لنفوم فولیکولار چیست؟ انواع - علائم - علت - درمان - تشخیص - مرحله بندی - چشم انداز

لنفوم فولیکولار یکی از انواع لنفوم غیرهوچکین سلول B بوده که رشدی آهسته دارد؛ علائم – علت – تشخیص و درمان این سرطان را بخوانید.

لنفوم فولیکولار یکی از انواع سرطان لنفوم غیرهوچکین است که از طریق سیستم لنفاوی گسترش می یابد.

این سرطان سرعت رشد آهسته ای داشته به همین دلیل اغلب تا مدت ها تشخیص داده نمی شود.

با گذشت زمان و در مراحل بعدی این وضعیت تهاجمی شده اما به ندرت افراد این سطح از پیشرفت را تجربه می کنند. لنفوم فولیکولار یک سرطان غیر قابل درمان بوده اما پزشکان آن را مانند یک بیماری مزمن درمان کرده به همین دلیل به صورت کلی چشم انداز خوب و مثبتی دارد.

این بیماری هر ساله حدود 2.7 مورد از هر 100 هزار نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.

در این مقاله لنفوم فولیکولار، انواع مختلف، علائم، گزینه های درمانی و چشم انداز آن را مورد بررسی می کند.

همچنین بخوانید:

انواع سرطان خون در بزرگسالان (کلیک)

لنفوم فولیکولار

لنفوم فولیکولار نوعی لنفوم غیرهوچکین تنبل است. تنبل بودن این وضعیت به رشد آرام به جای تهاجمی بودن (رشد سریع سلول ها) اشاره دارد.

لنفوم فولیکولار بوسیله سیستم لنفاوی که بخشی از سیستم ایمنی است گسترش می یابد. لنفوم فولیکولار باعث تکثیر غیرطبیعی گلبول های سفید خون می شود. گلبول های سفید خون به عنوان سلول های B یا لنفوسیت های B نیز شناخته می شوند. سپس این گلبول ها در غدد لنفاوی و سایر نقاط بدن جمع می شوند.

اغلب لنفوم فولیکولار غیر قابل درمان بوده اما واکنش خوبی به درمان نشان می دهد. در واقع می توان سال ها یا حتی دهه ها پس از تشخیص لنفوم فولیکولار به زندگی ادامه داد.

همچنین بخوانید:

سرطان لنفوم غیرهوچکین : علائم و درمان (کلیک)

انواع

دو زیرمجموعه برای لنفوم فولیکولار وجود داشته که دارای رفتار متفاوتی با لنفوم فولیکولار هستند. به همین دلیل این دو نوع درمان های متفاوتی نیاز دارند.

لنفوم فولیکولار نوع کودکان

این نوع سرطان، غدد لنفاوی سر و گردن را درگیر کرده اما بسیار نادر است. این بیماری اغلب کودکان را تحت تاثیر قرار داده اما بزرگسالان نیز ممکن است درگیر این وضعیت شوند.

بر اساس تحقیقات، ویژگی های بالینی لنفوم فولیکولار نوع کودک منحصربفرد بوده و متمایز از لنفوم فولیکولار استاندارد هستند. این وضعیت بیشتر شبیه به یک تومور خوش خیم بوده و به سایر نواحی گسترش نمی یابد.

اغلب درمان لنفوم فولیکولار نوع کودکان شامل جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی آسیب دیده بوده و میزان موفقیت بالایی نیز دارد. لنفوم فولیکولار پس از درمان موفقیت آمیز به ندرت عود می کند.

همچنین بخوانید:

تومور خوش خیم چیست؟ (کلیک)

لنفوم فولیکولار نوع دوازدهه

این نوع برای اولین بار در آپدیت طبق بندی سازمان بهداشت جهانی در سال 2016 شناخته شد. این وضعیت تحت عنوان لنفوم فولیکولار اولیه دستگاه گوارش نیز شناخته می شود. این نوع دارای رشدی بسیار آهسته بوده و روده کوچک و قسمتی از دوازدهه (اثنی عشر) را تحت تاثیر قرار می دهد.

در این وضعیت برخی افراد دچار علائمی مانند درد شکمی و سوزش سر دل شده و برخی دیگر هیچ علائمی را تجربه نمی کنند.

لنفوم فولیکولار نوع دوازدهه سعت پایینی برای گسترش به سایر نواحی سیستم لنفاوی دارد. گاهی اوقاتمی توان این نوع لنفوم فولیکولار را در مراحل اولیه تشخیص داد. البته این مساله برای همه انواع لنفوم فولیکولار ممکن نیست.

علل و عوامل خطر

به طور کاملعلت ایجاد لنفوم فولیکولار مشخص نیست. با این حال وجود خویشاوند نزدیک مبتلا به این بیماری باعث افزایش خطر برای ابتلا به آن می شود. منظور از خویشاوندان نزدیک والدین، برادرها یا خواهرها هستند.

