نشانه های بیماری سلیاک در بزرگسالان و کودکان | مواد غذایی برای سلیاک

سلیاک نوعی بیماری خود ایمنی است که باعث واکنش سیستم ایمنی در برابر گلوتن می شود؛ نشانه های این بیماری در بزرگسالان و کودکان را بخوانید.

سلیاک نوعی بیماری خود ایمنی است که باعث ایجاد نشانه های زیادی در بزرگسالان و کودکان می شود. مشکلات گوارشی، خستگی، مشکلات پوستی و کمبودهای تغذیه ای از جمله علائم ایجاد شده در بیماری سلیاک هستند.

گلوتن (نوعی پروتئین موجود در گندم، جو و چاودار) عامل ایجاد این نشانه ها در بیماری سلیاک است. سیستم ایمنی بدن افراد دارای بیماری سلیاک در برابر گلوتن یک پاسخ ایمنی ایجاد کرده و باعث بروز التهاب و آسیب به روده کوچک می شود.

البته نکته قابل توجه این است که نشانه های بیماری سلیاک در افراد مختلف، متفاوت است. بطوریکه برخی افراد مبتلا به بیماری سلیاک ممکن است حتی هیچ علائمی را تجربه نکنند.

در صورت ایجاد هر یک از نشانه های رایج مرتبط با بیماری سلیاک، بهتر است برای آزمایش و تشخیص وجود این بیماری به پزشک مراجعه کرد.

در این مقاله برخی از متداول ترین علائم و نشانه های بیماری سلیاک در بزرگسالان و کودکان شرح داده می شود.

همچنین بخوانید:

بیماری سلیاک چیست؟ (کلیک)

خستگی

کاهش سطح انرژی و خستگی یکی از علائم رایج ایجاد شده در بیماری سلیاک رایج است.

طبق یک بررسی بزرگ، خستگی ایجاد شده در بسیاری از افراد مبتلا به سلیاک پس از پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن بهبود می یابد.

همچنین بر اساس یک مطالعه دیگر، احتمال ایجاد مشکلات مرتبط با خواب و درنتیجه بروز خستگی در بیماری سلیاک زیاد است.

از طرفی دیگر، عدم درمان بیماری سلیاک با آسیب رساندن به روده کوچک و در نتیجه کمبود ویتامین و مواد معدنی باعث کاهش سطح انرژی می شود.

با این حال باید بدانید که مواردی مانند عفونت، مشکلات تیروئید، افسردگی و کم خونی نیز در ایجاد خستگی موثر هستند.

همچنین بخوانید:

علل خستگی و راه های درمان آن (کلیک)

اسهال

مدفوع شل و آبکی جز اولین نشانه هایی است که در بیماری سلیاک در بزرگسالان ایجاد می شود.

بر اساس یک مطالعه، حدود 43% از افراد مبتلا به بیماری سلیاک دچار اسهال می شوند. این درصد به میزان زیادی نسبت به قبل از معرفی آزمایش های خون (امروزه به طور گسترده برای تشخیص بیماری سلیاک استفاده می شوند) کمتر است.

خبر خوب این است که با استفاده از از یک رژیم غذایی بدون گلوتن می توان به رفع بسیاری از علائم بیماری سلیاک مانند اسهال کمک کرد. در واقع در یک مطالعه روی افراد مبتلا به بیماری سلیاک مشخص شد که افراد دنبال کننده رژیم غذایی بدون گلوتن دچار اسهال کمتری نسبت به افراد بدون این رژیم می شدند.

البته باید بدانید که عوامل زیادی مانند عفونت، سایر عدم تحمل غذایی یا سایر مشکلات روده می توانند باعث ایجاد اسهال در افراد شوند.

همچنین بخوانید:

هر آنچه باید درباره اسهال بدانید (کلیک)

نفخ

نفخ یکی دیگر از نشانه های رایجی است که بزرگسالان مبتلا به بیماری سلیاک دچار آن می شوند.

بیماری سلیاک با ایجاد التهاب در دستگاه گوارش، باعث علائمی مانند نفخ و سایر مشکلات گوارشی در افراد می شود.

بر اساس یک مطالعه کوچک روی 85 نفر (که به تازگی وجود بیماری سلیاک در آنها تشخیص داده شده) حدود 9% آنها نفخ را در کنار سایر نشانه های گوارشی تجربه می کنند.

