علت وسواس فکری مذهبی : علائم - تشخیص و درمان | اویرو مگ

OCD مذهبی به وسواس های فکری و اجبارهای مربوط به دین و اخلاق اشاره دارد؛ در این مقاله علائم – علت – تشخیص و درمان این وسواس را بخوانید.

وسواس مذهبی یا دینی، زیرشاخه‌ ای از اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) است که در آن فرد دچار وسواس‌ ها و اجبارهای متمرکز بر مذهب یا اخلاق می شود.

پزشکان برای بهبود این وضعیت مصرف دارو، تراپی یا ترکیبی از هر دو را توصیه می کنند.

در این مقاله وسواس فکری مذهبی، علائم، علت، درمان و تشخیص آن مورد بررسی قرار می گیرند.

همچنین بخوانید:

گفتگو درمانی (روان درمانی) چیست؟ (کلیک)

وسواس فکری مذهبی چیست؟

به گفته مؤسسه ملی سلامت روان، OCD وضعیتی است که در آن فرد افکار غیرقابل کنترل (وسواس) یا رفتارهایی (اجبار) را تجربه می کند که میل به تکرار آنها دارد.

OCD مذهبی نوعی از OCD است شامل وسواس و اجبار مربوط به مذهب یا اخلاق است.

این وسواس‌ ها اغلب بر ترس‌ ها یا اضطراب‌ های مربوط به مذهب مانند ترس از رفتن به جهنم متمرکز هستند. وسواس عملی نیز به تکرار رفتارهای مذهبی مانند دعا کردن اشاره دارد که می تواند زمان قابل توجهی را بگیرد و در زندگی فرد اختلال ایجاد کند.

همچنین بخوانید:

علت ترس در بدن چیست (کلیک)

علت وسواس فکری مذهبی

مانند OCD، علت دقیق وسواس فکری مذهبی ناشناخته است. با این حال، کارشناسان چندین نظریه در مورد اینکه چه چیزی می تواند در افزایش خطر ابتلا به OCD تاثیر گذار باشد، دارند.

طبق گفته موسسه ملی سلامت روان، عوامل خطر وسواس فکری مذهبی شامل موارد زیر هستند:

ژنتیک: افراد دارای اقوام درجه یک، مانند والدین، خواهر و برادر یا فرزندان مبتلا به OCD، خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
ساختار مغز: مطالعات تصویربرداری تفاوت هایی را بین نواحی خاص مغز در افراد مبتلا به OCD نشان داده اند.
محیط: برخی از مطالعات ارتباط بین ترومای دوران کودکی و OCD را گزارش کرده اند. با این حال به تحقیقات بیشتری برای درک این رابطه نیاز است.

همچنین بخوانید:

تروما: ترمای روانی چیست؟ (کلیک)

علائم وسواس فکری مذهبی

به گفته بنیاد بین المللی OCD، علائم وسواس فکری مذهبی شامل افکار وسواسی تا عملی متفاوت هستند.

وسواس فکری مذهبی

وسواس های فکری دینی می توانند شامل تصاویر ذهنی، افکار یا اصرارهای تکراری باشند. گاهی اوقات به آنها افکار مزاحم نیز گفته می شود.

ممکن است وسواس فرد متمرکز بر ترس از خشم خدای خود یا ارتکاب کفر باشد. نمونه هایی از این وسواس های فکری دینی عبارتند از:

ترس از انجام گناه
ترس از رفتن به جهنم یا مجازات شدن توسط خدا
ترس از دست دادن کنترل تکانه
توجه بیش از حد به اخلاقیات
تلاش مداوم برای پاک ماندن
نیاز به دریافت اطمینان در خصوص اعتقادات دینی
ترس از مرگ
ترس از تسخیر شدن
شک کردن به آنچه که احساس می کند یا به آن اعتقاد دارد

همچنین بخوانید:

وسواس کندن زخم خشک شده : عوارض و درمان (کلیک)

وسواس های عملی مذهبی

افراد مبتلا به OCD مذهبی ممکن است برای رهایی از پریشانی و اضطراب ناشی از وسواس فکری خود احساس نیاز به انجام برخی رفتارها یا اعمال ذهنی کنند.

