همه چیز درباره ی بیماری سوزاک

سوزاک نوعی بیماری عفونی، ناشی از رشد باکتری به نام نایسریا گونوره آ است. باکتری این عفونت در اثر مقاربت جنسی منتقل می شود؛ ابتلا به سوزاک هم خانم ها و هم آقایان را تهدید می کند.

این بیماری اغلب مجاری ادراری، رکتوم، یا گلو را تحت تاثیر قرار می دهد. در خانم ها، سوزاک می تواند رحم را نیز آلوده کند.

رابطه ی جنسی، مهمترین راه انتقال بیماری سوزاک است. اما احتمال دارد، باکتری بیماری، هنگام زایمان، از مادر آلوده به نوزاد منتقل شود. در کودکان، سوزاک معمولا چشم ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

سوزاک یک عفونت شایع است که در بسیاری از موارد هیچ علامتی ندارد. حتی ممکن است فرد از ابتلای خود به این عفونت آگاه نباشد.

پرهیز از رابطه ی جنسی پر خطر، استفاده از کاندوم در طول رابطه ی جنسی و تعهد به شریک جنسی، بهترین راه های جلوگیری از ابتلا به عفونت های منتقله ی جنسی از جمله سوزاک هستند.

 

لازم به ذکر است، این مقاله صرفا جهت افزایش اطلاعات عمومی افراد تهیه گردیده است، در خصوص این بیماری غیر از مقاله ذکر شده مشاوره دیگری ارائه نمی گردد. بررسی و درمان بیماری صرفا از طریق مراجعه به پزشک متخصص مربوطه می باشد.

 

 

علائم و نشانه های سوزاک

در بسیاری از موارد، عفونت سوزاک هیچ علامتی ندارد. زمانی که علائم ظاهر شوند، عفونت، می تواند چندین جای بدن را درگیر کند، اما نشانه های بیماری معمولا در دستگاه تناسلی بارزتر هستند.

***   علائم سوزاک در ناحیه ی تناسلی:

در آقایان:

* ادرار دردناک

* ترشحات چرک مانند از نوک آلت تناسلی

* درد یا تورم در یک بیضه

در خانم ها:

* افزایش ترشحات واژینال

* ادرار دردناک

* خونریزی واژینال بین پریود، بخصوص پس از مقاربت واژینال

* مقاربت دردناک

* درد شکم یا لگن

***   علائم سوزاک در سایر نواحی بدن:

همانطور که ذکر شد، ممکن است سوزاک سایر نواحی بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد؛ از جمله:

* راست روده (رکتوم):

علائم و نشانه های سوزاک در رکتوم عبارتند از خارش مقعد، ترشحات چرک مانند از رکتوم، مشاهده ی لکه های خونی روشن روی دستمال توالت، تقلای زیاد برای خارج شدن مدفوع

* چشم ها:

اگر سوزاک روی چشم ها اثر بگذارد سبب درد چشم، حساسیت نسبت به نور و ترشحات چرکین از یک یا هر دو چشم می شود.

* گلو:

علائم و نشانه های عفونت سوزاک در گلو عبارتند از گلو درد و تورم غدد لنفاوی در گردن

* مفاصل:

اگر یک یا چند مفصل توسط باکتری آلوده شوند (آرتریت سپتیک)، مفاصل درگیر ممکن است گرم، قرمز، متورم و به شدت دردناک شوند. بخصوص هنگامی که حرکت داده می شوند.

چه زمان می بایست به پزشک مراجعه کرد؟

هر زمان متوجه علائم و نشانه های هشدار دهنده ای مثل احساس سوزش هنگام ادرار، ترشحات چرکین از آلت، واژن یا رکتوم شدید به پزشک مراجعه کنید.

همچنین اگر متوجه شدید، شریک جنسی شما آلوده به عفونت سوزاک است به پزشک مراجعه کنید. در این حالت ممکن است شما هیچ علامت خطرناکی نداشته باشید که نیاز به درمان داشته باشد. اما بدون درمان، شما نیز یک ناقل عفونت سوزاک خواهید بود که ممکن است مجددا شریک جنسی خود را حتی پس از درمان مبتلا کنید.

