علائم مثبت اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یک بیماری مزمن و مادام العمر است که علائم آن به دو دسته مثبت و منفی طبقه بندی می شوند، علائم، تشخیص و درمان شیزوفرنی را بخوانید.

 

بیماری اسکیزوفرنی یکی از بیماری های سلامت روان و یک اختلال دائمی و مزمن است. علائم این بیماری عموما در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر می شود. البته ممکن است علائم اولیه اسکیزوفرنی در دروان کودکی بروز یابد.

پزشکان علائم بیماری اسکیزوفرنی / شیزوفرنی (Schizophrenia) را به دو دسته مثبت و منفی تقسیم می کنند. علائم مثبت شامل توهم، خیال، پندار بیهوده و هرگونه تغییر در افکار یا رفتار است. این علائم بر خلاف علائم منفی، پس از ابتلای فرد به این بیماری ظاهر شده و بخشی از روان او شده اند.

حدود 20 میلیون نفرد در سرتاسر جهان به بیماری اسکیزوفرنی مبتلا بوده که بسیاری از آنها علائم مثبت این بیماری را تجربه می کنند.

برخلاف سایر بیماری های مرتبط با سلامت روان، بیماری اسکیزوفرنی در برابر درمان هایی همچون داروهای ضد روان پریشی و غیره نتایج بسیار مطلوبی ارائه داده و بعبارتی درمان ها بسیار موثر عمل می کنند. با این وجود، جهت کمک به مدیریت و پیشگیری از علائم بیماری، درمان مداوم ضروری است.

همچنین راه های مختلفی برای شناسایی زودهنگام علائم مثبت و منفی اسکیزوفرنی وجود داشته که با شناسایی آنها روند درمان موفقیت آمیز خواهد بود.

در این مقاله به بررسی علائم مثبت اسکیزوفرنی پرداخته و عوارض بیماری، نحوه تشخیص و درمان آن را ارائه می دهیم.

 

همچنین بخوانید:

سلامت روان چیست؟ (کلیک)

 

علائم مثبت اسکیزوفرنی چیست؟

اسکیزوفرنی دارای علائم مثبت و منفی است. علائم مثبت شامل مجموعه علائمی است که بر افکار یا رفتار فرد تأثیر می گذارند.

علائم مثبت اسکیزوفرنی عبارتند از:

• توهمات
• هذیان و پندار بیهورده
• گیجی یا اختلال فکری
• تغییرات رفتاری عجیب یا غیرقابل توضیح

فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است یک یا چند مورد از این علائم را تجربه کند.

 

توهمات

توهم (Hallucination) چیزی است که وجود ندارد اما فرد همچنان معتقد است که می تواند آن را ببیند، بشنود، بو کرده، لمس کند یا حتی آن را بچشد. یکی از رایج ترین انواع توهم در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، توهم شنوایی است. توهم شنوایی به صداهایی که فرد در سر خود می شنود، اشاره دارد.

حدود 70٪ افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شنیدن این صداها را گزارش می دهند.

توهم شنوانیی معمولا به شکل صدهایی توهین آمیز یا انتقادی بروز می کند، البته برخی مواقع نیز دوستانه و محاوره‌ای هستند.

صرف نظر از این، این صداها در اکثر افرادی که آنها را می شنوند، به همان اندازه که انگار کسی در نزدیکی فرد صحبت می کند، واقعی هستند.

بررسی های انجام شده بوسیله تجهیزات تصویربرداری عصبی، تغییرات کلیدی در ناحیه گفتار مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را نشان می‌دهند. در واقع آن نشانه ای واضح برای این امر است که مغز آنها صداهای ذهنی را با صداهای واقعی اشتباه می گیرد.

 

هذیان و پندار بیهوده

منظور از هذیان یا پندار بیهوده (Delusion) چیزی یا موضوعی است که بر خلاف شواهدی که خلاف آن را نشان می دهند، شخص بدون تردید به درستی آن معتقد است. این پندارهای بیهوده، که عموما بر مبنای چیزهای نادرست یا غیر واقعی است، اغلب باعث می شود که فرد متفاوت از حد معمول عمل کند.

حتی ممکن است او سعی کنند تا از یک ایده هذیانی برای توجیه یا توضیح اعمال خود استفاده نماید.

فردی که دچار هذیان می شود باور دارد که پیام های پنهانی در رویدادهای معمول و روزمره وجود دارد. این افراد عمومل یک نشانه معنایی و مفهوم خاصی را از یکسری مسائل، برای نمونه از رنگ لباس افراد یا پخش رسانه ای، که البته غیر واقعی بوده و این مفهوم اصلا وجود ندارد، می گیرند. برای نمونه رنگ لباس افراد یا پخش رسانه ای

فرد مبتلا به اسکیزوفرنی همچنین ممکن است این احساس را داشته باشد که کسی او را تماشا کرده، یا دنبالش می کند یا پشت سرش درباره او صحبت می کند. در نتیجه ممکن است به دوستان نزدیک یا اعضای خانواده مشکوک شود.

