این مقاله به بررسی عفونت مثانه (سیستیت)، علت – علائم در کودکان – بزرگسالان (زنان – مردان) – افراد مسن – باردار و درمان آن می پردازد.

سالانه بیش از 8.1 میلیون نفر به علت ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری (UTI) به پزشک مراجعه می کنند. برای رفع عفونت های دستگاه ادراری مانند عفونت مثانه، درمان های پزشکی موفقیت آمیز وجود داشته، همچنین درمان های خانگی نیز جهت بهبود هلائم بیماری اثربخش خواهد بود.

عفونت مثانه بیماری است که همه افراد ممکن است بدان مبتلا شوند، هر چند علائم آن بسته به سن و جنسیت افراد متفاوت خواهد بود.

عدم درمان عفونت مثانه، به عفونت کلیه می انجامد و عوارض جانبی جدی به دنبال خواهد داشت.

این مقاله به طور خاص به بررسی علت عفونت مثانه و علائم آن در کودکان، بزرگسالان، افراد مسن و باردار و همچنین به تفکیک زنان و مردان می پردازد.

همچنین درمان های پزشکی و خانگی و پیشگیری از آن را بیان می دارد.

توجه: جنسیت طیف مختلفی دارد. در این مقاله اصطلاحات زن و مرد یا هر دو برای اشاره به جنسیت نسبت داده شده در زمان تولد استفاده شده اند.

همچنین بخوانید:

درمان مثانه بیش فعال (کلیک)

عفونت مثانه چیست؟

عفونت دستگاه ادراری یا UTI در هر بخش از دستگاه ادراری شامل مجاری ادراری، مثانه و کلیه ها رخ می دهد.

عفونت ادراری زمانی رخ می دهد که باکتری ها وارد مجاری ادرار شده و باعث تحریک ناحیه مورد نظر شود. معمولا این باکتری ها از پوست یا رکتوم ورود می کنند.

عفونت مثانه که پزشک از آن با عنوان سیستیت (cystitis) یاد می کند، شایع ترین نوع عفونت ادراری است که احتمال بروز علائم آن هم در کودکان، هم زنان و هم مردان وجود دارد.

همچنین بخوانید:

انواع عفونت باکتریایی(کلیک)

علل

عفونت مثانه معمولا زمانی ایجاد می شود که باکتری های مضر روده وارد مجاری ادرار شده و به مثانه می رسند.

این بیماری تمامی افراد با هر سن و جنسیتی را تحت تاثیر قرار می دهد. هرچند برخی علت ها، احتمال ابتلا به آن را افزایش می دهند.

برخی علت های بروز این بیماری عبارتند از:

پاک کردن مقعد به سمت جلو (دستگاه ادراری)
رابطه جنسی
استفاده از کاتتر
استفاده از دیافراگم برای جلوگیری از بارداری

همچنین این بیماری به دلیل تحریک یا آسیب به مجاری ادراری رخ دهد.

برخی علل آسیب و تحریک مجاری ادراری عبارتند از:

استفاده از محرک های شیمیایی مانند صابون یا حباب زای حمام
اصطکاک ناشی از رابطه جنسی
پرتو درمانی یا شیمی درمانی
آسیب ناشی از استفاده از سوند

سایر عوامل خطر عبارتند از:

دیابت
یائسگی
عدم توانایی تخلیه مثانه به دلایلی مانند:
- بارداری
- پروستات بزرگ شده
- سنگ مثانه

علائم مثانه در کودکان

علائم عفونت مثانه در کودکان به دلیل غیراختصاصی بودن دشوارتر تشخیص داده می شوند.

همچنین در کودکان کوچکتر بعضا نتوانند علائم خود به والدین یا مراقبین کودک را به درستی منتقل کرده و در نتیجه تشخیص بیماری دشوارتر خواهد شد.

طبق اعلام موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، برخی علائم عفونت مثانه در کودکان زیر 2 سال عبارتند از:

کم اشتها و تغذیه ضعیف
اسهال و استفراغ
کاهش وزن
تحریک پذیری

در برخی موارد تنها علامت بیماری در کودکان تب خواهد بود.

علائم شایع عفونت مثانه در کودکان بالای 2 سال نیز عبارتند از:

تب
درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار
درد کمر یا شکم
تلاش شدید و مکرر برای دفع ادرار
ادرار کدر (ابری)، تیره، حاوی خون یا دارای بوی ادرار
شب ادراری در هنگام آموزش توالت رفتن

همچنین بخوانید:

علت درد سمت چپ بدن (کلیک)

علائم در بزرگسالان

این بیماری افراد در هر سن و با هر جنسیتی را درگیر می کند.

اما احتمال ابتلا به این وضعیت در زنان بیش از مردان است.

