کرم شیمی درمانی چیست؟

کرم شیمی درمانی یک پماد موضعی (داروی فلوروراسیل یا 5fu با نام تجاری افودکس) است که روی پوست استفاده می شود، کاربرد و عوارض آن را بخوانید.

 

کرم شیمی درمانی سلول های سرطانی پوست را از بین می برد.

پزشکان اغلب از دارویی به نام فلوروراسیل پنج (5FU) با نام تجاری افودکس بعنوان کرم / پماد شیمی درمانی استفاده می کنند.

کرم فلوروراسیل گزینه ای مناسب برای مراحل اولیه سرطان پوست و پیش سرطان ها است.

همچنین کرم فلوروراسیل به از بین بردن ویروس پاپیلوم انسانی از پوست که خطر سرطان را افزایش می دهد، کمک می کند.

استفاده از پماد فلوروراسیل (افودکس) نسبت به داروهای خوراکی یا تزریقی شیمی درمانی، عوارض جانبی کمتری ایجاد خواهد کرد. این امر بدین دلیل است که بدن قادر به جذب کمتر کرم در لایه های عمقی پوست است.

در این مقاله به بررسی کاربرد و عوارض کرم فلوروراسیل (پماد افودکس) و سایر گزینه های جایگزین شیمی درمانی خواهیم پرداخت.

 

همچنین بخوانید:

شیمی درمانی چگونه است؟ (کلیک)

 

کرم شیمی درمانی چیست؟

کرم شیمی درمانی یک پماد یا کرم موضعی است که بر روی پوست استفاده می شود.

معمولا پزشک از دارویی به نام کرم فلوروراسیل (Fluorouracil-5) استفاده می کند.

این دارو سبب از بین بردن سلول های پوستی با رشد سریع (از جمله سلول های سرطانی) و سلول هایی که به سرعت تکثیر شده و قادر به تبدیل شدن به سرطان هستند، می شود.

کرم / پماد فلوروراسیل ( 5fu) در ناهای تجاری مختلف همچون افودکس (Efudex)، فلوروپکس(Fluoroplex)، کاراک (Carac) و تولاک (Tolak) و … در بازار دنیا موجود است.

پمادهای شیمی درمانی موضعی (همچون 5fu) به لایه های خارجی پوست نفوذ می کند. معمولا پزشکان از آنها برای درمان بیماری های پیش سرطانی از جمله ضایعه پوستی کراتوز آکتینیک استفاده می کنند.

پزشک همچنین از شیمی درمانی موضعی جهت درمان مراحل اولیه سرطان سلول بازال و سرطان سلول سنگفرشی استفاده می کند.

 

همچنین بخوانید:

درمان ملانوما (سرطان پوست) (کلیک)

 

کاربرد پماد شیمی درمانی (افودکس و ..)

موارد اصلی استفاده از پماد شیمی درمانی 5fu (افودکس) عبارتند از:

• درمان سرطان پوست: برخی اشکال سطحی کارسینوم سلول سنگفرشی و سلول بازال به پماد 5fu پاسخ می دهند.
• پیشگیری از بروز سرطان پوست: بیماری های خاصی چون کراتوز آکتینیک قادر به سرطانی شدن هستند. گاهی اوقات پزشک از این پمادها به عنوان جایگزینی برای جراحی جلوگیری از سرطان استفاده می کنند. همچنین از کرم شیمی درمانی برای درمان نواحی وسیع از پوست آسیب دیده از آفتاب با شرایط پیش سرطانی استفاده می شود.
• درمان مشکلات پوستی ناشی از سایر سرطان ها: برخی انواع سرطان ها بر روی پوست تاثیر می گذارند. برای نمونه، لنفوم سلول T باعث ایجاد میکوزیس فونگوئید بر روی پوست خواهد شد. یک مطالعه قدیمی در سال 2013 نشان داد که شیمی درمانی موضعی گزینه ای ایمن و موثر برای میکوزیس فونگوئید است.
• درمان بعضی از سرطان های چشم: سرطان های خاص مربوط به چشم بر روی پوست نیز تاثیرگذار خواهند بود. معمولا پزشک از پماد و قطره های چشمی شیمی درمانی برای سرطان هایی چون نئوپلازی سنگفرشی سطح چشم استفاده می کند.

 

پماد شیمی درمانی در درجه اول برای سرطان های تاثیرگذار بر روی پوست تجویز می شود.

پزشک از پماد 5fu برای پیشگیری از سرطانی شدن بعضی از ضایعات استفاده می کند.

شیمی درمانی موضعی همچنین در درمان انواع سطحی سرطان پوست موثر خواهد بود.

در برخی موارد پزشک به جهت بهبود سرطان و پیشگیری از بازگشت آن، استفاده از شیمی درمانی موضعی را در کنار سایر روش های درمانی از جمله جراحی را توصیه می کند.

همچنین افراد با بیماری های شدیدی که قادر به جراحی نبوده یا مایل به انجام آن نیستند از استفاده شیمی درمانی موضعی بهره مند خواهند شد.

 

همچنین بخوانید:

ملانوما (سرطان پوست) : انواع، علت، تشخیص و پیشگیری (کلیک)

 

اثربخشی شیمی درمانی موضعی

شیمی درمانی موضعی گزینه درمانی موثری برای بعضی از سرطان ها محسوب می شود.

