علائم بیماری دیسکینزی

انواع بیماری دیسکینزی مانند دیسکینزی پارکینسون – ناشی از مصرف لوودوپا – تاخیری – دیستونی و غیره دارای علائم – علت و درمان خاص خود هستند.

 

دیسکینزی (Dyskinesia) به حرکات غیر ارادی عضلانی کنترل نشده شامل لرزش و تیک که می تواند قسمت یا تمام بدن را درگیر کند، اشاره دارد. این وضعیت می تواند ناشی از شرایط مختلف عصبی باشد.

در این مقاله انواع، علت، علائم و درمان بیماری دیسکینزی را بخوانید.

 

همچنین بخوانید:

لرزش بدن: علل و درمان (کلیک)

 

دیسکینزی چیست؟

دیسکینزی یک اختلال حرکتی است که اغلب به صورت لرزش های کنترل نشده یا تیک ظاهر می شود.

اغلب، دیسکینزی در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون به دلیل تحریک بیش از حد گیرنده های دوپامین ناشی از داروهایی که این انتقال دهنده عصبی را در مغز افزایش می دهند مانند لوودوپا، رخ می دهد.

نوع دیگری از دیسکینزی، دیسکینزی دیررس یا تاخیری (tardive) است که به دلیل استفاده از داروهای مسدودکننده گیرنده دوپامین رخ می دهد. اصطلاح تاردیو به معنای تاخیری است زیرا این نوع دیسکینزی معمولا پس از استفاده طولانی مدت از این داروها رخ می دهد.

سایر علل احتمالی دیسکینزی شامل موارد زیر هستند:

• آسیب مغزی
• شرایط عصبی مانند سندرم تورت یا بیماری ویلسون
• تنوع عصبی یا نورودایورستی مانند اختلال طیف اوتیسم

 

همچنین بخوانید:

اوتیسم چیست؟ علائم، علت و درمان (کلیک)

 

علائم بیماری دیسکینزی

حرکت غیر ارادی علامت اصلی دیسکینزی است. این حرکات می تواند تنها در یک قسمت از بدن، مانند بازو یا پا یا کل بدن رخ دهد.

دیگر علائم رایج بیماری دیسکینزی عبارتند از:

• تکان دادن سر
• انجام حرکات پیچشی یا پیچ خوردگی
• لول خوردن
• حرکت آهسته یا ریتمیک به عقب و جلو یا از یک طرف به سمت دیگر
• حرکات به این طرف و آن طرف یا از طرفی به طرف دیگر

با این حال، این حرکات غیرارادی وابسته به علت اصلی آن متفاوت هستند. برای نمونه در دیسکینزی دیررس، علائم اغلب به صورت زیر هستند:

• تکان دادن بازوها یا دست ها
• چشمک زدن سریع
• حرکت دادن اندام زیرین، انگشتان دست و پا
• بیرون آوردن زبان
• حرکات رندم لب ها، زبان یا فک
• مشکل در تنفس، در موارد شدید
• حرکات نوسانی باسن یا بالاتنه در موارد شدید

 

همچنین بخوانید:

لرزش پارکینسون : علت و درمان (کلیک)

 

انواع و علت دیسکینزی

می توان انواع دیسکینزی را با توجه به علائم ظاهر شده، طبقه بندی کرد.

انواع رایج دیسکینزی شامل موارد زیر هستند:

 

دیسکینزی تاخیری

دیسکینزی تاخیری یا دیررس به دلیل انسداد در گیرنده های دوپامین مغز ایجاد می شود. پس از مصرف طولانی مدت داروهایی مانند داروهای ضد روان پریشی، ضد استفراغ و برخی داروهای ضد افسردگی ایجاد می شود.

این دیسکینزی تاخیری معمولا به صورت حرکات کنترل نشده ای ظاهر می شود که عمدتا صورت را تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است فرد دارای این وضعیت دهان خود را کج کند، زبان خود را بیرون بیاورد یا با لب های خود حرکت مکش انجام دهد.

عوامل دیگری که در افزایش خطر ابتلا به دیسکینزی تاخیری موثر هستند عبارتند از:

• زن بودن
• آفریقایی آمریکایی بودن
• سوء استفاده مصرف مواد مخدر و الکل

 

دیسکینزی پارکینسون

این نوع دیسکینزی اغلب به صورت حرکات کنترل نشده و نامنظم در پاها، بازوها، تنه یا صورت ظاهر می شود. این حرکات می توانند به صورت حرکات آهسته یا سریع و به صورت اسپاسم عضلانی ظاهر شوند.

علائم آن می توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. این نوع دیسکینزی ناشی از مصرف لوودوپا، یک داروی رایج برای بیماری پارکینسون است. با این حال بغیر از لوودوپا، دیسکینزی پارکینسون می تواند ناشی از مصرف داروهایی مانند برخی آگونیست های دوپامین و مهارکننده های مونوآمین اکسیداز-B نیز رخ دهد.