طبق یک مطالعه دیگر روی 200 فرد مبتلا سلیاک، پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن به میزان زیادی موجب کاهش نفخ و درنتیجه بهبود کیفیت زندگی می شود.

البته قابل ذکر است که حتی برخی افراد بدون بیماری سلیاک نیز پس از مصرف گلوتن مشکلات گوارشی مانند نفخ را تجربه می کنند. برای نمونه، طبق یک مطالعه، گلوتن باعث بدتر شدن علائمی مانند درد معده، نفخ و خستگی در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) می شود.

همچنین بخوانید:

از بین بردن نفخ شکم (کلیک)

سایر دلایل شایع ایجاد نفخ شامل موارد زیر هستند:

یبوست
اختلالات گوارشی
گاز مزمن
انسداد روده

گاز

گاز اضافی در روده یکی دیگر از مشکلات رایج گوارشی ایجاد شده در افراد مبتلا به بیماری سلیاک درمان نشده است.

بر اساس یک مطالعه روی 130 کودک مبتلا به بیماری سلیاک، تقریبا 47% آنها دچار افزایش باد شکم شده اند.

همچنین طبق یک مطالعه قدیمی روی 193 فرد بزرگسال مبتلا به بیماری سلیاک، حدود 7% آنها گاز اضافی را گزارش کردند.

با این حال یک مطالعه روی 150 نفر که دارای افزایش گاز روده بودند، نشان داد که تنها دو نفر آنها دارای بیماری سلیاک بوده اند.

این امر به این دلیل است که عوامل زیادی در ایجاد گاز روده دخیل هستند.

سایر دلایل رایج ایجاد گاز روده شامل موارد زیر هستند:

شرایطی مانند عدم تحمل لاکتوز و IBS
یبوست
بلعیدن هوا
سوء هاضمه

همچنین بخوانید:

گاز دردناک روده: علل، درمان و پیشگیری (کلیک)

افسردگی

بیماری سلیاک علاوه بر علائم جسمی در بزرگسالان باعث ایجاد علائم روانی مانند افسردگی در آنها نیز می شود.

بر اساس یک تجزیه و تحلیل قدیمی‌ از 29 مطالعه، افسردگی در بزرگسالان مبتلا به بیماری سلیاک شایع‌ تر و شدیدتر از جمعیت عمومی است.

طبق یک بررسی دیگر که شامل 37 مطالعه بود، بیماری سلیاک می تواند باعث افزایش خطر افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن شود.

البته بسیاری از عوامل دیگر مانند موارد زیر نیز می توانند باعث ایجاد افسردگی شوند:

غم و اندوه
تغییرات سطوح هورمونی
ژنتیک
استرس

همچنین بخوانید:

افسردگی چیست: از علائم تا درمان (کلیک)

بثورات خارش دار

درماتیت هرپتی فرم یکی دیگر از شرایطی است که بیماری سلیاک می تواند باعث ایجاد آن شود. در این وضعیت بثورات پوستی خارش دار و تاول دار روی آرنج، زانو یا باسن بروز پیدا می کند.

تقریبا 17% از افراد مبتلا به بیماری سلیاک این بثورات را تجربه می کنند. درماتیت هرپتی فرم یکی از علائم آشکاری است که می توان بوسیله آن وجود بیماری سلیاک را تشخیص داد. پایبندی ضعیف به درمان پس از تشخیص وجود سلیاک با درماتیت هرپتی فرم نیز قابل تعیین است.

افراد دارای این بثورات پوستی، به ندرت سایر علائم گوارشی ایجاد شده در بیماری سلیاک را تجربه می کنند.

سایر دلایل ایجاد کننده بثورات پوستی خارش دار (علاوه بر بیماری سلیاک) عبارتند از:

کاهش وزن

کاهش وزن شدید و عدم توانایی در حفظ وزن از علائم اولیه بیماری سلیاک به شمار می روند. دلیل این امر ایجاد اختلال در توانایی بدن برای جذب مواد مغذی است.

بر اساس یک مطالعه، تقریبا 29% و 26% از کودکان مبتلا به بیماری سلیاک به ترتیب وزن و شاخص توده بدنی (BMI) پایینی داشتند.

همچنین طبق یک مطالعه قدیمی، کاهش وزن یکی از شایع ترین علائم در افراد مسن مبتلا به بیماری سلیاک بود. در انتهای این مقاله و پس از درمان، نه تنها علائم به طور کامل برطرف شد، بلکه شرکت کنندگان به طور متوسط 7.75 کیلوگرم وزن اضافه کردند.