علت دقیق ایجاد لنفوم غیرهوچکین که لنفوم فولیکولار زیرمجموعه آن است نیز مشخص نیست. با این وجود سن بالا، مرد بودن و ضعف سیستم ایمنی بدن باعث افزایش خطر ابتلا به این وضعیت می شوند.

عوامل خطر احتمالی برای لنفوم غیرهوچکین عبارتند از:

قرار داشتن در معرض سطوح بالای اشعه یونیزان
سن بالای 75 سال
داشتن ویروس هایی چون ویروس لنفوتروپیک سلول T انسانی و ویروس اپشتین بار
ضعف سیستم ایمنی ناشی از بیماری هایی چون HIV یا مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
داشتن عفونت هلیکوباکتر پیلوری
ابتلا به یک بیماری خود ایمنی از جمله بیماری سلیاک، سندرم شوگرن، لوپوس و روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)
داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری
داشتن یک اختلال ایمنی ارثی از جمله هیپوگاماگلوبولینمی (کاهش پادتن ‌های درگردش خون) یا سندرم ویسکوت آلدریچ
قرارگیری در معرض بعضی مواد موجود در علف کش ها و آفت کش ها

همچنین بخوانید:

بیوپسی (نمونه برداری) چیست؟ (کلیک)

علائم لنفوم فولیکولار

به دلیل رشد آهسته لنفوم فولیکولار، افراد اغلب در هنگام دریافت تشخیص این بیماری بدون علامت هستند.

طبق اعلام تحقیقات سرطان انگلستان، تورم گردن، زیر بغل، کشاله ران یا شکم شایع ترین علائم لنفوم فولیکولار هستند. اغلب این تورم بدون درد بوده و به دلیل تجمع گلبول های سفید خون در غدد لنفاوی رخ می دهد.

سایر علائم لنفوم فولیکولار شامل موارد زیر هستند:

بثورات پوستی یا خارش پوست
تب
خستگی شدیدتب
کاهش وزن بدون دلیل
درد قفسه سینه، شکم یا استخوان
خستگی شدید
تعریق شبانه

ترکیبی از تعریق شبانه، تب و کاهش وزن بدون دلیل تحت عنوان علائم B شناخته می شوند. این موارد علائم اولیه لنفوم فولیکولار سلول B هستند.

علائم و نشانه های این وضعیت وابسته به محل، اندازه سرطان و البته سرعت رشد متفاوت هستند. این موارد عبارتند از:

کبودی یا خونریزی آسان: این مساله ناشی از وجود تعداد کم سلول ها برای لخته شدن خون یا پلاکت ها است.
کم خونی: تعداد کم گلبول های قرمز در خون عامل ایجاد این وضعیت است.

همچنین بخوانید:

دانستنی هایی درباره کم خونی یا آنمی (کلیک)

مرحله بندی

پس از تشخیص وجود این سرطان، میزان پیشرفت آن را بوسیله مرحله تعیین می شود. مرحله بندی سرطان همچنین برای برنامه ریزی درمان کمک کننده و موثر است.

آزمایشاتی مورد استفاده برای مرحله بندی مشابه آزمایشات تشخیصی هستند. سایر موارد عبارتند از:

سونوگرافی
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی هسته ای (NMRI)
پونکسیون کمری

لنفوم فولیکولار دارای 4 مرحله بوده بطوریکه مرحله 1 دارای کمترین پیشرفت و مرحله 4 پیشرفته ترین است. بیشتر انواع این نوع سرطان زمانی تشخیص داده می شوند که سرطان کاملا پیشرفته شده باشد.

مراحل آن به شرح زیر هستند:

مرحله اول: بیماری موضعی که یک ناحیه غدد لنفاوی یا اندام واحد را تحت تاثیر قرار می دهد.
مرحله دوم: دو یا چند ناحیه غدد لنفاوی در یک طرف دیافراگم تحت تاثیر قرار می گیرند.
مرحله سوم: دو یا چند ناحیه غدد لنفاوی در بالا و پایین دیافراگم درگیر می شوند.
مرحله چهارم: بیماری به صورت گسترده ای اندام های مختلف را تحت تاثیر قرار می دهد.

با توجه به رشد تدریجی لنفوم فولیکولار سلول B به ندرت این وضعیت به مرحله 3 یا فراتر از آن می رسد.

سرطان را نیز می توان به موارد زیر طبقه بندی کرد:

E برای اکسترانودال: این امر به معنی گسترش لنفوم به ناحیه ای خارج از سیستم لنفاوی است.
S برای طحال:نشان دهنده وجود لنفوم در طحال است.
X: این امر بیان کننده بیماری بزرگ است که وجود توده گره ای بزرگتر از 10 سانتی تر یا بیش از یک سوم قطر قفسه سینه را نشان می دهد.

تبدیل بیماری از تنبل به تهاجمی

در برخی موارد لنفوم فولیکولار تنبل به تهاجمی تبدیل می شود. این امر نشان دهنده از دست رفتن ماهیت رشد آهسته بیماری است. این حالت ممکن است سال ها پس از دریافت تشخیص ایجاد شود.

