هیپرپاراتیروئیدیسم چیست؟

زمانیکه غدد پاراتیروئید هورمون اضافی تولید کنند هیپرپاراتیروئیدیسم رخ می دهد؛ انواع – علت – علائم و درمان پرکاری غده پاراتیروئید را بخوانید

 

هیپرپاراتیروئیدیسم یا پرکاری غده پاراتیروئید وضعیتی است که در آن غده پاراتیروئید، هورمون پاراتیروئید اضافی تولید می کنند.

این امر باعث افزایش سطح کلسیم در خون شده که عدم درمان آن می تواند مشکلات مختلفی ایجاد کند.

افراد معمولا چهار غده پاراتیروئید دارند.

این غده های کوچک در نزدیکی غده تیروئید قرار گرفته اند.

غدد پاراتیروئید هورمون پاراتیروئیدی ترشح می کنند که وظیفه تنظیم سطح کلسیم در بدن را بر عهده دارند.

در این مقاله به بررسی علائم، علل، درمان ها و عوامل خطر احتمالی هیپرپاراتیروئیدیسم می پردازیم.

 

انواع و علت های هیپرپاراتیروئیدیسم

سه نوع هیپرپاراتیروئیدیسم وجود دارد.

این سه نوع عبارتند از:

 

هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه

این نوع پرکاری غده پاراتیروئید هنگامی اتفاق می افتد که در غده پاراتیروئید مشکلی وجود داشته باشد و علت آن چیزی غیر از یک بیماری زمینه ای باشد.

در این وضعیت، فعالیت یک یا چند غده پاراتیروئید آنقدر زیاد است که به تولید افراطی هورمون پاراتیروئید منجر می شود.

همین امر باعث می شود میزان کلسیم بدن بیش از حد معمول افزایش یابد.

در برخی موارد ممکن است وجود تومور در یک یا چند غده، عامل پرکاری تیروئید اولیه باشد.

 

هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه

هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه به دلیل مشکل غده پاراتیروئید رخ نمی دهد. بلکه یک بیماری زمینه ای مانند بیماری کلیوی یا سطح پایین ویتامین D باعث کاهش سطح کلسیم در بدن می شود.

این حالت باعث می شود غدد پاراتیروئید، هورمون پاراتیروئید اضافی ترشح کنند.

 

هیپرپاراتیروئیدیسم سوم

این نوع وضعیت هنگامی است که فرد دچارهیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه طولانی مدت باشد.

این نوع هیپرپاراتیروئیدیسم معمولا در افرادی که مشکلات کلیوی دارند رخ می دهد.

 

علائم هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه و ثانویه

شدت علائم هریک از انواع هیپرپاراتیروئیدیسم متفاوت بوده و به نوع هیپرپاراتیروئیدیسم در فرد بستگی دارد.

در ادامه علائم را براساس هر یک از انواع هیپرپاراتیروئیدیسم مورد بررسی قرار می دهیم.

 

هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه

در مراحل ابتدایی، افراد مبتلا به هیپرپاراراتیروئیدیسم اولیه احتمالاً علائمی ندارند.

با این حال با گذشت زمان ممکن است به دلیل مقادیر بالای کلسیم در بدن، علائمی ظاهر شوند.

این علائم عبارتند از:

• تشنگی بیش از حد
• خستگی
• افزایش ادرار
• یبوست
• اختلال حافظه
• گیجی
• حالت تهوع
• سر درد

 

هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه

به گفته بنیاد ملی کلیه، هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه در ایجاد بیماری های استخوانی نقش دارد.

چون افراد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه به Bone turnover زیاد دچار می شوند.

Bone turnover: به فرآیند جذب استخوان و به دنبال آن جایگزینی استخوان جدید با اندکی تغییر در شکل گفته می شود.

این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که سلول هایی که استخوان را جذب می کنند، بسیار سریعتر از سلول هایی که استخوان جدید می سازند، کار کنند.

این وضعیت استخوان ها را ضعیف و شکننده کرده در نتیجه افزایش خطر درد و شکستگی استخوان را به دنبال دارد.

