التهاب روده یا کولیت: از علت تا درمان

التهاب روده بزرگ یا کولیت وضعیتی است که در آن کولون ملتهب می شود. در این مطلب با دلایل ، علائم و راه های درمان کولیت آشنا می شوید.

نام دیگر روده بزرگ، کولون (colon) است. کولون بخشی از دستگاه گوارش است که شامل اندام هایی است که غذا و مایعات از آنها عبور می کنند. بعضی مواقع کولون ملتهب می شود.

التهاب روده بزرگ را کولیت هم می گویند. این بیماری می تواند کوتاه مدت یا بخشی از یک بیماری مزمن باشد. فرد مبتلا به التهاب روده بزرگ احتمالا علائمی مثل کرامپ های شکمی و اسهال را هم تجربه خواهد کرد.

در این مقاله، دلایل التهاب روده بزرگ را بررسی خواهیم کرد. بعلاوه راه های پیشگیری و درمان کولیت نیز معرفی شده است.

 

دلایل التهاب روده بزرگ

چند دلیل متفاوت برای ملتهب شدن روده بزرگ یا کولون وجود دارد. برخی از این دلایل عبارتند از:

 

بیماری التهابی روده (IBD)

بیماری التهابی روده، اصطلاحی عمومی برای بیماری هایی است که منجر به التهاب دستگاه گوارش می شوند. کولیت زخمی و بیماری کرون برخی از این بیماری ها هستند.

کولیت زخمی

کولیت زخمی یک بیماری مزمن است که در آن روده بزرگ (کولون) و راست روده (رکتوم) ملتهب و زخم می شوند. موسسه ملی دیابت و بیماری های کلیوی و گوارشی ایالات متحده، موارد زیر را به عنوان دلایل احتمالی کولیت زخمی معرفی کرده است:

• اختلال خودایمنی: برخی باکتری ها و ویروس ها باعث می شوند سیستم ایمنی اشتباها به کولون حمله کند و بدین ترتیب التهاب ایجاد می شود.
• ژن ها: گاهی اوقات این بیماری موروثی است که به نظر می رسد ناشی از یک ژن معیوب باشد. با این وجود برای اینکه بفهمیم ژن ها در بروز کولیت زخمی نقش دارند یا نه، تحقیقات بیشتری نیاز است.
• محیط: عواملی مانند رژیم غذایی پر چرب، مصرف آنتی بیوتیک یا داروهای پیشگیری از بارداری می توانند خطر ابتلا به کولیت زخمی را افزایش بدهند.

 

بیماری کرون

بیماری کرون هم مثل کولیت زخمی می تواند روی روده بزرگ (کولون) تاثیر بگذارد. البته این بیماری روی سایر اجزای دستگاه گوارش هم تاثیر می گذارد.

علت بیماری کرون فعلا نامشخص است. اما عواملی مثل استرس یا رژیم غذایی می توانند بیماری را تشدید کنند.

بیشتر بخوانید:

بیماری های التهاب روده (IBD)

 

کولیت میکروسکوپی

کولیت میکروسکوپی یکی دیگر از دلایل التهاب روده بزرگ است. پزشک برای تشخیص این بیماری باید بافت روده را زیر میکروسکوپ بررسی کند.

کولیت میکروسکوپی دو نوع دارد:

• کولیت لنفوسیتی
• کولیت کلاژنی 

علائم و درمان هر دو نوع کولیت یکسان است. برخی پزشکان معتقدند احتمالا به جای دو بیماری مختلف، شاهد یک بیماری با مراحل مختلف هستیم.

متخصصان هنوز نمی دانند چه چیزی باعث کولیت میکروسکوپی می شود اما اکثر دانشمندان معتقدند، این بیماری ناشی از واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی نسبت به باکتری های روده بزرگ ایجاد می شود.

 

عفونت

روده ملتهب می تواند در اثر عفونت های ناشی از باکتری هایی مثل کامپیلوباکتر، اشریشیا کلی یا سالمونلا باشد. عوامل زیر می توانند منجر به عفونت شوند:

• آب آلوده: بدین معنی که فرد آب آلوده بنوشد یا در رودخانه ها و دریاچه های آلوده شنا کند.
• بهداشت ضعیف: بدین معنی که فرد با گوشت خام کار کند و سپس به دهانش دست بزند. آلودگی متقابل سطوح آشپزی هم می تواند منجر به عفونت بشود. برای مثال اگر از یک سطح یا ابزار برای گوشت خام استفاده کنید و سپس با همان ها به صورت نشسته، سالاد درست کنید.
• بیماری های منتقله از غذا: خوردن غذاهای خام یا نیمه پز هم می تواند منجر به عفونت بشود.