این وضعیت می تواند در 30% تا 40% از افراد دارای لنفوم فولیکولار ایجاد شود. در این حالت به آن لنفوم بزرگ B منتشر یا (DLBCL) اطلاق می شود.

DLBCL سرعت گسترش و رشد بالایی دارد. این وضعیت می تواند به نقاط خارج از سیستم لنفاوی و مغز استخوان گسترش یابد.

تشخیص

در صورت مشکوک بودن به وجود این بیماری، آزمایشاتی برای بررسی سیستم لنفاوی و سایر نواحی بدن توصیه می شود. این آزمایشات و معاینات عبارتند از:

سی تی اسکن: این روش شامل ایجاد عکس هایی از نواحی داخلی بدن است.
معاینه فیزیکی: به وسیله این مساله می توان سلامت عمومی و علائم بیماری را مشخص کرد. همچنین ممکن است پزشک سوالاتی در خصوص سابقه پزشکی فرد مطرح کند.
شمارش کامل خون: در این آزمایش تعداد گلبول های قرمز خون و میزان هموگلوبین آنها و همچنین تعداد گلبول های سفید خون و پلاکت ها بررسی می شوند.
بیوپسی غدد لنفاوی: این روش شامل برداشتن تمام یا بخشی از غدد لنفاوی برای بررسی بیشتر است.
مطالعات شیمی خون: به وسیله این روش مقادیر برخی از مواد موجود در خون بررسی می شوند.
آسپیراسیون و بیوپسی (نمونه برداری) مغز استخوان: در این روش با استفاده از یک سوزن بلند مقدار کمی خون، مغز استخوان و استخوان خارج می شود. سپس یک آسیب شناس نمونه را زیر میکروسکوپ و از نظر علائم سرطان مورد ارزیابی قرار می دهد.
اسکن PET: پیش از انجام این اسکن باید مقدار کمی گلوکز رادیواکتیو درون رگ تزریق شود. این اسکنر در اطراف بدن چرخیده و گردش گلوکز را تشخیص می دهد. در این حالت سلول های بدخیم درخشان تر به نظر می رسند. جذب بیشتر گلوکز نسبت به سلول های معمولی دلیل این امر است.

درمان لنفوم فولیکولار

همانطور که گفته شد لنفوم فولیکولار سلول B یک سرطان با رشد آهسته است.

در صورت وجود آن در مراحل اول و دوم و تا زمان ایجاد علائم به درمان فوری نیازی نیست. با این حال برای مراحل سوم و چهارم به ویژه در صورت درگیری اندام ها، باید به محض تشخیص درمان را شروع کرد.

بر اساس اعلام انجمن لوسمی و لنفوم، درمان لنفوم فولیکولار مرحله اول و دوم شامل موارد زیر است:

شیمی درمانی با دارویی به نام ریتوکسیماب (Rituximab)
انتظار به همراه مراقبت – در این روش بر پیشرفت بیماری از طریق معاینات دوره ای و آزمایشات تصویربرداری نظارت می شود.
پرتو درمانی

درمان برای افراد مبتلا به لنفوم فولیکولار تغییر یافته یا مراحل بعدی مشابه موارد فوق است. البته موارد زیر نیز می توانند کمک کننده باشند:

عمل جراحی
پیوند سلول های بنیادی
درمان هدفمند

همچنین بخوانید:

پیوند سلول های بنیادی (کلیک)

چشم انداز

اغلب لنفوم فولیکولار سلول B غیر قابل درمان است. با این حال پزشکان آن را مانند یک بیماری مزمن درمان می کنند. اغلب افراد برای سال ها پس از تشخیص این سرطان زندگی می کنند.

میزان بقای 5 ساله با لنفوم فولیکولار بین سال های 2011 تا 2017 حدود 89.7% بوده است. این یعنی 89.7% از افراد مبتلا به این بیماری 5 سال پس از دریافت تشخیص نیز به زندگی خود ادامه دادند. البته میزان بقا نسبت به میزان پیشرفت سرطان در هنگام تشخیص آن اندکی کاهش می یابد.

بسیاری از افراد پس از درمان می توانند زندگی کامل و فعال خود را ادامه دهند. با این وجود آسیب عاطفی ناشی از برخورد با سرطان می تواند ادامه دار باشد. بنابراین در این خصوص باید با دوستان، خانوده یا یک متخصص صحبت کرد.

همچنین برخی از عوارض درمان سرطان ماه ها پس از درمان ادامه دارند. بنابراین برخی افراد برای برطرف کردن عوارض طولانی آن به معاینه منظم و درمان بیشتر نیاز خواهند داشت.

جمع بندی

لنفوم فولیکولار سلول B نوع معمول سرطان لنفوم غیرهوچکین بوده که سیستم لنفاوی را درگیر کرده و ایجاد آن در سنین بالاتر شایع است. این وضعیت دارای رشد کندی بوده و معمولا پاسخ خوبی به درمان نشان می دهد.

وابسته به میزان و محل لنفوم، گزینه های درمانی موثری در دسترس هستند. البته برخی افراد تا زمان ایجاد علائم به درمان نیازی ندارند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.