تاثیر داروی آکتمرا (توسیلیزومب) در بهبود کرونای حاد

بعضی بیماران آلوده شده به کروناویروس جدید، واکنش ایمنی کنترل نشده ای نشان می دهند که بطور بالقوه منجر به آسیب مهلک به بافت ریه ها و در تعدادی از افراد مرگ می شود.

براساس آخرین اخبار منتشر شده، داروی Actemra (آکتمرا) با نام ژنریک Tocilizumab (توسیلیزومب) که نزدیک به 10 سال است از آن برای درمان التهاب ناشی از آرتریت استفاده می شود، یکی از امید بخش ترین داروها برای درمان بیماری کرونا محسوب می شود. البته Actemra (آکتمرا)، نمی تواند کروناویروس جدید را، که اکنون SARS-CoV-2 لقب گرفته، بطور مستقیم از بین ببرد. بلکه با مهار گیرنده اینترلوکین 6 (IL-6) مانع التهاب بیش از حد بدن می شود.

در بیماری کووید-19، احتمالا بدن از طریق تولید بیش از حد سلول های ایمنی و مولکول های سیگنالینگ آنها نسبت به پاتوژن ها واکنش نشان دهد، این مسئله ممکن است پدیده ی خطرناکی ایجاد کند که “طوفان سیتوکین” نامیده می شود. (این پدیده، در سال 2003 هنگام شیوع بیماری SARS نیز رخ داده بود و در تعداد زیادی از بیماران منجر به مرگ ناشی از التهاب ریه شده بود. اتفاقی که در بیماری کرونا نیز جان بسیاری از افراد را گرفت.)

دانشمندان اخیرا متوجه شده اند (IL-6) اصلی ترین مقصر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی در حین ابتلا به کووید-19 آنهاست. از همین رو در مطالعات بالینی خود، داروهایی را مورد آزمایش قرار دادند که مسدود کننده گیرنده های IL-6 است مثل داروی Actemra (آکتمرا)

پیش از این، در سال 2017 نیز، سازمان غذا و دارو، برای استفاده از این دارو در درمان سندروم آزادسازی سیتوکین (نوعی طوفان سیتوکینی) ناشی از درمان CAR-T، چراغ سبز نشان داده بود.

در آخرین بروزرسانی ها، اعلام شده استفاده از Actemra (آکتمرا) محدود به بیمارانی است که نشانه های بیماری را دارند. (بنابراین این دارو یک پیشگیری کننده محسوب نمی شود و حتی مصرف آن برای تمام بیماران مبتلا به کرونا لازم نیست.)

پیش از این از چندین داروی دیگر نیز برای درمان کرونا کمک گرفته شده بود. از جمله Kaletra ترکیبی از دو داروی آنتی ویروس لوپیناویر/ریتوناویر و هیدروکسی کلرکین!

براساس گزارش ها، 14 بیمار با شرایط بسیار حاد و وخیم تحت درمان با داروهای موجود در بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم و فناوری چین USTC نتایج مثبتی را نشان دادند. علاوه بر این، این دارو در بیمارستان عیسی ابن مریم اصفهان نیز روی یک بیمار قطع امید کرده کرونایی نیز استفاده شده و خوشبختانه تاثیر بسیار مثبتی نیز داشته است.

البته تا این لحظه، هنوز هیچ تاییدیه ی رسمی مبنی بر ایمنی و اثربخشی این دارو برای درمان ویروس کرونا توسط FDA ارائه نشده است. اما امیدواریم در روزهای آتی این خبر خوش بطور رسمی نیز اعلام شود.

لازم به ذکر است Actemra (آکتمرا) تنها در موارد بسیار حاد و در بخش مراقبت های ویژه کاربرد خواهد داشت. بنابراین در داروخانه ها یافت نمی شود. 

در ادامه ی این مقاله به بررسی تخصصی تر این دارو پرداخته شده است. مطالب درج شده در ادامه ی این مقاله کاربردی برای مصرف کنندگان عمومی نخواهد داشت و فقط جهت افزایش اطلاعات عمومی جمع آوری شده است.

(جهت دریافت هرگونه اطلاعات درباره ویروس کرونا فقط با شماره ۱۹۰ تماس بگیرید.)

لازم به ذکر است به غیر از مقاله درج شده در خصوص این دارو هیچگونه مشاوره ای ارائه نمی گردد.

 

 

 

آکتمرا – Actemra – با نام ژنریک توسیلیزومب – Tocilizumab – دارویی است که از آن به تنهایی یا همراه با داروهای دیگر برای درمان روماتیسم مفصلی متوسط تا شدید در بزرگسالان استفاده می شود. از این دارو برای درمان روماتیسم مفصلی در کودکان نیز استفاده می شود. مثلا آرتریت ایدیوپاتیک سیستمیک جوانان (sJIA) یا آرتریت ایدیوپاتیک چند مفصلی جوانان (PJIA). آکتمرا به کاهش درد و تورم ناشی از روماتیسم مفصلی کمک می کند.

