راه های پیشگیری از واریس

به گشاد شدگی/تورم سیاهرگ ها (ورید – vein) واریس (واریس سیاهرگ ها – Varicose veins) گویند. نام واریس از واژه ی لاتین varix (واریکس – به معنای پیچ خورده) برگرفته شده است. چراکه رگ های واریسی در هم تنیده و پیچ خورده هستند.

هر نوع ورید سطحی، ممکن است تبدیل به واریس شود، اما رگ های واریسی اغلب در اندام های تحتانی بدن (بخصوص پاها) دیده می شوند. چراکه هنگام ایستادن و راه رفتن بیشترین فشار به رگ های پاها وارد می شود.

گرچه واریسی شدن رگ ها، ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی و در موارد نادر، منجر به مشکلات جدی شود اما در بیشتر موارد، این مسئله صرفا یک مشکل زیبایی بوده و از لحاظ پزشکی نگران کننده نیست.

امروزه روش های زیادی برای درمان واریس در دسترس است. اما همانند بسیاری از مشکلات دیگر، پیشگیری راحت ترین راه درمان بشمار می آید.

در این مقاله ضمن بررسی دقیق تر واریس، راه های پیشگیری از آن نیز جمع آوری شده اند.

 

 

مهمترین علائم و نشانه های واریس

ممکن است واریس بدون علامت باشد و هیچ دردی ایجاد نکند. در اینصورت بهترین راه تشخیص، بررسی نشانه هاست. مهمترین نشانه ی واریس پیدا شدن رگ های متورم و بزرگ روی پوست است. رنگ این رگ های متورم، آبی یا بنفش تیره است و از نظر ظاهری در هم تنیده، پیچ خورده و برآمده بنظر می رسند. در صورت بروز درد، علائم به شکل زیر ظاهر می شوند:

* احساس سنگینی در پاها

* سوزش، لرزش، گرفتگی عضلات و تورم در قسمت های تحتانی پاها

* تشدید احساس درد و ناراحتی بعد از نشستن یا ایستادن طولانی مدت

* احساس خارش و تغییر رنگ پوستِ اطراف رگ های درگیر

 

دلیل واریس چیست؟

مهمترین علت واریس، ضعف/آسیب دیدگی دریچه های لانه کبوتری است. اما این دریچه ها چه هستند و چه نقشی در بدن دارند؟ برای دریافت پاسخ این سوال ابتدا می بایست با نحوه ی عملکرد سیستم گردش خون بیشتر آشنا شوید.

همانطور که می دانید، مواد مغذی و اکسیژن از طریق خون، از قلب وارد اندام ها می شوند و مواد زائد و دی اکسید کربن نیز از طریق خون، از اندام ها خارج و برای تصفیه به قلب باز می گردند. خون از طریق سرخرگ ها (شریان – Artery)، از سمت قلب به سمت اندام ها و از طریق سیاهرگ ها (ورید – veins)، از سمت اندام ها به سمت قلب گردش می کند. سیاهرگ ها (بخصوص سیاهرگ هایی که در پاها قرار دارند) برای آنکه بتوانند خون را به قلب بازگردانند با نیروی جاذبه ی زمین روبرو می شوند و به همین خاطر از دریچه هایی کمک می گیرند که دریچه های لانه کبوتری نام دارند.

 

 

دریچه های لانه کبوتری دریچه های کوچکی هستند که در دیواره ی سیاهرگ ها قرار گرفته اند و با انقباضات عضلانی، به گردش خون کمک می کنند. این دریچه ها با حرکت خون به سمت قلب باز می شوند و سپس برای جلوگیری از بازگشت خون بسته می شوند. در صورت ضعف یا آسیب دیدگی دریچه های لانه کبوتری، ممکن است خون پس از حرکت به سمت قلب، دوباره به عقب برگردد و در رگ ها جمع شود و در نهایت رگ ها را متورم و پیچ خورده بنماید.

 

 

فاکتورهای خطر

عوامل زیر، ریسک ابتلا به واریس را بالا می برند:

** سن: احتمال ابتلا به واریس، با افزایش سن، افزایش می یابد. افزایش سن باعث استهلاک دریچه های لانه کبوتری (که به تنظیم جریان خون کمک می کنند) می شود. این استهلاک باعث می شود به جای آنکه تمام خون به سمت قلب جاری شود، مقداری از آن مجددا در رگ ها انباشته شوند.