تخمین زده می شود که 50% از افراد 40 تا 59 ساله مبتلا به بیماری پارکینسون که تحت درمان با لوودوپا قرار دارند، طی 4 تا 5 سال به دیسکینزی تاخیری مبتلا شوند. پس از 70 سالگی، این تخمین حدود 16% است.

 

همچنین بخوانید:

دوپامین در بیماری پارکینسون (کلیک)

 

بیماری رقصاک یا کوریا (Chorea)

کوریا وضعیتی است که فرد دچار انقباضات کوتاه و نامنظم یا حرکات تندی می شود که برای چند ثانیه به طول می انجامند. این بیماری می تواند روی اندام زیرین، سر و صورت تاثیر بگذارد. علائم می تواند در یک طرف بدن یا به طور تصادفی بین هر دو طرف رخ دهد.

یکی از شایع ترین علل کوریا، بیماری هانتینگتون است. کره سیدنهام یکی دیگر از دلایل این وضعیت  است که به دلیل عارضه تب روماتیسمی در حدود 20% از کودکان رخ می دهد.

 

همچنین بخوانید:

بیماری هانتینگتون : علت، تشخیص و درمان (کلیک)

 

دیستونی

دیستونی به صورت انقباضات مداوم عضلانی، اغلب شامل حرکات چرخشی تکراری و غیر معمول است. این بیماری می تواند قسمت های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد.

برخی از افراد مبتلا به دیستونی نیز بلفارواسپاسم، پلک زدن مداوم و غیرارادی و گرفتگی نویسندگان را تجربه می‌کنند. کرامپ نویسندگان به ناتوانی در نوشتن به دلیل وضعیت غیر معمول بازو یا دست اشاره دارد.

اغلب علت ایجاد دیستونی ژنتیکی است، با این حال برای موارد غیر ژنتیکی پزشکان دلیل بروز آن را نمی دانند.

 

میوکلونوس

این نوع دیسکینزی به صورت اسپاسم و تکان‌ های عضلانی ناگهانی و معمولا تکراری است. اغلب اختلال در سیستم عصبی مرکزی علت بروز این نوع است اما آسیب عصبی نیز می تواند در ایجاد آن دخیل باشد. از آنجایی که میوکلونوس انواع مختلفی دارد، علل آن نیز متفاوت خواهد بود.

انواع دیسکینزی میوکلونوس باعث علائم شدید و ناتوان کننده می شوند.

انواع رایج میوکلونوس شامل موارد زیر هستند:

• صرع میوکلونیک، یک اختلال تشنجی که باعث ایجاد حرکات غیر معمول در هر دو طرف بدن به طور همزمان می شود.
• انسفالوپاتی میوکلونیک پیشرونده
• انسفالوپاتی میوکلونیک استاتیک، معمولا به دلیل قطع اکسیژن در مغز است.
• میوکلونوس اساسی، که در آن علائم معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی شروع شده و بیشتر بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

همچنین بخوانید:

هر آنچه باید درباره پرش عضلانی (میوکلونوس) پا بدانید (کلیک)

 

لرزش

لرزش حرکات موزون اعضای بدن است و انواع رایج آن شامل موارد زیر هستند:

• ایستا یا در حال استراحت: لرزش در حالتی رخ می دهد که اندام ها آرام، در حال استراحت و کاملا حمایت شده هستند.
• جنبشی یا قصدی: این نوع لرزش در حین حرکت قسمت بالایی بدن و معمولا بازو یا دست رخ می دهد. معمولا با مولتیپل اسکلروزیس، بیماری عروقی، تومورها و شرایط دژنراتیو مخچه در ارتباط است.
• وضعیتی: این لرزش زمانی رخ می دهد که فرد موقعیت خود را در برابر جاذبه حفظ کند. لرزش وضعیتی ممکن است به دلیل عوامل فیزیولوژیکی مانند سوء مصرف الکل، داروهای ضد افسردگی و مسمومیت با فلزات سنگین ایجاد شود. بیماری های عصبی، مانند بیماری ویلسون نیز می توانند از علت های آن باشند.

 

همچنین بخوانید:

بیماری ویلسون : علائم، نحوه تشخیص و درمان (کلیک)

 

بالیسم

بالیسم باعث پرتاب شدید و خشن دست ها یا پاها می شود.

بسته به شدت آنها، این اسپاسم ها می تواند به اندازه ای قوی باشند که باعث آسیب خفیف تا شدید حتی دررفتگی شانه، لگن یا زانو شوند.

بالیسم معمولا چند اندام و هر دو طرف بدن را درگیر می کنند، در حالی که همی بالیسم فقط یک طرف یا یک اندام را تحت تاثیر قرار می دهد.

شرایط مربوط به عروق مغزی شامل آسیب مغزی، اختناق (آسفیکسی) یا سکته مغزی از جمله دلایل آن هستند. اختلالات متابولیک، قرار گرفتن در معرض سموم، اختلالات ژنتیکی یا کمبود ویتامین از دیگر علل ایجاد این وضعیت هستند.