احتمال دارد از این دارو برای کاهش واکنش ایجاد شده ناشی از معالجات خاص سرطان نیز استفاده شود. (سندروم آزادسازی سیتوکین)

توسیلیزومب در درسته داروهای مسدود کننده اینترلوکین 6 (IL-6) قرار می گیرد. عملکرد اصلی این دارو مسدود کردن اینترلوکین 6 می باشد. اینترلوکین 6  ماده ای است که توسط بدن ساخته می شود و باعث ایجاد التهاب (تورم) در بدن می شود.

 

روش مصرف

آکتمرا به شکل ویال های تزریقی و سرنگ های پر شده آماده تزریق در دسترس می باشد.

تزریق این دارو می بایست توسط کارشناس حرفه ای و مطابق دستورالعمل پزشک انجام گیرد. دارو می بایست بطور وریدی و با تزریق آهسته دریافت شود. برای درمان روماتوئید آرتریت بزرگسالان یا PJIA، دارو می بایست معمولا هر 4 هفته یکبار مصرف شود. برای درمان SJIA، مصرف این دارو معمولا هر 2 هفته یکبار توصیه می شود. برای درمان CRS، این دارو می بایست یکبار مصرف شود و لزوم مصرف دوزهای بعدی بستگی به نظر پزشک دارد.

دوز تجویز شده دارو بستگی به وضعیت سلامت عمومی بیمار، سن، وزن، نتایج آزمایشات و میزان پاسخ وی به درمان دارد.

برای بهره مندی از بیشترین نتایج درمان، دارو را مطابق دستورالعمل پزشک و بطور منظم استفاده کنید. برای اینکه مصرف دارو را فراموش نکنید، روزهای تزریق را روی تقویم علامت گذاری کنید.

چنانچه وضعیت شما بهبود پیدا نکرد و یا بدتر شد، حتما پزشک را مطلع کنید.

 

** هشدار:

این دارو ممکن است توانایی بدن شما را برای مقابله با عفونت ها تضعیف کند. این مسئله شما را بیش از پیش مستعد عفونت های بسیار جدی (و به ندرت کشنده) می کند، بعلاوه ممکن است عفونت هایی را که از قبل داشته اید را تشدید کند. ریسک این عارضه در صورت مصرف همزمان با داروهای دیگری که توانایی بدن در مقابله با عفونت را تضعیف می کنند (مثل متوترکسات، یا کورتیکواستروئیدها) افزایش می یابد. قبل از شروع مصرف توسیلیزومب، سوابق پرونده ی پزشکی خود، بخصوص سابقه ی ابتلا به هر نوع عفونتی را به پزشک اطلاع دهید. در طول درمان، به محض آنکه متوجه هرگونه نشانه ناشی از عفونت مثلا سرفه، گلو درد، تب، لرز، درد هنگام ادرار شُدید فورا به پزشک اطلاع دهید.

قبل مصرف این دارو، پزشک از شما آزمایش سل خواهد گرفت. همچنین در طول درمان با این دارو، پزشک شما را از نظر عدم ابتلا به سل زیر نظر خواهد گرفت. در صورت لزوم می بایست قبل از شروع مصرف این دارو، درمان سل یا دیگر عفونت ها انجام گیرد.

 

مهمترین عوارض جانبی

ممکن است تزریق این دارو باعث تورم/قرمزی/درد در ناحیه تزریق شود.

سر درد یکی از رایج ترین عوارض مصرف این دارو است. در صورت استمرار یا تشدید چنین عارضه ای فورا پزشک یا داروساز را مطلع کنید.

به خاطر داشته باشید پزشک شما دارو را به این خاطر تجویز کرده که مزایای آن را بیش از عوارض جانبی احتمالی آن ارزیابی کرده است. افراد بسیار زیادی هستند که با مصرف این دارو دچار هیچ نوع عارضه ی جانبی نگران کننده ای نشده اند.

چناچه هر نوع عارضه جانبی خطرناک و جدی را مشاهده کردید، فورا پزشک را مطلع نمایید؛ از جمله معده/شکم درد.

واکنش آلرژیک خیلی شدید به این دارو نادر است. با اینحال، اگر متوجه علائم واکنش های آلرژیک دارویی، مثل راش، خارش/تورم صورت، زبان و گلو، سرگیجه شَدید، تنگی نفس شُدید فورا به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید.

این بخش تمام عوارض جانبی ناشی از این دارو را شامل نمی شود. اگر متوجه هر نوع علامت نگران کننده ی دیگری شدید که در این مقاله عنوان نشده، حتما با پزشک یا داروساز تماس بگیرید.

