سرطان پستان یا سرطان سینه (به انگلیسی Breast cancer) به نوعی سرطان گفته می شود که از بافت یا مجاری پستان آغاز می شود. در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است سلول های سرطان پستان به دیگر نواحی بدن، مثل کبد، ریه و مغز نیز راه یابند.

چه عواملی ریسک ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهند؟

اگرچه سرطان پستان به ندرت در آقایان نیز دیده می شود، اما باید گفت مهمترین عامل احتمالی بروز سرطان پستان، زن بودن است؛ عواملی که ریسک ابتلا به سرطان پستان را در خانم ها افزایش می دهد عبارتند از:

* شروع اولین دوره ی قاعدگی قبل از 11 سالگی، یا ادامه قاعدگی تا بعد از سن 54 سالگی

* وقوع اولین بارداری بعد از 40 سالگی

* استفاده طولانی مدت از قرص های ضدبارداری هورمونی یا هورمون های زنانه

* شیر ندادن، یا شیردهی فقط برای یک مدت کوتاه

* سابقه خانوادگی سرطان پستان

* مصرف مقادیر زیاد غذاهای خیلی چرب

* اضافه وزن یا چاقی، کم بودن فعالیت های بدنی (عدم تحرک)

* مصرف بیش از حد الکل

* سیگار کشیدن

علائم و نشانه های سرطان پستان

* وجود توده یا متورم شدن سینه

* تغییر شکل یا سایز پستان

* خونریزی یا ترشح شفاف از نوک سینه

* سوزش یا درد پستان

* فرو رفتگی نوک پستان

* قرمز شدن یا پوسته شدن ناگهانی قسمتی از پوست سینه

* متورم شدن غدد لنفاوی زیر بازو

* بوجود آمدن حفره روی پوست سینه (شبیه به پوست پرتقالی)

چنانچه بیماری در دیگر اندام ها گسترش پیدا کرده باشد، ممکن است علائم زیر نیز دیده شوند:

* درد استخوان ها

* تنگی نفس

* یرقان

راه های تشخیص سرطان پستان

به محض مشاهده ی حتی یکی از موارد فوق، فورا جهت معاینه های دقیق تر به متخصص مراجعه نمائید.

پزشک در ابتدا، پستان شما را بطور فیزیکی از نظر وجود توده معاینه می کند. ممکن است نیاز باشد ماموگرافی انجام دهید. (ماموگرافی یک تصویربرداری با کمک اشعه x از پستان هاست و می تواند کمک کند توده هایی که کوچک تر از آن هستند که بتوان با معاینه فیزیکی شناسایی کرد، را یافت.)

ممکن است پزشک انجام آزمایش های زیر را نیز تجویز کند:

* سونوگرافی یا MRI: با انجام سونوگرافی یا MRI می توان وجود کیست (کیسه های پر از آب) یا تومور در پستان ها را تشخیص داد. ممکن است برای آنکه تومورها بهتر نمایان شوند، به شما مایع کنتراست داده شود. در صورت سابقه ی آلرژی به مایع کنتراست پزشک خود را مطلع کنید. هرگز هنگام ورود به اتاق MRI هیچ وسیله ی فلزی همراه خود نداشته باشید. فلز می تواند صدمه جدی وارد کند. چنانچه همراه خود و یا داخل بدن خود وسیله فلزی دارید، مسئولین MRI را مطلع کنید.

* نمونه گیری (بیوپسی): بیوپسی روشی است که طی آن سلول هایی از بافت مشکوک پستان، جهت آزمایشات دقیق تر برداشته می شوند. می توان گفت بیوپسی یکی از مطمئن ترین روش ها برای تعیین سرطانی بودن تغییرات پستان است.

روش های درمان سرطان سینه

* دارو درمانی موثر بر هورمون: اگر سرطان نسبت به هورمون ها واکنش نشان دهد، احتمال دارد داروی هورمونی تجویز شود.

* پرتودرمانی: در این روش از اشعه های X با انرژی بسیار بالا برای از بین برندن سلول های سرطانی استفاده می شود.

* شیمی درمانی: ممکن است برای نابود کردن سلول های سرطانی دارو تجویز شود. ممکن است فقط لازم باشد یک دارو استفاده کنید و یا ممکن است لازم باشد ترکیبی از چند داروی مختلف استفاده نمایید.

