0 محصولات
نمایش سبد خرید
کارکردهای اجرایی مغز در اختلالات روانپزشکی
برخی اختلالات روانپزشکی مانند اوتیسم و بیش فعالی بر کارکردهای اجرایی مغز تاثیر می گذارند؛ علائم و درمان اختلال کارکرد اجرایی را بخوانید.
کارکرد اجرایی (Executive function) به طیفی از مهارت های ذهنی اشاره دارد که بوسیله آنها می توان وظایف خود را انجام داد و با دیگران تعامل برقرار کرد.
با این حال هر گونه اختلال و مشکل در کارکرد اجرایی می تواند توانایی افراد در سازماندهی و مدیریت رفتار را تحت تاثیر قرار دهد.
اختلالات عصبی، سلامت روان و رفتاری (مانند اوتیسم، افسردگی و اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD)) کارکرد اجرایی مغز را تحت تاثیر قرار می دهند. اختلال کارکرد اجرایی یک تشخیص یا وضعیت مستقل نیست.
در این مقاله به بررسی علت، نحوه تشخیص و درمان اختلالات کارکردهای اجرایی پرداخته می شود.
همچنین بخوانید:
اختلال کارکردهای اجرایی
افراد به وسیله مهارت های کارکرد اجرایی می توانند وظایف خود را انجام داده و با دیگران ارتباط برقرار کنند. این مهارت ها عبارتند از:
- مدیریت زمان
- برنامه ریزی و سازماندهی
- تمرکز و مدیریت تمرکز ذهنی
- به یاد آوردن جزئیات
- تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات
- چند وظیفه ای بودن
- حل مسائل
- مدیریت احساسات و رفتار
اختلالات روانپزشکی با مختل کردن کارکردهای اجرایی مغز و مهارت ها، توانایی افراد برای مدیریت و سازماندهی جهت دستیابی به اهداف را تحت تاثیر قرار می دهد.
با این وجود طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم (DSM-5)، اختلال کارکرد اجرایی یک وضعیت سلامت روان خاص و رسمی نیست. در واقع مشکلات مربوط به کارکرد اجرایی به دلیل اختلالات عصبی، سلامت روانی و رفتاری ایجاد می شوند.
برای نمونه، افسردگی می تواند کارکردهای اجرایی خاصی مانند حافظه، توجه و مدیریت مهارها را تحت تاثیر قرار دهد. بیماری آلزایمر نیز در برخی مواقع تاثیر زیادی بر کارکرد اجرایی داشته تا جایی که حتی در برخی مواقع فرد دیگر قادر به رانندگی، لباس پوشیدن یا رفتار مناسب در موقعیت های اجتماعی نیست.
همچنین بخوانید:
انواع اختلالات عصبی رایج و علائم آنها (کلیک)
علائم
علائم اختلال کارکردهای اجرایی عبارتند از:
- مشکل در حل مسائل
- مشکل در یادگیری یا پردازش اطلاعات جدید
- اختلال شروع، سازماندهی، برنامه ریزی یا تکمیل کارها
- مشکل در مدیریت احساسات یا تکانه ها
- ناتوانی در انجام چند کار یا متعادل کردن وظایف
- مشکل در گوش دادن یا توجه کردن
- اختلال حافظه کوتاه مدت
- رفتار نامناسب اجتماعی
- ناتوانی در نتیجه گرفتن از پیامدهای گذشته
اختلال کارکرد اجرایی ممکن است باعث ایجاد موارد زیر شود:
- عزت نفس پایین
- تاثیر بر کارکرد در محل کار یا مدرسه
- مشکل در ایجاد یا حفظ روابط
- اجتناب از کارهای دشوار
- انگیزه کم یا از دست دادن علاقه به فعالیت ها
- مسائل اخلاقی
از آنجایی که رشد کارکرد اجرایی به زمان نیاز دارد، وجود بسیاری از این رفتارها در کودکان خردسال طبیعی است. با این وجود ادامه این رفتارها در کودک می تواند نشانه ای از وجود اختلال در کارکرد اجرایی و برخی شرایط مانند اوتیسم، بیش فعالی و غیره است.
همچنین بخوانید:
انواع اختلالات رفتاری در کودکان (کلیک)
علت اختلال کارکردهای اجرایی
شرایط زیر می توانید باعث ایجاد اختلال کارکرد اجرایی شوند:
- اختلال دو قطبی
- بیش فعالی
- افسردگی و اضطراب
- آسیب های تروماتیک به مغز
- اسکیزوفرنی (جنون جوانی)
- سندرم توره
- اختلال وسواس فکری عملی (OCD)
- اوتیسم
- بیماری آلزایمر، زوال عقل پیشانی گیجگاهی و زوال عقل با اجسام لویی
علت های موقتی اختلال کارکرد اجرایی نیز عبارتند از:
همچنین بخوانید:
اختلال دوقطبی: انواع، علائم و درمان (کلیک)
رابطه اختلال کارکردهای اجرایی و بیش فعالی (ADHD)
ADHD یک اختلال عصبی رشدی است که با بیش فعالی، تکانشگری و بی توجهی فرد می تواند باعث تاثیر بر کارکردهای اجرایی شود.
