اندوفتالمیتیس (Endophthalmitis) که به دنبال جراحی یا تروما چشم ایجاد شود دو نوع اگزوژن و اندوژن دارد. با علت، علائم و راه درمان آن آشنا شوید.

اندوفتالمیتیس (Endophthalmitis) یک عفونت قارچی / باکتریایی است که بافت های داخل چشم را درگیر می کند.

این وضعیت ممکن است به دنبال جراحی یا تروما چشم ایجاد شود. بدون درمان صحیح، اندوفتالمیتیس می تواند آسیب همیشگی بر جای بگذارد.

بعضی افراد به درمان فوری احتیاج دارند که گاهی جراحی است.

در این مطلب به بررسی ماهیت اندوفتالمیتیس، علائم و روش های درمان آن پرداخته شده است.

اندوفتالمیتیس چیست؟

به گفته انجمن متخصصان شبکیه آمریکا (ASRS) اندوفتالمیتیس زمانی رخ می دهد که سفیدی چشم در اثر عفونت ملتهب شود.

این التهاب معمولا شدید است و برای جلوگیری از آسیب دیدگی دائمی، درمان فوری ضروری است.

اندوفتالمیتیس می تواند باعث ترشح از چشم شود. همچنین ممکن است منجر به شکل گیری یک لایه ابری روی قرنیه شود. معمولا قرنیه کاملا شفاف است تا نور اجازه ورود داشته باشد.

اندوفتالمیتیس معمولا حاد است، یعنی علائم به سرعت ظاهر می شوند. اما در بعضی موارد هم علائم دیر ظاهر می شوند که یعنی اندوفتالمیتیس مزمن است.

بیشتر بخوانید:

رایج ترین عفونت های چشمی

علت

اندوفتالمیتیس معمولا در نتیجه یک عفونت التهابی در چشم ایجاد می شود.

یاکتری ها یا قارچ های مختلفی هستند که می توانند منجر به عفونت شوند.

به گفته آکادمی چشم پزشکی آمریکا (AAO) معمولا باکتری های استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوک پنومونیه در ایجاد عفونت باکتریایی چشم دخیل هستند. علت عفونت قارچی چشم اغلب کاندیدا آلبیکانس تشخیص داده می شود.

اگزوژن (برون زاد)

در بیشتر موارد، اندوفتالمیتیس اگزوژن است. یعنی میکروب ها از بیرون وارد بدن شده اند. جراحی چشم، تروما یا عفونت قرنیه از جمله مثال هایی هستند که می توانند منجر به این وضعیت شوند.

شخصی که دچار تروما چشم می شود، به احتمال زیاد در صورت بروز هر یک از موارد زیر دچار اندوفتالمیتیس خواهد شد:

باقی ماندن جسم خارجی داخل چشم
تعویق جراحی بیش از 24 ساعت
رخ دادن تروما در منطقه فقیرنشین
آسیب دیدگی عدسی چشم

اندوفتالمیتیس حاد معمولا طی 6 هفته بعد جراحی یا تروما رخ می دهد. در موارد مزمن مدت زمان بیشتری طول می کشد تا علائم ظاهر شوند.

اندوژن (درون زاد)

اندوفتالمیتیس می تواند اندوژن باشد. یعنی در اثر عفونت در جای دیگری از بدن ایجاد شود.

به گفته AAO، تقریبا 2 تا 4% موارد اندوفتالمیتیس اندوژن هستند. در بیشتر موارد باکتری استرپتوکوک یا استافیلوکوکوس اورئوس به عنوان مقصر شناسایی می شوند.

برخی علل اندوفتالمیتیس اندوژن عبارتند از:

عفونت ادراری
سوء استفاده از داروهای داخل وریدی
برخی روش های پزشکی، از جمله اندوسکوپی
کاتترهای ایندولینگ

بیشتر بخوانید:

مراجعه به پزشک برای عفونت ادراری

علائم

اندوفتالمیتیس می تواند علائم زیر را به همراه داشته باشد:

تضعیف بینایی یا دید ابری
درد چشم
قرمزی و تورم چشم
مشکل در نگاه کردن به نور و چراغ های روشن
ترشح زرد یا سفید از چشم

این علائم می توانند به مرور زمان یا بلافاصله بعد از جراحی یا تروما چشم ایجاد شوند.

به گفته AAO علائم معمولا فقط یک چشم را درگیر می کنند؛ البته در مواردی هم درگیر شدن هر دو چشم دیده شده است.

درمان

درمان بستگی به نوع عفونت و حاد یا مزمن بودن آن دارد.

پزشک برای جلوگیری از آسیب دائمی چشم، معالجه را خیلی سریع شروع می کند.

