عوارض مصرف مواد روانگردان
داروهای روانگردان به گیرنده های خاصی متصل شده و پاسخ خاصی ایجاد می کنند؛ تاثیر این مواد توهم زا بر مغز و عوارض مصرف آنها را بخوانید.
معمولا مواد روانگردان (Psychedelics) اعتیاد آور نیستند. با این وجود برخی از مواد روانگردان مانند اسید لیسرژیک دی اتیل آمید (LSD) باعث ایجاد تحمل (Tolerance) در افراد می شود. این امر به این معنی است که برای دریافت همان اثرات مشابه LSD به مصرف دوزهای بالاتری نسبت به قبل نیاز است.
بر اساس اعلام موسسه ملی سوء مصرف مواد مخدر (NIDA)، افزایش دوز بسیار خطرناک است. مصرف دوزهای بالای داروهای روانگردان باعث ایجاد عوارض و خطرات بیشتری برای افراد می شود.
مواد روانگردان تاثیر خاصی بر مغز ایجاد کرده و به دلیل تجربیات عرفانی که دارند، برای استفاده تفریحی جذاب هستند. طبق تحقیقات محدود، این مواد دارای برخی کاربردهای پزشکی مانند کاهش افسردگی و اضطراب و همچنین کمک به ترک سیگار و الکل هستند.
در این مقاله اطلاعاتی در خصوص داروهای روانگردان، کاربرد تفریحی و پزشکی آنها و همچنین عوارض مصرف این مواد ارائه می شود.
همچنین بخوانید:
مواد روانگردان چیست؟
بر اساس یک مطالعه در سال 2021، مواد روانگردان به نوعی مواد توهم زای سروتونرژیک که آگونیست های گیرنده های سروتونرژیک 5-HT2A هستند، طبقه بندی می شوند. در واقع آنها به این گیرنده ها متصل شده و باعث ایجاد واکنش های خاصی می شوند.
در طبیعت برخی از مواد توهم زای سروتونرژیک مانند سیلوسایبین (psilocybin)، ترکیبی در قارچ های سیلوسایبین، یا دی متیل تریپتامین (N,N-dimethyltryptamine) ترکیبی در نوشیدنی آیاهواسکا (ayahuasca) وجود دارد. برخی از آنها نیز مانند داروی تفریحی LSD به صورت مصنوعی تولید می شوند.
تاثیر مواد روانگردان بر مغز و بدن به عوامل مختلفی مانند دوز مصرفی و شخصیت فرد وابسته است. با این وجود این تاثیرات می توانند شامل موارد زیر باشند:
- توهمات، عمدتا بصری
- سرخوشی
- ایجاد تغییر در شناخت یا تفکر، مانند:
- تغییر گذر زمان
- خود اندیشی
- تجربیات عرفانی
- خودآگاهی
همچنین بخوانید:
روان پریشی یا سایکوز چیست؟ (کلیک)
کاربرد مواد روانگردان
مواد روانگردان مصارف تفریحی و پزشکی دارند که در ادامه به توضیح آنها پرداخته می شود:
مصارف تفریحی
مواد روانگردان به دلیل برخی اثرات دیگر در کنار توهمات بصری، سرخوشی و تجربیات عرفانی زمینه ساز استفاده تفریحی برای افراد می شود.
بر اساس یک کارآزمایی بالینی این اثرات شامل مسخ واقعیت (احساس تغییر واقعیت یا اینکه محیط تغییر کرده است) و خود دگربینی (حالتی است که در آن شخص خود را غیر واقعی یا دچار تغییرات شگفت آور احساس می کند) هستند.
طبق اعلام NIDA، برخی افراد از داروهای روانگردان برای دستیابی به اثرات زیر استقاده می کنند:
- جدا شدن از واقعیت
- مقابله با استرس
- ورود به دنیای ارواح یا تفکر واضح تر
همچنین بخوانید:
استرس: علت ها و راه های مدیریت آن (کلیک)
مصارف پزشکی
بر اساس مطالعات کمی که موجود است، مواد روان گردان کاربردهایی در رابطه با سلامت روان و اختلالات مصرف مواد دارند. البته تحقیقات بیشتری برای تائید این خواص نیاز است.