این مساله در برخی مواقع با نام “اسکیزوفرنی پارانوئید” شناخته می شود. عوامل مختلف محیطی و ژنتیکی می توانند سبب ایجاد اسکیزوفرنی پارانوئید شوند.

اسکیزوفرنی پارانوئید تقریباً در 50٪ از افراد مبتلا به این بیماری رخ می دهد.

هذیان معمولا برای چندین هفته یا حتی ماه ها ادامه می یابد.

 

همچنین بخوانید:

افکار پارانوئید: علت و درمان (کلیک)

اختلال فکر

منظور از اختلال فکری، داشتن فکری آشفته و نامرتب است که باعث می شود فرد در هنگام صحبت یا نوشتن به روش‌های غیرعادی ابراز نظر کند. این مساله در اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی شایع است.

هم رفتار فرد و هم زبان و صحبت او می توانند نشانه های اختلال فکری باشند.

اختلل فکر سبب عدم توانایی فرد برای تمرکز و حفظ آن، ارزیابی شرایط و موقعیت ها به شیوه ای منطقی و منجم، داشتن یک برنامه ریزی هدفمند و اجرای صحیح وظایف می شود.

 

همچنین بخوانید:

روان پریشی یا سایکوز چیست (کلیک)

 

تغییر رفتار و افکار

فرد مبتلا به اسکیزوفرنی در اکثر مواقع تغییرات غیر قابل پیش بینی در رفتار یا افکار خود تجربه می کند. فرد مبتلا ممکن است این باور را داشته باشد که موجودیت دیگری به طور جزئی یا کامل، چه در ذهن، چه در بدن یا هردو،  او را کنترل می کند.

 

چرا به این علائم اسکیزوفرنی مثبت می گویند؟

علت نامگذاری این علائم با عنوان علائم مثبت اسکیزوفرنی بدان دلیل است که آنها به تغییرات رفتاری یا فکری اشاره دارند که پس از ابتلای فرد به اسکیزوفرنی رخ می دهد، نه قبل از آن.

علائم منفی به این دلیل نامگذاری شده اند که آنها به افکار و رفتارهایی اشاره دارند که فرد پیش از ابتلا به اسکیزوفرنی آنها داشته، اما از زمان بیماری آن از دست داده است.

به عبارت دیگر، علائم منفی به جنبه ها یا ویژگی های کلیدی فرد اشاره دارد که ناپدید شده اند.

 

خطرات

اگرچه علائم اسکیزوفرنی از نظر شدت متفاوت است، اما افراد مبتلا به این بیماری در معرض خطرات و پیامدهای منفی سلامت هستند.

برای نمونه:

تقریباً 50٪ افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دارای یک بیماری روانی دوم یا اختلالات رفتاری همچون افسردگی، سوء مصرف مواد و اضطراب هستند.

خطر مرگ ناشی از خودکشی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به ویژه در زمان شروع بیماری بیشتر است.

اسکیزوفرنی با نرخ مرگ و میر بالاتر، ناشی از سایر شرایط پزشکی همچون بیماری های قلبی عروقی، بیماری مزمن انسدادی ریه و سرطان ریه مرتبط است. این مساله به دلیل مدیریت ضعیف در پیگیری و کنترل عوامل خطر قابل اصلاح است.

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است به علت هزینه های درمان این بیماری، بار مالی بیشتری داشته باشند. همچنین ممکن است آنها بی تفاوتی، کناره گیری از جامعه و کمبود بهره وری را تجربه کنند. این علائم به نوبه خود می تواند منجر به بیکاری یا سایر بحران های مالی گردد.

 

همچنین بخوانید:

افکار خودکشی چیست؟ (کلیک)

 

سایر علائم اسکیزوفرنی

به غیر از علائم مثبت اسکیزوفرنی که بیشتر شناخته شده اند، علائم منفی کمتر شناخته شده نیز وجود دارد.

برخی علائم منفی اسکیزوفرنی عبارتند از:

• بی حالی
• بی تفاوتی شدید
• کاهش گفتار یا لال شدن
• بی توجهی یا عدم تمرکز
• کاهش میل جنسی
• واکنش‌های احساسی نامناسب، مانند خندیدن به چیزی غم‌انگیز یا گریه کردن برای چیزی شاد
• کناره گیری از محیط های اجتماعی یا عزیزان

علیرغم اینکه علائم منفی اسکیزوفرنی کمتر مورد توجه رسانه ها قرار می گیرد، این علائم نیز بر کیفیت زندگی و توانایی افراد برای داشتن یک زندگی عادی تأثیر می گذارد. بدون درمان بیماری، بسیاری از افراد در کنار آمدن با این علائم مشکل خواهند داشت.

 

تشخیص

بیماری اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی از سال‌های نوجوانی تا اوایل 30 سالگی تشخیص داده می‌شوند. برخی مواقع تشخیص زودهنگام این بیماری دشوار است. زیرا برخی از علائم اولیه همچون بی حالی، بی تفاوتی و بی انگیزگی می توانند از خصوصیات رایج دوران نوجوانی باشند.