در نتیجه این روند، یک فرد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه ممکن است علائم زیر را تجربه کند:

• بی نظمی استخوان
• خارش پوست
• زخم های باز غیر قابل بهبود

همچنین ممکن است برخی افراد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه دچار کلسی فیلاکسی شوند.

کلسی فیلاکسی به تجمع کلسیم در بدن گفته می شود که رسوباتی گچ مانند در رگ های خونی پوست ایجاد می کند.

این عارضه ممکن است رگ های خونی را تنگ کرده و میزان دسترسی به پوست و بافت چربی را کاهش دهد.

این وضعیت مشکلاتی چون لخته شدن خون، زخم های پوستی، عفونت و نکروز پوست را به وجود می آورد.

 

پزشکان چگونه انواع هیپرپاراتیروئیدیسم را تشخیص می دهند

به دلیل تفاوت در علت زمینه ای ممکن است پزشک برای تشخیص هر یک از انواع هیپرپاراتیروئیدیسم به آزمایشات مختلفی نیاز داشته باشد.

بخش های زیر تشخیص را بر اساس نوع پرکاری غده پاراتیروئید بررسی می کند.

 

 هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه

موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK) اظهار داشت که پزشکان با استفاده از آزمایش خون، هیپرپاراراتیروئیدیسم اولیه را تشخیص می دهند.

آزمایش خون می تواند سطح کلسیم و هورمون پاراتیروئید خون را نشان دهد.

معمولا سطح کلسیم فرد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه افزایش یافته یا از حد طبیعی به متوسط ​​تا ​​بالا فراتر می رود.

 

هیپرپاراراتیروئیدیسم ثانویه

ممکن است پرشک از آزمایش خون برای تشخیص هیپرپاراراتیروئیدیسم ثانویه نیز استفاده کند.

فرد مبتلا به هیپرپاراراتیروئیدیسم ثانویه ممکن است برای ارزیابی شدت و علت وضعیت به آزمایش ادرار و کلیه نیاز داشته باشد.

علاوه بر این پزشکان ممکن است از اشعه ایکس که به آن اسکن DEXA نیز می گویند برای سنجش تراکم استخوان، نرمی استخوان، ضعف یا شکستگی استخوان استفاده کنند.

 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه ممکن است به علت بیماری کلیوی ایجاد شود.

به همین دلیل اگر فرد دچار سنگ کلیه، التهاب کلیه یا عفونت کلیه شود باید با پزشک صحبت کند.

در صورت مشاهده علائم زیر نیز باید با پزشک صحبت کنید:

• مشکل خواب
• گرفتگی عضلات
• تنگی نفس
• تورم مچ پا، پا یا دست ها

 

درمان مناسب برای هر نوع هیپرپاراتیروئیدیسم

درمان پرکاری غدد پاراتیروئید به نوع آن بستگی دارد.

در بخش های زیر گزینه های درمانی بر اساس نوع هیپرپاراتیروئیدیسم بررسی می شود.

 

 هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه

درمان هیپرپاراراتیروئیدیسم اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• جراحی: اگر علت هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه تومور باشد جراحی می تواند تومور را برطرف کند. از طرفی دیگر، اگر پرکاری غدد پاراتیروئید به علت بزرگ شدن غدد اتفاق بیفتد جراح می تواند این غدد را خارج کند.
• کلسی میمتیک: این نوع دارو سطح کلسیم و هورمون پاراتیروئید را کاهش می دهد. پزشکان معمولاً این روش را برای افرادی که گزینه مناسبی برای جراحی نیستند به کار می برند.
• مکمل های ویتامین D : اکثر افراد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه کمبود ویتامین D دارند. در این گونه موارد ممکن است پزشکان مکمل هایی برای افزایش سطح ویتامین D فرد تجویز کنند.
• بیس فسفونات: بیس فسفونات نوعی دارو است که باعث کاهش ضعف استخوان و افزایش تراکم مواد معدنی آن می شود.

 

 

هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه

درمان هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه شامل مکمل های ویتامین D و کلسی میمتیک ها است.

با این وجود ممکن است افراد به اتصال دهنده های فسفات برای کاهش جذب فسفات مواد غذایی نیاز داشته باشند.

