آنتی هیستامین چیست؟

آنتی هیستامین ها در درمان علائم ناشی از آلرژی و حساسیت موثرند؛ این مقاله انواع آنتی هیستامین، عملکرد و عوارض جانبی آنها را بررسی می کند.

 

آنتی هیستامین ها چیستند و چگونه کار می کنند؟

افراد در تماس با مواد بی ضرری که بدن، آنها را به عنوان پاتوژن یا عامل بیماری زا تشخیص می دهد، دچار واکنش آلرژیک و حساسیت می شوند.

آلرژن ها یا مواد حساسیت زا، ترکیباتی هستند که باعث تحریک و واکنش های حساسیتی می شوند.

این مواد شامل شوره حیوانات خانگی، گرده گل و حتی پروتئین های خاص موجود در مواد غذایی و … می باشند.

هنگامی که یک آلرژن وارد بدن شده یا پوست را لمس می کند، سلول های سیستم ایمنی هیستامین آزاد می کنند که به گیرنده های خاص در سلول های موجود در سراسر بدن متصل هستند.

با اتصال هیستامین ها به این گیرنده ها، چندین واکنش آلرژیک مانند باز شدن رگ های خونی و انقباض بافت های عضلانی صاف می شوند.

در هنگام واکنش های حساسیتی فرد علائمی مانند گرفتگی بینی، عطسه و خارش پوست را تجربه می کند.

آنتی هیستامین ها نوعی از داروها هستند که علائم آلرژی یا حساسیت، بیماری حرکت (یا بیماری سفر: Motion Sickness) و بعضی از علائم سرماخوردگی و آنفولانزا را درمان می کنند.

آنها، گیرنده های H1 هیستامینی را مسدود می کنند.

 

همچنین بخوانید:

انواع آلرژی و علائم آن

 

چه علائمی را درمان می کنند؟

افراد می توانند از داروهای آنتی هیستامین برای درمان التهاب مخاط بینی آلرژیک (رینیت آلرژیک) که باعث تحریک و التهاب مجاری بینی می شود، استفاده کنند.

این گروه دارویی، طیف وسیعی از علائم را کاهش می دهند. مانند:

احتقان و گرفتگی بینی

عطسه

آبریزش بینی

خارش و آبریزش چشم

خارش پوست

بثورات پوستی

کهیرها

حالت تهوع

 

همچنین بخوانید:

علت آبریزش بینی من چیست؟

 

انواع

طیف وسیعی از آنتی هیستامین ها موجود هستند.

 

نسل اول

آنتی هیستامین های خوراکی نسل اول شامل دیفن هیدرامین (Benadryl) و کلرفنیرامین (Chlor-Trimeton) هستند؛ که به راحتی از سد خونی مغزی عبور کرده و روی گیرنده های H1 در دستگاه عصبی مرکزی بدن (CNS) تاثیر می گذارند.

گیرنده های H1 در دستگاه عصبی مرکزی بدن (CNS) به تنظیم چرخه خواب و بیداری کمک می کنند.

 

گروه نسل اول دارای خواص آرامبخشی هستند. آنها می توانند با اتصال به گیرنده های موجود در دستگاه عصبی مرکزی، عملکردهای شناختی و حرکتی را مختل کرده و باعث خواب آلودگی شوند.

سایر عوارض جانبی شدید مرتبط با آنتی هیستامین های نسل اول عبارتند از:

کیفیت پایین خواب

خشکی دهان

سرگیجه

فشار خون پایین

آسیب حاد کبدی

 

نمونه های دیگر نسل اول عبارتند از:

بروم فنیرامین (Brompheniramine): نام تجاری Dimetane

کاربینوکسامین (Carbinoxamine ): نام تجاری کولیستین

کلماستین (Clemastine ): نام تجاری تاویست

دوکسیلامین (Doxylamine ): نام تجاری Unisom

هیدروکسی‌ زین (Hydroxyzine): نام تجاری آتاراکس، ویستاریل

پرومتازین (Promethazine): نام تجاری فنرگان

تریپرولیدین (Triprolidine): نام تجاری Triafed

 

اگرچه انواع مختلفی از داروی نسل اول در دسترس هستند اما در صورت وجود نسخه جدیدتر، برخی متخصصان ممکن است آنها را توصیه نکنند.

 

نسل دوم و سوم

آنتی هیستامین های نسل دوم و سوم خاصیت آرامبخشی ندارند.

طبق نتایج مقاله ای منتشر شده در مجله موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، نسل های دوم و سوم این دارو کمتر از سد خونی مغزی عبور می کنند.

این بدان معناست که آنها مانند نسل اول تاثیرات چشمگیر بر دستگاه عصبی مرکزی بدن (CNS) ندارند.

استفاده از این نوع آنتی هیستامین ها برای بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال خطری ندارد.

طبق ادعای نویسندگان یک تحقیق در سال 2019، نسل دوم و سوم نسبت به نسل اول ایمن و قدرتمندتر هستند.