با این حال بیماری هایی مانند دیابت، سرطان، افسردگی یا مشکلات تیروئید نیز می توانند منجر به کاهش وزن غیر قابل توضیح شوند.

همچنین بخوانید:

فرمول شاخص توده بدنی (BMI) (کلیک)

کم خونی فقر آهن

بیماری سلیاک با ایجاد اختلال در جذب مواد مغذی، منجر به کم خونی فقر آهن می شود.

کم خونی فقر آهن وضعیتی است که به علت کمبود گلبول های قرمز سالم رخ می دهد.

علائم کم خونی فقر آهن شامل موارد زیر هستند:

طبق یک بررسی، تقریبا 40% از افراد مبتلا به بیماری سلیاک دچار کم خونی فقر آهن هستند.

همچنین یک مطالعه قدیمی روی 727 بیمار مبتلا به سلیاک نشان دارد که 23% این افراد دارای کم خونی بودند.

کم خونی باعث افزایش دو برابری خطر آسیب شدید به روده کوچک و همچنین کاهش توده استخوانی ناشی از بیماری سلیاک می شود.

با این وجود دلایل دیگری برای کم خونی فقر آهن مانند موارد زیر وجود دارد:

از دست دادن خون از طریق خونریزی شدید قاعدگی یا زخم معده
دنبال کردن رژیم غذایی ضعیف
استفاده طولانی مدت از مسکن هایی مانند آسپرین

همچنین بخوانید:

کم خونی فقر آهن چیست؟ (کلیک)

یبوست

برخی افراد مبتلا به بیماری سلیاک، اسهال و برخی دیگر یبوست را تجربه می کنند.

در روده کوچک برآمدگی های پرز مانندی وجود دارد که مسئول جذب مواد مغذی هستند.

بیماری سلیاک به این پرزهای روده آسیب وارد می کند. بنابراین در این وضعیت پرزها قادر به جذب مواد مغذی نبوده و در عوض رطوبت اضافی مدفوع را جذب می کنند.

با کاهش رطوبت به دلیل سفت و سخت شدن مدفوع، یبوست ایجاد می شود.

البته اجتناب از یبوست در برخی افراد مبتلا به بیماری سلیاک که از رژیم غذایی سخت بدون گلوتن پیروی می کنند نیز مشکل است. این امر به این دلیل است که یک رژیم غذایی بدون گلوتن فاقد بسیاری از غذاهای حاوی فیبر مانند غلات است. درنتیجه مصرف فیبر کاهش و دفعات مدفوع کاهش می یابد.

عدم تحرک بدنی، کم آبی بدن و رژیم غذایی نامناسب از دیگر دلایل موثر در ایجاد یبوست هستند.

همچنین بخوانید:

یبوست مزمن چیست؟ (کلیک)

نشانه های بیماری سلیاک در کودکان

شروع و شدت نشانه های بیماری سلیاک در کودکان بسیار متفاوت است.

برخی از کودکان بلافاصله پس از مصرف گلوتن دچار نشانه های مرتبط با بیماری سلیاک می شوند. البته اصولا این علائم خیلی سریع نیز بهبود می یابند.

علائم ایجاد شده در برخی دیگر برای چندین روز یا چند هفته ماندگار است در حالیکه برخی دیگر اصلا علائمی را تجربه نمی کنند.

علائم ایجاد شده نیز به سن آنها بستگی دارد.

نشانه های رایج بیماری سلیاک در نوزادان و کودکان نوپا عبارتند از :

نفخ
استفراغ
تحریک پذیری
اسهال
اختلال در رشد
سوء تغذیه

کودکان دارای بیماری سلیاک در سن مدرسه اغلب دچار نشانه های زیر می شوند:

یبوست
اتساع شکم
اسهال
دل درد
کاهش وزن ناخواسته یا مشکل در افزایش وزن

کودکان بزرگتر و نوجوانان مبتلا به بیماری سلیاک نیز نشانه های زیر را گزارش می کنند:

زخم های دهان
افسردگی
اضطراب
کاهش رشد
بلوغ تاخیری
بثورات پوستی
کاهش وزن ناخواسته
درد استخوان یا مفصل
سردردهای مکرر یا میگرن
خستگی

در صورتی که شک دارید که فرزند شما مبتلا به بیماری سلیاک است بهتر است جهت دریافت تشخیص و در صورت نیاز درمان به پزشک مراجعه کنید.