در فهرست زیر به نتایج تحقیقات بررسی کننده اوربخشی این روش پرداخته ایم:

• یک بررسی در سال 2013 استفاده از کرم شیمی درمانی برای درمان سرطان های پوست غیر ملانوم را بررسی کرد. نرخ درمان در این بررسی با استفاده از ایمیکوئیمود (Imiquimod) بین 65٪ تا 100٪ بود. همین نرخ با استفاده از پماد 5FU بین 61٪ تا 92٪ بود. کراتوآکانتوما که نوعی کارسینوم سلول سنگفرشی است نیز با استفاده از پماد  شیمی درمانی بالاترین میزان درمان را نشان داد. در این میان متوترکسات (Methotrexate) 91٪ از سرطان ها را درمان کرد و این میزان برای پماد 5FU بالاتر از 98٪ بود.
• مطالعه ای در سال 2018، نیاز به جراحی پس از مصرف پماد شیمی درمانی را در 10 فرد مبتلا به نئوپلازی سنگفرشی سطح چشم که نوعی سرطان پوست در چشم است، بررسی کرد. نتیجه این مطالعه نشان داد که بیشتر افراد مورد بررسی با استفاده از این روش، کوچک شدن تومور را تجربه کردند.
• مطالعه ای در سال 2019 نشان داد که استفاده از کرم فلوروراسیل در کنار سایر روش های درمانی خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می دهد. برای نمونه، پزشکان از کرم 5FU برای افراد مبتلا به کراتوز اکتینیک به عنوان نوعی آسیب پوستی مربوط به آفتاب که می تواند منجر به سرطان پوست شود، استفاده می کنند.

 

تعیین نوع کرم مصرفی بر حسب نوع سرطان

در واقع مزایای خاص و ویژه استفاده از کرم شیمی درمانی در پیشگیری از سرطان به نوع سرطان وابسته است.

برای نمونه، یک آزمایش بالینی تصادفی در سال 2018 کاهش 75% ای خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی را در سال اول پس از درمان با کرم شیمی درمانی نشان داد.

اگرچه استفاده از این روش در مورد سرطان سلول بازال نیز با کاهش همراه بود اما میزان آن از نظر آماری بسیار کم بود.

کرم شیمی درمانی خطر ابتلا به سرطان کراتینوسیت را کاهش نمی دهد اما جراحی باعث کاهش آن خواهد شد.

تحقیقات محدودی نشان می دهند که انواع خاصی از کرم های شیمی درمانی به عوارض پوستی ناشی از سایر سرطان ها نیز کمک می کنند.

برای نمونه، یک مطالعه در سال 2013 استفاده از کرم مکلورتامین (Mechlorethamine) بر روی افراد مبتلا به لنفوم سلول T که مبتلا به میکوزیس فونگوئید (از عوارض پوستی لنفوم) بودند را بررسی کرد. در این مطالعه یک ژل با یک پماد ترکیبی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ژل باعث کاهش اندازه تومور به میزان 58.5٪ شده و این میزان برای پماد حدود 47.7٪ بود.

 

عوارض جانبی استفاده از کرم شیمی درمانی همچون پماد افودکس

شایع ترین عوارض جانبی استفاده از پماد های شیمی درمانی چون افودکس در محل استفاده رخ می دهند.

این موارد عبارتند از:

• درد، خارش یا سوزش
• گرگرفتگی
• ریزش پوست
• پوسته شدن پوست
• خشکی پوست

 

برخی افراد نیز دچار علائمی شبیه به آنفولانزا خواهند شد. همچنین ممکن است افراد درد چشم، خارش یا تاری دید (به ویژه در صورت ورود کرم به داخل چشم یا اطراف آن) را تجربه کنند.

به علاوه، افرادی که به اندازه کافی آنزیم دی هیدروپیریمیدین دهیدروژناز در بدن ندارند بیش از دیگران دچار عوارض جانبی چون حالت تهوع و استفراغ خواهند شد.

 

گزینه های جایگزین کرم شیمی درمانی

می توان از کرم شیمی درمانی در کنار سایر مداخلات درمانی استفاده نمود.

همچنین می توان آن را به عنوان یک درمان مستقل در نظر گرفت.

گزینه های جایگزین کرم شیمی درمانی به نوع سرطان، سلامت کلی فرد و احساس او در مورد عوارض جانبی وابسته است.

برخی درمتن های جایگزین عبارتند از:

• جراحی برای از بین بردن سرطان پوست یا سلول های پیش سرطانی
• ایمنی درمانی – نوعی درمان که به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان آموزش می دهد.
• درمان هدفمند که سلول های سرطانی خاصی را از بین می برد.
• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• فوتوداینامیک تراپی که از نور برای از بین بردن سلول های سرطانی یا پیش سرطانی استفاده می کند.
• داروهایی از جمله رتینوئیدها
• لایه برداری شیمیایی برای کراتوز آکتینیک

 

خلاصه

کرم شیمی درمانی گزینه درمانی مناسبی برای بعضی از سرطان ها بوده اما همه سرطان ها یا حتی همه سرطان های پوست را درمان نمی کند.

استفاده از کرم های شیمی درمانی همچون افودکس، باعث بروز عوارض جانبی خواهد شد. بنابراین پیش از شروع استفاده از آن باید با پزشک در مورد خطرات، مزایا و محدودیت های درمان صحبت کرد.

متخصص پوست به افراد کمک می کند تا گزینه های درمانی خود را بررسی کنند. همچنین افراد باید در مورد اهداف درمان، نتایج احتمالی و عوارض جانبی آن با پزشک صحبت کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.