انواع عفونت قارچی (کاندیدیازیس)

انواع مختلفی از قارچ ها وجود دارند که بطور طبیعی در بدن انسان ها زندگی می کنند. یک نوع آنها کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) نام دارد که مقدار بسیار اندکی از آن در نواحی مثل دهان و شکم یا روی پوست یافت می شود.

بطور کلی قارچ های همزیست با بدن تا زمانی که جمعیت آنها در حد معمول بماند هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند اما اگر محیط مناسبی برای رشد و تکثیر آنها فراهم آید، آنگاه از کنترل خارج شده و مسائلی برای فرد ایجاد می کنند.

عفونت ایجاد شده در اثر تکثیر کاندیدا، کاندیدیازیس (Candidiasis) نامیده می شود. عفونت کاندیدیازیس انواع مختلفی دارد، اما خوشبختانه اکثر آنها به راحتی و با استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه قابل درمان هستند.

در این مقاله به بررسی برخی از رایج ترین گونه های کاندیدیازیس پرداخته شده است.

 

برفک دهان (Thrush) یا عفونت مخمر اوروفارنکس (Oropharyngeal Candidiasis)

زمانیکه مخمر کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) در دهان و گلو تکثیر شود، می تواند باعث ایجاد نوعی عفونت قارچی شود که برفک نامیده می شود. برفک در میان نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است (مثلا سالمندان و یا مبتلایان به بیماری های خود ایمنی یا HIV) شایع تر است. ریسک ابتلا به برفک در افراد زیر نیز بالاست:

* افراد تحت درمان سرطان

* افرادی که داروهایی مثل کورتون و آنتی بیوتیک های وسیع الطیف مصرف می کنند.

* افرادی که دندان مصنوعی دارند.

* کسانی که مبتلا به دیابت هستند.

مهمترین علائم برفک دهان شامل موارد زیر است:

* ایجاد ضایعات زرد یا سفید روی زبان، لب ها، لته ها، سقف دهان و داخل لپ ها

* ایجاد قرمزی یا درد در دهان و گلو

* ترک خوردن گوشه های دهان

* در صورت گسترش بیماری به گلو، هنگام بلع احساس درد نیز ایجاد می شود.

برفک با داروهای ضدقارچ مثل نیستاتین، کلوتریمازول، و فلوکونازول قابل درمان است. شست و شوی دهان با دهانشویه ی کلرهگزیدین در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، می تواند در جلوگیری از ابتلا به برفک دهان موثر باشد.

 

عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس ژنیتال)

از هر چهار زن بالغ، حداقل یک نفر از آنها در طول زندگی خود این نوع عفونت واژینال را تجربه می کند. کاندیدیازیس واژن زمانی رخ می دهد که جمعیت مخمر کاندیدا آلبیکانس در واژن خیلی زیاد باشد. (گرچه غیر معمول است، اما باید بدانید آقایان هم ممکن است مبتلا به عفونت قارچی تناسلی شوند.)

عفونت قارچی واژن معمولا زمانی رخ می دهد که تعادل طبیعی واژن دستخوش تغییر شود. این تغییر می تواند در اثر بارداری، دیابت، استفاده از برخی داروها، مصرف روان کننده ها (لوبریکانت)، برخی روش های ضد بارداری، یا تضعیف سیستم ایمنی بدن ایجاد شود. بعضی اوقات، ممکن است عفونت هنگام رابطه ی جنسی از فرد آلوده منتقل شود.

مهمترین علائم عفونت قارچی واژن شامل موارد زیر است:

* خارش شدید واژن

* قرمزی و تورم واژن و فرج (قسمت بیرونی دستگاه تناسلی خانم ها)

* درد و سوزش هنگام ادرار کردن

* احساس ناراحتی در طول رابطه جنسی

* ترشح غلیظ و سفید واژن (شبیه به پنیر کوتاژ)

* آقایان مبتلا به عفونت قارچی تناسلی ممکن است متوجه ایجاد راش های خارش دار روی اندام تناسلی خود شوند.

از آنجائیکه علائم عفونت قارچی واژن به علائم دیگر عفونت ها (مثلا عفونت باکتریایی واژن) و یا بیماری های مقاربتی شباهت بسیار زیادی دارد، به همین خاطر بهتر است در صورت مشاهده ی هر نوع علامتی در نواحی تناسلی پیش از هر اقدامی ابتدا به متخصص زنان مراجعه شود.

اکثر اوقات عفونت های قارچی واژن با استفاده از داروهای موضعی/داخلی واژینال به راحتی قابل درمان هستند. اما در برخی موارد لازم است تحت نظر پزشک یک داروی ضد قارچ خوراکی (مثلا فلوکونازول) تک دوز هم استفاده شود.

چنانچه در طول یکسال بیش از 4 مرتبه مبتلا به عفونت قارچی واژن شدید، حتما پزشک را مطلع کنید. ممکن است پزشک به منظور مقابله با عفونت های مکرر لازم بداند به مدت چند ماه طبق یک برنامه ی منظم داروی ضد قارچ مصرف کنید.

 

عفونت قارچی در ناحیه ی پوشک نوزاد (Diaper Rash From Yeast Infection)

ادرار سوختگی نوزاد (دیاپر راش) معمولا زمانی ایجاد می شود که پوشک به مدت طولانی خیس و کثیف، بدون تعویض باقی بماند. در این زمان، پوست کودک تحریک شده و مستعد عفونت می شود. بنابراین اگر دیاپر راش از بین نرفت، نواحی پوشک نوزاد را بررسی کنید تا ببینید آیا قرمز و حساس است، و آیا اطراف زخم ها مرزبندی قرمزی وجود دارد یا خیر.

اگر پاسخ به سوالات بالا مثبت بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا نوزاد از نظر ابتلا به کاندیدیاریس نیز معاینه شود. البته نگران نشوید، چراکه حتی در صورت ابتلا به عفونت قارچی در این نواحی نیز، به راحتی با کرم های ضدقارچ قابل درمان است.

خشک و تمیز نگه داشتن نواحی پوشک نوزاد بهترین قدم برای کمک به جلوگیری از دیاپر راش و کاندیدیازیس ناشی از آن است.

 

کاندیدیازیس مهاجم (Invasive Candidiasis)

اگر مخمر کاندیدا وارد جریان خون شود (معمولا از طریق دستگاه ها یا تجهیزات پزشکی اتفاق می افتد.) می تواند به سمت قلب، مغز، خون، چشم ها، و استخوان ها حرکت کند. این مسئله ممکن است باعث ایجاد عفونت های خطرناک و کشنده شود.

این اتفاق اغلب برای افرادی که اخیرا در بیمارستان بستری بوده اند، یا کسانی که در یک مرکز درمانی (مثلا خانه سالمندان) زندگی می کنند، رخ می دهد.

همانند انواع دیگر عفونت های مخمری، اگر دیابت دارید، سیستم ایمنی بدن شما ضعیف است، نارسایی کلیوی دارید، یا در حال درمان آنتی بیوتیکی هستید، شانس ابتلای شما به این نوع عفونت بالاتر است.

تب و لرز مهمترین علامت کاندیدیازیس مهاجم است. اما از آنجائیکه به احتمال زیاد فرد مبتلا به این عفونت، بیماری دیگری نیز دارد، تشخیص آن ممکن است دشوار باشد.

کاندیدیازیس مهاجم با داروهای ضد قارچ خوراکی یا تزریقی قابل درمان است. در افراد مستعد ابتلا به عفونت های قارچی، ممکن است پزشک پیش از انجام جراحی، یک سری داروی ضد قارچ تجویز کند.