دلیل این امر کوتاه تر بودن مجاری ادرار زنان است. بنابراین باکتری ها برای رسیدن به مثانه و ایجاد عفونت مسافت کمتری را طی می کنند.

علائم این وضعیت در بزرگسالان عبارتند از:

احساس ناخوشی، درد، تهوع و خستگی عمومی
احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
تکرر ادرار بیش از حد معمول
تمایل شدید به دفع ادرار
دفع ادرار کم یا عدم دفع با وجود احساس نیاز به آن
وجود خون در ادرار
درد در هنگام دفع ادرار
ابری (کدر) بودن ادرار
ادرار با بوی قوی

علائم عفونت مثانه در زنان

طبق تحقیقات تقریبا نیمی از زنان در طول زندگی خود به علائم عفونت ادراری دچار می شوند که بیشتر این موارد مربوط به عفونت مثانه است.

علائم عفونت مثانه در زنان موارد ذکر شده در بالا است.

و البته علاوه بر موارد فوق، درد در قسمت فوقانی استخوان شرمگاهی را نیز تجربه خواهند کرد.

علائم عفونت مثانه در مردان

به نظر نمی رسد که مردان مبتلا به عفونت مثانه علائمی بیش از موارد فوق را تجربه کنند اما بعضی از آنها پر بودن رکتوم را احساس خواهند کرد.

طبق مقاله ای در سال 2021، در صورتی که مردان عفونت های مثانه را به صورت مکرر تجربه کنند، باید به منظور رد احتمال ابتلا به یک عفونت پروستات با نام پروستاتیت باکتریال مزمن به یک متخصص مراجعه کنند.

علائم پروستاتیت باکتریال عبارتند از:

تکرر ادرار
احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
احساس درد در مثانه، بیضه ها، آلت تناسلی مردانه و ناحیه بین اندام جنسی و مقعد
احساس درد در هنگام انزال

علائم در افراد مسن

افراد مسن مبتلا به عفونت مثانه علائم متداول از جمله نیاز مکرر و فوری به دفع ادرار و درد در هنگام دفع را تجربه می کنند.

با این حال علائم غیراختصاصی عفونت مثانه در افراد مسن عبارتند از:

درد زیر شکم
کمر درد
لرز
یبوست
گیجی

علائم در افراد مبتلا به زوال عقل

افراد مبتلا به زوال عقل و دچار عفونت مثانه دچار گیچی و سایر تغییرات در وضعیت روانی خود می شوند.

مهم است مراقبین این افراد از بروز این موارد به عنوان علامت عفونت مثانه آگاه باشند زیرا تشخیص زود هنگام منجر به درمان سریع خواهد شد.

علائم عفونت مثانه در دوران بارداری

یک مقاله در سال 2020 نشان داد که عفونت های مثانه در دوران بارداری مساله ای شایع است و علت آن، به دلیل تغییر در مجاری ادراری است.

علائم عفونت مثانه در افراد در دروان بارداری با دیگران یکسان است.

همچنین ممکن است افراد در زمان بارداری، تا زمان تبدیل عفونت مثانه به عفونت کلیه یا پیلونفریت هیچ علائمی را تجربه نکنند. این مساله منجر به عوارض جانبی جدی خواهد شد.

بنابراین لازم است فرد باردار به طور مرتب توسط تیم مراقبتی آزمایش شده و بروز عفونت ادراری در آنها بررسی شود.

علائم عفونت کلیه عبارتند از:

درد کمر یا پهلو
تب
لرز
حالت تهوع

درمان عفونت مثانه

به این دلیل که عفونت مثانه ناشی از باکتری هاست، پزشک درمان به وسیله مصرف یک دوره آنتی بیوتیک را تجویز می کند.

اگر به عفونت مثانه مبتلا شده اید لازم است دوره درمان خود را حتی در صورت احساس بهبودی کامل کنید. در صورت عدم تکمیل دوره درمان و قطع مصرف آنتی بیوتیک احتمال بازگشت بیماری وجود دارد.

بواسطه تکمیل دوره درمان عفونت کاملا از بین رفته و احتمال بازگشت آن کاهش می یابد.

درمان در کودکان

معمولا استفاده از آنتی بیوتیک های وریدی برای نوزادان کوچکتر از 2 ماهه نیاز است. همچنین نوزادان بزرگتر و کودکان با تشخیص پزشک می توانند از آنتی بیوتیک های مایع یا جویدنی استفاده کنند.

درمان های خانگی برای کودکان شامل نوشیدن مایعات فراوان، دفع ادرار مکرر و استفاده از پد گرمایی (تحت نظارت) به منظور تسکین درد است.

درمان در دوره بارداری

طبق یک مقاله در سال 2020، مصرف یک دوره یک روزه آنتی بیوتیک در دوران بارداری مناسب نیست و افراد باید از دوره های 3 روزه استفاده کنند.

