آشنایی با قرص زاناکس (Xanax)

قرص زاناکس (Xanax) با نام ژنریک آلپرازولام دارویی است که در چهار دوز مختلف (0.25mg، 0.5mg، 1mg، 2mg) تولید می شود. (در ایران برخی دوزها موجود نمی باشند.)

جهت آشنایی بیشتر با آلپرازولام توصیه می شود به مقاله ی قرص آلپرازولام موثر در درمان اضطراب و اختلالات وحشت زدگی مراجعه نمایید. (جهت مطالعه مقاله کلیک کنید.)

در این مقاله به بررسی اختصاصی قرص زاناکس (Xanax) پرداخته شده است.

لازم به ذکر است مطالب جمع آوری شده در این مقاله صرفا جهت بالا بردن اطلاعات عمومی افراد بخصوص مصرف کنندگان زاناکس است.

اویرو هیچگونه مسئولیتی در قبال مصرف خودسرانه این دارو نداشته و به غیر از مقاله درج شده در خصوص این دارو هیچگونه مشاوره ای ارائه نمی گردد.

 

موارد مصرف قرص زاناکس:

مصرف زاناکس برای درمان اختلال اضطراب منتشر و پانیک تائید شده است؛ با این حال بنزودیازپین ها (مثلا زاناکس) برای درمان مشکلات خواب و ترک الکل نیز تجویز می شوند.

* اختلال اضطراب منتشر (Generalized Anxiety Disorder)

اختلال اضطراب منتشر عبارت است از نگرانی بیش از اندازه و نامعقول در مورد اتفاقات و فعالیت های روزمره به مدت حداقل 6 ماه متوالی؛ به عنوان رایج ترین علائم آشکار این نوع اختلال اضطرابی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خارشک
• خستگی (انرژی کم، احساس خستگی تمام وقت)
• دشواری تمرکز
• تحریک پذیری
• تنش عضلانی
• اختلال خواب (خواب رفتن مشکل یا نیمه های شب بیدار شدن)

 

* اختلال پانیک (به تنهایی یا همراه با گذرهراسی یا اگروفوبیا)

اختلال پانیک یا اختلال ترس ناگهانی، نوعی اختلال اضطرابی است که در اثر وحشت زدگی ناگهانی ناشی از اتفاقی غیر منتظره و ترس از وقوع مجدد آن ایجاد می شود. این اختلال با علائم فیزیکی نظیر درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، عرق کردن، سرگیجه و تهوع همراه است. گاهی این علائم آنچنان گسترده هستند که فرد می پندارد دچار سکته قلبی شده است.

در ادامه ویدئویی از یک نمونه حمله ی پانیک مشاهده خواهید کرد:

 

مهمترین اطلاعاتی که می بایست درباره ی قرص زاناکس بدانید:

• زاناکس ممکن است سبب ایجاد احساس خستگی و گیجی شود؛ لذا تا زمانی که از هوشیاری خود و برطرف شدن این عارضه مطمئن نشده اید، از رانندگی و کار با ماشین آلات صنعتی پرهیز کنید.
• با شروع مصرف زاناکس، انتظار می رود علائم اضطراب/ بی خوابی فورا بهبود یابند. گرچه احتمال دارد برطرف شدن علائم چند روز زمان ببرد.
• بنزودیازپین ها (مثل زاناکس) اغلب برای مدت زمان کوتاهی تجویز می شوند. چراکه حتی اگر تحت نظر پزشک مصرف شوند احتمال دارد وابستگی (اعتیاد) روانی و/یا جسمانی ایجاد کنند.
• به دلیل احتمال وابستگی به زاناکس، دوره ی درمان و میزان مصرف دارو می بایست تحت نظر متخصص و متناسب با ویژگی های فردی اشخاص تعیین شود.

