وظیفه سرخرگ چیست؟

سرخرگ ها نوعی رگ خونی و بخشی از سیستم گردش خون هستند؛ وظیفه انواع سرخرگ، تفاوت آنها با سیاهرگ و علائم برخی از بیماری های عروقی را بخوانید.

 

شریان ها (Arteries) که با نام های سرخرگ و عروق نیز شناخته می شوند نوعی رگ خونی هستند.

رگ های خونی کانال هایی در بدن هستند که خون را توزیع می کنند.

بیشتر سرخرگ ها وظیفه بیرون بردن خون غنی از اکسیژن از قلب و رساندن آن به اندام ها و بافت های مختلف را بر عهده دارند. سرخرگ ها، قلب و سایر رگ های خونی بخشی از سیستم گردش خون به شمار می روند.

وجود سیستم گردش خون یا قلب و عروق برای جا به جایی خون در بدن ضروری است. این سیستم علاوه بر کمک به تامین اکسیژن و مواد مغذی بافت ها باعث حذف مواد زائد نیز می شود.

سیستم عروقی دارای ساختار پیچیده ای از عروق بوده که باعث خرج خون از قلب می شوند.

به طور معمولی خون موجود در سرخرگ ها دارای اکسیژن هستند.

البته یک استثنا وجود دارد که شریان ریوی خون بدون اکسیژن را به ریه ها می فرستد.

سیاهرگ ها در نقطه مقابل سرخرگ ها قرار داشته و خون را به سمت قلب حرکت می دهند. سرخرگ ها ضخیم تر و کشسان تر از سایر رگ های خونی هستند. دلیل این امر این است که آنها تحت فشار بالاتری عمل می کنند.

در این مقاله آناتومی سرخرگ ها، وظیفه، انواع و بیماری های تاثیر گذار بر آنها بررسی می شوند. همچنین تفاوت بین سرخرگ و سیاهرگ نیز توضیح داده خواهد شد.

 

همچنین بخوانید:

سیستم قلبی عروقی چیست؟ (کلیک)

 

تعریف سرخرگ

سرخرگ ها لوله های کشسان و عضلانی هستند که با فشار بالا کار کرده و وظیفه انتقال خون غنی از اکسیژن را بر عهده دارند. در واقع این رگ ها خون را از قلب گرفته و اکسیژن، مواد مغذی و هورمون‌ ها را به سراسر بدن منتقل می کنند.

سرخرگ ها خود منشعب شده و سرخرگ های میکروسکوپی به نام سرخگچه را تشکیل می دهند. در نتیجه خون در بسترهای مویرگی در بدن توزیع می شود.

مویرگ ها رگ های خونی هستند که خون را در سطح میکروسکوپی به اندام های بدن می رسانند.

 

انواع سرخرگ های اصلی

در ادامه به توضیح شبکه سرخرگ های بدن می پردازیم.

 

آئورت

آئورت با حدود یک اینچ عرض، بزرگترین شریان بدن است. خون ابتدا وارد دریچه آئورت قلب و سپس خارج می شود. شریان های دیگر از این ناحیه انشعاب می یابند.

 

سرخرگ های پا

شریان های پا شامل شریان های فمورال بوده که خون را به ران رسانند. شریان پوپلیتئال نیز وظیفه رساندن خون به ناحیه زیر زانو را بر عهده دارد. سرخرگ های تیبیال نیز خون را به پا و مچ پا می فرستند.

 

سرخرگ های سر و گردن

شریان های کاروتید مشترک راست و چپ از جمله شریان های موجود در گردن هستند. شریان های کاروتید خارجی و داخلی از کاروتیدهای معمولی منشعب می شوند.

کاروتید داخلی خون را به مغز و کاروتید خارجی خون را به گردن و پایین صورت می رساند.

 

شریان های تنه

شریان برونش از جمله این شریان ها بوده که وظیفه فرستادن خون به ریه ها را بر عهده دارد. سرخرگ پریکارد نوع دیگری است که خون را به غشای اطراف قلب می رساند.

