پلاسما خون

پلاسما بزرگترین جزء واحد خون به رنگ کاهی زرد بوده و بیشتر ترکیب آن آب است، سایر ترکیبات، کاربرد – فواید و اهدا پلاسمای خون را بخوانید.

 

دانشمندان خون را به چهار جز اصلی زیر تقسیم می کنند:

• پلاسما
• گلبول های قرمز خون
• گلبول های سفید خون
• پلاکت ها

پلاسما یکی از اجزاء اصلی خون و بخش مایع آن است. حدود 55% خون پلاسما است. سه جز دیگر حدود 45% از آن را تشکیل می دهند.

پلاسما خون از ترکیب آب، پروتئین های حیاتی و سایر مواد ضروری جهت عملکرد مناسب خون تشکیل شده است.

با توجه به اینکه پلاسما بخش مایع خون است، نقش مهمی در بسیاری از سیستم های بدن از جمله تسهیل حمل و نقل مواد ضروری را ایفا می کند.

در این مقاله به بررسی ترکیب و کاربرد پلاسما، فواید سلامت بدن و اهمیت اهدا پلاسمای خون می پردازیم.

 

همچنین بخوانید:

عوارض جانبی و خطرات اهدای پلاسما (کلیک)

 

ترکیب پلاسما خون

پلاسمای خون بخش کاهی (زرد) رنگ خون است.

پلاسما بزرگترین جزء واحد خون است که حدود 55% آن را تشکیل می دهد.

حدود 92% از پلاسما از آب تشکیل شده است.

7% از پلاسما حاوی پروتئین های حیاتی بوده که در بسیاری از عملکردها از جمله لخته شدن خون، مبارزه با عفونت و انتقال مواد کاربرد دارد.

1% باقیمانده حاوی نمک های معدنی، قندها، چربی ها، هورمون ها و ویتامین ها است.

 

همچنین بخوانید:

درمان و جلوگیری از لخته شدن خون (کلیک)

 

کاربرد پلاسما خون

با توجه به اینکه پلاسما پایه مایع خون است، کاربرد های زیادی در بدن دارد.

برخی از این موارد عبارتند از:

• دمای بدن: پلاسما با ایجاد تعادل بین از دست دادن گرما و افزایش حرارت به حفظ دمای بدن کمک می کند.
• تعادل pH: مواد موجود در پلاسما به عنوان بافر (ضربه گیر) عمل کرده و به آن اجازه می دهند تا pH را در محدوده طبیعی حفظ کند. این امر باعث حمایت از عملکرد سلول ها خواهد شد.
• انتقال: پلاسما به انتقال مواد مغذی، الکترولیت ها، هورمون ها و سایر مواد مهم در بدن کمک می کند. همچنین با انتقال آن به کبد، ریه ها، کلیه ها یا پوست باعث حذف مواد زائد بدن خواهد شد.
• انعقاد: بسیاری از پروتئین های مهم از جمله فیبرینوژن، ترومبین، فاکتور X (ده) در پلاسما وجود داشته و نقش مهمی در روند انعقاد خون برای جلوگیری از خونریزی دارند.
• ایمنی: پلاسمای خون حاوی پروتئین های مبارزه کننده با بیماری ها همچون آنتی بادی ها و ایمنوگلوبین ها است که بواسطه مبارزه با عوامل بیماری زا نقشی مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند.
• حفظ فشار و حجم خون: پروتئینی در پلاسما با نام آلبومین به حفظ فشار انکوتیک کمک می کند. این امر مانع نشت مایعات به سایر نواحی بدن و پوست (که معمولا مایع کمی در آن جمع می شود) شده و به جریان خون در رگ ها کمک می کند.

 

فواید سلامت پلاسمای خون

پلاسمای خون بواسطه عملکردهای ذکر شده فواید سلامت بسیار برار بدن دارد.

در واقع پلاسما موجب رسیدن مواد مغذی، هورمون ها، پروتئین ها و سایر مواد مورد نیاز به سراسر بدن می شود.

با توجه به اینکه پلاسما جز حیاتی خون است، نقش مهمی در درمان بسیاری از مشکلات سلامتی جدی دارد.