* جراحی: ممکن است برای از بین بردن تومور نیاز به جراحی باشد.

برای کنترل و مدیریت سرطان پستان چه باید کرد؟

* غذاهای سالم و متنوع میل کنید: غذاهای سالم اعم از میوه ها، سبزیجات، نان های سبوس دار، لبنیات کم چرب، لوبیا، گوشت بدون چربی و ماهی مصرف کنید؛ از پزشک بخواهید اگر لازم است رژیم خاصی را رعایت کنید شما را راهنمایی کند.

* طبق دستور مایعات مصرف کنید: از پزشک بخواهید به شما توضیح دهد در طول روز می بایست چه مقدار مایعات بنوشید. برای جلوگیری از دهیدراته شدن بدن تا می توانید مایعات مصرف کنید. به خاطر داشته باشید چنانچه در اثر استفراغ یا اسهال ناشی از درمان سرطان، مایعات بدن خود را از دست داده اید، می بایست با افزایش مصرف مایعات آن را جبران کنید.

* مطابق دستور پزشک ورزش کنید: از انکولوژیست خود بخواهید در مورد بهترین برنامه ورزش مناسب، شما را راهنمایی کند. ورزش می تواند کمک کند عوارض جانبی ناشی از درمان مثل حالت تهوع، استفراغ و ضعف کاهش یابند. همچنین احتمالا روی روحیه ی شما نیز موثر خواهد بود. اگر داخل سینه خود احساس درد می کنید، سرگیجه دارید و یا سخت نفس می کشید، ورزش کردن را متوقف کنید. اگر تب دارید یا اگر طی 24 ساعت گذشته داروی ضدسرطان تزریقی دریافت کرده اید، ورزش نکنید.

* سیگار نکشید: نیکوتین می تواند به رگ های خونی آسیب وارد کند، به همین خاطر ممکن است مدیریت سرطان پستان را دشوار نماید. علاوه بر این سیگار کشیدن ریسک ابتلا به سرطان جدید یا بازگشت علائم سرطان را بالا می برد و روند بهبود پس از درمان را به تعویق می اندازد. برای ترک سیگار، به جای سیگار معمولی هرگر سیگار الکترونیکی یا سیگار فاقد تنباکو را جایگزین نکنید. چراکه آنها هم حاوی نیکوتین هستند. اگر سیگار می کشید و برای ترک آن نیاز به کمک دارید، از پزشک خود راهنمایی بگیرید.

* مصرف الکل را محدود کنید و یا بطور کلی کنار بگذارید: ممکن است انکولوژیست شما توصیه کند مصرف الکل را محدود کرده و یا بطور کلی الکل ننوشید. الکل ممکن است ریسک بازگشت مجدد سرطان پستان را بالا ببرد.

در موارد زیر فورا با اورژانس تماس بگیرید:

* احساس درد شَدید در سینه

* احساس سرگیجه یا تنگی نفس ناگهانی

در موارد زیر با انکولوژیست خود تماس بگیرید:

* تب دارید.

* احساس درد متفاوت یا جدید در هر بخشی از بدن می کنید.

* نمی توانید هیچ نوشیدنی یا غذایی میل کنید و استفراغ می کنید.

* افسرده هستید یا حس می کنید نمی توانید با بیماری خود کنار بیایید.

* درباره ی وضعیت درمان خود سوال دارید یا نگران هستید.

سخن پایانی…

فراموش نکنید موارد زیر حقوق طبیعی شما هستند:

* نظر دادن درباره ی برنامه ی درمانی خود

* کسب اطلاعات درباره ی وضعیت بیماری خود و راه های درمان آن

* اطلاع از تمام گزینه های موجود برای درمان و انتخاب بهترین آنها با مشورت با پزشک

* خودداری از شروع/ادامه ی درمان در هر مرحله ای از برنامه ی درمان

اطلاعات فوق تنها یک کمک آموزش است و جایگزین توصیه های پزشک که براساس ویژگی های شخصی شما ارائه می شود، نمی باشد.

قبل از شروع هر نوع رژیم درمانی ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید برای شما ایمن و موثر است.