شریان بین دنده‌ ای خلفی و فوقانی، جفت‌ شریان‌هایی در دو طرف بدن هستند که باعث رساندن خون به قسمت‌ هایی از تنه مانند پوست، پشت و نخاع می شوند.

 

سرخرگ های شکمی

تنه سلیاک از جمله این سرخرگ ها بوده که وظیفه تامین خون کبد، طحال و معده را بر عهده دارد. سرخرگ های مزانتریک فوقانی و تحتانی نیز خون را به روده ها و پانکراس می فرستند.

شریان فرنیک تحتانی نیز خون را وارد دیافراگم می کند. سرخرگ های کمری وظیفه انتقال خون به نخاع و مهره بر عهده دارد.

شریان های کلیوی که از دیگر شریان های شکمی هستند نیز خون را به کلیه ها می برند.

 

سرخرگ های بازو

سرخرگ های بازو شامل زیر بغل است که از بالاتنه به سمت بازوها حرکت می کند. شریان بازویی خون را به قسمت فوقانی بازو ارسال می کنند. سرخرگ های رادیال و اولنار نیز در رساندن خون به دست و مچ نقش دارند.

 

ساختار سرخرگ ها و سیستم گردش خون

یک سرخرگ در حالت کلی شامل سه لایه زیر است:

• درون لایه (Tunica intima): داخلی ترین لایه سرخرگ بوده که از غشاها و بافت های الاستیک تشکیل می شوند. این لایه باعث حرکت خون در جهت درست می شود.
• میان لایه (Tunica media): این لایه میانی، ضخیم ترین لایه یک سرخرگ است. این لایه تز الاستین و ماهیچه صاف تشکیل می شود.
• بافت همبند پوششی یا برون لایه (Tunica adventitia): خارجی ترین لایه بوده و شامل فیبرهای کلاژن و الاستین است. درنتیجه این لایه استحکام بیشتری دارد. این لایه همچنین در منبسط و منقبظ شدن شریان ها (یک ویژگی مهم برای کنترل فشار خون) نقش دارد.

 

همچنین بخوانید:

اثرات مصرف الکل بر بدن (کلیک)

 

بدن شامل دارای سه نوع سرخرگ اصلی زیر است:

• الاستیک: این شریان ها خاصیت ارتجاعی بیشتری نسبت به بافت عضلانی دارند. بیشتر بودن انعطاف پذیری باعث توانایی این شریان ها برای جای دادن موج های خون در خود می شود. شریان های الاستیک، مانند شریان ریوی و آئورت، از قلب خارج می شوند.
• عضلانی: این سرخرگ ها الاستین کمتر و فیبر عضلانی صاف بیشتری دارند . سرخرگ های الاستیک وارد شریان‌ های عضلانی می شوند. فیبرهای ماهیچه‌ ای صاف به این سرخرگ ها  اجازه  منبسط و منقبض شدن را برای کنترل می دهند. شریان های کرونری و فمورال نمونه هایی از این شریان ها هستند.
• سرخرگچه: سرخرگ‌ ها منشعب شده و به عروق کوچک‌ تری به نام سرخگچه تبدیل می‌ شوند. سرخگچه باعث توزیع خون از طریق شبکه‌ های مویرگی میکروسکوپی می شوند.
  قلب با تپیدن خون را از طریق سیستم گردش خون (مویرگ ها، سیاهرگ ها و سرخرگ های بدن) به حرکت در می آورد.

انواع سرخرگ ها وظیفه حیاتی در بدن دارند. برای نمونه آئورت که بزرگترین و اصلی ترین سرخرگ است، باعث انتقال خون از بطن چپ قلب به سایر قسمت های بدن می شود. به این صورت اکسیژن و سایر مواد حیاتی برای اندام ها، بافت ها و سلول ها تامین خواهد شد.

پس از اکسیژن رسانی به بافت های دور، خون دارای اکسیژن کم از طریق مویرگ ها حرکت کرده و در وریدهای سیستمیک جمع می شود. سپس خون به وسیله دهلیز راست به قلب باز می گردد.

این روند به همین صورت ادامه می یابد.

