سندرم قطع داروی ضد افسردگی مجموعه علائم و عوارض ناشی از ترک و قطع مصرف داروهای ضد افسردگی است، علت – علائم و پیشگیری از آن را بخوانید.

افسردگی یکی از انواع بیماری های مرتبط با اختلالات خلقی است. این بیماری عبارتست از احساس غم و اندوه و از دست دادن علاقه افراد به هر چیزی.

پزشکان برای درمان و مدیریت انواع افسردگی، بهبود خلق و خوی فرد و کاهش اضطراب، از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند.

بیمار با مصرف داروهای ضد افسردگی به مرور، علائم بهبودی را تجربه می کند. برخی افراد هستند که با شروع داروهای افسردگی، احساس بهبودی می کنند. و در نتیجه این احساس فکر می کنند که باید مصرف داروها را قطع نمایند.

در صورتی که بیمار مصرف داروهای ضد افسردگی را قطع کند، احتمالا دچار سندرم / سندروم قطع داروی ضد افسردگی (ADS) خواهد شد.

فراموش نکنید که توقف یا کاهش ناگهانی دوز مصرفی داروهای ضد افسردگی عوارض و علائمی در پی دارد. بعنوان مثال یکی از عوارض ناشی از قطع داروهای افسردگی احساس بیماری و علائم شبیه به آنفولانزا است. همچنین برخی افراد علائم نگران کننده ای مانند افکار خطرناک مزاحم و روان پریشی خواهند داشت.

این علائم احتمالا به علت سندروم قطع داروی ضد افسردگی رخ داده است.

در این مقاله به بررسی علت و علائم سندروم قطع داروی ضد افسردگی پرداخته و نحوه پیشگیری و زمان مراجعه به پزشک را توضیح خواهیم داد.

همچنین بخوانید:

افسردگی چیست: از علائم تا درمان (کلیک)

سندرم قطع داروی ضد افسردگی (ADS) چیست؟

سندرم / سندروم قطع داروی افسردگی (Antidepressant Discontinuation Syndrome) مجموعه علائمی است که معمولا در 20% از افرادی که حداقل یک ماه به طور مداوم از داروی های ضد افسردگی استفاده کردند و سپس مصرف آن را قطع کرده یا به طور قابل توجهی کاهش دادند، رخ می دهد.

احتمال ایجاد علائم و عوارض سندروم قطع داروی ضد افسردگی بواسطه درمان با هر یک داروهای ضد افسردگی وجود دارد.

فرد مبتلا به سندروم قطع داروی ضد افسردگی معمولا در حدود 2 تا 4 هفته پس از قطع مصرف دارو، علائمی همچون احساس ناراحتی، افسردگی و اضطراب را تجربه می کند.

همچنین مصرف کنندگان داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAOI) که مصرف آن را متوقف می کنند نیز گاهی دچار علائم روان پریشی از جمله توهم یا هذیان خواهند شد.

همچنین بخوانید:

داروهای موثر در درمان افسردگی (کلیک)

علت بروز سندروم قطع داروی افسردگی

متخصصان به طور کامل در مورد علت بروز سندروم قطع داروی افسردگی مطمئن نیستند. در این خصوص چندین نظریه ارائه شده است.

یک نظریه این است که توقف ناگهانی مصرف داروهای ضد افسردگی از گروه SSRIs باعث کاهش غلظت سروتونین خواهد شد.

هورمون سروتونین مسئول ایجاد ثبات خلق و خو و احساس تندرستی، نشاط و خوشحالی است.

زمانی که افراد برای مدتی طولانی از SSRIs استفاده کنند، سطح سروتونین افزایش می یابد. هنگامی که مصرف SSRIs متوقف شود این گیرنده ها برای چندین روز یا چند هفته با فعالیت کم باقی خواهند ماند.

با توجه به اینکه این امر بر نحوه استفاده از سروتونین در بدن تاثیر می گذارد، ممکن است باعث بروز سندروم قطع داروی افسردگی شود.

همچنین اثرات مشابه SSRI ها در هنگام قطع مصرف سایر داروهای ضد افسردگی از جمله MAOI ها و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA) که منجر به ADS می شوند، رخ خواهند داد.

