درمان اسهال خونی

اسهال خونی معمولا به علت عفونت باکتریایی و انگلی ایجاد می شود؛ در این مقاله علائم – عوارض و تشخیص و درمان آن مورد بررسی قرار می گیرد.

 

زمانی که بدن دچار عفونت های باکتریایی یا انگلی شود، به دلیل ایجاد التهاب و عفونت در روده، اسهال همراه با خون یا مخاط بروز پیدا می کند. این وضعیت همچنین می تواند باعث ایجاد علائمی مانند گرفتگی معده، حالت تهوع، استفراغ و تب شود.

از آنجاییکه اغلب عفونت ها در نتیجه عدم رعایت بهداشت رخ می دهند، بنابراین بیماری اسهال خونی (Dysentery) نیز یکی از جوانب رعایت نکردن بهداشت خواهد بود.

این بیماری در اکثر موارد به طور خفیف رخ می دهد، با این وجود در برخی از موارد علائم و عوارضی شدیدی را در پی خواهد داشت.

در این مقاله علت، علائم، عوارض، انواع و راه های تشخیص و درمان اسهال خونی مورد بحث قرار می گیرد.

 

همچنین بخوانید:

هر آنچه باید درباره اسهال بدانید (کلیک)

 

اسهال خونی چیست؟

برخی اوقات شاهد وجود خون در اسهال هستیم که به آن اسهال خونی اطلاق می شود. در اکثر موارد اسهال خونی به علت میکروب های عفونی، انگل ها و تحریک روده از مواد شیمیایی رخ می دهد.

شایع ترین نوع اسهال خونی، ناشی از عفونت با باکتری شیگلا بوده، که به آن اسهال خونی باسیلی یا شیگلوز می گویند.

اسهال خونی آمیبی یا آمیبیازی نوع دیگری از اسهال خونی است که به علت عفونت با یک انگل تک سلولی به نام انتاموبا رخ می دهد.

عموما بیشتر افراد مبتلا به اسهال خونی، علائم خفیفی از خود نشان داده و در عرض چند روز بهبود می یابند. اما به دلیل اینکه اسهال خونی یک بیماری مسری است، افراد در صورت ابتلا به این بیماری باید سریعا دیگران را از وجود بیماری در بدن خود مطلع کنند.

 

همچنین بخوانید:

اسهال و کرونا ویروس (کلیک)

 

علت اسهال خونی

دلیل اسهال خونی، بسته به نوع اسهال (آمیبی یا باسیلی) متفاوت بوده که در زیر به بررسی آنها می پردازیم.

 

علت اسهال خونی باسیلی یا شیگلوز

همانطور که در بالا به آن اشاره شد، اسهال خونی باسیلی در نتیجه ی باکتری شیگلا (Shigella) به وجود می آید. اما علت های زیر نیز از  موارد به وجود آورنده اسهال خونی باسیلی هستند:

• دست زدن به سطوحی که باکتری ها آنها را آلوده کرده اند، سپس دست زدن به دهان، بینی یا چشم ها
• عدم شستشوی کامل دست ها پس از دفع مدفوع و ادرار
• مصرف غذاهایی که باکتری ها آن را آلوده کرده اند.
• برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا به اسهال خونی باسیلی
• بلعیدن آب دریاچه یا رودخانه هنگام شنا

لازم به ذکر است که احتمال دارد باکتری شیگلا به مدت 1 تا 2 هفته پس از توقف علائم عفونت، همچنان در مدفوع فرد باقی بماند. بنابراین توصیه می شود با رعایت اقدامات بهداشتی لازم، از انتقال عفونت به دیگران پیشگیری کنید.

همچنین لازم است بدانید که شیوع این بیماری عموما در میان گروه های اجتماعی یا اجتماع عموم مانند مراکز مراقبت از کودکان بیشتر بوده و نیاز به رعایت بیشتر مسائل بهداشتی در این گروه ها وجود دارد.

 

علت اسهال خونی آمیبی یا آمیبیاز

اسهال خونی آمیبی در نتیجه انگل انتوموبا (Entamoeba) رخ می دهد. در اغلب موارد این نوع اسهال خونی هنگامی ایجاد می شود که افراد غذا یا آب آلوده به مدفوع حاوی تخم انتوموبا را مصرف کنند.

افراد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به اسهال خونی شدید آمیبی هستند:

• افراد مبتلا به سرطان
• زنان باردار یا پس از زایمان
• مصرف کنندگان کورتیکواستروئید
• نوزادان
• افراد دارای سوء تغذیه

 

همچنین بخوانید:

علت اسهال نوزاد چیست؟ (کلیک)

 

علائم اسهال خونی

نشانه های اسهال خونی به نوعی عفونت (باکتریایی یا انگلی بودن) آن بستگی دارد.

 

علائم اسهال خونی باسیلی

طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، معمولا علائم اسهال خونی باسیلی یک تا دو روز پس از عفونت شروع شده و تا 7 روز ادامه می یابد.