اگر علت اندوفتالمیتیس، باکتری باشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد و اگر علت آن قارچ باشد، داروهای ضد قارچ تجویز خواهد شد.

طبق مطالعات انجام شده، معمولا آنتی بیوتیک های سیستمیک تاثیری در درمان این نوع عفونت ندارند. بنابراین پزشک اغلب دارو را مستقیما به داخل چشم تزریق خواهد کرد.

در موارد شدید ممکن است نیاز به ویترکتومی (vitrectomy) باشد. این روش نوعی جراحی است که طی آن بخش های تخریب شده چشم خارج خواهند شد.

ممکن است پزشک یک دوره طولانی مدت داروی آنتی بیوتیک یا ضد قارچ تجویز کند.

عوارض

بدون درمان فوری، اندوفتالمیتیس می تواند منجر به آسیب دیدگی دائمی چشم شود.

در موارد شدید، آسیب می تواند باعث از دست رفتن تمام یا بخشی از بینایی شود.

فاکتورهای خطر

طبق اظهارات AAO، افراد دارای نقص سیستم ایمنی، بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به اندوفتالمیتیس اندوژن هستند.

برخی رایج ترین علل ضعف سیستم ایمنی عبارتند از:

دیابت
مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدها
مراحل پیشرفته بیماری های کلیوی
مصرف داروهای داخل وریدی
جراحی های مربوط به دندان

جلوگیری

پوشیدن عینک محافظ هنگام ورزش یا کار در محیط های آلوده می تواند از ورود آلودگی به چشم جلوگیری به عمل آورد.

به گفته ASRS، کسانی که در مناطق فقیرنشین زندگی می کنند، می بایست برای جلوگیری از تروما چشم، مراقبت های بیشتری را به عمل آورند. لازم به ذکر است حدود 30% از آسیب دیدگی هایی که در مناطق فقیر نشین رخ می دهند منجر به عفونت می شوند. این در حالی است که آمار در دیگر نواحی بین 4 تا 13% است.

از آنجائیکه جراحی چشم، یکی از علل احتمالی اندوفتالمیتیس است، کسی که تحت جراحی چشم قرار گرفته است می بایست تمام توصیه ها و دستورالعمل های بعد از جراحی را به دقت رعایت کند.

تشخیص

پزشک معمولا به دنبال علائم مشهود می گردد. مثلا شفافیت قرنیه را ارزیابی می کند. سپس احتمالا سوالاتی در مورد علائم و سرعت پیشروی آنها خواهد پرسید.

در برخی موارد، پزشک دستور بیوپسی می دهد. این روش شامل گرفتن نمونه ای از مایعات داخل چشم برای تجزیه و تحلیل بیشتر است.

همچنین ممکن است پزشک به منظور بررسی میزان تخریبات داخل چشم دستور سونوگرافی چشم دهد.

مراجعه به پزشک

هر کسی که فکر می کند دچار عفونت چشم شده است می بایست فورا برای ملاقات با پزشک اقدام کند.

کاهش بینایی، قرمزی، درد و ترشحات سفید یا زرد چشم از جمله علائمی هستند که فرد می بایست آنها را جدی بگیرد.

به گفته ASRS علائم اغلب به دنبال جراحی یا تروما چشم ظاهر می شوند. افراد ساکن در مناطق فقیرنشین در معرض خطر بیشتری قرار دارند، بنابراین می بایست بیشتر مراقب باشند.

چشم انداز

اظهار نظر بستگی به شدت، نوع و طول مدت عفونت دارد.

یک مطالعه قدیمی معتقد است اندوفتالمیتیس چه اندوژن باشد، چه اگزوژن معمولا عواقب چندان خوبی ندارد. این وضعیت می تواند به چشم، آسیب همیشگی وارد کرده و منجر به از بین رفتن دائمی بینایی شود.

البته این وضعیت نادر است. بعلاوه پیشرفت در استانداردهای بهداشتی و تکنیک های جراحی منجر به کاهش شیوع آن و بهبود وضعیت بیماری شده است.

خلاصه

اندوفتالمیتیس یک عفونت است که باعث التهاب در داخل چشم می شود.

این وضعیت باعث درد، تورم و مشکلات بینایی می شود. بدون درمان فوری، اندوفتالمیتیس می تواند منجر به آسیب همیشگی شود.

هر کسی که مشکوک به اندوفتالمیتیس است، می بایست فورا به پزشک مراجعه کنید.

روش مناسب یرای درمان اندوفتالمیتیس بستگی به شرایط دارد. اما معمولا برای درمان التهاب داخل چشم دارو تزریق می شود.

بیماری عفونی / باکتریایی / ویروسی چشم / بینایی