 

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره سندروم متابولیک (Metabolic Syndrome) (کلیک)

 

تورتیکولی اسپاسمودیک

این نوع که به نام دیستونی گردن نیز شناخته می شود، باعث پیچش غیر معمول گردن و سر می شود. معمولا فرد در این وضعیت سر را در یک جهت خم کرده و چانه را برعکس می چرخاند.

تورتیکولی اسپاسمودیک می تواند افراد را در هر سنی درگیر کند. به عقیده پزشکان علت این وضعیت ژنتیکی است، با این حال ممکن است محرک های محیطی نیز نقش داشته باشند.

 

کلیشه ها و تیک ها

این نوع دیسکینزی به صورت حرکات تکراری و بدون هدف یا انقباضات عضلانی ظاهر می شود. برخی افراد در این وضعیت دارای سطح اولیه ای از کنترل روی حرکات خود هستند و حتی می توانند آنها را کاهش دهند.

به همین دلیل، برخی از متخصصان پزشکی کلیشه ها و تیک ها را نوعی دیسکینزی نمی دانند.

بسته به شدت، علائم کلیشه ها و تیک ها از تحریک خفیف تا ناتوان کننده متغیر است. انواع این وضعیت عبارتند از:

• تیک های ساده: شامل انقباض سریع عضلانی در همان نقطه
• حرکات کلیشه ای رایج: شامل حرکات تکراری و بی هدف
• تیک‌ ها یا کلیشه‌ های پیچیده، چندگانه: شامل تیک‌ ها یا انقباضات شدید هستند. در صورتیکه با سندرم تورت همراه باشد، علائم شامل حرکات  تصادفی و نامناسب، مانند فحش و ناسزا خواهند بود.

در برخی موارد نادر، کلیشه‌ ها و تیک‌ های پیچیده می‌ توانند به علت مصرف برخی داروها رخ دهند.

 

همچنین بخوانید:

انجام حرکات تکراری در کودکان (کلیک)

 

آتتوز

این نوع باعث ایجاد حرکات آهسته، چرخشی، خم شدن یا انقباض، اغلب در انگشتان دست و پا و دست ها می شود. زبان، بازوها، پاها و گردن نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند.

معمولا آتتوز به دلیل آسیب مغزی، به ویژه کمبود یا از دست دادن اکسیژن یا خون، رخ می دهد.

 

همچنین بخوانید:

ضربه مغزی : علائم و اقدامات لازم پس از آن (کلیک)

 

درمان دیسکینزی

در بسیاری از موارد، درمان دیسکینزی به علت زمینه ای بستگی دارد. پزشک اغلب این عارضه را درمان نمی کند مگر اینکه علائم فرد شدید باشند.

اگر علائم شدید و علت آن اختلال، عفونت یا آسیب مغزی باشد، پزشکان آنها را درمان خواهند کرد.

اگر دیسکینزی ناشی از یک داروی خاص مانند لوودوپا باشد، اولین قدم قطع مصرف دارو یا تغییر دوز است.

همچنین برخی داروها برای کنترل اسپاسم عضلانی مفید هستند. با این حال این درمان می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا بسیاری از این داروها خود باعث ایجاد دیسکینزی نیز می شوند. پزشک باید با توجه به نوع دیسکینزی و شدت علائم فرد بهترین دارو را تعیین کند.

برای درمان دیسکینزی تاخیری نیز مصرف داروهایی مانند تترابنازین (Xenazine)، دوترابنازین (Austedo) یا والبنازین (Ingrezza) تجویز می شود.

به غیر از داروها، تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس نیز می تواند در کاهش یا محدود کردن حرکات غیرارادی، به ویژه حرکاتی که روی صورت تاثیر می‌گذارند، مفید باشند.

تحریک عمیق مغز نیز روشی موثر است که در آن پزشکان الکترودهایی را در مغز برای اصلاح حرکت و کنترل وضعیت قرار می دهند. این روش برای افراد مبتلا به دیسکینزی ژنتیکی یا ایدیوپاتیک (هیچ علت شناخته شده ای وجود ندارد) اثربخشی بالایی ارائه می دهد.

 

همچنین بخوانید:

مدت زمان ماندگاری بوتاکس (کلیک)

 

چشم انداز

برای بیماری دیسکینزی، چشم انداز تا حد زیادی به علت و ماهیت علائم ارائه شده بستگی دارد.

اگر علائم دیسکینزی خفیف و علت زمینه‌ ای خطرناک نباشد (مانند ناشی از مصرف لوودوپا)، فرد می‌ تواند با وجود این بیماری کیفیت زندگی نرمالی را تجربه کند.

با این حال ممکن است علائم به تدریج و در طول زمان بدتر یا به طور ناگهانی ایجاد یا تشدید شوند. برای این موارد عدم درمان می تواند با ناتوانی فرد همراه باشد.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.