به علاوه، TCA ها بخشی از سیستم عصبی با عنوان سیستم کولینرژیک را تحت تاثیر قرار می دهد.

افرادی که مصرف TCA ها را متوقف کنند دچار مشکلات تعادل و علائمی مشابه با بیماری پارکینسون خواهند شد.

MAOI ها با انتقال دهنده های عصبی در مغز ارتباط برقرار کرده و آن را بهبود می دهد که همین امر باعث ایجاد تحریک و روان پریشی خواهد شد.

همچنین بخوانید:

قطع مصرف ایمن داروهای ضد افسردگی (کلیک)

علائم سندروم قطع داروی افسردگی

علائم و عوارض سندروم قطع داروی افسردگی با سایر موارد همپوشانی دارد. به همین دلیل پزشک سابقه پزشکی کامل فرد را بررسی و به منظور تشخیص درست در مورد علائم او سوال خواهد کرد.

برخی افراد بواسطه قطع مصرف داروهای ضد افسردگی عوارض و تغییرات مرتبط با هم سلامت جسمی و هم سلامت روانی را تجربه می کنند. زیرا این دارها بر روی سیستم های بدن تاثیر می گذارند.

برخی علائم سندروم قطع داروی افسردگیعبارتند از:

علائم مشابه آنفولانزا: شامل خستگی، سر درد، دردهای عضلانی و مفصلی و همچنین تعریق خواهند بود.
بی خوابی: ممکن است فرد دچار مشکلات خواب شده و رویاها یا کابوس های شبانه را تجربه کند.
اختلالات حسی: ADS بر روی حواس تاثیر گذاشته و باعث ایجاد علائمی چون گزگز پوست، احساس سوزش و حسی شبیه به شوک الکتریکی در سر خواهد شد.
بیش فعالی: این حالت باعث احساس مرزی بودن شده و ممکن است منجر به احساس اضطراب، تحریک پذیری، پرخاشگری یا شیدایی شود.
حالت تهوع: فرد در این وضعیت دچار حالت تهوع، استفراغ یا علائم گوارشی از جمله اسهال و گرفتگی می شود.
عدم تعادل: فرد دچار سرگیجه یا سبکی سر شده و ورتیگو را تجربه می کند.

داروها

داروهای ضد افسردگی که باعث سندرم قطع داروی افسردگی می شوند عبارتند از:

سیتالوپرام (Citalopram)
دزونلافاکسین (Desvenlafaxine)
دولوکستین (Duloxetine)
ونلافاکسین (Venlafaxine)
اس سیتالوپرام (Escitalopram)
پاروکستین (Paroxetine)
فلوکستین (Fluoxetine)
سرترالین (Sertraline)

همچنین بخوانید:

علائم قطع قرص سیتالوپرام (کلیک)

این وضعیت برای هر دارو چقدر ماندگار خواهد بود؟

معمولا علائم ADS خفیف بوده و طی 1 تا 2 هفته برطرف خواهند شد. در موارد شدیدتر ADS باعث مواردی چون اختلال شناختی یا روان پریشی گسترده خواهد شد که به مداخله فوری روانپزشکی نیاز دارند.

مدت زمان ماندگاری علائم ADS به نیمه عمر داروی ضد افسردگی وابسته است. نیمه عمر دارو برآوردی از زمانی است که ماده فعال دارو در بدن به نصف می رسد.

SSRI ها از جمله فلوکستین به دلیل پتانسیل ایجاد علائم ترک معروف هستند. معمولا داروهایی با نیمه عمر بیشتر علائم ترک با شدت کمتری ایجاد خواهند کرد که برای مدتی طولانی تر ادامه می یابند.

علائم ترک داروهای ضد افسردگی MAOI چالش برانگیزتر بوده زیرا بیشتر افراد در این وضعیت علائم شدیدی را تجربه خواهند کرد.

همچنین توقف ناگهانی مصرف TCA ها باعث بروز ADS خواهد شد. به همین منظور پزشک دوز دارو را طی چند هفته تا چند ماه کاهش خواهد داد.