نمونه هایی از آنتی هیستامین های نسل دوم و سوم عبارتند از:

بیلاستین (Bilastine): نام تجاری Bilaxten

دسلوراتادین (Desloratadine): نام تجاری کلارینکس

لوراتادین (Loratadine): نام تجاری کلاریتین

فکسوفنادین (Fexofenadine): نام تجاری آلگرا

روپاتادین (Rupatadine): نام تجاری روپافین

 

همچنین بخوانید:

حساسیت پوست به ماسک و دستکش

 

آنتی هیستامین های بدون نسخه

انواع آنتی هیستامین ها از داروخانه ها قابل خرید هستند. آنها به اشکال مختلف مانند قرص، کپسول ژلی، اسپری بینی و قطره چشم در دسترس هستند.

نمونه های قابل خرید و بدون نیاز به نسخه (OTC) عبارتند از:

بنادریل

کلر-تریمتون

کلاریتین (لوراتادین)

آلگرا (فکسوفنادین)

تاویست (کلماستین)

زیرتک (ستیریزین)

افراد برای تصمیم گیری و انتخاب صحیح داروی مورد نظر خود می توانند با پزشک مشورت کنند.

 

آنتی هیستامین های تجویزی توسط پزشک

مصرف برخی انواع این داروها، فقط با تجویز پزشک مجاز است.

آنتی هیستامین هایی که نیاز به نسخه پزشک دارند، ممکن است غلظت بیشتری از مواد فعال نسبت به انواع OTC داشته باشند.

همچنین ممکن است به علت وجود عوارض جانبی، فقط توسط پزشک تجویز شوند.

نمونه هایی از آنتی هیستامین ها که نیاز به تجویز پزشک دارند عبارتند از:

آزلاستین با نام های تجاری Astelin, Astepro, Optivar

کاربینوکسامین با نام تجاری Palgic

دسلوراتادین با نام تجاری Clarinex

هیدروکسی زین با نام تجاری Atarax, Vistaril

لووستریزین با نام تجاری Xyzal

پرومتازین با نام تجاری Phenergan

 

 

عوارض جانبی و خطرات

هر فردی که این دارو و یا هر داروی دیگری را مصرف می کند، باید برچسب محصول را مطالعه نموده تا از ماده فعال بکار رفته در آن دارو آگاهی یابد و در نتیجه از خطر مصرف بیش از حد آن جلوگیری شود.

مصرف بیش از حد این دسته داروها، ممکن است فرد را دچار ناهنجاری های قلبی و تشنج کند.

اگر فردی مشکوک به مصرف بیش از اندازه بود، باید فورا با اورژانس و یا 1490 (مرکز کنترل سموم دارویی) تماس بگیرید.

بیشتر افراد می توانند با اطمینان، مقادیر کم آنتی هیستامین های OTC و یا تجویز شده توسط پزشک را برای کوتاه مدت مصرف کنند.

با این حال، آنتی هیستامین ها می توانند منجر به عوارض جانبی خفیفی در بعضی از افراد شوند.

این عوارض عبارتند از:

خستگی

سرگیجه

سردرد

اختلالات حرکتی

خشکی دهان و تشنگی شدید

تاری دید

یبوست

احتباس ادرار

عوارض جانبی شدید عبارتند از:

کهیر

بثورات پوستی

مشکل در تنفس و بلع

تورم در صورت، دهان و گلو

هذیان

 

در موارد نادر، مصرف طولانی مدت گروه های نسل دوم و سوم (که خاصیت آرامبخشی ندارند) ممکن است منجر به آسیب خفیف کبدی شود.

با این حال، ترفنادین به عنوان یکی از آنتی هیستامین های آسیب زننده به کبد، از دسترس خارج شده و برای استفاده بالینی موجود نیست.

مصرف آنتی هیستامین های نسل اول و دوم با دوزهای پایین برای زنان باردار خطری ندارد.

با این حال، مصرف مقادیر زیاد پرومتازین به عنوان یک داروی نسل اول و آرامبخش، ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی در زمان بارداری ایجاد کند.

زنان باردار باید قبل از مصرف آنتی هیستامین با پزشک مشورت کنند. پزشک می تواند بر اساس علائم و وضعیت سلامتی افراد، مصرف میزان مناسبی از دارو را توصیه کند.

 

جمع بندی

بیشتر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی مصرف آنتی هیستامین های نسل دوم و سوم را برای درمان علائم آلرژی حساسیت های خفیف تا متوسطی همانند احتقان بینی، آبریزش چشم و خارش پوست توصیه می کنند.

آنتی هیستامین های نسل اول هنوز برای خرید در دسترس مردم هستند. با این حال، مصرف آنها ممکن است باعث خواب آلودگی شده و برای افراد اثر آرامبخش داشته باشند.

افراد می توانند به طیف وسیعی از آنتی هیستامین ها در داروخانه ها دسترسی داشته باشند.

لازم است تا قبل از مصرف آنتی هیستامین توسط کودکان (به ویژه کودکان زیر 12 سال)، والدین آنها با یک متخصص مشورت کنند.