عوارض مواد مخدر بر مغز

تاثیر مواد افیونی روی مغز شامل سرخوشی، کاهش درد و سرکوب تنفس هستند؛ عوارض کوتاه مدت و بلند مدت مواد مخدر برای مغز را بخوانید.

 

مواد افیونی (opioids) مواد مخدر اعتیاد آوری هستند که با تاثیر بر مغز باعث سرخوشی، کاهش درد و سرکوب تنفس می شوند. زمانیکه مواد افیونی به گیرنده های اپیوئیدی در سلول های عصبی مغز متصل و باعث فعال شدن آنها شوند، این علائم بروز پیدا می کنند.

مصرف طولانی مدت مواد مخدر باعث ایجاد اختلال مصرف مواد مخدر خواهد شد. همچنین تغییرات ایجاد شده ناشی از این وضعیت در مغز، باعث آسیب به شناخت و توانایی تفکر می شوند.

سوء مصرف مواد مخدر را می توان با استفاده از داروهایی که به گیرنده های مخدر مشابهی در مغز متصل می شوند، درمان کرد.

در این مقاله به بررسی تاثیر و عوارض کوتاه مدت و بلندمدت مواد مخدر بر مغز و همچنین گزینه های درمانی اختلال مصرف مواد افیونی پرداخته می شود.

 

همچنین بخوانید:

داروهای افیونی : اوردوز اپیوئید (کلیک)

 

مواد مخدر چیست؟

مواد افیونی داروهای هستند که به گیرنده های مواد افیونی در مغز و سایر قسمت های بدن متصل می شوند. این داروها دارای انواع مختلف طبیعی، مصنوعی و نیمه مصنوعی هستند.

برخی از این داروها مصارف پزشکی و برخی دیگر مصارف تفریحی دارند.

 

مواد مخدر طبیعی

مواد افیونی طبیعی از گیاه خشخاش استخراج می شوند. این دسته شامل مورفین برای درمان درد، و کدئین برای درمان درد و سرفه هستند.

 

مواد مخدر نیمه مصنوعی

مواد افیونی نیمه مصنوعی دسته ای هستند که توسط شرکت های داروسازی در آزمایشگاه تولید شده اما برای ساخت آنها از مواد افیونی طبیعی نیز استفاده می شود. این داروهای معمولا برای تسکین درد پس از جراحی یا آسیب تجویز می شوند. تعدادی از آنها عبارتند از:

• اکسی مورفون (Opana)
• هیدرومورفون (Dilaudid)
• هیدروکودون (Vicodin)
• اکسی کدون (OxyContin)

 

همچنین بخوانید:

اکسی کدون برای دردهای شدید: مصرف و عوارض (کلیک)

 

مواد مخدر مصنوعی

مواد افیونی مصنوعی مواردی هستند که توسط شرکت های دارویی تولید می شوند. این موارد تجویزی شامل موارد زیر هستند:

• ترامادول (Ultram)، برای دردهای متوسط تا شدید
• فنتانیل (Sublimaze)، برای درد شدید
• متادون (دولوفین)، برای اختلال مصرف مواد مخدر

 

همچنین بخوانید:

داروی ترامادول (Tramadol): نحوه مصرف و عوارض جانبی (کلیک)

 

مواد مخدر خطرناک

همه داروهای بالا داروهای مخدر تجویزی برای مصارف پزشکی هستند. اما برخی دیگر از داروهای افیونی به صورت غیر قانونی تولید، فروخته و استفاده می شوند. این موارد بسیار خطرناک هستند.

هروئین، یک ماده مخدر بسیار اعتیاد آور ساخته شده از مورفین، از جمله این مواد افیونی خطرناک است.

مواد افیونی مصنوعی زیر نیز ساختارهای شیمیایی مشابهی با فنتانیل دارند:

• استیل فنتانیل
• بوتیریل فنتانیل
• فورانیل فنتانیل
• بتا هیدروکسی تیوفنتانیل

 

همچنین بخوانید:

فنتانیل (Fentanyl): نحوه مصرف و عوارض جانبی (کلیک)

 

نحوه تاثیر مواد مخدر بر مغز

مواد افیونی می تواند تاثیر کوتاه مدت و بلندمدتی روی مغز ایجاد کند.

 

تاثیر و عوارض کوتاه مدت مواد مخدر روی مغز

تاثیرات کوتاه مدت این مواد شامل موارد زیر هستند:

• خواب آلودگی و سرگیجه: این دو عوارض رایج مواد افیونی هستند.
• تسکین درد: آنها با اتصال به گیرنده های مواد افیونی در سلول های عصبی در مغز و سایر قسمت های بدن باعث مسدود شدن پیام های درد ارسال شده از بدن به مغز می شوند. در نتیجه این داروها می توانند باعث کاهش درک درد شوند.
• سرکوب تنفس: داروهای افیونی بقسمت هایی از ساقه مغز مسئول کنترل سرعت تنفس را سرکوب می کنند. همین امر باعث کند و کم عمق شدن تنفس که می تواند بسیار خطرناک باشد، می شود. سرکوب تنفس باعث رسیدن اکسیژن بسیار کم به مغز شده و می تواند منجر به تغییرات دائمی مغز، کما و در برخی موارد مرگ شود.
• عدم استدلال و آگاهی آگاهانه: برای نمونه فردی که به دلیل مصرف مواد افیونی مشکلات تنفسی دارد، از ناراحتی تنفسی خود آگاه نیست، بنابراین نمی داند که به کمک اضطراری نیاز دارد.
• سرخوشی: این داروها با اتصال به بخشی از مغز باعث تاثیر روی سامانه پاداش شده و احساس سرخوشی یا اوج هیجانی ایجاد می کنند. همچنین آنها می توانند با پر کردن مغز با دوپامین (یک ماده شیمیایی تاثیر گذار بر مدار پاداش) باعث ایجاد لذت شوند. همین امر باعث تمایل فرد به ادامه مصرف داروها می شود.