این اجبارها شامل تکرار رفتارها یا اعمالی است که بخشی از اعمال مذهبی معمولی هستند. با این حال فرد مبتلا به OCD آنها را به دلیل پریشانی یا اضطراب انجام می دهد. وسواس عملی به طور قابل توجه ای وقت گیر بوده و باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره می شوند.

نمونه هایی از وسوای های رفتاری یا عملی عبارتند از:

پاک کردن مکرر خود
زیاده روی در دعا کردن
پیمان بستن با معبود دینی خود
اعتراف بیش از حد به گناهان درک شده
اطمینان مکرر از رهبران دینی
نوشتن اعمال و دعاها برای بررسی درست انجام شدن آنها
تکرار قسمت هایی از متون مقدس در سر خود یا با صدای بلند
تلاش ذهنی برای پاک کردن یا جایگزین کردن افکار بد
از خود گذشتگی

برخی افراد نیز اگر احساس کنند کار اشتباهی انجام داده‌ اند، از موقعیت‌ هایی که باعث ایجاد افکار مزاحم (مانند مراسم مذهبی) در آنها می شود، اجتناب می کنند.

همچنین بخوانید:

انواع اختلالات اضطرابی (کلیک)

آیا مذهبی بودن احتمال ابتلا به OCD را افزایش می دهد؟

دین اغلب شامل یک سری آداب و رسوم است که از مردم انتظار می رود یا تشویق می شوند تا درجات مختلفی از آنها را انجام دهند. مثلا افراد به دعا و استغفار تشویق می شوند. یا ممکن است لازم باشد قبل از ورود به عبادتگاه برای عبادت، مراسم پاکسازی بدن را انجام دهند.

با این حال اینکه یک فرد این آیین ها را دنبال می کند یا آنها را بیشتر از دیگران دنبال می کند، به این معنی نیست که او OCD دارد.

طبق یک مطالعه در سال 2021، دینداری بالا ممکن است یک عامل خطر برای OCD باشد، اما بسیار مذهبی بودن به این معنی نیست که فرد لزوما به این وضعیت مبتلا می شود.

محققان بیان می کنند که OCD می‌ تواند از طریق این تشریفات در برخی افراد ایجاد شود، زیرا این تشریفات فرد را به نیاز به کمال‌ گرایی و افکار وسواسی مرتبط با علائم OCD، می‌ رسانند.

به عقیده برخی از کارشناسان، وسواس فکری وسواسی (OCD) به حوزه های دارای اهمیت شخصی می‌ چسبد، بنابراین فردی که مذهب برای او مهم است ممکن است خود را در برابر احساس گناه یا افکار مزاحم آسیب‌ پذیرتر ببیند. عوامل شخصی نیز ممکن است روی خطر ایجاد وسواس به دین و اخلاق موثر باشند.

تشخیص وسواس فکری مذهبی

متخصصان از معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی: نسخه پنجم ویرایش متن DSM-5-TR برای تشخیص وسواس فکری مذهبی استفاده می کنند.

برای تشخیص OCD در فرد، باید موارد زیر دیده شوند:

عدم وجود رابطه بین علائم وسواس فکری و مصرف یک ماده یا وجود شرایط پزشکی دیگر
وجود وسواس فکری یا عملی یا هر دو
عدم وجود توضیح بهتر بین علائم وسواس فکری اجباری با شرایط سلامت روان دیگر
تلف شدن وقت زیاد ناشی از وسواس فکری یا عمی یا ایجاد اختلال یا ناراحتی قابل توجهی در محیط های اجتماعی، شغلی یا سایر موقعیت های مهم

در طول تشخیص، ممکن است پزشک از فرد مشکوک به وسواس فکری مذهبی بخواهد در خصوص وسواس فکری یا عملی خاصی که تجربه کرده است، صحبت کند. بنابراین داشتن دفتری از افکار و رفتارهای خاص برای صحبت با متخصصان مهم است.

همچنین بخوانید:

سلامت روان چیست؟ (کلیک)

درمان وسواس فکری مذهبی

وسواس فکری دینی یک نوع فرعی از OCD است. بنابراین، متخصصان درمان های مشابهی را برای هر دو بیماری توصیه می کنند.

