پیشگیری از عفونت گوش میانی
کودکان نسبت به بزرگسالان با احتمال بیشتری دچار عفونت گوش میانی می شوند؛ علائم – علت – درمان و نحوه پیشگیری از بروز این وضعیت را بخوانید.
زمانیکه که گوش میانی به دلیل عفونت ملتهب شود، اوتیت میانی (Otitis media) ایجاد می شود. به همین جهت به این بیماری عفونت گوش میانی نیز گفته می شود.
احتمال ایجاد عفونت گوش میانی در کودکان و به دلایلی مانند گلو درد، عفونت تنفسی یا سرماخوردگی بیشتر است.
حدودا از هر 5 کودک، 4 نفر در در طول زندگی خود به عفونت گوش میانی حاد دچار می شوند. پس از عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی، اوتیت میانی دومین دلیل رایج مراجعه کودکان به بخش اورژانس است.
در این مقاله عفونت گوش میانی، علائم، علت، پیشگیری، عوارض و نحوه درمان آن بررسی می شود.
همچنین بخوانید:
عفونت گوش میانی چیست؟
همانطور که بالاتر گفته شد اوتیت میانی التهاب گوش میانی است. گوش میانیف ضایی پر از هوا شامل سه استخوان شنوایی چکشی، سندان و رکاب است. گوش میانی بین پرده گوش و حلزون گوش داخلی قرار دارد.
عفونت گوش میانی می تواند به دلیل عفونت ویروسی، باکتریایی یا هر دو ایجاد شود. بسیاری از موارد این وضعیت خود به خود رفع می شوند. با این حال در برخی موارد به مصرف آنتی بیوتیک نیاز است.
عفونت گوش میانی یک اصطلاح گسترده برای شرایط زیر است:
- عفونت گوش میانی حاد: این نوع اغلب به دلیل سرماخوردگی یا عفونت و به صورت ناگهانی رخ می دهد. این عفونت می تواند با گیر انداختن مخاط و مایع در گوش میانی، باعث ایجاد درد و تب شود.
- عفونت گوش میانی همراه با افیوژن: مایع غیر عفونی پس از برطرف شدن عفونت اولیه، بدون نشان دادن علائم عفونت، در گوش میانی باقی می ماند. فقط ممکن است احساس پری گوش تاثیر گذار بر شنوایی ایجاد شود.
- عفونت گوش میانی چرکی مزمن: این التهاب مکرر گوش میانی است که اغلب به دلیل پارگی پرده گوش یا سوراخ شدن تمپان ایجاد می شود. این وضعیت باعث ترشحات مکرر گوش شده و شنوایی را کاهش می دهد.
همچنین بخوانید:
عفونت گوش داخلی در کودکان و بزرگسالان : علائم و درمان (کلیک)
علت عفونت گوش میانی
عوامل مختلفی می توانند باعث ایجاد عفونت گوش میانی شوند.
اختلال در عملکرد شیپور استاش (لوله ای که گوش ها را به پشت گلو متصل می کند) یکی از متداول ترین دلایل عفونت گوش میانی در بزرگسالان و کودکان است.
شیپور استاش کودکان به اندازه بزرگسالان رشد نکرده و کوتاه تر، افقی تر و باریک تر هستند. این مساله باعث سخت شدن تخلیه این لوله ها و گرفتگی آسانتر آنها می شود.
سرماخوردگی یا آلرژی نیز باعث ایجاد تورم یا گرفتگی در بینی، گلو یا شیپور استاش می شوند. این امر با پیشگیری از تخلیه مایعات، باعث تجمع آنها در گوش می شود. این تجمع منجر به رشد باکتری ها و ویروس ها و در نتیجه بروز عفونت می شود.
علائم عفونت گوش میانی
در برخی موارد تشخیص این عارضه در کودکان به دلیل عدم توانایی آنها برای بیان کردن علائم دشوار است. علائم رایج عفونت گوش میانی در کودکان شامل موارد زیر هستند:
- تخلیه مایع از گوش
- از دست دادن اشتها
- مشکل در شنوایی
- از دست دادن تعادل
- استفراغ
- گوش درد
- تب درجه پایین
- کشیدن گوش خود
- تحریک پذیری و بی قراری
- خواب ناکافی یا آشفته
- گرفتگی گوش یا احساس پری در آن
- سردرد
همچنین بخوانید:
عفونت گوش میانی در بزرگسالان
بزرگسالان مبتلا به عفونت گوش میانی نیز دچار علائم زیر می شوند:
- تب
- از دست دادن شنوایی
- گوش درد
- گرفتگی گوش
- درناژ
احتمال بروز درناژ خیلی رایج نیست مگر اینکه یک بیماری مزمن گوش، مانند عفونت گوش میانی چرکی مزمن وجود داشته باشد.
