علت اریتم مولتی فرم

اریتم مولتی فرم یک بیماری پوستی است که می تواند در کودکان و بزرگسالان ایجاد شود؛ در این مقاله علت – درمان و نمونه عکس های آن ارائه می شود.

 

اریتم مولتی فرم (Erythema multiforme) نوعی بیماری پوستی است که به علت واکنش ایمنی بدن در برابر برخی عوامل ایجاد می شود. این بیماری باعث بروز بثورات برجسته، قرمز و شبیه به مرکز هدف (تابو هدف) روی پوست یا غشاهای مخاطی می شود.

نام این بیماری از ترکیب 3 کلمه لاتین به نام (erythema = قرمزی)، (multi = بسیار) و (forme = شکل) گرفته شده و نشان دهنده علامت اصلی بیماری یعنی بثورات قرمز رنگ بسیار روی پوست است.

این بیماری دارای دو نوع مینور (جزئی یا خفیف) و ماژور (عمده یا شدید) است. اریتم مولتی فرم مینور معمولا خفیف بوده و فقط باعث ایجاد بثوراتی روی پوست می شود.

اریتم مولتی فرم ماژور معمولا شدید بوده و باعث درگیر شدن غشاهای مخاطی می شود. همچنین به درمان بیشتری نیز نیاز دارد.

اریتم مولتی فرم قابل ایجاد در هر سنی است، با این حال بیشتر جوانان بین سنین 20 تا 30 ساله را درگیر کرده و 20% از موارد آن در کودکان است. همچنین احتمال ایجاد این بیماری در مردان بیشتر است، به طوریکه به ازای هر زن، 5 مرد به آن دچار می شوند.

 

همچنین بخوانید:

11 بیماری نادر پوستی (کلیک)

 

اریتم مولتی فرم چیست؟

اریتم مولتی فرم یک پاسخ ایمنی پوستی در برابر عفونت ویروسی، برخی داروها یا عوامل دیگر است.

 

چه شکلی است؟

بثورات اریتم مولتی فرم مینور برجسته و دارای رنگ قرمز، صورتی یا بنفش هستند. این بثورات شکلی مشابه کندو یا یک هدف دارند.

این بثورات اغلب به صورت گرد بوده و اندازه ای کمتر از 3 سانتی متر دارند. با این حال ممکن است کوچکتر یا بزرگتر نیز باشند.

لایه بیرونی دایره بثورات به صورت یک مرز قابل مشخص است اما مرکز آن ممکن است به صورت یک تاول باشد. مرکز این بثورات تیره تر و لبه های آن صورتی روشن است. این نوع معمولا بیشتر در کف دست ها ایجاد می شوند.

شکل ظاهری اریتم مولتی فرم ماژور و مینور تفاوت هایی با یکدیگر دارند. مهم ترین تفاوت در بثورات ماژور، میزان مخاط و اندازه مناطق آسیب دیده است. در اریتم مولتی فرم ماژور حداقل دو غشای مخاطی دچار بثورات می شوند.

بثورات این نوع نیز شبیه به قلب هدف بوده با این تفاوت که آنها کمی بزرگتر هستند. در نتیجه ممکن است که دایره ها در یکدیگر فرو بروند. در این نوع احتمال بروز تاول و ترکیدن ضایعات، ایجاد زخم و ترشح بیشتر است.

 

همچنین بخوانید:

بثورات روی پوست تیره (کلیک)

 

نواحی بروز

اریتم مولتی فرم مینور می تواند در کف و پشت دست ها، پاها، صورت و گوش ها ایجاد شود. اغلب قبل از گسترش بثورات به سمت بالاتنه، دست ها یا پاها درگیر علائم می شوند.

اریتم مولتی فرم ماژور نیز معمولا دهان، اندام تناسلی، مقعد یا چشم ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

عکس های اریتم مولتی فرم

 

 

 

 

علت اریتم مولتی فرم

اریتم مولتی فرم ممکن است به علت واکنش آلرژیک به عفونت، داروها یا انواع دیگر بیماری هایی که باعث واکنش ایمنی بدن می شوند، ایجاد شود. رایج ترین دلایل ایجاد این بیماری عبارتند از :

 

ویروس هرپس سیمپلکس

علت اصلی ایجاد اریتم مولتی فرم، عفونت تبخال است. ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) عامل عود 70% از موارد اریتم مولتی فرم بوده است.