 

بیماری های تاثیر گذار بر عروق

بیماری های مختلفی می توانند بر عروق تأثیر بگذارد. در ادامه به توضیح برخی از این بیماری های عروقی پرداخته می شود:

 

آنوریسم آئورت

آنوریسم آئورت به برآمدگی یا ضعف در ناحیه ای از آئورت اشاره دارد. در صورت پاره شدن رگ، احتمال مرگ وجود دارد.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، سیگار کشیدن عامل حدود 75% از آنوریسم هایی است که در بخشی از آئورت که از شکم می گذرند، ایجاد می شود.

علائم این نوع از بیماری عروقی شامل موارد زیر هستند:

• مشکل در تنفس
• فشار خون پایین
• مشکل در بلع
• درد ناگهانی قفسه سینه یا کمر
• درد ناگهانی و شدید شکم

 

همچنین بخوانید:

آنوریسم آئورت شکمی (AAA) : علائم و درمان (کلیک)

بیماری عروق کرونر

بیماری عروق کرونر (CAD) به دلیل تجمع پلاک در پوشش عروق کرونر ایجاد می شود.

پلاک از رسوبات کلسترول تشکیل شده و تجمع آنها باعث تنگ شدن فضایی که خون از آن عبور می کند، می شود. تجمع پلاک می تواند با مسدود کردن جریان خون به قلب، باعث ایجاد احتمال حمله قلبی شود.

علائم CAD شامل موارد زیر هستند:

• عرق سرد
• ضعف
• درد قفسه سینه
• سرگیجه

همچنین بخوانید:

بیماری عروق کرونر قلب (کلیک)

 

پرفشاری ریوی

فشار خون شریانی ریوی (PAH) به دلیل افزایش فشار در شریان های ریه رخ می دهد. این شریان ها به دلیل باریک و ضخیم شدن موجب افزایش فشار خواهند شد. در نتیجه این وضعیت قلب سخت تر کار کرده و در نهایت نارسایی قلبی ایجاد می شود.

علائم این بیماری عروقی عبارتند از:

• خستگی
• تورم پاها
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه

 

همچنین بخوانید:

احساس تنگی نفس چگونه است؟ (کلیک)

 

بیماری شریان محیطی

بیماری شریان محیطی (PAD) به باریک شدن شریان هایی که خون را از قلب به پاها می رسانند، اشاره دارد. بر اساس گزارش انجمن قلب آمریکا، سیگار کشیدن، دیابت نوع 2 و افزایش سن از جمله عوامل خطر این وضعیت هستند.

علائم این نوع بیماری عروقی عبارتند از:

• مشکل در راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها
• ایجاد زخم هایی روی پا یا ساق پا که بهبود نمی یابند
• درد در پاها یا باسن
• خستگی پا

 

همچنین بخوانید:

پای سیگاری و بیماری شریان محیطی (PAD) (کلیک)

 

تفاوت سرخرگ و سیاهرگ

سیاهرگ ها و سرخرگ ها هر دو رگ های خونی هستند، اما تفاوت هایی در عملکرد آنها وجود دارد. شریان ها خون اکسیژن دار را از قلب خارج کرده و به بقیه بدن می رسانند. سیاهرگ ها عملکرد برعکسی دارند، آنها خون بدون اکسیژن را به قلب بر می گردانند.

ساختار آناتومی سیاهرگ ها با سرخرگ ها نیز کمی تفاوت دارد. سرخرگ ها دیواره های کشسان تر و ضخیم تری نسبت به سیاهرگ دارند. این امر به این دلیل است که سرخرگ ها خون را با فشار بالاتری نسبت به سیاهرگ ها حرکت می دهند.

 

خلاصه

انواع سرخرگ ها نوعی رگ خونی که وظیفه رساندن خون اکسیژن دار از قلب به اندام ها و بافت های بدن را بر عهده دارند. آئورت بزرگترین سرخرگی است که از بطن چپ قلب منشعب می شود.

بیماری های مختلف سلامتی می‌ توانند بر عملکرد عروق را تحت تاثیر قرار دهند. برخی از این بیماری شدید هستند. به همین دلیل در صورت داشتن علائم بیماری های عروقی فوق به یک متخصص مراجعه کنید.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.