زرد زخم (Impetigo)
زرد زخم (Impetigo) یک عفونت پوستی به شدت مسری و بسیار رایج است که عمدتا در نوزادان و کودکان دیده می شود. زرد زخم معمولا بصورت زخم های قرمز رنگ روی پوست صورت (بخصوص اطراف بینی و دهان) یا دست ها و پاها نمود پیدا می کند. معمولا با ترکیدن زخم ها، پوسته های عسلی رنگی برجای می مانند.
بطور کلی مصرف آنتی بیوتیک می تواند در جلوگیری از انتقال عفونت زرد زخم به دیگران موثر باشد، با اینحال تا زمانی که زرد زخم مسری است (معمولا تا 24 ساعت بعد از شروع درمان با آنتی بیوتیک) لازم است فرد مبتلا در منزل بماند.
اصلی ترین علائم زرد زخم
زرد زخم عبارت است از زخم های قرمز رنگی که به سرعت از هم گسیخته شده و ممکن است به مدت چند روز ترشحاتی از آنها خارج شود. پس از پاره شدن زخم ها، معمولا پوست رویی به رنگ زرد-قهوه ای (عسلی) در می آید. زخم ها معمولا اطراف بینی و دهان ایجاد می شوند اما ممکن است از طریق دست ها، لباس و حوله به دیگر نواحی بدن نیز سرایت کنند. خارش و آزردگی ناشی از زرد زخم معمولا چندان شدید نیست.
یک نوع کمتر رایج از زرد زخم وجود دارد که زرد زخم تاولی نامیده می شود. زرد زخم تاولی معمولا باعث ایجاد تاول های بزرگ روی تنه ی نوزادان و خردسالان می شود.
نوع پیشرفته و خطرناک زرد زخم، اکتیما نام دارد. زرد زخم های ناشی از اکتیما پر از چرک و دردناک هستند و می توانند به اعماق پوست نفوذ کنند.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فکر می کنید شما یا فرزندتان مبتلا به زرد زخم هستید، هرچه سریعتر به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
علت ایجاد زرد زخم
باکتری مولد زرد زخم از طریق لمس کردن زخم ها/وسایل فرد مبتلا منتقل می شوند.
فاکتورهای خطرساز
فاکتورهایی که ریسک ابتلا به زرد زخم را بالا می برند عبارتند از:
* سن: زرد زخم معمولا بین کودکان 2 تا 5 سال شایع تر است.
* قرار گرفتن در موقعیت های شلوغ: بیماری های پوستی، مثل زرد زخم، معمولا در محیط های شلوغ مثل مدرسه و مهدکودک راحت تر پخش می شوند.
* آب هوای گرم شرجی: شیوع زرد زخم معمولا در محیط های گرم و مرطوب و در طول فصل تابستان بیشتر است.
* شرکت در برخی ورزش های خاص: شرکت کردن در ورزش هایی که باعث تماس پوست با پوست می شوند، مثل فوتبال یا کشتی، احتمال ابتلا به زرد زخم را بالا می برد.
* بریدگی یا خراش پوست: باکتری های مولد زرد زخم، اغلب از طریق شکاف، بریدگی یا خراش های پوستی، وارد پوست می شوند.
بزرگسالان و افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که سیستم دفاعی ضعیفی دارند، بیشتر از سایرین در خطر ابتلا به اکتیما قرار دارند.
عوارض و خطرات ناشی از زرد زخم
زرد زخم معمولا خطرناک نیست؛ زخم های ایجاد شده در اثر زرد زخم، معمولا خفیف بوده و بدون برجای گذاشتن هیچ اسکاری از بین می روند. به ندرت ممکن است زرد زخم عوارض زیر را ایجاد کند:
* سلولیت، یا عفونت بافت (Cellulitis): سلولیت بطور بالقوه یک عفونت خطرناک است که بافت های زیرین پوست را تحت تاثیر قرار می دهد و در نهایت هم ممکن است به غدد لنفاوی و جریان خون راه یابد. چنانچه سلولیت به موقع درمان نشود، خطر مرگ وجود دارد.
* مشکلات کلیوی: یکی از انواع باکتری های مولد زرد زخم وجود دارد که احتمالا می تواند به کلیه ها نیز آسیب وارد کند.
* اسکار: زخم های ناشی از زرد زخم بخصوص اکتیما ممکن است اسکار برجای بگذارند.
