانسفرین پروتئینی است که به طور معمول فقط در مایع CSF یافت می شود. وجود آن در خون می تواند نشت CSF را تایید کند.

آزمایش بتا ترانسفرین اغلب همراه با آزمایش مایع ترشحی CSF انجام می شود تا احتمال وجود بتا ترانسفرین در خون به دلیل ژنتیک یا عوامل دیگر را رد کند.

در آزمایش مایع CSF نمونه ای از آنچه که پزشک مشکوک به ترشح CSF است روی یک تکه کاغذ صافی قرار داده می شود. پس از تماس با کاغذ، CSF از خون یا مخاط جدا می شود.

اغلب متخصص می تواند فقط با نگاه کردن به یک نمونه روی یک دستمال یا قطعه گاز CSF را تشخیص دهد. برخلاف مخاط که غلیظ و چسبنده است، CSF شفاف و آبکی است.

همچنین در مقایسه با مخاط، CSF دارای غلظت بالایی از گلوکز است. بررسی سطح گلوکز در ترشحات بینی می تواند در تعیین اینکه آیا این ترشحات حاوی CSF است یا خیر موثر باشد. هر نمونه ترشح دارای CSF می تواند نشان دهنده نشتی باشد.

اگر پزشک مشکوک به نشت CSF باشد، ممکن است برای کمک به تایید تشخیص و تعیین محل نشتی، انجام سی تی اسکن یا ام آر آی را توصیه کند.

 

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره سی تی اسکن (CT scan) (کلیک)

 

درمان و ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی

ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی وابسته به شدت و علت آن متفاوت است. برخی از نشت ها به درمان محافظه کارانه پاسخ می دهند در حالیکه برخی دیگر به درمان های تهاجمی تری نیاز دارند.

 

درمان های محافظه کارانه نشت CSF

درمان های محافظه کارانه برای مدیریت علائم درنظر گرفته می شوند. این درمان ها عبارتند از:

• استراحت در رختخواب با سر رو به بالا در حدود 30 درجه
• هیدراته ماندن
• مصرف داروهای مسکن بدون نسخه یا نسخه ای
• مصرف استوزولامید در صورت وجود فشار در داخل جمجمه
• اجتناب از فین کردن یا عطسه بینی
• استفاده ازشل کننده های مدفوع برای جلوگیری از زور زدن

 

همچنین بخوانید:

کم آبی بدن / دهیدراتاسیون : علائم و درمان (کلیک)

 

درمان های تهاجمی نشت CSF

نشت CSF که به درمان محافظه کارانه پاسخ نمی دهد به رویکردهای تهاجمی تری مانند موارد زیر نیاز خواهد داشت:

 

چسب خون اپیدورال

چسب خون اپیدورال روشی شامل استفاده از خون فرد برای بخیه پارگی‌ های سخت شامه است.

این لکه های خونی فقط برای نشت CSF نخاعی استفاده می شود و برای جمجمه کاربردی ندارند.

در طول این عمل، جراح 5 تا 25 میلی لیتر از خون فرد را خارج می کند، سپس آن را به فضایی درست خارج از پارگی در سخت شامه تزریق می کند.

لکه های خونی اپیدورال میزان موفقیت بالایی دارند اما ممکن است برای همه انواع نشت CSF موثر نباشند.

در یک مطالعه در سال 2016، محققان میزان موفقیت لکه های خونی اپیدورال را در 133 فرد مبتلا به نشت CSF مقایسه کردند.

محققان شرکت کنندگان را بر اساس نوع نشت CSF به دو گروه تقسیم کردند. در گروه اول اعمال پزشکی مسئول ایجاد نشتی ها بودند و در گروه دیگر هیچ علت مشخصی وجود نداشت.

در 90.9% از موارد نشت‌ های CSF ناشی از روش‌ های پزشکی، درمان نشتی ها با پچ خونی با موفقیت انجام شد. با این حال در گروه دیگر، تنها 44.1% از شرکت کنندگان پس از دریافت پچ خونی بهبودی کامل را تجربه کردند. بقیه گروه نیاز به درمان اضافی داشتند.

 

تخلیه کمر

در تخلیه کمر مقداری مایع مغزی نخاعی به آرامی خارج می شود و فشار در محل نشتی کاهش می یابد. دراین وضعیت سخت شامه می تواند بهبود یابد.

در این روش، یک لوله متصل به یک کیسه در محفظه CSF در پایه پشت فرد قرار می گیرد. یک سوزن وارد کمر می شود، سپس کاتتر تخلیه کمر، از طریق سوزن وارد می شود. هنگامی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، سوزن برداشته می شود.

معمولا بین 5 تا 10 روز کاتتر در آن وضعیت باقی می ماند. در طول این مدت، فرد باید برای کنترل تخلیه توسط کادر پزشکی، در بیمارستان بماند.

گاهی اوقات در حین جراحی برای جلوگیری از نشت CSF از تخلیه کمر استفاده می شود.

