انواع درماتیت تماسی: از علائم تا درمان

درماتیت تماسی تحریکی و آلرژیک از انواع رایج درماتیت هستند. در این مطلب با علائم و محرک های رایج آشنا خواهید شد و روش های درمان را یاد خواهید گرفت.

بیشتر افراد، حداقل یکبار در زندگی خود خارش ناخوشایند ناشی از درماتیت تماسی را تجربه می کنند.

گرچه علائم درماتیت تماسی تا زمان فروکش شدن ناخوشایند هستند، اما بیشتر افراد واکنش آلرژی عمده ای را تجربه نخواهند کرد.

وقتی پوست با یک ماده محرک تماس داشته باشد، ممکن است ضایعاتی ایجاد شود که خارش و سوزش به همراه دارند. چنین واکنشی را درماتیت تماسی گویند.

 

انواع درماتیت تماسی

با وجود اینکه به نظر می رسد درماتیت تماسی از ناکجا آمده است، چندین نوع رایج مختلف دارد:

درماتیت تماسی تحریکی شایع ترین نوع درماتیت تماسی است. در صورتی رخ می دهد که پوست ماده شیمیایی را لمس کند، بیش از اندازه در معرض اصطکاک قرار گیرد، یا با گرما در تماس بوده باشد.

درماتیت تماسی آلرژیک به دنبال تحت تاثیر قرار گرفتن بیش از حد سیستم ایمنی یا در اثر واکنش آلرژیک به یک ماده شیمیایی رخ می دهد.

کهیر تماسی نوع کمتر متداول درماتیت تماسی آلرژیک است که بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض ماده حساسیت زا رخ می دهد.

درماتیت تماسی شغلی در مشاغل خاص رخ می دهد، جاهایی که ممکن است کارکنان بطور مکرر در معرض تماس با آلرژن ها یا محرک های حساسیت زا مانند لاستیک، لاتکس یا مواد شیمیایی قرار گیرند. کارکنان مراکز بهداشتی، آرایشگران و پرسنل رستوران ها بیشتر از افراد دیگر در معرض این نوع درماتیت تماسی قرار دارند.

فتودرماتیت در صورتی رخ می دهد که فرد با یک محرک یا آلرژن تماس داشته و بلافاصله بعد از آن در معرض نور خورشید قرار بگیرد. این توالی منجر به واکنش می شود.

در تمامی موارد فوق، ممکن است ضایعات سوزش یا خارش دار، همان لحظه یا چند روز بعد ظاهر شوند.

درمان ضایعات و شناسایی محرک ها، برای جلوگیری از بروز مجدد آنها ضروری است.

 

علائم درماتیت تماسی

 

ضایعات ناشی از درماتیت تماسی، تقریبا در تمامی موارد بعد از قرار گرفتن در معرض ماده محرک یا آلرژن ایجاد می شوند.

در بیشتر موارد، ضایعات قرمز و دارای خارش و سوزش هستند. در صورت استمرار تماس با ماده محرک یا آلرژن، پوست تیره و چرمی خواهد شد.

بعضی از انواع درماتیت تماسی با علائم زیر همراه می شوند:

• تاول
• خشکی، زبری و ترک خوردن پوست
• راش
• قرمزی
• احساس سوزش
• درد یا خارش
• ورم

توجه به زمان شروع شدن علائم به تعیین نوع دقیق درماتیت تماسی کمک می کند.

در صورتی که درماتیت تماسی به دنبال یک واکنش محرک ایجاد شده باشد، علائم بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض ماده محرک ظاهر می شوند. ممکن است در موارد شدید زخم هم ایجاد شود. توجه به این نکته کمک می کند فرد بتواند محرک ها را شناسایی کند.

در مورد فتودرماتیت، ضایعات فقط در صورتی ظاهر می شوند که فرد در معرض نور خورشید قرار گیرد.

 

محرک های رایج

محرک ها برای هر فرد و با توجه به نوع درماتیت تماسی که دارد، فرق دارند. شناسایی محرک های واکنشی برای اجتناب از تماس مجدد با آنها ضروری است.

در ادامه برخی از رایج ترین محرک ها برای انواع مختلف درماتیت تماسی معرفی شده اند.