همچنین بخوانید:
کمک به ترک سیگار و الکل
بر اساس تحقیقات در سال 2016 در 15 نفر برای کمک به ترک سیگار، سیلوسایبین می تواند به تقویت پرهیز طولانی مدت از سیگار کشیدن کمک کند.
همچنین طبق یک کارآزمایی بالینی در سال 2015 در 10 شرکت کننده با وابستگی به الکل، سیلوسایبین باعث کاهش میل به الکل و افزایش پرهیز از آن می شود. در بیشتر موارد، این خاصیت برای یک دوره پیگیری 36 هفته ای ادامه داشت.
همچنین بخوانید:
کاهش افسردگی و اضطراب
برخی تحقیقات در سال 2016 به بررسی اثرات سیلوسایبین روی 12 فرد مبتلا به افسردگی مقاوم پرداختند. در این مطالعه مشخص شد که پس از دو دوز 10 و سپس 25 میلی گرم از دارو، علائم افسردگی کاهش یافت و نشانه های بهبودی به مدت 3 ماه ماندگار بود.
همچنین در یک کارآزمایی بالینی در سال 2016 اثرات سیلوسایبین بر علائم افسردگی و اضطراب در 51 نفر با تشخیص سرطان شدید ارزیابی شد. طبق نتایج سیلوسایبین باعث کاهش زیاد و طولانی مدت افسردگی و اضطراب و همچنین افزایش خوش بینی و کیفیت زندگی آنها شد.
بعلاوه طبق یک مطالعه قدیمی در سال 2014 در بررسی LSD در 12 فرد دارای اضطراب مرتبط با شرایط خطرناک، دو دوز متوسط 200 میکروگرم باعث کاهش اضطراب می شود. این اثرات در طول یک دوره پیگیری 12 ماهه ادامه داشت.
همچنین بخوانید:
افسردگی چیست: از علائم تا درمان (کلیک)
عوارض و خطرات مصرف مواد روانگردان
مصرف داروهای روانگردان باعث ایجاد عوارض و خطرات مختلفی مانند موارد زیر می شود:
عوارض جانبی
طبق هشدار NIDA عوارض مصرف کوتاه مدت داروهای روانگردان شامل موارد زیر هستند:
- حالت تهوع
- افزایش ضربان قلب
- تغییر در حس زمان، مانند احساس اینکه زمان به کندی می گذرد
- افزایش احساسات و تجربیات حسی، مانند دیدن واضح تر رنگ
همچنین بخوانید:
افزایش ضربان قلب : علت و درمان (کلیک)
عوارض طولانی مدت مواد توهم زا شامل روان پریشی مداوم است. تاثیر روان پریشی مواد روانگردان بر مغز عبارتند از:
- پارانویا
- اختلالات بینایی
- تفکرات بدون کنترل
- تغییرات خلق و خوی
یکی دیگر از عوارض طولانی مدت مواد توهم زا پدیده ای به نام اختلال ادراک پایدار توهم زا (HPPD) است. این وضعیت شامل فلاش بک های یک تجربه دارویی قبلی است که می تواند بدون هشدار اتفاق بیفتد و باعث ناراحتی یا اختلال قابل توجه شود.
فلاش بک ممکن است در عرض چند روز یا بیش از یک سال پس از مصرف دارو رخ دهد. HPPD می تواند باعث ایجاد زنگ خطر شود زیرا ممکن است فرد علائم را با تومور مغزی یا سکته مغزی اشتباه بگیرد.