هرگز بدون مشورت با پزشک، مصرف زاناکس را قطع نکنید. قطع مصرف ناگهانی این دارو ممکن است سبب ظاهر شدن یک یا چند علامت زیر (نشانه های ترک اعتیاد) شود:

• تحریک پذیری
• تهوع
• لرزش
• سرگیجه
• تغییرات فشار خون
• ضربان سریع قلب
• تشنج

مصرف همزمان زاناکس و داروهای افیونی (اپیوئیدها)* می تواند منجر به بروز عوارض جانبی خطرناک و کشنده شود؛ از جمله تنفس آهسته/دشوار و یا حتی مرگ

جهت آشنایی با داروهای افیونی به صفحه ی مربوطه در سایت ویکی پدیا مراجعه نمایید.

اگر بطور اتفاقی زاناکس را همراه با داروهای افیونی استفاده کردید، فورا به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید. بخصوص اگر احساس سرگیجه، خواب آلودگی و تنگی نفس می کنید.

در طول مصرف زاناکس، از نوشیدن مشروبات الکلی پرهیز کنید.

 

مصرف قرص زاناکس در دوران بارداری و شیردهی:

اگر تصمیم دارید باردار شوید، به پزشک خود اطلاع دهید.

افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی که تمایل به بارداری دارند، با تصمیم مهمی روبرو هستند. لذا لازم است پیش از هر اقدامی ابتدا با یک روانشناس مشورت کنند.

زاناکس می تواند وارد شیر مادر شود. لذا در طول دوران بارداری، در صورت الزام مصرف، دارو می بایست تحت نظر پزشک و با احتیاط مصرف شود.

 

قبل از مصرف قرص زاناکس، پاسخ پرسش های زیر را با پزشک در میان بگذارید:

• کدام علائم بیماری، بیش از سایر علائم شما را آزار می دهند؟
• آیا به خودکشی یا آسیب زدن به خویشتن فکر می کنید؟
• برای درمان بیماری خود تا به امروز از چه داروهایی استفاده کرده اید؟ (لیست تمام داروهای موثر و غیر موثر روی درمان بیماری خود را در اختیار پزشک قرار دهید.)
• آیا تا به حال هیچ نوع عارضه ی جانبی خاصی ناشی از مصرف دارو تجربه کرده اید؟ (در نظر داشته باشید برخی از عوارض جانبی داروها به مرور زمان خود به خود از بین می روند، اما برخی دیگر از عوارض اخطاری هستند که نیاز به تعویض دارو را اعلام می دارند.)
• آیا مبتلا به بیماری خاصی هستید و یا از مشکلات روانی رنج می برید؟
• آیا هرگز اختلالات خواب و بخصوص وقفه ی تنفسی در خواب را تجربه کرده اید؟
• آیا مستعد زمین خوردن هستید؟
• آیا باردار یا شیرده هستید و یا تصمیم به بارداری دارید؟
• آیا الکل می نوشید یا مواد مخدر مصرف می کنید؟

همچنین:

• لیستی از تمام داروهایی که در حال مصرف آنها هستید اعم از داروهای نسخه ای، غیرنسخه ای، گیاهی و مکمل ها، تهیه کرده و در اختیار پزشک قرار دهید. همچنین پزشک را در جریان سوابق آلرژی دارویی خود قرار دهید.
• اگر تحت درمان سوء مصرف مواد هستید و یا در حال درمان با سایر روش های غیر دارویی مثل درمان از طریق حرف زدن (مراجعه به روانشناس)، پزشک می تواند به شما توضیح می دهد چگونه این نوع درمان ها می توانند در کنار مصرف دارو موثر باشند.

 

نکاتی در خصوص روش مصرف قرص زاناکس:

• زاناکس را می توان همراه با غذا یا با معده خالی مصرف کرد. (اگر مبتلا به معده درد هستید بهتر است از این دارو همراه با غذا استفاده شود.)
• زاناکس می بایست هر روز سر ساعت خاصی استفاده شود. (و یا طبق تجویز پزشک براساس نیاز)
• بطور معمول، متخصص، محدودیت دوز مصرفی روزانه و روش مصرف دارو را برای هر شخص براساس پاسخ وی به درمان بطور اختصاصی برای او تعیین می کند.
• قرص خوراکی زاناکس می بایست تا پیش از مصرف در بلیستر خود باقی بماند. قبل از هر بار مصرف، با دست تمیز، بسته بندی قرص را باز کنید. اگر لازم به نصف کردن قرص است، هرگز مجددا دارو را به بسته بندی بازنگردانید. بلکه می بایست مقدار باقی مانده را فورا منهدم کنید. از نگه داشتن داروی منقسم یا شکسته شده برای مصارف بعدی خودداری کنید.
• قرص زاناکس منقسم، ظرف چند ثانیه در دهان با بزاق حل می شود و می توان آن را بدون آب (یا همراه با آب) بلعید.
• قرص های آهسته رهش می بایست کامل بلعیده شوند، از جویدن، له کردن یا تقسیم کردن آنها پرهیز کنید.
• اگر هر روز زاناکس مصرف می کنید، برای به خاطر داشتن زمان دقیق مصرف از ساعت زنگدار یا آلارم موبایل کمک بگیرید. همچنین می توانید از یکی از اقوام یا دوستان بخواهید، مصرف دارو را به شما یادآوری کند.

 

فراموش کردن یک نوبت مصرف قرص زاناکس:

اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را استفاده کنید، مگر اینکه نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی باشد. (برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص با متخصص مشورت کنید.)

هرگز به منظور جبران، میزان مصرف دوز بعدی دارو را دو برابر نکنید. همچنین هرگز دارو را بیش از میزان توصیه شده مصرف نکنید.

 

مواردی که می بایست در طول مصرف قرص زاناکس از آنها پرهیز شود:

* از مصرف مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی در طول درمان با زاناکس پرهیز کنید؛ چرا که ممکن است باعث کاهش اثربخشی (و حتی تشدید علائم بیماری) و یا افزایش عوارض جانبی دارو (مثلا منگی و خواب آلودگی) شود. بعلاوه الکل می تواند خطر اوور دوز احتمالی، داروهایی مثل زاناکس را تشدید کند.

 

اوردوز قرص زاناکس:

در صورت مصرف بیش از اندازه دارو، فورا با اورژانس تماس بگیرید. ممکن است نیاز به مراقبت های درمانی فوری داشته باشید.

علائم اوور دوز زاناکس عبارت اند از: گیجی، اختلال هماهنگی، رفلکس های آهسته، کما و مرگ

یک درمان ویژه برای معکوس کردن اثرات زاناکس (آلپرازولام) وجود دارد؛ این دارو فلومازنیل نامیده می شود. فلومازنیل قادر به معکوس کردن اثرات زاناکس (آلپرازولام) است اما حتما می بایست با تزریق IV در بیمارستان استفاده شود. ضمنا فقط متخصص تعیین می کند که فرد نیاز به این تزریق دارد یا خیر.

 

عوارض جانبی قرص زاناکس:

*** عوارض جانبی رایج مصرف قرص زاناکس عبارت اند از:

* احساس سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی یا سبک سری

* هماهنگی ضعیف، کاهش توانایی تمرکز

اگر در ابتدای مصرف دارو، متوجه هریک از علائم فوق شدید، نگران نباشید. مصرف دارو را ادامه دهید، این علائم معمولا بعد از یک تا دو هفته از بین می روند.

*** عوارض جانبی نادر/خطرناک مصرف قرص زاناکس عبارت اند از:

• کوتاه شدن تنفس، سختی تکلم، احساس خستگی شدید، سرگیجه یا بیرون روی
• افزایش ضریان قلب، سردرد،اختلال حافظه، تحریک پذیری، و بی حسی
• علائم افسردگی یا احساس ناخوشی، فکر کردن به خودکشی یا آسیب زدن به خود، از دست دادن شور و اشتیاق زندگی
• برخی افراد با مصرف بنزودیازپین ها دچار واکنش آلرژیک شدید و تورم صورت می شوند. این عارضه به سرعت و با مصرف اولین دوز دارو نمایان می شود.
• برخی افراد که از بنزودیازپین ها به عنوان قرص خواب استفاده می کنند، رفتارهای متعددی در طول خواب آلودگی (نه بیداری و هوشیاری کامل) تجربه می کنند؛ مثلا رانندگی در خواب، برقراری تماس تلفنی، آماده کردن و میل کردن غذا

این افراد، وقتی از خواب بیدار می شوند، از این رویداد ها چیزی به خاطر نمی آورند.

