داروهای مسدود کننده گیرنده H2

مسدود کننده های گیرنده H2 داروهای کاهش دهنده اسید معده هستند که انواع، عوارض جانبی و تفاوت آن با مهار کننده های پمپ پروتون بررسی شده است.

مقدمه

سازمان غذا و دارو (FDA) در آپریل ۲۰۲۰ درخواست کرد تمام اشکال بدون نسخه و تجویزی رانیتیدین (زانتاک) از بازار داروی ایالات متحده جمع شوند.

این توصیه به خاطر سطح غیرقابل قبول NDMA انجام شد؛ یک عامل سرطان زای احتمالی که در برخی از محصولات رانیتیدین یافت می شود.

افرادی که رانیتیدین برایشان تجویز شده، باید قبل از قطع مصرف دارو در مورد داروی جایگزین ایمن نظر پزشک خود را جویا شوند.

افرادی که رانیتیدین بدون نسخه مصرف می کنند، باید مصرف دارو را قطع کرده و در مورد جایگزین مناسب، نظر داروساز را جویا شوند. 

به جای بازگرداندن داروهای رانیتیدین مصرف نشده به داروخانه ها و مراکز درمانی، باید این محصولات را طبق راهنمای محصول یا دستورالعمل FDA دور انداخت.

 

مسدود کننده های گیرنده H2

بلاکرها یا مسدود کننده های گیرنده H2 گاهی با نام آنتاگونیست گیرنده H2 یا H2RA نیز شناخته می شوند.

این داروها میزان اسید تولید شده توسط معده را کاهش می دهند.

این به درمان بسیاری از مشکلات جسمی رایج مثل بیماری بازگشت اسید به مری، زخم معده و سوزش معده کمک می کند.

در دهه ۱۹۸۰، مسدود کننده های H2 درمان اول بسیاری از مشکلات مربوط به اسید معده بودند.

 

همچنین بخوانید:

انواع آنتی اسیدها (ضد اسید معده)

 

اما ممکن است اکنون پزشکان سایر روش های درمانی را توصیه کنند.

با ما همراه باشید تا درباره انواع مسدود کننده گیرنده H2، کاربردهای مختلف آنها و عوارض جانبی احتمالی بیشتر بدانید.

 

مسدود کننده گیرنده  H2 چیست؟

ماده ای شیمیایی به نام هیستامین، سلول های پوشش داخلی معده را برای تولید هیدروکلریک اسید تحریک می کند.

مقدار زیاد این اسید موجب بازگشت اسید معده به مری (رفلاکس معده) و سایر بیماری های دردناک می شود.

مسدود کننده های گیرنده H2 به گیرنده های هیستامین در معده می چسبند و مقدار اسید ترشح شده توسط دیواره معده را کاهش می دهند.

این مسدود کننده ها معمولا در عرض ۶۰ دقیقه بعد از مصرف، باعث بهبود علائم ناشی از تولید بیش از حد اسید معده می شوند و تاثیر آنها بین ۴ تا ۱۰ ساعت باقی می ماند.

مسدود کننده های H2 می توانند برخی از بیماری از جمله موارد زیر را درمان یا از آنها پیشگیری کنند:

** سوزش معده

** بازگشت اسید معده به مری

** زخم های اثنی عشر و معده

** خونریزی دستگاه گوارش فوقانی

** بیماری های فوق ترشحی معده مثل سندرم زولینگر-الیسون

 

 

انواع مسدود کننده های گیرنده H2

سازمان غذا و داروی ایالات متحده، استفاده از چهار نوع مسدود کننده گیرنده H2 زیر را تایید کرده است.

هر کدام از آنها نیز حداقل به شکل یک داروی ژنریک یا تجاری در دسترس هستند.

 

سایمتیدین

سایمتیدین (با نام تجاری تاگامت) به صورت تجویزی، بدون نسخه، داخل وریدی و تزریقی موجود است.

پزشک می تواند موثرترین شکل این دارو برای بیمار را تشخیص بدهد.

خیلی مهم است که دستورالعمل مصرف با دقت دنبال شود.

دوز مناسب به سن فرد، سایر داروهای مصرفی و شکل دارو بستگی دارد.

افراد با سنین بالا باید از مصرف این دارو خودداری کنند یا آن را با حداکثر احتیاط مصرف کنند.