 

کولیت ایسکمیک

کولیت ایسکمیک بیماری است که منجر به کاهش جریان خون به روده می شود. این بیماری در حالت مزمن به طور تدریجی و در حالت حاد به صورت ناگهانی بروز پیدا می کند. این بیماری وقتی اتفاق می افتد که رگ های خونی باریک یا مسدود شوند.

سلول های دستگاه گوارش به خاطر کاهش جریان خون، اکسیژن کافی دریافت نمی کنند که می تواند منجر به مرگ بافت ها بشود. روش درمان به شدت بیماری بستگی دارد اما می تواند شامل درمان علت زمینه ای یا جراحی باشد.

 

 

علائم

بیماری های مختلف محرک التهاب، احتمالا علائم خاص خودشان را خواهند داشت. اما فرد مبتلا به التهاب روده بزرگ ممکن است علائم عمومی زیر را تجربه کند:

• نفخ
• حالت تهوع و اسهال
• استفراغ
• خستگی و بی اشتهایی
• باد شکم
• درد شکمی

در موارد شدیدتر ممکن است فرد علائم زیر را تجربه کند:

• کاهش وزن
• دهیدراتاسیون (کم آبی بدن)
• اسهال خونی

 

درمان

درمان کولیت به دلیل آن بستگی دارد.

بیماری کولیت زخمی یا بیماری کرون درمانی ندارد، اما با مراقبت های مادام العمر و تغییرات سبک زندگی می توان ریسک عود بیماری را کاهش داد.

در شرایطی که علت کولیت یک بیماری جدی باشد، درمان شامل یک یا چندتا از موارد زیر خواهد بود:

• داروهای ضداسهال
• داروهای ضد تهوع
• آنتی بیوتیک ها
• سرکوب کننده های سیستم ایمنی
• داروهای ضدالتهاب

اگر فردی بخواهد درمان ها و نسخه های خانگی کولون ملتهب (کولیت) را امتحان کند، موارد زیر برخی از آنها هستند:

• ویتامین دی: ویتامین دی به کنترل التهاب کمک می کند. نتایج یک مطالعه روی موش ها نشان داد مصرف مکمل ویتامین D توانسته کولیت را بهبود ببخشد.
• ژل آلوئه ورا: یک مطالعه قدیمی تر نشان داده ژل آلوئه ورا می تواند خواص ضدالتهابی و تسکین دهنده داشته باشد. اما محققان دقیقا نمی دانند این ماده چطور کار می کند.
• زردچوبه: زردچوبه حاوی کورکومین است که تحقیقات نشان داده مثل یک ضدالتهاب عمل می کند.
• بروملین: بروملین یکی از ترکیبات فعال موجود در آناناس است. تحقیقات نشان می دهد این ماده می تواند اثر ضدالتهابی داشته باشد که علائم IBD را بهبود می بخشد.

 

پیشگیری

بیماری التهابی روده می تواند یک عنصر ژنتیکی داشته باشد که هنوز راه ثابت شده ای برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این وجود بنیاد کرون و کولیت روش های پیشگیری زیر را توصیه می کند:

• ورزش
• ترک سیگار
• کاهش استرس
• پیروری از یک رژیم غذایی سالم
• کاهش مصرف الکل
• نظارت و ارزیابی مداوم بیماری

برای پیشگیری کولیت ناشی از غذاهای آلوده می توان اقدامات زیر را انجام داد:

• اگر بیرون غذا می خورید، وضعیت بهداشت و سلامت رستوران را چک کنید.
• هیچگاه از ظروف و ابزار آشپزی یکسان برای گوشت خام و سبزیجات (بدون شستن آنها قبل از استفاده مجدد) استفاده نکنید.
• بعد از دست زدن به گوشت خام، دست هایتان را بشویید.
• گوشت خام را در فریز نگه دارید.
• اگر به سفر خارجی می روید، به جای آب لوله کشی، آب معدنی بنوشید.

 

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم بدتر بشود یا اسهال بیشتر از دو روز طول بکشد باید به پزشک مراجعه کرد. اگر اسهال مزمن باشد یا حاوی خون باشد، ممکن است پزشک دستور نمونه برداری از مدفوع را بدهد.

درد شکمی ناگهانی یا شدید می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد. در این شرایط، بیمار باید خدمات پزشکی اورژانسی دریافت کند.

 

خلاصه

التهاب روده بزرگ (کولون ملتهب) یا کولیت می تواند به دلایل متعددی رخ بدهد. این بیماری می تواند در اثر عفونت کوتاه مدت ناشی از مصرف غذای آلوده ایجاد شده باشد، یا نشانه یک بیماری مزمن مثل بیماری کرون یا کولیت زخمی باشد.

علائم کولیت شامل کرامپ های شکمی، اسهال، حالت تهوع و نفخ هستند. اگر علائم فرد تشدید بشود یا اسهال بیشتر از ۴۸ ساعت طول بکشد، باید به پزشک مراجعه کند.