محرک های درماتیت تماسی آلرژیک عبارتند از:

• لاستیک
• پیچک سمی، بلوط سمی، سماق سمی
• داروهای جلدی (موضعی)
• صابون های عطری
• ماده برنزه کننده موجود در محصولات چرمی
• کرم های پوستی
• دئودورانت ها
• کرم های موبر
• لاتکس
• نیکل یا طلا و جواهرات
• مرکبات
• لوازم آرایش
• عطر
• رنگ مو

در بیشتر موارد، واکنش های آلرژیک در اولین تماس با ماده محرک رخ نمی دهند. طی اولین تماس، فرد استعداد حساسیت به ماده محرک را بدست می آورد. فرد تنها در صورتی ضایعات یا دیگر علائم را نشان خواهد داد که برای دومین بار در معرض عامل محرک قرار گیرد.

 

محرک های درماتیت تماسی تحریکی عبارتند از:

• اسپری فلفل
• سفید کننده ها
• ضد عفونی کننده های دست
• اسید باتری
• مواد شوینده
• نفت سفید

واکنش های تحریکی فقط به مواد سمی یا ترکیبات خورنده محدود نمی شوند.

در بعضی موارد تماس مکرر با یک ماده مشخص منجر به واکنش می شود. به عنوان مثال کسانی که دست های خود را زیاد می شویند هم ممکن است نسبت به صابونی که استفاده می کنند واکنش تحریکی نشان دهند.

 

محرک های فتودرماتیت عبارتند از:

• کرم های موبر
• پماد های موضعی صورت
• برخی روغن های خاص
• برخی داروهای خاص

 واکنش های فتودرماتیت نسبت به واکنش های تحریکی یا آلرژیک، کم رواج تر هستند.

برای رخ دادن چنین واکنشی، شخص می بایست اول در معرض ماده محرک قرار گرفته و سپس در مقابل نور خورشید قرار گیرد. بنابراین افرادی که کرم های خود را شب ها به صورتشان می زنند، هرگز متوجه ابتلا به فتودرماتیت نمی شوند، چراکه قبل از آنکه در مقابل نور خورشید قرار گیرند، کرم کاملا جذب پوست شده است.

 

روش های درمان

در بیشتر مواد، بعد از متوقف شدن تماس با ماده محرک، ضایعات هم از بین می روند.

بهبودی و ناپدید شدن ضایعات ممکن است کمی طول بکشد. به عنوان مثال، راش ناشی از پیچک سمی معمولا دیر خوب می شود، چراکه روغن های درون گیاه به داخل پوست نفوذ می کنند. وقتی روغن ها دفع شوند، ضایعه هم خوب خواهد شد.

بهتر است افراد از تماس با ماده ای که می دانند منجر به درماتیت تماسی خواهد شد، خودداری کنند.

در صورت تماس، بهتر است ناحیه با مقداری آب و صابون ملایم شسته شود. اینکار مانع تکثیر بثورات می شود.

مشاهده شوینده های ملایم داروخانه آنلاین اویرو

بیشتر اوقات درمان از طریق خود مراقبتی در خانه حاصل می شود. به عنوان مثال می توانید:

• روی نواحی آلوده پوست پماد های ضد خارش بمالید.
• حمام جو دو سر بگیرید.
• داروهای آنتی هیستامین مصرف کنید.
• با خودداری از خاراندن نواحی درگیر، از بروز عفونت جلوگیری نمایید.

در موارد شدید ممکن است لازم باشد فرد به متخصص پوست مراجعه کند. پزشکان می توانند برای درمان درماتیت تماسی پمادها، کرم ها یا داروهای قوی تری را تجویز کنند.

 

جلوگیری

در بیشتر موارد، جلوگیری به اندازه اجتناب از مواد یا اشیائی که منجر به درماتیت تماسی می شوند آسان است. به عنوان مثال کسی که با قرار گرفتن در معرض تماس با پیچک سمی دچار ضایعات حساسیتی می شود می بایست از قرار گرفتن در معرض پیچک سمی خودداری کند.

ممکن است عامل واکنش خود را ندانید. در اینصورت می توانید چیزهایی که در طول روز با آنها تماس دارید را یادداشت کرده تا در نهایت عامل واکنش را شناسایی کنید.

اغلب افراد نمی دانند تغییر محصولات مراقبت پوستی هم می تواند منجر به تحریک پوست شود.

متخصص آلرژی می تواند با بررسی لیست موادی که فرد طی 24 تا 48 ساعت گذشته با آنها در تماس بوده است، عامل تحریک را شناسایی کند. در غیر اینصورت انجام تست آلرژی می تواند اقدام موثری باشد.