مدیریت علائم بیماری سلیاک

هیچ درمانی برای بیماری سلیاک وجود ندارد، بنابراین نوعی بیماری مادام العمر است. با این وجود، با دنبال کردن یک رژیم غذایی دقیق بدون گلوتن می توان به بهبود علائم کمک کرد.

باید یک رژیم غذایی بدون گلوتن فاقد هر گونه محصولات حاوی گندم، جو، چاودار، یا غلات و جو دوسر باشد، مگر اینکه برچسب فاقد گلوتن روی آنها درج شده باشد.

مواد غذایی مضر برای بیماری سلیاک

دیگر مواد غذایی مضر برای سلیاک (مگر اینکه به طور خاص دارای برچسب بدون گلوتن باشند) عبارتند از:

کراکرها
بیسکویت ها
پاستا
نان
آبجو
کیک ها
پای
انواع سس ها
سس گریوی
چلاشنی ها

همچنین بخوانید:

حساسیت به گلوتن (کلیک)

مواد غذایی مناسب برای بیماری سلیاک

خبر خوب این است که غذاهای مغذی و بدون گلوتن فراوانی برای اضافه شده به رژیم غذایی وجود دارد.

حذف غذاهای فرآوری شده، استفاده از غذاهای کامل و خواندن برچسب مواد غذایی از جمله عوامل موثر برای ایجاد یک رژیم غذایی بدون گلوتن مناسب هستند.

از جمله غذاهای مناسب برای رژیم غذایی سالم بدون گلوتن عبارتند از:

سبزیجات
حبوبات
آجیل
گوشت، مرغ و غذاهای دریایی
تخم مرغ
لبنیات
میوه ها
گیاهان و ادویه جات ترشی جات
چربی های سالم
غلات بدون گلوتن مانند:
- کوینو
- برنج
- گندم سیاه
- ارزن

در صورت مشکوک بودن به وجود بیماری سلیاک،

اگر مشکوک هستید که ممکن است به بیماری سلیاک مبتلا باشید، با پزشک مشورت کنید تا آزمایش داده شود و مشخص شود که آیا رژیم غذایی بدون گلوتن ضروری است یا خیر.

مطمئن شوید که تا زمانی که برای بیماری سلیاک آزمایش نشوید، یک رژیم غذایی بدون گلوتن را شروع نکنید، زیرا ممکن است نتایج آزمایش شما را تغییر دهد.

همچنین بخوانید:

غذا های دارای گلوتن و جایگزین آنها (کلیک)

مشکلات ناشی از عدم درمان

در صورتی که درمانی برای بیماری سلیاک در نظر گرفته نشود، احتمال ایجاد بیماری های زیر وجود دارد:

کمبودهای تغذیه ای
نوروپاتی گلوتن یا بی حسی، گزگز و درد عصبی
درد استخوان، ماهیچه یا مفصل
ناباروری
پوکی استخوان، یا از دست دادن استخوان

بعلاوه همانطور که گفته شد بیماری سلیاک یک اختلال خود ایمنی است، به این معنی که در این وضعیت سیستم ایمنی بدن، سلول های سالم بدن را مورد حمله قرار می دهد.

بر اساس تحقیقات، افراد مبتلا به یک اختلال خودایمنی 25% احتمال بیشتری برای ابتلا به سایر بیماری های خود ایمنی دارند.

سایر اختلالات خود ایمنی که ممکن است همراه با بیماری سلیاک رخ دهند، شامل موارد زیر هستند:

اسکلروز چندگانه
روماتیسم مفصلی
لوپوس اریتماتوی سیستمیک
کولیت زخمی
بیماری گریوز
هاشیموتو
بیماری کرون

خلاصه

بیماری سلیاک یک بیماری جدی است که می‌تواند باعث طیف وسیعی از نشانه ها مانند مشکلات گوارشی، کمبود های تغذیه‌ ای، کاهش وزن و خستگی در کودکان و بزرگسالان شود.

با این حال، به خاطر داشته باشید که نشانه های ممکن است بین افراد مبتلا به بیماری سلیاک متفاوت باشد. در واقع، در حالی که برخی ممکن است تعدادی از علائم ذکر شده در بالا را تجربه کنند، برخی دیگر ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشند.

اگر مشکوک به بیماری سلیاک هستید، با پزشک خود در مورد انجام آزمایش صحبت کنید. برای مبتلایان به بیماری سلیاک، پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند به مدیریت و کاهش این علائم کمک کند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.