همچنین بخوانید:
پارانویا و اسکیزوفرنی: آنچه باید بدانید (کلیک)
خطرات
داروهای روانگردان می توانند باعث ایجاد خطرات زیر شوند:
خطر ناشی از یک سفر بد
طبق تحقیقات قدیمی در سال 2008، مداول ترین خطر مواد روانگردان همان چیزی است که تحت عنوان سفر بد (Bad Trip) شناخته می شود. در این حالت فرد دچار موارد زیر می شود:
- ترس
- دیسفوری
- وحشت
- توهمات ترسناک
- افکار نگران کننده در مورد زندگی یا نیروهای شیطانی
- آگاهی بیش از حد از فرآیندهای فیزیولوژیکی
همچنین بخوانید:
خطرات ناشی از دوزهای بالا
طبق اعلام کارشناسان، دوزهای بالا مواد روانگردان باعث تاثیر بر رگ های خونی و ایجاد موارد زیر می شود:
- تشکیل ترومبوز
- تجمع پلاکت ها
- اسپاسم عروق کرونر
خطرات ناشی از رفتار خطرناک
مواد روانگردان باعث ایجاد اختلال در قضاوت می شوند. به همین دلیل گاهی اوقات فرد تصور می کند که قدرت مافوق بشری دارد. این باور ممکن است آنها را به انجام کارهای خطرناک، مانند پریدن از ساختمان ترغیب کند.
خطر مرگ
طبق گفته وزارت دادگستری، مصرف بیش از حد ال اس دی یا سیلوسایبین به ندرت باعث مرگ می شود. می تواند ناشی از موارد زیر رخ دهد:
- تصادفات
- خودکشی کردن
- بلع غیر عمدی مواد گیاهی سمی
همچنین بخوانید:
دلایل خودکشی، علائم هشدار دهنده چیست؟ (کلیک)
خطرات ناشی از آلاینده ها
سوء مصرف مواد مخدر خطر آلودگی فلزی یا باکتریایی که می تواند باعث مسمومیت یا عفونت شود را به همراه دارد.
مصرف آنها در افراد دارای سابقه اختلال مصرف مواد
افراد دارای سابقه اختلال مصرف مواد باید از مصرف داروهای روانگردان اجتناب کنند. مصرف مکرر مواد مخدر باعث ایجاد تغییرات مغزی شده و کنترل آن را سخت می کند.
برخی از روانگردان ها، مانند LSD، می توانند باعث خطر مصرف بیش از حد و مرگ شوند.
روانگردان ها داروهایی هستند که در صورت استفاده بدون راهنمایی پزشک، می توانند بسیار خطرناک باشند. در نتیجه از آنجایی که ممکن است محدود کردن دوز برای این افراد دشوار باشد بهتر است افراد دارای سابقه مصرف مضر مواد مخدر، از مصرف آنها خودداری کنند.
همچنین بخوانید:
اختلالات روانی ناشی از مصرف مواد (کلیک)
آیا مواد روانگردان اعتیاد آور هستند؟
بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2016، روانگردان ها وابستگی نداشته یا اعتیاد آور نیستند. وابستگی به وابستگی فیزیکی به مواد مخدر و اعتیاد به تغییر رفتاری ناشی از اجبار به ادامه مصرف دارو اشاره دارد.
با این وجود LSD باعث ایجاد تحمل می شود. درنتیجه برای دریافت همان اثر باید دوزهای بیشتری مصرف کرد. LSD همچنین باعث ایجاد تحمل برای سایر مواد توهم زا مانند سیلوسایبین می شود.
همچنین بخوانید:
مدت زمان ترک اعتیاد به مواد مخدر (کلیک)
خلاصه
داروهای روانگردان باعث ایجاد اعتیاد در افراد نمی شوند. با این حال برخی از آنها مانند LSD با ایجاد تحمل باعث نیاز به مصرف دوزهای بالا می شود.
برخی افراد از مواد روانگردان برای کاهش استرس، به دلیل ایجاد سرخوشی و احساس جدایی از اطراف، استفاده می کنند.
تحقیقات در خصوص مصارف احتمالی پزشکی روانگردان ها هنوز در مرحله مقدماتی است. با این حال بر اساس مطالعات اولیه، مواد روانگردان در کاهش افسردگی و اضطراب موثر هستند. این داروها همچنین به ترک سیگار یا الکل کمک می کنند.
قطعا پتانسیل زیادی برای مواد روانگردان وجود دارد، اما برای تائید عوارض و مزایای مصرف داروهای روانگردان به عنوان یک درمان پزشکی به مطالعات بیشتری نیاز است.
با وجود ایمنی عمومی، مواد توهم زا خطرات و عوارض زیادی دارند که با دوزهای بالاتر افزایش می یابند.
جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.