علائم بیش فعالی از نظر نوع و شدت در افراد متفاوت بوده و عبارتند از:
- مشکل در سازماندهی، تکمیل یا تمرکز روی کارها
- مستعد حواس پرتی یا داشتن یک بازه توجه کوتاه
- بی قراری و ناتوانی در نشستن و صحبت بیش از حد
- عمل کردن بدون فکر و رفتار به شیوه های نامناسب اجتماعی
- قطع کردن مکالمات یا فعالیت های دیگران
- فراموشی عمومی
- ارتکاب اشتباهات بی دقت در محل کار یا در مدرسه
برخی افراد دارای اختلال کارکردهای اجرایی دچار بیش فعالی هشتند. با این وجود اختلال بیش فعالی تنها شرایط تاثیر گذار بر کارکردهای اجرایی نیست.
همچنین بخوانید:
تشخیص ADHD و گروه درمانی بیش فعالی (کلیک)
درمان اختلال کارکردهای اجرایی
نوع درمان به اختلالات روانپزشکی ایجاد کننده مشکل در کارکردهای اجرایی مغز بستگی دارد.
برخی از اختلالات عصبی، به ویژه زوال عقل، پیشرونده هستند. بنابراین با وجود تاثیر درمان ها در کند کردن بیماری، اما علائم می توانند در طول زمان شدیدتر شوند.
البته بسیاری از دلایل اختلال کارکرد اجرایی قابل درمان هستند.
گزینه های درمانی این وضعیت عبارتند از:
- داروهای محرک
- آموزش روانی
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد روان پریشی
- کار درمانی یا گفتار درمانی
- رفتار درمانی شناختی (CBT)
همچنین بخوانید:
رفتار درمانی شناختی یا CBT چیست ؟ (کلیک)
تشخیص اختلال کارکردهای اجرایی
آزمایشات مختلفی برای ارزیابی کارکرد اجرایی افراد وجود دارد.
برای نمونه در تست استروپ باید فرد به نام رنگ هایی که در جوهرهای رنگی مختلف ظاهر می شوند، نگاه کند. بنابراین ممکن است کلمه “قرمز” در رنگ سبز و کلمه “زرد” در رنگ آبی ظاهر شود. در این تست باید فرد برای هر کلمه رنگ جوهر را به جای نام رنگ نوشته شده بخواند. این تست در ارزیابی مدیریت ذهنی و توجه انتخابی موثر است.
سایر آزمایشاتی موجود برای ارزیابی کارکرد اجرایی شامل موارد زیر هستند:
- میزان روانی زبانی
- مرتب سازی کارت
- ساختن دنباله (trail making)
- کشیدن ساعت
پزشک در صورت شک داشتن به وجود یک اختلال مانند ADHD، آزمایش های کارکرد اجرایی را نادیده گرفته و علائم فرد را با معیارهای تشخیصی استاندارد آن اختلال مقایسه می کند.
همچنین ممکن است برای رد علل دیگر، آزمایشات اضافی توصیه شود. برای نمونه ممکن است برای رد کردن سکته مغزی یا تومور مغزی در افراد مبتلا به علائم زوال عقل، انجام اسکن MRI توصیه شود.
همچنین بخوانید:
زوال عقل : علائم، انواع، درمان و پیشگیری (کلیک)
خلاصه
کارکرد اجرایی به مجموعه ای از مهارت های ذهنی برای برنامه ریزی، سازماندهی، مدیریت زمان، توجه، پردازش اطلاعات و مدیریت رفتار اشاره دارد.
مشکلات مربوط به کارکرد اجرایی بر همه موارد از نحوه تعامل فرد با افراد دیگر تا توانایی آنها برای یادگیری و کار تاثیر می گذارد.
یکی از دلایل اختلال کارکردهای اجرایی، بیش فعالی است. زوال عقل، افسردگی، اسکیزوفرنی، اوتیسم و آسیب های تروماتیک به مغز از دیگر علت های اختلال کارکرد اجرایی هستند.
تشخیص علت اختلالات کارکرد اجرایی مغز باعث کمک به شناسایی گزینه های درمانی مانند داروها می کند. بی نظمی مزمن، عدم تمرکز، اختلال حافظه و رفتار نامناسب اجتماعی از جمله علائم اختلالات کارکرد اجرایی هستند.
جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
0