 

فاکتورهای خطر

سوزاک از باکتری نایسریا گونوره آ ایجاد می شود. باکتری سوزاک اغلب در طول تماس جنسی از فرد آلوده منتقل می شود. برخی فاکتورها شانس ابتلا به سوزاک را افزایش می دهند؛ از جمله:

* سن (هر چه سن فرد پائین تر باشد، ریسک ابتلای او به بیماری های مقاربتی بیشتر است.)

* شریک جنسی جدید

* شرکای جنسی متعدد (یا داشتن شریک جنسی دارای شرکای جنسی متعدد)

* ابتلا به سایر عفونت های مقاربتی

* سابقه ی ابتلای قبلی به سوزاک

 

عوارض عدم درمان سوزاک

عدم درمان به موقع سوزاک می تواند منجر به عوارض جانبی خطرناکی شود؛ از جمله:

* ناباروری در زنان:

عفونت سوزاک، در صورتی که درمان نشود، ممکن است به رحم و لوله های فالوپی راه یابد و سبب بیماری التهابی لگن (PID) شود. این بیماری باعث آسیب دیدگی لوله ها شده و ریسک ناباروری و یا حاملگی پرخطر را افزایش می دهد. PID عفونت خطرناکی است که نیاز به مراقبت های درمانی فوری دارد.

* ناباروری در آقایان:

عفونت سوزاک در آقایان در صورتی که درمان نشود ممکن است موجب اپیدیدیمیت (التهاب مجاری اپیدیدیم) شود. اپیدیدیم لوله ی کوچک و پیچ خورده ای است که در پشت بیضه ها قرار دارد و کانال های اسپرم در آن واقع شده است. اپیدیدیمیت قابل درمان است، اما اگر درمان نشود ممکن است منجر به ناباروری شود.

* پخش شدن عفونت در مفاصل و دیگر نواحی بدن:

باکتری هایی که سبب سوزاک می شوند می توانند در جریان خون پخش شوند و دیگر نواحی بدن از جمله مفاصل را آلوده کنند. به دنبال این اتفاق علائمی نظیر تب، راش های پوستی، جراحات پوستی، مفصل درد، تعریق و سفت شدن ماهیچه ها مشاهده می شود.

* افزایش ریسک ابتلا به HIV/AIDS:

افراد مبتلا به سوزاک بیش از سایرین مستعد آلودگی با ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) هستند، این ویروس می تواند منجر به ایدز شود.

افرادی که هم به سوزاک و هم به HIV مبتلا هستند، به احتمال خیلی قوی، ناقل بسیار خوب این بیماری ها به شریک جنسی خود محسوب می شوند.

* عوارض جانبی برای نوزاد:

جنینی که در طول دوران بارداری و زایمان توسط مادر آلوده، در تماس با عفونت سوزاک قرار داشته است، بعد از تولد ممکن است علائمی نظیر نابینایی، جراحت در کف سر و عفونت از خود نشان دهد.

 

راه های پیشگیری از سوزاک

رعایت گام های زیر، در کاهش خطر ابتلا به سوزاک می توانند موثر باشند:

* در هنگام مقاربت جنسی از کاندوم استفاده کنید.

* از شریک جنسی خود بخواهید، تمام آزمایش های مربوط به بیماری های مقاربتی را انجام دهد.

* اگر متوجه هرگونه علامت غیر معمول مثل سوزش ادرار، یا هرگونه زخم و ضایعه در ناحیه ی تناسلی شریک جنسی خود شدید، از مقاربت جنسی با وی خودداری کنید.

* بطور منظم و دوره ای، برای اطمینان از سلامت جنسی خود، آزمایش های غربالگری لازم را انجام دهید.

انجام آزمایش های غربالگری سالانه برای تمام خانم های زیر 25 سال که فعالیت جنسی دارند و تمام خانم های بالای 25 سال که به هر دلیل در معرض ابتلا به عفونت هستند، الزامی است. بخصوص افرادی که:

* به تازگی وارد یک رابطه جدید شده اند.

* بیش از یک شریک جنسی دارند.

* شریک جنسی آنها، روابط جنسی متعدد و با افراد گوناگونی دارد.

* شریک جنسی آنها مبتلا به یک بیماری مقاربتی است.

غربالگری منظم برای آقایان همجنسگرا و شرکای جنسی آنها نیز توصیه می شود.

به منظور جلوگیری از ابتلای مجدد به عفونت سوزاک، حداقل به مدت 7 روز پس از درمان هر یک از طرفین رابطه، می بایست از مقاربت جنسی محافظت نشده پرهیز شود.