معمولا درمان اولیه OCD شامل رفتار درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از هر دو است. با این حال درمان می تواند وابسته به فرد و ترجیحات او متفاوت باشد.

دارو

مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) رایج ترین دارویی تجویز شده توسط پزشکان برای درمان OCD هستند.

SSRI ها نوعی داروی ضد افسردگی هستند که باعث تغییر سطح سروتونین (یک ماده شیمیایی خلق و خو) در مغز می شوند. به عقیده کارشناسان، افزایش سطح سروتونین می تواند باعث بهبود علائم OCD برای برخی افراد شود.

احتمالا در صورت عدم بهبودی علائم، متخصصان مصرف داروهای ضد روان پریشی را توصیه می کنند. با این حال تحقیقات در خصوص اثربخشی داروهای ضد روان پریشی در درمان OCD با نتایج متفاوتی همراه بوده است.

همچنین بخوانید:

تفاوت بین SSRIs و SNRIs (کلیک)

تراپی

رفتار درمانی شناختی (CBT) یکی دیگر از درمان های خط اول برای OCD است. طبق تحقیقات این روش می تواند به اندازه دارو موثر باشد.

نوعی از CBT به نام مواجهه و جلوگیری از پاسخ (ERP) نیز می تواند برای کاهش رفتارهای اجباری در افرادی که OCD آنها به SSRI ها پاسخ نمی دهند، موثر باشد.

در ERP، افراد تشویق می شوند تا با ترس های خود بدون انجام اعمال یا رفتارهای اجباری، روبرو شوند. بنابراین در این روش فرد زمانی را در موقعیتی می گذراند که معمولا باعث ایجاد یک وسواس در وی می شود، اما از انجام آن وسواس منع می شود.

انواع دیگر درمان OCD عبارتند از:

روان درمانی بین فردی
رفتار درمانی دیالکتیکی
درمان شناختی تحلیلی
روان درمانی
تکنیک آزادی هیجانی

همچنین بخوانید:

رفتار درمانی شناختی یا CBT چیست ؟ (کلیک)

سایر درمان ها

متخصصان در حال بررسی سایر درمان های بالقوه برای OCD هستند.

برای نمونه حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR) یکی از این درمان ها است. در EMDR فرد با درمانگر در خصوص افکار مزاحم در حین انجام حرکات سریع چشم صحبت می کند. هدف این تکنیک تکرار چگونگی پردازش تجربیات و خاطرات مغز در هنگام خواب توسط مغز است.

در شرایطی که ERP نامناسب است، EMDR می تواند مفید باشد. برای نمونه اگر فردی در خصوص داشتن روابط جنسی خارج از ازدواج افکار مزاحم دارد، مناسب نیست که فرد را در معرض آن موقعیت قرار داده تا حساسیت او را از بین ببریم.

طبق یک کار آزمایی در سال 2017 شامل مقایسه EMDR با CBT، هر دو درمان نتایج بالینی مشابهی داشتند. با این حال این مطالعه شامل حجم نمونه کوچک و تنها با 55 شرکت‌ کننده بود. بنابراین تحقیقات بیشتری برای اثبات اثربخشی EMDR به عنوان درمانی برای OCD نیاز است.

سایر درمان های بالقوه می توانند شامل موارد زیر باشند:

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)
ذهن آگاهی
هیپنوتیزم درمانی

همچنین بخوانید:

مواجهه درمانی چیست (کلیک)

خلاصه

OCD مذهبی یک نوع فرعی از OCD، شامل افکار وسواسی و رفتارهای اجباری است.

در وسواس مذهبی، وسواس ها و اجبارهای فرد مربوط به دین و اخلاق است. این علائم می توانند ترس‌ های مذهبی یا رفتارهایی باشد که بخشی از اعمال مذهبی هستند، با این حال می‌ توانند باعث ناراحتی عاطفی شدید و مختل شدن زندگی فرد شوند.

در صورت تجربه علائم OCD در اسرع وقت به یک متخصص مراجعه کنید.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.