جلوگیری از شیوع زرد زخم به دیگر نواحی بدن
تمیز نگه داشتن پوست، بهترین راه پیشگیری از پخش شدن این عفونت است. همواره بلافاصله پس از ایجاد بریدگی، خراش، نیش حشره، و دیگر زخم ها، سطح پوست را بشوئید. رعایت توصیه های زیر نیز می تواند در جلوگیری از انتقال زرد زخم به دیگر نواحی بدن موثر باشد:
* مناطق درگیر پوست را با استفاده از یک صابون ملایم و آب روان، خیلی آرام بشوئید.
* روی سطح نواحی درگیر پوست را با استفاده از یک گاز استریل بپوشانید.
* در هنگام استعمال آنتی بیوتیک های موضعی، دستکش بپوشید.
* دست ها را بعد از استعمال آنتی بیوتیک های موضعی، به خوبی بشوئید.
فراموش نکنید، اگر پرستار کودک مبتلا به زرد زخم هستید، دست های خود را مکررا بشوئید و تا زمانی که پزشک تایید نکرده است، اجازه دهید در منزل استراحت کند. به هیچ عنوان از وسایل شخصی کودک مبتلا به زرد زخم استفاده نفرمایید. هر روز لباس ها، ملحفه ها و حوله های کودک را بشوئید. ناخن های کودک را به منظور جلوگیری از خراشیده شدن پوست دیگر نواحی بدن (که احتمال انتقال عفونت را بالا میبرد) کوتاه نگه دارید.
تشخیص زرد زخم
پزشکان معمولا با معاینه زخم ها می توانند زرد زخم را تشخیص دهند. در این مرحله نیازی به انجام آزمایش خاصی وجود ندارد.
اگر زخم های ایجاد شده با مصرف آنتی بیوتیک برطرف نشدند، آنگاه لازم است پزشک، نمونه ای از مایع درون زخم ها را برداشته و بعد از بررسی در آزمایشگاه، بهترین آنتی بیوتیک اختصاصی موثر را تجویز کند. برخی از انواع باکتری هایی که باعث بوجود آمدن زرد زخم می شوند، نسبت به انواع خاصی از آنتی بیوتیک ها مقاوم هستند.
درمان زرد زخم
زرد زخم معمولا با پماد ها یا کرم های آنتی بیوتیکی درمان می شود که مستقیما روی زخم ها استفاده می شوند. ممکن است لازم شود برای از بین بردن دلمه های زخم، ابتدا منطقه آسیب دیده پوست در آب گرم خیس شود یا از کمپرس مرطوب استفاده شود، بدین ترتیب آنتی بیوتیک می تواند بهتر به پوست نفوذ کند.
اگر بیش از چند زخم وجود داشته باشد، ممکن است پزشک داروهای آنتی بیوتیک خوراکی تجویز کند. در اینصورت دوره درمان را کامل کنید (حتی اگر زخم ها بعد از چند روز بهبود پیدا کردند). این کار علاوه بر کاهش مقاومت آنتی بیوتیکی، مانع عود مجدد عفونت خواهد شد.
آماده شدن برای ملاقات با پزشک
قبل از مراجعه به پزشک لیستی از موارد زیر آماده کنید تا در صورت لزوم در اختیار ایشان قرار دهید:
* علائمی که زرد زخم در شما یا کودکتان ایجاد کرده است.
* تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که شما یا کودکتان مصرف می کنید.
* اطلاعات پزشکی کلیدی، مثلا دیگر بیماری هایی که شما یا کودکتان به آن مبتلا هستید.
* سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید.
سوالاتی که می بایست با پزشک در میان بگذارید:
* چه عللی ممکن است باعث ایجاد زرد زخم در شما شده باشند؟
* چه آزمایش هایی برای تشخیص دقیق تر لازم است؟
* بهترین اقدام درمانی چیست؟
* برای جلوگیری از انتشار عفونت چه کارهایی لازم است انجام دهید؟
* در حین و بعد از بهبود زخم چه باید کرد؟
علاوه بر سوالات بالا، هر سوال دیگری که ذهن شما را مشغول کرده است با پزشک در میان بگذارید.
پزشک چه پرسش هایی خواهد داشت؟
احتمالا پزشک نیز برای انتخاب بهترین درمان، سوالاتی را مطرح خواهد نمود؛ مثلا:
* چه مدت زمانی است که زخم ها ایجاد شده اند؟
* زمانی که زخم ها تازه ایجاد شده بودند، چه شکلی داشتند؟
* آیا اخیرا در نواحی زخم، بریدگی یا گزیدگی داشته اید؟
* آیا زخم های شما دردناک هستند یا خارش دارند؟
* یا تا به حال کسی در خانواده شما مبتلا به زرد زخم بوده است؟
* آیا قبلا هم دچار زرد زخم شده بودید؟