علائم اسهال خونی باسیلی مواردی از قبیل زیر خواهند بود:

• اسهال حاوی خون
• تب
• درد شکمی
• احساس نیاز به دفع مدفوع با وجود خالی بودن روده ها

علائم این بیماری در اکثر موارد از 5 تا 7 روز تداوم می یابد، اما در برخی از افراد امکان دارد که علائم تا 4 هفته یا بیشتر نیز ادامه یابد.

برای جلوگیری از سرایت عفونت به دیگران و کاهش طول مدت بیماری، مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند اثربخش باشد. اما اغلب افراد زمانی که علائم شدیدی را تجربه کنند، آنتی بیوتیک مصرف می کنند.

 

همچنین بخوانید:

روش مصرف و عوارض آنتی بیوتیک ها (کلیک)

 

علائم اسهال خونی آمیبی

نشانه های اسهال خونی آمیبی مواردی از قبیل زیر می باشد:

• اسهال آبکی حاوی خون، مخاط یا چرک
• درد و گرفتگی شکم
• یبوست متناوب
• خستگی
• تب و لرز

پزشک برای کمک به ریشه کنی عفونت انگلی، داروهایی را تجویز خواهد کرد که مصرف به موقع آن برای کاهش علائم ضروری است.

 

تشخیص اسهال خونی

در صورت تجربه علائم شدید اسهال خونی باید برای دریافت تشخیص و درمان مناسب اقدام کرد.

پزشک برای تشخیص اسهال خونی اقدامات زیر را در نظر می گیرد:

• طرح سوالاتی در خصوص علائم و زمان شروع آنها
• پیگیری اینکه آیا فرد اخیرا به خارج از کشور سفر کرده یا خیر
• انجام معاینه فیزیکی

احتمالا فردی که اخیرا از یک کشور دیگه برگشته، به ارائه و بررسی نمونه مدفوع نیاز دارد. در صورت مشکوک بودن به اسهال خونی آمیبی و منفی شدن نمونه مدفوع برای انگل، احتمالا پزشک کولونوسکوپی برای بررسی سطح مخاطی روده را توصیه می کند.

پزشک در صورت مشکوک بودن به وجود آبسه کبدی ناشی از اسهال خونی، با آسپیراسیون مایع کبدی به تشخیص آن خواهد پرداخت.

درصورت ادامه یافتن علائم، احتمالا پزشک تصویربرداری تشخیصی از روده، مانند اسکن اولتراسوند یا آندوسکوپی را توصیه می کند.

 

همچنین بخوانید:

آندوسکوپی چیست؟ (کلیک)

 

درمان

بر اساس آزمایش های صورت گرفته در آزمایشگاه، اسهال خونی به علت عفونت شیگلا یا انتوموبا یا دیگر دلایل ایجاد می شود. پزشک با استفاده از این اطلاعات درمان های مناسب را توصیه می کند.

به صورت کلی هر فردی که مبتلا به اسهال یا استفراغ است باید برای پیشگیری از کم آب شدن بدن خود، اقدام به نوشیدن مایعات بسیاری بکند. برخی افراد در این مواقع به جایگزینی مایع داخل وریدی دارند.

 

همچنین بخوانید:

کم آبی بدن : علائم و درمان (کلیک)

 

درمان اسهال خونی خفیف باسیلی

به دلیل بهبودی خود به خود این نوع اسهال پس از گذشت 3 تا 7 روز، معمولا نیازی به درمان نیست. با این حال در این شرایط به دلیل اسهال و برای کم آبی بدن باید مایعات زیادی نوشید.

البته در صورتی که اسهال و علائم ناشی از این عفونت شدید باشند، پزشک مصرف آنتی بیوتیک را توصیه می کند.

 

درمان اسهال خونی آمیبی

افراد مبتلا به اسهال خونی آمیبی احتمالا برای از بین بردن عفونت انگلی به مصرف برخی داروها نیاز دارند. داروها احتمالا ترکیبی از دو داروی مترونیدازول و تینیدازول هستند.

در برخی موارد و با احتمال بسیار کم، افراد دچار مشکلات روده یا آبسه کبدی می شوند. در برخی موارد برای رفع این عوارض به جراحی نیاز است.

 

همچنین بخوانید:

درمان سریع اسهال در کودکان و بزرگسالان (کلیک)

 

شرایط دارای علائم مشابه با اسهال خونی

برخی اوقات افراد با بروز علائمی مشابه علائم اسهال خونی، به اشتباه فکر می کنند دچار این بیماری شده اند. در صورتی که علائم مشابه اسهال خونی در موقعیت های زیر نیز در بدن نمایان می شود:

• عفونت اشریشیا کلی: نوعی عفونت باکتریایی است که اغلب پس از مصرف غذاهای خام یا نیم پز یا غذاهای آلوده به مدفوع رخ می دهد. علائم این بیماری عبارتند از:
  • تب
  • استفراغ
  • اسهال، در برخی موارد حاوی خون
  • گرفتگی شکم
• مصرف آنتی بیوتیک: مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند منجر به رشد بیش از حد باکتری کلستریدیوم دیفیسل (Clostridiodes difficile) شود. در نتیجه این امر روده بزرگ دچار التهابی می شود که به آن کولیت با غشای کاذب (PC) می گویند. علائم PC شامل موارد زیر هستند:
  • اسهال
  • تب
  • گرفتگی شکم