 

همچنین بخوانید:

راه های درمان سرگیجه (کلیک)

 

تاثیر و عوارض بلند مدت مواد مخدر روی مغز

بر اساس اعلام موسسه ملی سوء مصرف مواد مخدر، استفاده طولانی مدت از مواد مخدر، حتی موارد تجویز شده توسط پزشک، می تواند باعث ایجاد عوارض زیر در مغز و بدن شود:

• تغییرات رفتاری و اختلال در تصمیم گیری: این دو اثرات استفاده طولانی مدت و همچنین کوتاه مدت اداروهای مخدر هستند.
• تحمل: برای دریافت یک اثر مطلوب باید دوزهای بیشتر یا مکرری را مصرف کرد.
• اعتیاد: این یک تمایل غیرقابل کنترل برای ادامه مصرف مواد با وجود عوارض است. این امر با تغییرات طولانی مدتی در مغز و رفتارهای مضر همراه است.
• وابستگی: استفاده مکرر از مواد افیونی با تغییر فعالیت سلول های عصبی باعث می شود فرد احساس کند که درد با مصرف دارو به طور موقت کاهش یافته است. در نتیجه، هنگامی که شخص مصرف دارو را قطع می کند دچار واکنش های ترک خواهد شد.

طبق گفته انجمن آسیب مغزی آمریکا، استفاده طولانی مدت از مواد افیونی با ایجاد تغییراتی در ناحیه پیشانی مغز باعث اختلال در شناخت، توانایی تفکر می شود.

در واقع در اسکن مغز نشان داده شده که حجم مغز در این قسمت کاهش می یابد. طبق گزارش ها، اختلالات شناختی تا چندین سال پس از بهبودی ادامه دارند.

 

همچنین بخوانید:

مدت زمان ترک اعتیاد به مواد مخدر (کلیک)

 

درمان اختلال مصرف مواد مخدر

برای درمان این وضعیت داروها و رفتار درمانی در دسترس است.

 

رفتار درمانی

رفتار درمانی یکی از گزینه های درمانی اختلال مصرف مواد مخدر، دارای مزایای زیر است:

• توسعه مهارت های زندگی سالم
• تغییر رفتارها و نگرش های تاثیر گذار بر سوء استفاده از مواد مخدر
• ادامه درمان های دیگر مانند مصرف داروها

رفتار درمانی شناختی نوعی از این درمان ها است که می تواند به افراد در مدیریت استرس و محرک ها کمک کند و باعث تغییر انتظارات مصرف مواد مخدر شود.

خانواده درمانی چند بعدی نوع دیگری است که نوجوانان دارای مشکلات سوء مصرف مواد مخدر را مورد هدف قرار می دهد. این درمان با شناسایی و کاهش تاثیرات خانوادگی و شخصی بر رفتار مصرف مواد باعث افزایش عملکرد کلی می شود.

 

همچنین بخوانید:

استرس: علت ها و راه های مدیریت آن (کلیک)

 

داروها

برخی داروها مانند متادون (دولوفین) و بوپرنورفین (Sublocade) به همان گیرنده‌ های تریاک در مغز، مانند مواد افیونی، متصل می‌شوند. این امر هوس و علائم ترک را کاهش می دهد.

نالترکسون (Revia) نیز با مسدود کردن گیرنده های مواد افیونی مانع از ایجاد اثر مواد افیونی می شود.

بر اساس اعلام اداره خدمات بهداشت روانی و سوء مصرف مواد (SAMHSA)، درمان اختلال مصرف مواد مخدر با کمک دارو دارای مزایای زیر است:

• کاهش سوء مصرف مواد افیونی
• افزایش ماندگاری درمان
• بهبود نتایج تولد در میان افراد باردار دارای اختلالات سوء مصرف مواد
• بهبود بقا
• افزایش احتمال به دست آوردن و حفظ شغل

 

همچنین بخوانید:

بوپرنورفین برای درد : دوز و طریقه مصرف، عوارض (کلیک)

 

خلاصه

مواد افیونی با تاثیر بر مغز باعث کاهش درک درد شده، به همین دلیل پزشکان برخی از مواد افیونی را برای تسکین درد تجویز می کنند.

سرخوشی یکی دیگر از این اثرات است که می تواند باعث اختلال مصرف مواد افیونی شود.

سایر تاثیر مصرف مواد افیونی، مانند تنفس آهسته و کم عمق نیز می توانند منجر به کما یا حتی مرگ افراد شود. همچنین مصرف بیش از حد آنها با خطر مرگ همراه است.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.