همچنین پس از تکمیل درمان، اگر متوجه شدید علائم بیماری هنوز برطرف نشده اند، از رابطه جنسی پرهیز کنید.

 

روش های تشخیص سوزاک

پزشک برای آنکه تشخیص دهد باکتری سوزاک در بدن شخص وجود دارد یا خیر، نمونه ای از سلول های وی را آنالیز می کند. نمونه ها می توانند از روش های زیر به دست آیند:

* آزمایش ادرار: آزمایش ادرار کمک می کند تا باکتری سوزاک در مجاری ادراری شناسایی شود.

* نمونه برداری از نواحی آلوده: با نمونه برداری از ترشحات گلو، مجاری ادراری، واژن یا رکتوم می توان باکتری عامل سوزاک را در آزمایشگاه شناسایی کرد.

برای خانم ها، کیت های خانگی برای تشخیص سوزاک موجود است. در این نوع کیت ها، فرد نمونه ای از ترشح واژن خود را آزمایش می کند. سپس می تواند نتایج بدست آمده را برای لابراتوار ایمیل کند و نتیجه را دریافت کند. (متاسفانه این کیت ها در ایران موجود نیستند.)

 

آزمایش های مربوط به بیماری های مقاربتی (Sexually transmitted diseases یا به اختصار STDs)

همانطور که در بخش عوارض سوزاک اشاره شد، این بیماری ریسک ابتلا به سایر بیماری های مقاربتی بخصوص کلامیدیا را افزایش می دهد؛ لذا اگر فردی مشکوک به سوزاک باشد احتمالا پزشک توصیه می کند برای اطمینان، علاوه بر آزمایش سوزاک، آزمایش های مربوط به دیگر بیماری های مقاربتی را نیز انجام دهد.

همانند دیگر عفونت های مقاربتی، فرد مشکوک می بایست آزمایش HIV را نیز انجام دهد.

 

راه های درمان سوزاک

درمان سوزاک در بزرگسالان:

بزرگسالان مبتلا به سوزاک تحت درمان با آنتی بیوتیک ها قرار می گیرند. با توجه به اینکه باکتری نایسریا گونوره آ نسبت به درمان دارویی مقاوم شده است، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها توصیه می کند برای درمان سوزاک اولیه، از سفتریاکسون تزریقی بصورت ترکیبی با آزیترومایسین یا داکسی سایکلین خوراکی استفاده شود.

جهت آشنایی بیشتر با کپسول خوراکی آزیترومایسین توصیه می شود به مقاله ی کپسول خوراکی آزیترومایسین مراجعه نمایید. (جهت مطالعه مقاله کلیک کنید.)

جهت آشنایی بیشتر با کپسول خوراکی داکسی سایکلین توصیه می شود به مقاله ی کپسول خوراکی داکسی سایکلین مراجعه نمایید. (جهت مطالعه مقاله کلیک کنید.)

برخی مطالعات نشان داده اند جمی فلوکساسین (Factive) یا جنتامایسین تزریقی، بصورت ترکیبی با آزیترومایسین خوراکی نیز در درمان سوزاک بسیار موفق عمل می کنند. این درمان برای افرادی که به آنتی بیوتیک های سفالوسپورین (مثل سفتریاکسون) حساس هستند، بسیار سودمند است.

توجه: اگر شخصی مبتلا به سوزاک باشد، شریک جنسی او (حتی اگر هیچ علامت و نشانه ی خاصی نداشته باشد) نیز باید پس از انجام آزمایش های لازم تحت درمان قرار گیرد.

معمولا شریک جنسی فرد آلوده نیز درمانی مشابه دریافت می کند. فراموش نکنید عدم درمان شریک جنسی امکان ابتلای مجدد فرد را حتی پس از درمان افزایش می دهد.

درمان سوزاک در کودکان:

نوزادانی که به دلیل آلوده بودن مادر، با این بیماری متولد می شوند فورا پس از تولد برای جلوگیری از عفونت چشم می بایست تحت درمان قرار گیرند. اگر عفونت چشم گسترش یابد ممکن است نیاز باشد نوزاد تحت درمان آنتی بیوتیکی قرار گیرد.

آمادگی های لازم جهت مراجعه به پزشک

فرد مشکوک به سوزاک (یا هر بیماری مقاربتی دیگری) می بایست فورا به پزشک مراجعه کند. در صورتی که عفونت پیشرفت کرده باشد، معمولا بیمار برای بررسی های بیشتر به متخصص ارجاع داده می شود.