زیرا ممکن است سطح فسفات در بدن افراد دارای مشکلات کلیوی افزایش یافته باشد.

اگر فردی به افزایش مصرف ویتامین D نیاز داشته باشد غذاهای زیر منابع خوبی هستند:

• ماهی سالمون
• ماهی قزل آلا
• اره ماهی
• ماهی خال مخالی
• ماست
• شیر کامل

فرد مبتلا به پرکاری غدد پاراتیروئید باید موارد زیر را در نظر بگیرد:

نوشیدن مایعات فراوان: این کار خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می دهد.

ورزش منظم: ورزش به تقویت استخوان کمک می کند.

ترک یا کاهش مصرف سیگار: سیگار کشیدن توده استخوانی را ضعیف کرده و مشکلات بیشتری برای استخوان فرد ایجاد می کند.

 

همچنین بخوانید:

علت درد بعد از دفع سنگ کلیه و درمان (کلیک)

 

 

عوامل خطر

هر فردی در هر مرحله از زندگی خود می تواند به هیپراپاراتیروئیدیسم دچار شود.

با این حال برخی گروه های خاص بیش از همه در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند.

برخی عوامل خطر عبارتند از:

• جنسیت: برخی شواهد نشان می دهد که خانم ها سه برابر بیشتر از آقایان به این بیماری مبتلا می شوند.
• کمبودهای تغذیه ای: کمبود ویتامین D یا کلسیم ممکن است منجر به هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه شود.
• مصرف برخی داروهای خاص: برخی داروها بر میزان کلسیم تأثیر منفی دارند. به عنوان مثال لیتیوم که از آن برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می شود سطح کلسیم خون را افزایش داده و هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه را ایجاد می کند.
• پرتو درمانی: افرادی که برای درمان سرطان گردن تحت پرتو درمانی قرار می گیرند ممکن است دچار هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه شوند.
• سن: اگرچه افراد در هر سنی ممکن است هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه را تجربه کنند اما به نظر می رسد این بیماری در دهه 50 تا 60 سالگی شایع تر است.

 

همچنین بخوانید:

بهترین مکمل های کلسیم (کلیک)

 

عوارض

انواع مختلف هیپرپاراتیروئیدیسم می تواند منجر به عوارض متفاوتی شوند.

 

هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه

موسسه NIDDK خاطر نشان می کند که عوارض احتمالی هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه ممکن است موارد زیر را در برگیرد:

• ضعیف شدن استخوان ها
• سنگ کلیه
• بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• پوکی استخوان

 

هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه

عوارض هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه عبارتند از:

• کلسی فیلاکسی
• بی نظمی استخوان
• شکستگی استخوان
• اختلال عملکرد ایمنی
• آتروفی عضله

 

چشم انداز

در بیشتر موارد هیپرپاراراتیروئیدیسم اولیه، انجام جراحی می تواند مشکل را برطرف کند.

جراحی علائم را کاهش داده و به فرد اجازه می دهد که زندگی خود را به صورت عادی ادامه دهد.

هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه احتمالاً به دلیل عوارضی که دارد تأثیر منفی چشمگیری بر کیفیت زندگی فرد خواهد داشت.

با این حال با درمان آن علائم بهبود یافته و کنترل آن راحت تر می شود.

 

خلاصه

هنگامی که غدد پاراتیروئید هورمون پاراتیروئید بسیار زیاد تولید کنند منجر به هیپرپاراتیروئیدیسم (پرکاری غده پاراتیروئید) می شود.

هیپرپاراتیروئیدیسم دو نوع اصلی دارد: اولیه و ثانویه.

علت هیپرپاراتیروئیدیسم اولیه وجود مشکلی در غدد پاراتیروئید است. علت هیپرپاراراتیروئیدیسم ثانویه یک بیماری زمینه ای است.

هیپپرپاراتیروئیدیسم می تواند بر سلامتی و کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد. با این حال با درمان سریع، فرد می تواند شانس بهبودی خود را افزایش و خطر ابتلا به عوارض طولانی مدت را کاهش دهد.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.