همچنین بخوانید:
علت تب در کودکان و نوزادان (کلیک)
عوامل خطر
احتمال ایجاد عفونت گوش میانی در همه وجود دارد با این حال برخی افراد خطر بیشتری برای ابتلا به آن دارند. این افراد عبارتند از:
- داشتن سندروم داون
- داشتن اختلالات مادرزادی در صورت یا سر، مانند شکاف کام
- کودک یا نوزاد بودن، 80% تا 90% از کودکان قبل از سن مدرسه دچار عفونت گوش میانی همراه با افیوژن می شوند
- داشتن عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- داشتن آلرژی
- تغذیه با بطری در حالت خوابیده
- استفاده از پستانک
- قرار گرفتن در معرض دود و سایر عوامل تحریک کننده
- حضور در یک مرکز مراقبت روزانه
- داشتن سابقه خانوادگی عفونت گوش
- تغذیه با شیشه شیر
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف
- کمبود ویتامین A و D
همچنین بخوانید:
با انواع آلرژی و علائم آنها آشنا شوید! (کلیک)
عوارض عفونت گوش میانی
اگرچه احتمال ایجاد عوارض ناشی از عفونت گوش میانی کم است با این حال این بیماری می تواند باعث ایجاد شرایط زیر در کودکان و بزرگسالان شود:
- ماستوئیدیت
- فلج عصب صورت
- کم شنوایی دائمی
- گسترش عفونت به گردن که منجر به آبسه بزولد می شود
- گسترش عفونت به پوشش داخلی مغز و نخاع که منجر به آبسه مغزی یا ترومبوز سینوسی می شود
- پاره شدن پرده گوش
- تاخیر در رشد گفتار و زبان
همچنین بخوانید:
آبسه : انواع، علت، علائم و درمان (کلیک)
پیشگیری از عفونت گوش میانی
مدیریت آلرژی و پیشگیری از سرماخوردگی و عفونت
آلرژی ها، سرماخوردگی ها و عفونت ها با ایجاد انسداد در شیپور استاش باعث افزایش احتمال عفونت گوش می شوند.
بهداشت مناسب و حضور کودک در یک مهدکودک کوچکتر، قرار گیری کودک در معرض سرماخوردگی را کاهش می دهد.
انجام به موقع واکسیناسیون کودک نیز در پیشگیری از عفونت های منجر به عفونت گوش میانی موثر است.
همچنین بخوانید:
سرماخوردگی : علائم، علت و درمان (کلیک)
شیر دادن
طبق توصیه آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، مادر باید حداقل در 6 ماه اول به طور انحصاری به نوزاد خود شیر بدهد. شیر مادر به دلیل داشتن برخی آنتی بادی ها باعث کاهش احتمال عفونت گوش می شود. این آنتی بادی فواید دیگری نیز برای نوزاد دارند. بر اساس یک مطالعه در سال 2019، این مزایا در 2 ماه اول قابل توجه هستند.
همچنین بخوانید:
آنتی بادی های شیر مادر و فواید شگفت انگیز آن (کلیک)
واکسیناسیون
بر اساس مطالعات، کودکان واکسینه شده کمتر به عفونت گوش میانی مبتلا می شوند. موسسه ملی ناشنوایی و اختلالات ارتباطی (NIDCD) دریافت هر ساله واکسن آنفولانزا و پنوموکوک را برای کودکان توصیه می کند.
همچنین بخوانید:
اهمیت واکسن / واکسیناسیون برای سلامت (کلیک)
ترک سیگار
بر اساس یک مطالعه در سال 2020، استشمام غیر فعال سیگار رابطه قوی با عفونت گوش میانی سروزی در کودکان دارد. قرار نگرفتن کودک در معرض دود سیگار باعث کاهش خطر عفونت گوش خواهد شد.
همچنین بخوانید:
توقف استفاده از پستانک
آکادمی پزشکان خانواده آمریکا (AAFP)، کاهش استفاده از پستانک یا حذف آن را از 6 ماهگی برای پیشگیری از عفونت گوش میانی توصیه می کند.