 

** احتیاط:

قبل از دریافت داروی توسیلیزومب، اگر به این دارو، یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، پزشک یا داروساز را مطلع نمایید؛ ممکن است این فرآورده ترکیباتی را شامل شود که می توانند منجر به واکنش آلرژیک یا مشکلات دیگر شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

قبل از مصرف این دارو، سابقه ی پرونده ی پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید، بخصوص در مورد ابتلا به دیابت، مشکلات سیستم ایمنی، عفونت (عفونت های قبلی/عفونت های حاضر/و عفونت های مزمن)، مشکلات کبد، پائین بودن شمار گلبول های خون، مشکلات سیستم عصبی مثلا MS، مشکلات معده/شکم.

توسیلیزومب می تواند شما را مستعد ابتلا به عفونت کند یا عفونت های قبلی/حاضر شما را تشدید کند. بنابراین برای جلوگیری از شیوع عفونت، دست های خود را مرتبا بشوئید. از نزدیک شدن به افرادی که عفونت مسری (مثل آبله مرغان، سرخک، سل، آنفولانزا) دارند، خودداری کنید.  چنانچه در منطقه ای زندگی می کنید که شانس مبتلا شدن به نوع خاصی عفونت قارچی بالاست و یا اخیزا به چنین مناطقی سفر کرده اید، پزشک خود را مطلع نمایید و در نهایت اگر تصادفا در معرض عفونت قرار گرفتید، برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

بدون مشورت با پزشک از انجام واکسیناسینون در طول مصرف این دارو خودداری کنید. از نزدیک شدن به افرادی که اخیرا واکسینه شده اند، خودداری کنید.

داروهایی که سیستم ایمنی بدن را درگیر می کنند (مثل توسیلیزومب) ممکن است ریسک ابتلا به برخی از انواع سرطان را بالا ببرند. اگر قبلا مبتلا به هر نوع سرطانی بوده اید، به پزشک اطلاع دهید.

قبل از انجام هر نوع جراحی، لیست تمام داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.

این دارو، در طول دوران بارداری فقط می بایست در صورتی استفاده شود که لزوم مصرف آن اثبات شود. در مورد مزایا و معایب مصرف این دارو در طول دوران بارداری با پزشک مشورت کنید.

مشخص نیست که این دارو وارد شیر مادر می شود و یا می تواند نوزاد شیر خوار را تحت تاثیر قرار دهد یا نه! در طول مصرف این دارو، قبل از شیر دادن به نوزاد با پزشک مشورت کنید.

 

تداخلات دارویی

تداخل دو دارو ممکن است عملکرد یک یا هر دو دارو را تغییر دهد و یا ریسک بروز عوارض جانبی احتمالی دارو را بالا ببرد. این بخش حاوی تمام تداخلات احتمالی این دارو نیست. لذا لیستی از تمام محصولات مصرفی خود (اعم از داروهای نسخه ای/غیر نسخه ای، مکمل ها و داروهای گیاهی) تهیه کرده و در اختیار پزشک قرار دهید. هرگز بدون تایید پزشک دوز مصرف دارو را تغییر ندهید. بعلاوه از مصرف خودسرانه یا توقف مصرف خودسرانه ی تمام داروها جدا اجتناب کنید.

هر دارویی که بتواند سیستم ایمنی بدن را درگیر کند (مثلا certolizumab) احتمالا با توسیلیزومب تداخل ایجاد می کند.

این دارو ممکن است سرعت حذف داروهای دیگر را در بدن بالا ببرد، بنابراین احتمالا روی عملکرد آنها تاثیر خواهد گذاشت. نمونه ای از چنین داروهایی عبارتند از داروهای چربی خون مثل آتورواستاتین/لواستاتین/سیمواستاتین، امپرازول و وارفارین.

این دارو می تواند اثربخشی ضدبارداری های هورمونی را کاهش دهد. این مسئله می تواند باعث باردار شدن شود. اگر قرص ضدبارداری مصرف میکنید، با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت لزوم روش دیگری را جایگزین کنید.

 

** یادداشت:

برای جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی خطرناک لازم است پیش از شروع مصرف دارو و در طول درمان برخی فاکتورها مثل تعداد گلبول های خون، عملکرد کبد و چربی خون آزمایش شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

 

فراموش کردن نوبت مصرف

برای بهره مندی از حداکثر نتایج ممکن، مهم است که دارو را طبق یک زمان بندی منظم، مطابق دستورالعمل پزشک دریافت کنید. اگر یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید، برای دریافت برنامه ی جدید مصرف، فورا با پزشک یا داروساز تماس بگیرید.

 

اصول و شرایط نگهداری

این دارو برای مصارف بیمارستانی است و قرار نیست داخل منزل نگهداری شود. لذا شرایط نگهداری به بیمارستان ها ابلاغ می شود.

 

این دارو مخصوص مصارف بیمارستانی است، لذا در فروشگاه اویرو و داروخانه ها موجود نمی باشد. به غیر از مقاله درج شده در خصوص این دارو هیچگونه مشاوره ای ارائه نمی گردد.