هنگامی که در فرد هذیان و پندار بیهوده، توهمات کاملاً درک شده، اختلال فکری و رفتار بیش فعالآغاز می شود، تشخیص این بیماری آسان تر خواهد بود.

تشخیص بیماری معمولاً با استفاده از برخی یا همه موارد زیر است:

• معاینه کامل پزشکی
• تست های شناختی یا شخصیتی
• آزمایش ادرار و خون برای کمک به رد سایر علل احتمالی مانند سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
• سی تی اسکن یا اسکن MRI برای آشکار کردن مسائل پنهان مانند تومور مغزی

پزشکان تنها در صورتی اسکیزوفرنی را تشخیص می دهند که فرد حداقل دو مورد از علائم مثبت اسکیزوفرنی را طی ماه گذشته به طور مداوم تجربه کرده باشد و در 6 ماه گذشته نیز دچار نوعی اختلال روانی شده باشد.

به طور کلی، تشخیص علائم مثبت اسکیزوفرنی آسان تر از علائم منفی است. این عمدتا به این دلیل است که علائم منفی اغلب خود را به عنوان چیز دیگری پنهان می کنند. در حین تشخیص، روانپزشک یا پزشک دیگری قبل از رسیدن به نتیجه، سعی می کند سایر شرایط مانند افسردگی یا اختلال دوقطبی را رد کند.

 

درمان

جهت درمان بیماری اسکیزوفرنی، گزینه های درمانی مختلفی وجود دارد. این درمان ها شامل دارو درمانی، مداخله روانی و اجتماعی و درمان است.

 

دارو درمانی

پزشک بعضا از داروهای ضد روان پریشی برای درمان طولانی مدت اسکیزوفرنی استفاده می کند. این داروها شیمی مغز افراد را تغییر می دهند تا خطر ابتلا به علائم روان پریشی را کاهش داده و از آن جلوگیری کنند. در برخی موارد، پزشک ممکن است این داروها را از طریق تزریق های منظم – هر 2 تا 4 هفته یک بار – تجویز کند.

در برخی موارد پزشک داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب را برای کمک به مدیریت علائم خاص تجویز می کند.

تحقیقات نشان می دهد که داروهای ضد روان پریشی بر روی علائم مثبت بهتر از علائم منفی و اختلالات فکری اثر می کنند.

 

مداخله

حتی با دارو و دوز مناسب، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، همچنان به مداخلات روانی اجتماعی در قالب درمان فردی یا خانوادگی نیاز دارند.

آنها همچنین به توانبخشی حرفه ای یا اجتماعی نیاز دارند. بسته به مورد، فرد ممکن است نیاز به زندگی مداوم یا حمایت روزانه داشته باشد.

 

سایر گزینه های درمانی

برخی از پزشکان درمان با ضربه الکترونیکی تشنج آور (ECT) را جهت کمک به درمان اسکیزوفرنی توصیه می کنند. تحقیقات نشان می دهد که ECT به ویژه در افرادی که افسردگی را تجربه می کنند مفید است.

در موارد شدید، یا زمانی که فرد برای خود یا دیگران خطرناک است، نیاز به بستری شدن بیمار در بیمارستان خواهد بود.

 

چشم انداز

بدون درمان، اسکیزوفرنی ممکن است پیچیده تر شده و به مشکلات سلامتی بزرگی تبدیل گردد که بر جنبه های دیگر زندگی روزمره تأثیر می گذارد.

اگرچه هیچ راهی برای پیشگیری از اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما راه‌هایی برای مقابله با این اختلال وجود دارد، مانند:

• همکاری با پزشک برای ایجاد یک برنامه درمانی دقیق و پایبندی به آن
• به دنبال کمک حرفه ای بودن
• حذف صرف مواد مضر مانند مواد مخدر یا الکل
• پذیرش حمایت از عزیزان

حتی اگر علائم به مرور زمان با داروی مناسب کاهش یابد، اسکیزوفرنی نیاز به درمان مادام العمر و مداوم خواهد داشت.

 

خلاصه

اسکیزوفرنی یک بیماری روانی غیرقابل پیشگیری و چالش برانگیز و البته قابل درمان است.

علائم مثبت شامل توهم، هذیان، تغییرات غیرمنطقی در رفتار یا افکار، بیش فعالی و اختلال فکر است. علائم منفی شامل بی تفاوتی، بی حالی و کناره گیری از رویدادها یا محیط های اجتماعی است. بدون درمان، این علائم منجر به مشکلات بزرگی همچون بی خانمانی، بیماری های تهدید کننده زندگی یا حتی خودکشی می شوند.

برای درمان بیماری اسکیزوفرنی، گزینه های درمانی متعدد همچون داروهای ضد روان پریشی و مداخلات روانی- اجتماعی وجود دارد. با درمان مناسب و زودهنگام، افراد مبتلا به این بیماری می توانند زندگی سالم و کاملی داشته باشند، اگرچه برخی ممکن است نیاز به کمک برای زندگی داشته باشند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.