طبق یک گزارش در سال 2021، کودکانی که از پستانک استفاده می کنند تقریبا دو برابر خطر بیشتری برای عفونت گوش دارند.
حذف آدنوئیدهای بزرگ شده
تنفس مداوم از طریق دهان یا خروپف مکرر می تواند نشان دهنده بزرگ شدن آدنوئیدها، باشد.
آدنوئیدهای بزرگ شده می توانند باعث ایجاد عفونت گوش شوند. آدنوئیدها را می توان از طریق جراحی آدنوئیدکتومی خارج و اگر به بیش از یک مجموعه لوله نیاز است، لوله های گوش را به طور همزمان وارد کرد.
همچنین بخوانید:
لوزه ها و آدنوئید (لوزه سوم) (کلیک)
تغذیه با بطری در وضعیت عمودی
تغذیه نوزاد در حالت دراز کشیده باعث برگشت مایعات به داخل شیپور استاش می شود.
در صورتی که در هنگام تغذیه سر آنها بالاتر از معده باشد این مشکل پیش نخواهد آمد.
درمان عفونت گوش میانی
درمان عفونت گوش میانی وابسته به موارد زیر در هر فرد می تواند متفاوت باشد:
- شدت وضعیت
- سن
- سلامت کلی
- ماهیت عفونت
اگر فرد مبتلا به عفونت گوش داخلی کودک باشد، پزشک تحمل داروها، روش ها و ترجیحات و نظر والدین را نیز در نظر خواهد گرفت.
داروها و مشاهده
پزشک پیش از تجویز آنتی بیوتیک، زیر نظر گرفتن کودک برای چند روز را توصیه می کند. ممکن است این بیماری خود به خود از بین برود. البته ممکن است داروهایی برای درد و تب کودک توصیه شود.
آنها همچنین برای عفونت مکرر یا مداوم ناشی از پارگی یا سورخ گوش قطره هایی تجویز می کنند. در برخی موارد نیز پاکسازی مایعات گوش با استفاده از دستگاهی صورت می گیرد.
به بزرگسالانیز احتمالا مصرف هر 3 ساعت داروهای منقبض کننده عروق داخل بینی موضعی مانند قطره فنیل افرین توصیه می شود. البته این دارو نباید بیش از 4 روز مصرف شود زیرا می تواند باعث احتقان شود.
ضداحتقان های خوراکی و آنتی هیستامین ها نیز احتمالا برای بزرگسالان موثر هستند.
همچنین بخوانید:
آنتی بیوتیک برای درمان عفونت گوش (کلیک)
لوله های گوش
پزشک برای عفونت مکرر گوش (سه عفونت در 6 ماه یا چهار عفونت در یک سال) یا موثر نبودن آنتی بیوتیک ها، نوعی جراحی به نام میرنگوتومی را با قرار دادن لوله گوش توصیه می کند.
در میرنگوتومی یک سوراخ کوچک در پرده گوش برای کاهش فشار از گوش میانی و تخلیه مایع ایجاد می شود. این روش معمولا برای کودکانی که در حال رشد زبان و گفتار هستند توصیه می شود.
لوله های گوش معمولا برای 6 تا 18 ماه ماندگار هستند. البته برخی از لوله های گوش عمر طولانی تری دارند.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت تجربه علائم زیر باید به پزشک مراجعه کرد:
- گوش درد شدید
- تب مداوم یا تبی که پس از 48 ساعت مصرف آنتی بیوتیک از بین نمی رود
- درد مداوم گوش حتی بعد از 3 روز مصرف آنتی بیوتیک
وجود علائم زیر نیز نیاز فوری به پزشک را می طلبد:
- گرفتگی گردن
- سستی و گریه بی وقفه کودک
- ضعف
- گوش درد شدید
- تب شدید
- از دست دادن تعادل یا راه رفتن ناپایدار
- فلج صورت
- تخلیه ترشحات چرک یا خونی از گوش
همچنین بخوانید:
خلاصه
عفونت گوش میانی در کودکان رایج تر است با این حال بزرگسالان نیز می توانند به این وضعیت دچار شوند. این عفونت ها اغلب جدی نبوده و پس از گذشت 3 تا 5 روز خود به خود از بین می روند.
در صورت نیاز به آنتی بیوتیک، بهبودی علائم پس از گذشت 48 تا 72 ساعت شروع می شوند. در صورت بهبود نیافتن علائم باید با پزشک صحبت کرد.
جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.