 

عمل جراحی نشت CSF

در صورت وجود موارد زیر ممکن است پزشک برای ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی جراحی را توصیه کند:

• فتق بافت مغزی که به داخل گوش یا بینی فشار می آورد
• مننژیت
• نشت CSF که با درمان محافظه کارانه بهبود نمی یابد
• نشت CSF شدید که بعید است به خودی خود بهبود یابد
• لخته شدن خون در مغز یا نخاع

در جراحی از پیوند و در صورت لزوم از چسب برای جلوگیری از نشت بیشتر CSF استفاده می شود.

رویکرد خاص به محل پارگی بستگی دارد. برای نمونه اگر پارگی در سخت‌ شامه در جلوی سر باشد و باعث نشت مایع از بینی شود، متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است ترمیم آندوسکوپی را در نظر بگیرد.

این روش کم تهاجمی است و شامل وارد کردن لوله ای به نام آندوسکوپ از طریق بینی، سپس عبور دادن ابزارهای جراحی کوچک از طریق لوله برای ترمیم پارگی است.

اگر پارگی باعث تخلیه CSF از گوش شود، جراح مغز و اعصاب باید جراحی باز انجام دهد. در این روش یک برش در پوست سر ایجاد می شود.

در حالی که روش آندوسکوپی خطر کمتری نسبت به جراحی باز سنتی دارد، این دو روش میزان موفقیت مشابهی به همراه دارند.

 

همچنین بخوانید:

انواع فتق مغزی و علائم آنها (کلیک)

 

ریکاوری

ریکاوری تا حد زیادی به شدت نشت و نوع درمان وابسته است.

افرادی که تحت درمان محافظه کارانه قرار می گیرند باید حداقل تا 3 روز در رختخواب بمانند.

ممکن است پزشک بالا نگه داشتن سر را برای تحریک تخلیه مایع مغزی نخاعی و همچنین اقدامات احتیاطی در برابر فین کردن یا فشار هنگام مدفوع کردن، توصیه کند.

با این حال در صورت تخلیه سریع مایع ممکن است حفره‌ هایی از گاز به نام آئروسل در داخل جمجمه ایجاد شود.

سایر عوارض احتمالی نشت CSF شامل موارد زیر هستند:

• کما
• فتق مغز، دررفتگی بافت مغز در داخل جمجمه
• سکته مغزی

فرد تحت عمل جراحی باید چند روز یا چند هفته در بیمارستان بماند. در طول این مدت، متخصصان به دقت مراحل بهبودی و وجود عوارض زیر را بررسی می کنند:

• عفونت ها
• مننژیت
• آبسه ها

 

همچنین بخوانید:

انواع سکته مغزی: از علائم تا درمان (کلیک)

 

چشم انداز نشت CSF

تشخیص زودهنگام و دقیق نشت مایع مغزی نخاعی می تواند منجر به نتایج درمانی بهتری می شود. همچنین می تواند در جلوگیری از عوارض موثر باشد.

اگر علائم ظرف 10 روز پس از درمان محافظه کارانه بهبود نیابد یا در صورت بازگشت، به درمان های تهاجمی تری نیاز خواهد بود.

هم روش پچ خون اپیدورال و هم جراحی ها میزان موفقیت نسبتا بالایی دارند. با این وجود امکان عدم اثربخشی نیز وجود دارد. حتی پس از جراحی، برخی از افراد همچنان علائم یا ناتوانی ناشی از نشت CSF را تجربه می کنند.

پزشک یا متخصص های زمینه بیماری های عصبی نیز می توانند گزینه ها را مورد بحث قرار داده و یک دوره درمانی را توصیه کند.

 

همچنین بخوانید:

انواع سکته مغزی: از علائم تا درمان (کلیک)

 

زمان مراجعه به پزشک

در صورت تجربه علائم نشت مایع مغزی نخاعی زیر به پزشک مراجعه کنید:

• سردردی که با ایستادن سر بدتر می شود
• آبریزش دائمی بینی
• تخلیه از گوش

همچنین، تجربه هر یک از موارد زیر و در نتیجه آن علائم نشت مایع مغزی نخاعی باید با پزشک صحبت کنند:

• جراحی مغز
• جراحی نخاع
• ضربه به سر
• اپیدورال اخیر

 

همچنین بخوانید:

علت آبریزش بینی من چیست؟ (کلیک)

 

خلاصه

نشت CSF یک مشکل جدی سلامتی است. در این وضعیت مایع مغزی نخاعی از طریق پارگی در سخت شامه خارج می شود.

علائم نشت مایع مغزی نخاعی شامل تخلیه مایع از گوش یا بینی و سردردی است که در حالت ایستاده بدتر می شود.

این نشتی ها می توانند به علت صدمات سر، عفونت ها و برخی روش های پزشکی ایجاد شوند. اگرچه این موضوع می تواند باعث ایجاد علائم نگران کننده نشود، اما در صورت عدم دریافت درمان مناسب احتمال ایجاد عوارض وجود دارد.

درمان مناسب بسته به عوامل خاص برای هر فرد متفاوت است.

درمان محافظه کارانه اولیه برای ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی شامل استراحت و هیدراتاسیون است.

در صورت عدم بهبودی علائم پس از گذشت 10 روز، به روش های تهاجمی تری مانند چسب خون اپیدورال یا جراحی نیاز خواهد بود.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.