آتروفی مغز: علت، علائم و درمان

آتروفی مغز باعث تشنج – زوال عقل و زبان پریشی می شود؛ علت – علائم – تشخیص و درمان آتروفی مغز را در این مقاله بخوانید.

 

آتروفی مغز به معنی از دست دادن سلول های مغزی و یا از بین رفتن تعدادی از اتصالات بین سلول های مغزی است. افرادی که آتروفی مغز را تجربه می کنند معمولا در اثر این آسیب مغزی دچار عملکرد شناختی ضعیف تری خواهند شد.

آتروفی مغز دو نوع اصلی دارد: آتروفی کانونی که در نواحی خاصی از مغز رخ می دهد و آتروفی عمومی که سراسر مغز را فرا می گیرد.

آتروفی مغز می تواند در روند طبیعی پیری رخ دهد. دلایل دیگر آن شامل آسیب دیدگی، عفونت و بعضی از بیماری های زمینه ای است.

این مقاله به توصیف علائم، علت بروز آتروفی مغز می پردازد. همچنین گزینه های درمانی برای هر مورد و چشم انداز آن را بیان خواهد کرد.

 

علائم

این مشکل می تواند یک یا چند ناحیه را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم آتروفی مغز وابسته به محل و شدت آتروفی متفاوت خواهند بود.

طبق اعلام موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS)،  علائم و بیماری های مرتبط با آتروفی مغز عبارتند از:

 

• تشنج

تشنج یک جهش ناگهانی و غیرطبیعی ناشی از فعالیت الکتریکی در مغز است.

دو نوع اصلی تشنج وجود دارد. تشنج جزئی که فقط یک قسمت از مغز را درگیر می کند و تشنج عمومی که هر دو طرف مغز را درگیر خواهد کرد.

علائم تشنج وابسته به محل تاثیرگذاری آن در مغز است. ممکن است برخی افراد علائم قابل توجهی را تجربه نکنند اما دیگران می توانند دچار علائم زیر شوند:

• • تغییرات رفتاری
  • حرکات ناگهانی چشم
  • احساس طعم تلخ یا فلزی در دهان
  • آبریزش دهان یا بالا آوردن کف
  • دندان قروچه
  • صداهایی مثل ناله و خرخر کردن
  • اسپاسم عضلات
  • تکان های شدید
  • از دست دادن هوشیاری

 

• زبان پریشی یا آفازی

اصطلاح زبان پریشی یا آفازی به گروهی از علائم گفته می شود که بر روی توانایی ارتباطی افراد تاثیر می گذارد. برخی از انواع آفازی بر توانایی فرد در ایجاد یا درک گفتار تاثیر می گذارند. بعضی دیگر می توانند بر توانایی خواندن و نوشتن افراد تاثیرگذارند.

طبق اعلام انجمن ملی آفازی (NAA)، هشت نوع مختلف آفازی وجود دارد. نوع آفازی که فرد تجربه می کند وابسته به بخش یا بخش هایی از مغز است که آسیب را متحمل می شود.

بعضی از موارد آفازی به نسبت خفیف هستند اما دیگر موارد آن می توانند توانایی ارتباطی افراد را به طور کلی مختل کنند.

 

• زوال عقل

زوال عقل یک اصطلاح کلی برای بیان گروهی از علائم مرتبط با کاهش مداوم عملکرد مغز است.

این علائم شامل موارد زیر هستند:

• • از دست دادن حافظه
  • کند فکر کردن
  • مشکلات زبانی
  • مشکلات حرکتی و هماهنگ شدن
  • قضاوت ضعیف
  • اختلالات خلقی
  • از دست دادن حس همدلی
  • توهم
  • مشکل در انجام فعالیت های روزانه

چندین نوع مختلف زوال عقل وجود دارند. بیماری آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است.

خطر ابتلا به زوال عقل با افزایش سن بیشتر می شود و اغلب افراد بالای 65 سال را درگیر می کند. با این حال، متخصصان آن را بخشی از روند طبیعی پیری نمی دانند.

 

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره آلزایمر (کلیک)

 

علت ها

علت آتروفی مغز می تواند ناشی از آسیب دیدگی، ضربه مغزی (TBI) یا سکته مغزی باشد.

همچنین می تواند در نتیجه موارد زیر رخ دهد:

• انسفالیت (Encephalitis) یا التهاب مغز
• نوروسفیلیس (Neurosyphilis)
• HIV

در برخی موارد علت آتروفی مغز در اثر یک اختلال مزمن یا بیماری رخ می دهد که عبارتند از:

• فلج مغزی
• مولتیپل اسکلروزیس یا MS
• بیماری هانتینگتون
• فراموشی پیشانی گیجگاهی
• آلزایمر
• بیماری پیک (Pick’s disease)
• انسفالوپاتی میتوکندریایی که گروهی از اختلالات تاثیرگذار بر سیستم عصبی هستند.
• لکودیستروفی (Leukodystrophies) که گروهی از بیماری های نادر ژنتیکی و تاثیرگذار بر سیستم عصبی هستند.

 

تشخیص

پزشک برای تشخیص آتروفی مغز با دریافت شرح حال بیمار و طرح سوالاتی در مورد علائم شخص شروع به کار می کند. این سوالات می توانند شامل زمان شروع علائم و یا رویدادی که سبب تحریک شده باشد، می شود.

همچنین پزشک می تواند به انجام آزمایش های زبان یا حافظه و آزمایش های دیگر جهت ارزیابی عملکرد مغز اقدام کند.

در صورتی که پزشک مشکوک به ایجاد آتروفی مغز باشد به بررسی آسیب مغزی پرداخته و شدت آن را ارزیابی می کند. انجام این کار به سی تی اسکن و MRI نیاز دارد.