این دارو می تواند عامل اصلی یا تشدیدکننده دوره های گیجی باشد.

مبتلایان به بیماری های کبد و کلیه باید قبل از مصرف سایمتیدین با پزشک مشورت کنند.

برخی از عوارض جانبی رایج این دارو عبارتند از:

** سردرد

** خواب آلودگی

** درد مفاصل یا ماهیچه ها

** ورم و حساسیت پستان (در زنان و مردان)

** سرگیجه

** گیجی در افراد مسن، مبتلایان به زوال عقل و مبتلایان به بیماری های حاد

 

در برخی موارد، افراد عوارض زیر را هم تجربه می کنند:

** بثورات پوستی

** واکنش آلرژیک

** تولید شیر از پستان

** مشکل در ادرار کردن

** پانکراتیت

** عفونت کلیه

 

رانیتیدین هیدروکلراید

رانیتیدین هیدروکلراید (با نام تجاری زانتاک) هم اشکال متعددی از جمله تجویزی، دوزهای خوراکی بدون نسخه و محلول قابل تزریق دارد.

دوز مناسب به سن فرد، علائم بیماری، سایر داروهای مصرفی و وضعیت عملکرد کبد و کلیه بستگی دارد.

بهتر است قبل از مصرف این دارو با متخصص حوزه سلامت و درمان مشورت شود.

در ضمن باید دستورالعمل مصرف را با دقت رعایت کرد.

برخی از عوارض جانبی رایج این دارو عبارتند از:

** سردرد، حالت تهوع، سرگیجه که رایج ترین عوارض زانتاک و سایر مسدود کننده های گیرنده H2 هستند

** دل درد

** سرفه

** عفونت

** اسهال

احتمال بروز عوارض جانبی خفیف با مصرف این دارو، کمی بیشتر از داروهای مشابه است.

پزشک ها نمی دانند عوارض جانبی شدیدتر چقدر رایج هستند اما موارد زیر را گزارش کرده اند:

** واکنش های آلرژیک شدید

** افسردگی

** گیجی

** پانکراتیت

** کم خونی همولیتیک

** زردی

 

نیزاتیدین

نیزاتیدین (با نام تجاری اکسید یا تازاک) به شکل محلول خوراکی یا کپسول تولید می شود.

دوز مناسب به سن فرد، سایر علائم و شکل دارو بستگی دارد.

قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.

این دارو نیز مانند سایر مسدود کننده های گیرنده H2 برای مبتلایان به مشکلات کبدی و کلیوی مناسب نیست.

پزشک یا سایر متخصصان سلامت می توانند راهنمای مصرف این دارو را در اختیارتان قرار بدهند.

برخی از عوارض جانبی رایج دارو عبارتند از:

** گرفتگی بینی، آبریزش بینی و علائم مشابه که نسبت به سایر مسدود کننده های گیرنده H2، در این دارو بیشتر دیده می شوند

** بثورات پوستی

** خواب آلودگی

** تحریک پذیری

** اضطراب

** استفراغ

** اسهال

** تب

در موارد خاص ممکن است فرد عوارض شدیدتری را تجربه کند؛ از جمله:

** هپاتیت

** کم خونی

** زردی

** درد قفسه سینه

** ناتوانی جنسی

** تشنج

** ضربان قلب سریع

** واکنش های آلرژیک جدی

 

فاموتیدین

فاموتیدین (با نام تجاری فلوکسید) به شکل محصولات خوراکی تجویزی و غیرتجویزی و تزریق وریدی تولید می شود.

پزشک یا سایر متخصصین سلامت می توانند براساس علائم، سن، عملکرد کلیه و وضعیت کلی سلامت افراد دوز مناسب را تجویز کنند.

عوارض جانبی دارو شامل موارد زیر است:

** اسهال

** سرگیجه

** حالت تهوع

** از دست دادن اشتها

افراد به ندرت عوارض جانبی شدیدتری را هم تجربه می کنند. از جمله:

** التهاب ملتحمه یا قرمزی چشم

** هپاتیت

** افسردگی

** گیجی

** تشنج

** واکنش های آلرژیک جدی

** سندروم استیون-جانسون که نوعی اختلال پوستی کشنده است.

 

عوارض جانبی عمومی مسدود کننده های گیرنده H2

همه این چهار دارو وارد شیر مادر می شوند. محققان هنوز مشخص نکرده اند مسدود کننده های گیرنده H2 برای زنان باردار و شیرده ایمن است یا خیر.