پزشک برای افراد باردار موارد زیر را تجویز می کند:

آموکسی سیلین (Amoxicillin)
سفالوسپورین ها (Cephalosporins)
نیتروفورانتوئین (Nitrofurantoin)
تری متوپریم-سولفامتوکسازول (Trimethoprim-Sulfamethoxazole)

همچنین بخوانید:

داروهای موثر در درمان عفونت دستگاه ادراری (کلیک)

درمان های خانگی

درمان های خانگی به منظور کاهش علائم عفونت مثانه موثر خواهد بود.

مسکن ها

با اینکه مسکن ها به برطرف کردن عفونت های زمینه ای کمکی نمی کنند اما به کاهش درد کمک خواهند کرد.

همچنین افراد می توانند از بطری آب گرم یا پد گرمایی بر روی شکم یا بین ران خود استفاده کنند.

کرنبری

بعضی از افراد معتقدند که نوشیدن آب کرنبری به درمان عفونت مثانه کمک می کند.

با وجود شواهد محدود در این مورد، توجه به این نکته مهم است که نوشیدن آب کرنبری باعث بروز هیچ عارضه جانبی شناخته شده ای نخواهد شد.

به علاوه نوشیدن آب کرنبری به افراد در هیدراته ماندن کمک می کند.

آبرسانی

هیدراته ماندن بدن به معنی احتمال دفع ادرار بیشتر است که منجر به دفع باکتری های بیشتری از مجاری ادرار خواهد شد.

همچنین بخوانید:

کم آبی بدن (دهیدراتاسیون): علائم و درمان (کلیک)

خودداری از برقراری رابطه جنسی

اگر مبتلا به عفونت مثانه هستید و اقدام به برقرار رابطه جنسی می کنید،

برقراری رابطه جنسی با ابتلا به عفونت مثانه وضعیت را بدتر می کند زیرا با این کار باکتری های بیشتری به دستگاه ادراری منتقل خواهند شد.

افراد مبتلا به عفونت مثانه باید از برقراری رابطه جنسی خودداری کنند.

پیشگیری

با اینکه همیشه پیشگیری از عفونت مثانه ممکن نیست اما افراد می توانند با اقدامات زیر خطر ابتلا به آن را به حداقل برسانند:

هیدراته ماندن
پوشیدن لباس زیر پنبه ای (کتان)
تمیز نگه داشتن اطراف ناحیه تناسلی
پاک کردن ناحیه تناسلی و مقعد از جلو به عقب و آموزش این روش به کودکان
دفع ادرار در زمان نیاز برای انجام این کار (عدم نگه داشتن ادرار)
دفع ادرار پس از رابطه جنسی
پرهیز از دوش واژینال
اطمینان از تمیز بودن ناحیه تناسلی پیش از قرار دادن کاتتر (سوند)

زمان تماس با پزشک

اگر خانم هستید و مکرر به عفونت مثانه خفیف دچار می شوید، نیازی نیست که هر بار به پزشک مراجعه نمایید. موارد خفیف این بیماری بهبود یافته و می توانید با یادگیری در مورد تشخیص علادم، آن را در خانه درمان کنید.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) به افراد توصیه می کند که با وجود اینکه بیشتر افراد این عفونت را در خانه درمان می کنند، ممکن است برخی نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشند.

افراد بدون درمان این وضعیت در معرض خطر انتقال عفونت به سایر قسمت های دستگاه ادراری خواهند بود.

طبق اعلام خدمات ملی بهداشت انگلستان (NHS)، در صورت دارا بودن شرایط زیر باید به پزشک مراجعه کنید:

عدم اطمینان در مورد بروز علائم به دلیل عفونت مثانه یا سایر بیماری ها
عدم بهبود علائم پس از 3 روز
مرد بودن (ابتلا به علائم عفونت مثانه در مردان)
ابتلای مکرر به عفونت مثانه
تجربه علائم شدید مانند وجود خون در ادرار
بارداری
بروز علائم عفونت مثانه در کودکان تحت مراقبت

خلاصه

عفونت مثانه رایج ترین نوع عفونت دستگاه ادراری است که تمامی افراد در هر سن و جنسیتی (مردان و زنان) ممکن است به علائم دچار شوند.

معمولا علائم عفونت مثانه شامل تکرر ادرار و درد هنگام دفع است. با این حال کودکان، افراد مسن و افراد مبتلا به زوال عقل علائم غیراختصاصی ناشی از عفونت مثانه را تجربه می کنند.

عفونت های مثانه در برخی موارد خود به خود برطرف خواهد شد.

با این حال در صورت عدم درمان عفونت مثانه، آنها قابل تبدیل به عفونت کلیه بوده که بسیار جدی تر است.

بنابراین اگر فکر می کنید برای اولین مرتبه به این عفونت مبتلا شده اید باید مشاوره پزشکی بگیرید.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.