 

آیا مصرف طولانی مدت قرص زاناکس خطرناک است؟

اگر زاناکس مطابق دستور پزشک مصرف شود، دارویی ایمن و موثر است. با این حال بنزودیازپین ها، حتی اگر مطابق دستور پزشک مصرف شوند، می توانند وابستگی (اعتیاد) روانی و/یا جسمانی ایجاد کنند.

وابستگی جسمانی ممکن است پس از 2 یا چند هفته مصرف روزانه ایجاد شود.

 

چه داروهایی با قرص زاناکس تداخل مصرف ایجاد می کنند؟

*** داروهای زیر ممکن است موجب افزایش سطح دارو در خون و تشدید اثر زاناکس (آلپرازولام) شوند:

* کتوکونازول، ایتراکونازول، نفازودون، فلووکسامین، سایمتیدین

*** داروهای زیر ممکن است سبب کاهش سطح دارو در خون و تضعیف زاناکس (آلپرازولام) شوند:

* کاربامازپین (تگرتول)، فنی توئین، فنوباربیتال

*** زاناکس (آلپرازولام) نمی بایست همراه با سایر داروهای هم خانواده ی خود (بنزودیازپین ها) استفاده شود.

*** زاناکس (آلپرازولام) ممکن است باعث خواب آلودگی شود، بنابراین در صورت مصرف همزمان با داروهای دارای این عارضه ی مشترک، می بایست جوانب احتیاط رعایت شود. از جمله:

• آنتی هیستامین ها مثل دیفن هیدرامین
• داروهای ضد درد مثل مورفین، اکسی کدون و هیدرو کدون
• داروهای ضد سرفه اپیوئیدی مثل شربت های سرفه کدئین دار
• داروهای خواب مثل زولپیدم
• سایر داروهای ضد اضطراب، داروهای آنتی سایکوتیک، داروهای ضد تشنج خاص، داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای (مانند آمی تریپتلین)

 

چقدر طول می کشد تا قرص زاناکس اثر بگذارد؟

با شروع مصرف قرص زاناکس (آلپرازولام)، به محض مصرف اولین دوز دارو، علائم اضطراب یا بی خوابی به سرعت ظرف مدت چند روز یا حتی چند ساعت بهبود می یابند.

 

حرف آخر، جمع بندی مهمترین هشدارها…

FDA اعلام کرده است مصرف داروهای بنزودیازپین، مثل زاناکس، همراه با داروهای افیونی (اپیوئیدها) یا دیگر داروهای آرام بخش، می تواند در نتیجه واکنش های جانبی جدی و خطرناک از جمله تنفس سخت و آهسته و مرگ به همراه داشته باشد.

بیمارانی که همزمان از بنزودیازپین ها با مواد افیونی، داروهای آرام بخش، یا الکل استفاده کرده اند، اگر متوجه سرگیجه غیرطبیعی یا سبک سری، خواب آلودگی شدید، تنفس دشوار و سخت یا عدم واکنش به شرایط محیطی شدند، می بایست فورا تحت مراقبت های ویژه قرار گیرند.

فراموش نکنید این مقاله صرفا جهت افزایش آگاهی مصرف کنندگان این دارو و بهبود سطح علمی افراد جامعه است و هرگز جایگزین توصیه های پزشک نیست.

تهیه ی دارو صرفا از طریق مراجعه حضوری به داروخانه ها و با ارائه ی نسخه ی پزشک امکان پذیر است.

اویرو هیچگونه مسئولیتی در قبال مصرف خودسرانه این دارو نداشته و به غیر از مقاله درج شده در خصوص این دارو هیچگونه مشاوره ای ارائه نمی گردد.