هر دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-1 و HSV-2) قابلیت ایجاد این بیماری را دارند با این حال HSV-1 (عامل ایجاد تبخال) نقش بیشتری دارد.

معمولا 7 تا 10 روز قبل از ایجاد اریتم مولتی فرم، تبخال نیز ایجاد می شود. البته برخی افراد بدون تبخال دچار اریتم مولتی فرم می شوند.

 

همچنین بخوانید:

تبخال : علائم – دلایل و درمان (کلیک)

 

مایکوپلاسما پنومونیه

عفونت مایکوپلاسما پنومونیه، نوعی عفونت تنفسی مسری ایجاد شده توسط باکتری مایکوپلاسما پنومونیه (M. pneumoniae)، یکی دیگر از علت های اصلی ایجاد بیماری اریتم مولتی فرم است.

عامل 2% تا 10% از موارد اریتم مولتی فرم در کودکان، عفونت مایکوپلاسما پنومونیه است.

درصورت شک پزشکان مبنی بر ایجاد اریتم مولتی فرم به علت مایکوپلاسما پنومونیه، آنها سریعا درمان این عفونت را آغاز می کنند.

 

سایر دلایل عفونی

سایر علت های شایع ایجاد اریتم مولتی فرم ناشی از عفونت های ویروسی عبارتند از:

• آنفولانزا
• HIV
• سیتومگالوویروس
• پاراپاکس ویروس
• هپاتیت
• آدنوویروس
• اپشتین بار که باعث مونو (mono) می شود.

 

همچنین بخوانید:

انواع هپاتیت (کلیک)

 

 

داروها

با احتمال خیلی کم برخی داروها ممکن است باعث ایجاد اریتم مولتی فرم شوند. داروهای ایجاد کننده اریتم مولتی فرم شامل موارد زیر هستند:

• داروهای ضد تشنج
• باربیتورات ها، برای درمان اضطراب
• استاتین ها برای کاهش کلسترول
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
• سولفونامیدها، پنی سیلین و نیتروفورانتوئین
• فنوتیازین ها برای درمان اختلالات روانی و عاطفی

 

همچنین بخوانید:

داروهای ضد تشنج (کلیک)

 

همانطور که گفته شد ایجاد اریتم مولتی فرم به علت مصرف دارو نادر است. با این وجود در صورت ایجاد هر گونه بثورات پس از مصرف دارو به پزشک مراجعه کنید.

بثورات پوستی می تواند نشان دهنده ایجاد یک واکنش شدید دارویی به نام سندرم استیونز جانسون یا نکرولیز اپیدرمی سمی باشد.

 

 

سایر علت های اریتم مولتی فرم

واکسن و سرطان از جمله دیگر علت های نادر اریتم مولتی فرم هستند. واکسن‌ های هایی که می توانند باعث ایجاد اریتم مولتی‌ فرم شوند شامل واکسن MMR (سرخک، اوریون و سرخجه) و واکسن‌ های آبله، هپاتیت B، واریسلا و آنفولانزا هستند.

سرطان هایی مانند لوسمی، لنفوم، کارسینوم سلول کلیه و آدنوکارسینوم معده نیز ممکن است باعث ایجاد اریتم مولتی فرم شوند.

 

علائم اریتم مولتی فرم

در بیماری اریتم مولتی فرم ممکن است علائم زیر ایجاد شوند:

• خارش و سوزش بثورات (شایع ترین نشانه)
• احساس ناخوشی کلی، این وضعیت گاهی قبل از ظاهر شدن بثورات ایجاد می شود.
• تب یا دمای بدن 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر
• سردرد
• زخم دهانی
• درد و تورم مفاصل
• حساسیت به نور
• زخم و قرمزی در چشم

برخی افراد به دلیل عفونت زمینه‌ ای ایجاد کننده بیماری، دچار سرفه و مشکل در تنفس می شوند. البته احتمال ایجاد این وضعیت بسیار پایین است.

بیشتر بثورات اریتم مولتی فرم بدون درد هستند. البته برخی از آنها باعث ایجاد احساس سوزش می شوند.

همچنین بثورات ایجاد شده در غشاهای مخاطی، مانند ضایعات روی دهان، گلو، اندام تناسلی یا چشم ممکن است همراه با درد باشند.