همچنین بخوانید:

عوارض قطع مصرف فلوکستین (کلیک)

نکاتی برای خود مراقبتی

افرادی که تمایل به توقف مصرف داروی ضد افسردگی خود دارند باید در مورد بهترین روش برای پیشگیری از بروز ADS با پزشک یا روانشناس صحبت کنند. این متخصصان می توانند استفاده از داروی دیگر یا کاهش مصرف دارو را توصیه کنند.

همچنین نکات زیر به جلوگیری از بروز ADS یا به حداقل رساندن آن کمک می کنند:

کاهش تدریجی: معمولا پزشکان استفاده از داروهای ضد افسردگی را برای مدت 6 تا 9 ماه پیش از توقف مصرف توصیه می کنند. معمولا افرادی که عود افسردگی را تجربه می کنند در معرض خطر بیشتری برای بازگشت علائم آن بوده باید به مدت 2 سال یا بیشتر از داروهای خود استفاده کنند.
توقف مصرف در زمان مناسب: افراد باید در شرایط ثابت و با احساس خوب و همچنین تحت نظارت پزشک مصرف داروی ضد افسردگی خود را متوقف کنند. بنابراین نباید این کار در دوره استرس قابل توجه انجام شود.
برنامه ریزی: کاهش یا توقف مصرف داروهای ضد افسردگی باید حداقل طی چند هفته انجام شود. معمولا پزشک نوع داروی ضد افسردگی، دوز مصرفی و مدت زمان مصرف آن را در نظر خواهد گرفت.
استفاده از روان درمانی: فقط حدود 20% از استفاده کنندگان از داروهای ضد افسردگی در جلسات روان درمانی شرکت می کنند. این درمان به بهبود افسردگی و پیشگیری از عود بیماری منجر خواهد شد.
فعال ماندن: افراد می توانند با رعایت یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، تمرین تکنیک های کاهش استرس و خواب کافی از تندرستی خود پشتیبانی کنند. در واقع ورزش با تحریک اندورفین باعث بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب و افسردگی خواهد شد.

لازم به ذکر است که کاهش تدریجی دوز مصرفی داروهای ضد افسردگی طی یک دوره طولانی عوارض جانبی را کاهش داده یا از بین می برد.

زمان تماس با پزشک

افرادی که تمایل به توقف مصرف داروی ضد افسردگی خود دارند باید با پزشک مشورت کرده تا یک برنامه شخصی دریافت کنند. عوامل تعیین کننده مناسب ترین روش شامل موارد زیر هستند:

نوع داروی ضد افسردگی
مدت زمان مصرف دارو
سایر داروهای مصرفی
مناسب بودن توقف مصرف دارو برای فرد
نیاز فرد به مصرف دارویی دیگر

افرادی که در هنگام توقف مصرف داروهای ضد افسردگی دچار علائم متوسط تا شدید شده اند باید با پزشک خود تماس بگیرند. پزشک به این افراد در کنترل علائم شدیدی چون روان پریشی کمک می کند.

خلاصه

قطع مصرف داروهای ضد افسردگی سبب بروز عوارض و علائمی خواهد شد.

سندرم قطع داروی ضد افسردگی (ADS) یک بیماری پزشکی است که در صورت توقف مصرف داروهای ضد افسردگی رخ می دهد. معمولا این امر زمانی رخ می دهد که فرد پس از حداقل یک ماه مصرف مداوم این داروها، مصرف آنها را متوقف کند.

معمولا علائم ADS خفیف بوده و شبیه به علائم آنفولانزا هستند. با این وجود علائم شدیدتر شبیه به علائم بیماری پارکینسون خواهند بود. همچنین بعضی از افراد روان پریشی و مشکلات شناختی شدید را تجربه خواهند کرد.

لازم به ذکر است که نباید مصرف هیچ داروی ضد افسردگی را به طور ناگهانی متوقف کرد. افرادی که تمایل به توقف مصرف داروهای ضد افسردگی خود دارند باید برای مشاوره در مورد بهترین روش با پزشک خود تماس بگیرند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.