پلاسما حاوی بسیاری از مواد مهم از جمله آنتی بادی ها، عوامل انعقادی و پروتئین هایی چون آلبومین و فیبرینوژن است.

به همین دلیل از افراد خواسته می شود تا پلاسما اهدا کنند.

متخصصان پس از دریافت پلاسما اهدا شده به منظور حفظ کیفیت و عملکرد، آن را منجمد می کنند.

از این پلاسما یخ زده با عنوان FFP (Fresh Frozen Plasma) یاد می شود.

سپس FFP به بیمارستان ها یا شرکت های دارویی اهدا شده تا مواد حیاتی موجود در آن به عنوان درمان های نجات دهنده پردازش، جدا و استفاده شوند.

برای نمونه، دانشمندان از FFP برای تهیه کرایوپرسیپیت استفاده کرده که سرشار از عوامل انعقادی بوده و به افراد مبتلا به اختلالات خونریزی کمک می کند.

 

اهدا پلاسما

خون و اجزای آن منبع ارزشمندی در مراقبت های بهداشتی هستند.

از پلاسمای خون به عنوان طلای مایع یاد می شود.

از نظر بالینی متخصصان از پلاسما به روش های مختلفی استفاده می کنند.

به طور خاص، پلاسما بخشی از درمان های نجات بخش برای افرادی است که دچار صدمات و آسیب های ناشی از سوختگی شده یا افرادی که دچار بیماری های شدید کبدی و بیماری های خونی نادر هستند.

اهدا پلاسما یک روش ایمن و ساده بوده که طی آن فرآورده خونی اهدا می شود.

افراد می توانند از طریق اهدا خون یا فقط اهدا پلاسما این کار را انجام دهند:

افراد در اهدا خون تمام اجزای خون را اهدا خواهند کرد. متخصصان از خون اهدا شده برای افراد نیازمند به آن (از جمله طی جراحی) استفاده کرده و یا آن را به اجزا مختلف تقسیم کرده و در صورت نیاز از آنها استفاده خواهند کرد.

اهدای پلاسما شامل خونگیری، استخراج پلاسما و بازگرداندن بقیه خون به اهداکننده از طریق فرآیندی به نام پلاسمافرزیس است.

این نوع اهدا کمی بیشتر از اهدا خون کامل طول کشیده اما به دلیل اهدا (فقط) پلاسما باعث تولید دوباره پلاسما بیشتر شده و افراد می توانند به طور مکرر این کار را انجام دهند.

افراد دارای گروه خونی AB نوعی پلاسمای جهانی داشته و همه افراد قادر به دریافت آن خواهند بود. همچنین افراد در شرایط اضطراری می توانند بلافاصله این نوع پلاسما را دریافت کنند که این امر به معنی تفاوت بین مرگ و زندگی خواهد بود.

صلیب سرخ آمریکا از افراد با گروه AB می خواهد تا پلاسما اهدا کنند.

افراد دارای این گروه خونی می توانند این کار را هر 28 روز یا حداکثر 13 مرتبه در سال انجام دهند.

 

همچنین بخوانید:

کمیاب ترین و فراوان ترین گروه های خونی (کلیک)

 

خلاصه

پلاسما جز مایع زرد رنگ خون است که بیشتر آن را تشکیل داده است. پلاسما به لخته شدن خون، حفظ فشار خون و تعادل pH در بدن کمک می کند. همچنین نقشی کلیدی در انتقال سلول های خونی، مواد مغذی، پروتئین ها، مواد زائد و هورمون ها در سراسر بدن دارد.

افرادی که قادر به اهدای خون هستند قادر به اهدا پلاسما خواهند بود. پلاسما به این دلیل تقاضا زیادی دارد که برای درمان افراد دچار خونریزی شدید، نارسایی کبدی، سرطان، بیماری های نادر یا سایر مشکلات سلامتی بسیار مفید خواهد بود.

افرادی که به اهدا پلاسما تمایل دارند، می توانند به نزدیک ترین مرکز اهدا خون مراجعه کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.