 

همچنین بخوانید:

فتودرماتیت یا حساسیت به نور (کلیک)

 

تشخیص

پزشک معمولا با دیدن بثورات می تواند آن را تشخیص دهد و معمولا نیازی به انجام آزمایش خون نیست.

در برخی مواقع برای رد سایر بیماری ها، بیوپسی توصیه می شود. بنابراین پزشک با جدا کردن نمونه کوچکی از ناحیه آسیب دیده آن را به آزمایشگاه ارسال می شود.

همچنین در صورت شک داشتن به وجود ویروس مایکوپلاسما پنومونیه عکس رادیوگرافی از قفسه سینه را درخواست می کند.

در برخی موارد اریتم مولتی فرم با بیماری های استیونز جانسون یا نکرولیز سمی اپیدرمی (هر دو وضعیتی اورژانسی هستند) اشتباه گرفته می شوند. زیرا علائم پوستی مشابهی دارند.

 

همچنین بخوانید:

بیوپسی چیست؟ (کلیک)

 

درمان اریتم مولتی فرم

معمولا اریتم مولتی فرم مینور به خودی خود درمان می شود. با این حال در برخی موارد انجام برخی درمان ها نیز لازم است. مثلا درصورتی که علائم از بین نروند، پزشک استفاده از استروئیدهای موضعی را توصیه می کند.

اریتم مولتی فرم ماژور نیازمند درمان های بیشتری بوده و افراد دارای بثورات ترواش کننده به استفاده از بانداژ و مسکن نیاز دارند.

در صورت از دست دادن میزان زیادی مایع از طریق تاول، فرد باید با مراجعه به بیمارستان اقدام به دریافت مایعات داخل وریدی از طریق خط IV کنند. همچنین ممکن است استروئید، دهانشویه با بی حس کننده موضعی و قطره چشم را نیز تجویز کنند.

برای اریتم مولتی فرم ناشی از مایکوپلاسما پنومونیه نیز مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند ماکرولید، تتراسایکلین یا آزیترومایسین پیشنهاد می شود.

درصورتی که ویروس هرپس سیمپلکس منجر به واکنش پوستی شود پزشک مصرف داروی ضد ویروسی خوراکی به نام آسیکلوویر را توصیه می کند.

آسیکلوویر برای پیشگیری از عود اریتم مولتی فرم ناشی از HSV نیز مفید است.

 

همچنین بخوانید:

پیشگیری از تبخال با آسیکلوویر (کلیک)

 

مسری بودن

خوده بیماری اریتم مولتی فرم مسری نبوده و در صورت تماس با یک فرد مبتلا به آن، راش های پوستی منتقل نمی شود.

اما اگر عفونت عامل ایجاد آن باشد، این بیماری می تواند منتقل شود.

 

اریتم مولتی فرم در مقابل اریتم مهاجر

اریتم مهاجر بیماری پوستی در ارتباط با بیماری لایم است. اریتم مهاجر باعث ایجاد بثورات شبیه به مرکز هدف دارای مراکز شفاف روی پوست می شود.

بثورات اریتم مهاجر نسبت به اریتم مولتی فرم بزرگتر بوده و به طور متوسط دارای اندازه ای بین 5 تا 68 سانتی‌ متر هستند.

بثورات اریتم مهاجر معمولا 3 روز تا یک ماه پس از گزش کنه و ابتلا به بیماری لایم ظاهر می شوند.

 

همچنین بخوانید:

بیماری لایم : علائم – درمان و پیشگیری (کلیک)

 

 

جمع بندی

اریتم مولتی فرم نوعی بیماری پوستی است که به دلیل واکنش ایمنی بدن در برابر عفونت یا در موارد نادر برخی داروها، در کودکان و بزرگسالان ایجاد می شود.

نوع خفیف اریتم مولتی فرم، معمولا پس از گذشت 2 تا 4 هفته درمان می شوند.

پزشکان سعی در تشخیص علت بیماری اریتم مولتی فرم و سپس درمان آن دارند. با این حال در برخی موارد درمان های موضعی برای بثورات را نیز توصیه می کنند.

اریتم مولتی فرم ماژور (شدید) نیازمند درمان های بیشتری شامل مدیریت زخم، مصرف داروی ضد درد و بستری شدن در بیمارستان هستند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.