• عفونت کرم قلابدار: نوعی عفونت انگلی که موجب بروز اسهال خونی می شود. این بیماری اغلب در کشورهایی با آب و هوای گرم و مرطوب و بهداشت ضعیف رایج بوده و اصلی ترین راه انتقال آن، قدم زدن با پای برهنه روی خاک آلوده است. افراد مبتلا به نوع خفیف این عفونت احتمالا هیچ علائمی را مشاهده نمی کنند. البته خارش و بثورات موضعی از اولین علائم آن است. افراد مبتلا به نوع شدید این عفونت، اکثرا علائمی از جمله موارد زیر را تجربه می کنند:
  • کم خونی
  • خستگی
  • اسهال
  • کاهش وزن
  • از دست دادن اشتها
  • درد شکم

 

همچنین بخوانید:

کم خونی یا آنمی (کلیک)

 

جلوگیری

اسهال خونی معمولا به علت عدم رعایت بهداشت یا ضعیف بودن آن بروز پیدا می کند. به همین جهت و برای کاهش خطر این بیماری، دست های خود را به طور مرتب به ویژه پس از دستشویی و قبل از تهیه غذا، بشویید.

افرادی که به کشورهایی با آب و هوای گرم و مرطوب و بهداشت ضعیف سفر می کنند، خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند. بنابراین هنگام سفر به این کشورها موارد زیر را رعایت کنید:

• مصرف آبی که از منبع آن مطمئن هستید، مانند آب معدنی
• اطمینان از اینکه بطری آب معدنی دارای مهر و موم نشکن است.
• اجتناب از استفاده از تکه های یخ، زیرا ممکن است آنها از آب آلوده تهیه شده باشند.
• استفاده از آب بطری شده یا تصفیه شده برای تمیز کردن دندان ها
• پختن کامل غذا قبل از خوردن آن

 

همچنین بخوانید:

اثر آلودگی آب بر سلامت انسان (کلیک)

 

عوارض اسهال خونی

احتمال ایجاد عوارض ناشی از اسهال خونی در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف بیشتر است.

برخی از عوارض احتمالی اسهال خونی شامل موارد زیر هستند:

• کم آبی بدن: اسهال و استفراغ مکرر باعث کم آب شدن بدن خواهند شد. این مساله در نوزادان و کودکان خردسال می تواند بسیار خطرناک باشد.
• آبسه کبد: در برخی موارد اسهال خونی آمیبی باعث ایجاد عارضه آبسه کبدی می شود.
• آرتریت Postinfectious: برخی افراد به عنوان یک عارضه عفونت شیگلا به این نوع آرتریت دچار می شوند. درد مفاصل، التهاب و سفتی از جمله علائم این وضعیت هستند.
• سندرم همولیتیک اورمیک: نوعی بیماری است که باعث ایجاد التهاب و آسیب به عروق خونی کوچک در کلیه ها می شود. این وضعیت یکی از عوارض نادر عفونت شیگلا است.

 

چشم انداز

برخی افراد به علت عادات بهداشتی ضعیف یا به دلیل سفر به مناطق دارای بهداشت نامناسب، دچار اسهال خونی می شوند. در صورتی که علائم خفیف باشند، باید بدون درمان از بین بروند.

با این وجود در صورت شدید بودن علائم باید به پزشک مراجعه کرد. در برخی موارد برای جلوگیری از عوارض احتمالی اسهال خونی به درمان نیاز است.

 

زمان مراجعه به پزشک

در صورت تجربه موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• تب شدید بالای 102 درجه فارنهایت
• علائم کم آبی بدن که شامل موارد زیر است:
  • سبکی سر یا سرگیجه
  • خستگی
  • خشکی دهان، لب ها و چشم ها
  • دفع ادرار کم
  • تشنگی
  • ادرار تیره یا با بوی قوی

• اسهالی که بیش از دو یا سه روز طول کشیده
• درد شکمی شدید یا غیر قابل تحمل

 

همچنین بخوانید:

علت بوی بد ادرار و راه های کاهش آن (کلیک)

 

خلاصه

اسهال خونی به اسهال حاوی خون یا مخاط اشاره دارد. درد شکم، تهوع و استفراغ و تب سایر علائم احتمالی این وضعیت هستند.

عفونت باکتریایی یا انگلی از جمله دلایل ایجاد اسهال خونی هستند.

احتمال ایجاد اسهال خونی در کشورهایی با آب و هوای گرم و مرطوب و بهداشت ضعیف بیشتر است. با این حال با در نظر گرفتن اقدامات احتیاطی مناسب هنگام سفر به مناطق پرخطر و رعایت بهداشت، می توان مانع از ایجاد این وضعیت شد.

اکثر موارد اسهال خونی خفیف بوده و نیازی به درمان ندارند. با این وجود در صورت تجربه موارد شدید باید برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنند.

این مساله در کاهش خطر عوارض احتمالی اسهال خونی تاثیر بسیار زیادی دارد.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.