پزشک می تواند راهنمایی های بیشتر در این زمینه را در اختیار قرار بدهد.

مسدود کننده های گیرنده H2 می توانند با سایر داروها تداخل داشته باشند.

برای مثال سایمتیدین می تواند تاثیر برخی از داروهای مسکن را تغییر بدهد.

همچنین می تواند متابولیسم وارفارین (یک رقیق کننده خون) را کاهش بدهد.

این داروها روی توانایی بدن در جذب ویتامین B12، ویتامین D، فولات و برخی از مواد مغذی دیگر تاثیر می گذارند.

علاوه براین افرادی که مسدودکننده های H2 و مکمل های منیزیم مصرف می کنند، باید داروها را در ساعات متفاوتی از روز بخورند تا از خطر تداخل پیشگیری شود.

به طور کلی، هر کسی که بخواهد مسدودکننده های H2 مصرف کند باید ابتدا با متخصص سلامت مشورت کند.

البته این داروها معمولا ایمن هستند؛ فقط ۳% مصرف کنندگان این دارو، عوارض جانبی جدی تجربه می کنند.

ممکن است پزشک بسته به بیماری فرد، درمان های موثرتر را پیشنهاد بدهد.

برای مثال، آنتی بیوتیک ها در درمان زخم معده ناشی از عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری موثرتر هستند.

علاوه براین، با تغییر رژیم غذایی نیز می توان به بهبود بازگشت اسید معده به مری کمک کرد.

 

مسدود کننده های گیرنده H2 در برابر مهارکننده های پروتون پمپ

مهارکننده های پروتون پمپ مانع از رسیدن پروتون معده به برخی از سلول های خاص معده می شوند.

این فرایند، میزان اسید تولید شده توسط معده را به شدت کاهش می دهد.

امپراوزل و لانسوپرازول دو داروی معروف این خانواده هستند. 

مهارکننده های پمپ پروتون می تواند به شدت موثر باشند و در درمان بازگشت اسید مری به معده حتی بهتر از مسدود کننده های گیرنده H2 هستند.

با این حال درست مانند مسدود کننده های گیرنده H2 درصد کمی از مصرف کنندگان مهارکننده های پروتون پمپ عوارض جانبی مثل سردرد و سرگیجه را تجربه می کنند.

در عین حال، شواهد جدیدی نشان می دهند مهارکننده های پروتون پمپ می توانند خطرات جدی به همراه داشته باشند.

مثلا در سال ۲۰۱۷ یک مطالعه طولی نشان داد جانبازانی که برای مدت طولانی از این دارو استفاده کرده بودند، بیشتر در معرض خطر مرگ زودرس بودند.

این داروها همچنین می توانند خطر شکستگی استخوان را افزایش بدهند.

بررسی مزایا و خطرات مصرف مسدود کننده های H2 و مهارکننده های پمپ پروتون بسیار مهم است.

قبل از شروع دوره درمان، درباره گزینه های درمان موجود از جمله تغییر در سبک زندگی با متخصص سلامت مشورت کنید.

 

خلاصه

بازگشت اسید معده به مری، زخم معده و سایر بیماری های مرتبط با اسید معده می توانند بسیار دردناک باشند.

انواع متفاوت مسدود کننده های گیرنده H2 می توانند به بهبود علائم کمک کنند اما هر کدام عوارض جانبی دارند.

در ضمن، مهارکننده های پمپ پروتون نسبت به مسدود کننده های H2 در درمان بازگشت اسید معده به مری موثرتر هستند.

بسیار مهم است که قبل از شروع درمان با پزشک مشورت کنید.

پزشک می تواند بیماری شما را به درستی تشخیص بدهد و با در نظر گرفتن سابقه پزشکی، بهترین درمان را پیشنهاد کند.

اگرچه اکثر مسدود کننده های گیرنده H2 فقط علائم را برطرف می کنند اما برخی از آنها (مثل نیزاتیدین) زخم اثنی عشر را درمان کنند و به این ترتیب علائم را نیز از بین ببرند.

تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی نیز می تواند به مبتلایان کمک کند.