** جنسیت: خانم ها بیشتر از آقایان مستعد واریس هستند. احتمالا تغییرات هورمونی در طول دوران بارداری، قاعدگی یا یائسگی، در این خصوص نقش دارند. هورمون های زنانه دیواره های سیاهرگ ها را شل می کنند. بدین ترتیب درمان های هورمونی، مثل مصرف قرص های ضد بارداری نیز ریسک واریس را بالا می برند.

** بارداری: در طول دوران بارداری، حجم خون در بدن افزایش می یابد. این تغییر از رشد جنین حمایت می کند، اما می تواند یک عارضه جانبی ناخوشایند نیز به همراه آورد – بزرگ شدن رگ های پاها. البته تغییرات هورمونی دوران بارداری نیز در این زمینه نقش دارند.

در این خصوص می توانید جهت پیشگیری از ابتلا به واریس، در طول دوران بارداری از ژل برطرف کننده خستگی پا موستلا استفاده نمایید. (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید.)

** سابقه خانوادگی: اگر سایر اعضای خانواده شما واریس دارند، شانس ابتلای شما به واریس بیشتر است.

** چاقی: اضافه وزن فشاری که به رگ ها وارد می شود را بالا می برد.

** نشستن ها یا ایستادن های طولانی مدت: اگر برای یک مدت طولانی، بدن شما در یک وضعیت یکسان باقی بماند، خون به خوبی در بدن گردش نمی یابد.

 

مشکلات جدی ناشی از واریس

اگر چه نادر است، اما ممکن است واریس باعث ایجاد مشکلات جدی تری هم بشود. این مشکلات عبارتند از:

** زخم: ممکن است زخم های دردناکی روی پوست، در مناطق نزدیک به رگ های واریسی ایجاد شوند، بخصوص در نزدیکی مچ پاها؛ معمولا قبل از شکل گرفتن چنین زخم هایی، لک های تغییر رنگ یافته ای روی پوست ایجاد می شوند. بنابراین چنانچه متوجه تغییر رنگ پوست و ایجاد لک روی مناطق مستعد واریس شدید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

** لخته شدن خون: گاهی اوقات رگ های پاها، از قسمت های عمقی تری بزرگ می شوند. در چنین مواردی، پای درگیر ممکن است متورم شود و درد بگیرد. هرگونه درد یا تورم مداوم در پا، نیاز به مراقبت های پزشکی حرفه ای دارد؛ چراکه ممکن است تبدیل به لختگی خون شود. (این وضعیت از نظر علمی ترومبوفلبیت نامیده می شود.)

** خونریزی: گاهی اوقات، ممکن است رگ هایی که خیلی به پوست نزدیک هستند، خونریزی کنند. این مسئله معمولا فقط باعث خونریزی جرئی می شود. اما هرگونه خونریزی نیاز به مراقبت پزشکی حرفه ای دارد.

پیشگیری از ابتلا به واریس و جلوگیری از پیشرفت علائم واریس

هیچ راه قطعی برای جلوگیری از ابتلا به واریس وجود ندارد. گرچه تقویت عضلات و بهبود گردش خون در کاهش ریسک ابتلا به واریس موثر است. بعلاوه می تواند از پیشرفت علائم و درد ناشی از واریس در مبتلایان کمک کننده باشد. اقدامات موثر در این زمینه عبارتند از:

* ورزش کردن

* کنترل تناسب اندام

* رعایت یک رژیم غذایی پر فیبر و کم نمک

* پرهیز از پوشیدن کفش های پاشنه بلند و نوک تیز یا تنگ

* بالا نگه داشتن پاها

* تغییر مداوم حالت نشسته یا ایستاده

در صورتی که مستعد واریس هستید و یا دوست دارید جلوی پیشرفت علائم واریس را بگیرید و درد ناشی از آن را کنترل کنید، یکی از موثرترین راه ها، استفاده از جوراب های واریس است. جوراب های واریس موجود در سایت اویرو را می توانید از لینک های زیر بررسی بفرمایید:

جوراب واریس بالای ران (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید.)

جوراب واریس زیر زانو (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید.)

 

چه زمانی می بایست به پزشک مراجعه نمود؟

اگر به هر دلیلی ظاهر رگ های واریسی شما را نگران کرده است و اقداماتی که در بخش قبل توصیه شدند، نتوانستند مانع پیشروی یا پیشگیری از ظاهر شدن علائم واریس شوند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.