 

درمان

گزینه های درمان آتروفی مغز بسته به محل، شدت و علت ایجاد کننده آن متفاوت است.

در ادامه به بررسی بعضی از گزینه های درمان آتروفی مغز بر اساس علت ایجاد آن می پردازیم.

 

• آسیب دیدگی

این مشکل می تواند به عنوان نتیجه بلندمدت ناشی از آسیب دیدگی باشد. در این موارد درمان آتروفی مغز با تمرکز بر کمک به بهبود مشکلات مغز با گذشت زمان انجام می شود.

صدمات مغزی معمولا به یک دوره توانبخشی نیاز دارند که شامل یک یا چند مورد از اقدامات زیر است:

• • فیزیوتراپی
  • گفتار درمانی
  • مشاوره

 

• عفونت ها

مصرف دارو برای درمان عفونت هایی که منجر به آتروفی مغز می شوند، لازم است.

پزشکان برای درمان عفونت های باکتریایی از آنتی بیوتیک و برای درمان عفونت های ویروس از داروهای ضد ویروس استفاده می کنند. این داروها به مبارزه با عفونت و کاهش علائم آن کمک می کنند.

 

• اختلالات و بیماری ها

چندین اختلال و بیماری می توانند منجر به آتروفی مغز شوند. در حال حاضر بسیاری از این شرایط، درمان ندارند و درمان آنها بر مدیریت علائم متمرکز است.

این درمان می تواند شامل ترکیبی از داروها و روش های درمانی دیگر مانند کار درمانی یا گفتار درمانی باشد. این روش های درمانی برای کمک به بازیابی عملکرد مغز و یادگیری راهکارهایی برای کمک به افراد در کنار آمدن با شرایط لازم هستند.

بعضی بیماری های مانند ام اس باعث بروز علائمی در چرخه بیماری خواهند شد. در این صورت پزشک یا تیم مراقبت های بهداشتی برنامه درمانی فرد را با توجه به این علائم تنظیم می کنند.

 

آیا می توان روند آتروفی مغز را معکوس کرد؟

از گذشته تا همین اواخر، بسیاری از دانشمندان مغز را عضوی نسبتا تغییرناپذیر می دانستند. با این حال، تحقیقات به طور فزاینده ای نشان می دهند که مغز چگونه ساختار و عملکرد خود را در طول زندگی سازگار کرده و با آن مطابقت می دهد.

در حال حاضر مشخص نیست که آیا امکان بازگشت آتروفی وجود دارد یا خیر؛ اما ممکن است مغز نحوه عملکرد خود را برای جبران آسیب دیدگی تغییر دهد. در بعضی موارد این امر برای بازیابی عملکرد با گذشت زمان کافی است.

 

ورزش برای آتروفی مغز

یک بررسی در سال 2011 نشان داد که ورزش منظم می تواند روند آتروفی مغز مرتبط با پیری یا زوال عقل را کُند و یا حتی معکوس کند.

با این حال یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که ورزش شدید و تمرینات قدرتی اختلال شناختی در افراد مبتلا به زوال عقل خفیف تا متوسط را کاهش نخواهد داد.

بنابراین تحقیقات تکمیلی برای مشخص شدن تاثیر ورزش در پیشگیری یا معکوس کردن روند آتروفی مغز ناشی از زوال عقل، ضروری است.

داروهایی برای معکوس کردن روند آتروفی مغز

در حال حاضر دانشمندان در تلاشند تا داروهایی برای معکوس کردن روند آتروفی مغز بیابند.

به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2019 اثر داروی زوال عقل دونپزیل (Donepezil) در معکوس کردن آتروفی مغز ناشی از مصرف الکل بر روی موش ها را بررسی کرد.

محققان دریافتند که موش هایی که تحت درمان دونپزیل قرار گرفتند، کاهش التهاب مغز را تجربه کرده و سلول های مغزی جدید آنها افزایش یافتند. با این حال مشخص نیست که مصرف دونپزیل اثرات مشابهی بر آتروفی مغز ناشی از عواملی غیر از مصرف الکل داشته باشد.

همچنین مشخص نیست که همین تاثیرات در مورد انسان هم صدق کند. بنابراین انجام آزمایشات بالینی بر روی داوطلبان انسانی ضروری است.

 

چشم انداز

چشم انداز آتروفی مغز وابسته به محل، میزان آسیب و علت اصلی آن متفاوت است. برای افرادی با مشکل خفیف، عوارض بلندمدت آن کم خواهد بود.

در صورتی که این مساله به دلیل یک بیماری رخ دهد علائم آن با گذشت زمان بدتر خواهند شد. درمان ها و روش های درمانی بلندمدت می توانند به کند شدن این روند و مدیریت هرگونه اختلال شناختی کمک کنند.

در مورد صدماتی مثل ضربه مغزی (TBI) و سکته مغزی، دریافت مراقبت های پزشکی فوری و موثر، چشم انداز را به طرز قابل توجهی بهبود می بخشد.

 

خلاصه

آتروفی مغز به معنی از دست دادن سلول های عصبی درون مغز یا از بین رفتن اتصلات بین سلول های عصبی است. این فقدان در نتیجه آسیب دیدگی، عفونت یا بیماری های زمینه ای رخ می دهد.

موارد خفیف این مشکل تاثیر کمی بر عملکرد روزانه دارند. با این حال، گاهی منجر به علائمی مانند تشنج، آفازی و زوال عقل می شود. آسیب های شدید می توانند کشنده باشند.

در صورت مشاهده علائم  باید به پزشک مراجعه نمود. پزشک برای تشخیص علت آتروفی تلاش کرده و درمان هایی مناسب با آن را توصیه می کند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.