از آنجائیکه معمولا مدت زمان ویزیت با پزشک کوتاه است، و در خصوص سوزاک، جنبه های گوناگونی می بایست مورد بررسی قرار گیرند، لذا توصیه می شود فرد، پیش از مراجعه به پزشک آمادگی های لازم را کسب کند.

در ادامه اطلاعاتی جمع آوری شده است که به بیماران مبتلا به سوزاک کمک می کند تا بتوانند از جلسه ی ویزیت خود بالاترین بهره را ببرند:

* قبل از فرارسیدن روز ملاقات با پزشک، از تمام مواردی که می بایست پیش از مراجعه به پزشک رعایت کنید، اطلاعات کسب کنید. مثل استلزام رعایت رژیم غذایی خاص (معمولا منشی یا دستیار پزشک موارد لازم را به شما اطلاع می دهد.)

* پیش از مراجعه به پزشک تمام علائم و نشانه های غیرمعمول خود را یادداشت کنید. حتی اگر آنها را بی ارتباط با بیماری می پندارید.

* لیستی از تمام داروهای نسخه ای، غیرنسخه ای، مکمل ها، ویتامین ها و داروهای گیاهی که مصرف می کنید تهیه کنید و روز مراجعه به پزشک همراه داشته باشید.

فراموش نکنید زمان ملاقات شما با پزشک محدود است، لذا لیست تمام سوالات خود را از قبل تهیه کنید تا ویزیت پزشک نهایت سودمندی را برای شما داشته باشد. سوالات خود را به ترتیب از مهمترین آغاز کنید.

برخی از مهمترین سوالاتی که می بایست در خصوص سوزاک با پزشک مطرح شوند عبارت اند از:

* آیا سوزاک باعث نشانه های غیرمعمول در شما شده است؟

* نیاز به انجام چه نوع آزمایشاتی وجود دارد؟

* آیا نیاز به انجام آزمایش بیماری مقاربتی دیگری نیز وجود دارد؟

* آیا شریک جنسی شما نیز می بایست آزمایش سوزاک انجام دهد؟

* چه مدت زمان می بایست تا شروع دوباره فعالیت جنسی، صبر کرد؟

* چگونه می توان از بروز مجدد سوزاک جلوگیری کرد؟

* سوزاک احتمال ایجاد چه عوارض جانبی دیگری را دارد؟

* چه مدت دیگر می بایست مجددا برای ویزیت مراجعه کرد؟

اگر متوجه پاسخ سوالات نشدید، از مطرح کردن مجدد آنها خجالت نکشید، پزشک و داروساز موظف هستند به تمام سوالات شما پاسخ دقیق و صریح بدهند.

 

پزشک چه انتظاراتی از بیمار دارد؟

همانطور که بیمار حق دارد سوالات خود را با پزشک مطرح کند، پزشک نیز سوالاتی از بیمار می پرسد. آمادگی برای پاسخ به سوالات پزشک سبب صرفه جویی در زمان ملاقات می شود. پزشک معمولا سوالات زیر را می پرسد:

* چه مدت است متوجه علائم بیماری شده اید؟

* آیا علائم بیماری همیشگی هستند یا گاه به گاه ظاهر می شوند؟

* شدت علائم بیماری تا چه حد است؟

* آیا تا به حال سابقه ی ابتلا به عفونت های مقاربتی در اثر رابطه ی جنسی داشته اید؟

توجه: تا زمان مراجعه به پزشک، از رابطه ی جنسی پرهیز کنید، شریک جنسی خود را نسبت به علائم بیماری تان آگاه کنید و از او بخواهید آزمایشات لازم را انجام دهد.

در انتها فراموش نکنید، بهترین راه جلوگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی، پرهیز از مقاربت های پرخطر است. هرگونه نشانه ی غیر عادی بخصوص در نواحی تناسلی را جدی بگیرید و فورا برای بررسی به متخصص مراجعه کنید.

لازم به ذکر است مطالب جمع آوری شده در این مقاله صرفا جهت بالا بردن اطلاعات عمومی افراد است و به هیچ عنوان نمی تواند جایگزینی برای تشخیص پزشک باشد.

در خصوص این بیماری هیچگونه مشاوره ای ارائه نمی گردد.