انواع مختلف سر درد – سر دردهای اولیه

بنابر اعلام سازمان سلامت جهانی، سر درد یک مشکل رایج میان مردم است، بیشتر افراد هر از گاهی دچار سر درد می شوند. اما آیا می دانستید سر درد انواع مختلفی دارد که علائم و علل ایجاد آنها نیز متفاوت هستند؟

اختلالات سر درد، از نظر بین المللی بیش از 150 نوع مختلف دارند که به دو دسته کلی تقسیم بندی می شوند: اولیه و ثانویه!

در این مقاله به بررسی برخی از متداول ترین انواع سر دردهای اولیه، علل و درمان های آنها پرداخته شده است. برای آشنایی با انواع سر دردهای ثانویه می توانید به مقاله ی انواع مختلف سر درد – سر دردهای ثانویه مراجعه کنید.

شناختن انواع سر درد به شما کمک می کند یاد بگیرید با هر نوع سر دردی چطور برخورد کنید و چه زمانی لازم است حتما به پزشک مراجعه نمایید.

 

مطالب جمع آوری شده صرفا جهت بالا بردن اطلاعات افراد می باشد.

داروهای بدون نیاز به نسخه را می توانید با مراجعه حضوری به داروخانه ها و مشورت با داروساز تهیه کنید.

تهیه سایر داروها فقط با ارائه نسخه پزشک و از طریق مراجعه حضوری به داروخانه ها مقدور است.

در خصوص ناراحتی ها و داروهای درج شده در این مقاله به غیر از مقاله درج شده امکان ارائه هیچ نوع مشاوره ی دیگری وجود ندارد.

 

 

منظور از سر درد اولیه چیست؟

به سر دردی که در اثر ناراحتی پزشکی دیگری ایجاد نشده باشد، سر درد اولیه می گویند. به عبارتی این نوع سر درد به خودی خود یک ناراحتی پزشکی است. انواع سر دردهای اولیه عبارتند از:

 

** سر دردهای میگرنی – سر دردهایی که یک طرفه ضربان دارد

شخصی که میگرن دارد، مشخصا تنها در یک طرف سَر احساس درد می کند. همچنین ممکن است فرد حساسیت بیشتری نسبت به نور، صدا و بو پیدا کند. حالت تهوع و استفراغ نیز از دیگر نشانه های رایج میگرن هستند.

نیمی از مبتلایان به میگرن، سر دردهای خود را ضربان دار توصیف کرده اند و به گفته ی 90% مبتلایان، سر دردهای میگرنی با حرکت سر و فعالیت های بدنی تشدید می شوند. معمولا سر دردهای میگرنی در ابتدا خفیف هستند و به تدریج شدیدتر می شوند.

حدود یک سوم از افراد قبل از شروع میگرن، نشانه های پیش درآمدی/اورا را تجربه می کنند که معمولا بین 5 تا 60 دقیقه طول می کشد. اورا، در واقع نوعی اختلال گذرای دیداری، حسی، زبانی یا حرکتی است که نشان می دهد سر درد به زودی شروع خواهد شد. نشانه های پیش درآمدی احتمالا موارد زیر را شامل می شوند:

* اخگربینی (کج و موج دار شدن دید)

* تاری دید یا نابینایی یک سویه (از دست دادن قسمتی از میدان دید)

* احساس خواب رفتگی (که غالبا در یک طرف دست یا بازو احساس می شود و به بخش هایی از بینی و دهان در همان سمت گسترش می یابد.)

* بی حسی

* اختلال زبانی یا گفتاری

* احساس چرخش دنیا

* مشکلات حرکتی (در موارد نادر)

 

لازم به ذکر است در موارد نادری ممکن است نشانه های پیش درآمدی حاکی از سکته مغزی یا منژیت باشند. بنابراین کسانی که برای اولین بار است که این علائم را تجربه می کنند، می بایست حتما جهت اطمینان به پزشک مراجعه نمایید.

 

 

میگرن معمولا مکررا رخ می دهد و هر حمله ممکن است تا 3 روز طول بکشد. برای بسیاری از افراد، میگرن یک وضعیت مادام العمر است.

میگرن می تواند هم بزرگسالان و هم کودکان را درگیر کند، اما احتمال ایجاد آن در خانم ها 3 برابر بیشتر از آقایان است. تعداد دفعات بروز حمله های میگرنی نیز بسیار متفاوت است، از چند بار در هفته گرفته تا فقط یکبار در سال.

هنوز دلیل بروز میگرن بطور کامل شناسایی نشده است. با این وجود، به نظر می رسد میگرن اغلب از خانواده به ارث می رسد. همچنین میگرن در افراد مبتلا به شرایط پیش زمینه ای مثل افسردگی یا صرع، رایج تر است. عوامل زیر می توانند محرک میگرن باشند:

* استرس و اضطراب

* اختلالات خواب

* تغییرات هورمونی

* حذف کردن وعده های غذایی

* دهیدراسیون (کمبود آب بدن)

* مصرف برخی داروها و غذاها

* چراغ های روشن و صداهای بلند

مُسَکن های بدون نیاز به نسخه پزشک، مثل ایبوپروفن یا آسپرین، قادر به متوقف کردن سر درد یا کاهش درد و طول مدت زمان سر درد هستند. ممکن است پزشک به منظور بهبود حالت تهوع و استفراغ، یک داروی ضد تهوع مثل متوکلوپرامید یا اندانسترون تجویز کند. همچنین داروهای ترکیبی مخصوصی هم برای میگرن وجود دارند. بعلاوه ممکن است حملات با انجام کارهای زیر نیز سبک تر شوند:

* استراحت در مکانی ساکت و تاریک

* قرار دادن یک پک یخ یا پارچه سرد روی پیشانی

* نوشیدن آب

در مورد میگرن هایی که درمان سخت تری دارند، پزشکان ممکن است داروهایی مثل سوماتریپتان یا ریزاتریپتان تجویز کنند. فرد می بایست به محض شروع علائم میگرن برای بهره مندی از بهترین نتایج، داروی تجویز شده را مصرف کند.

 

** سر دردهای تنشی – سر درد دو طرفه ای که دور سر پیچیده می شود

سر دردهای تنشی بسیار رایج هستند و بیشتر افراد گاهی اوقات این نوع سر درد را تجربه می کنند. سر دردهای تنشی به عنوان درد شدید و کسل کننده و مداوم در هر دو طرف سر حس می شوند. علائم دیگر این نوع سر دردها عبارتند از:

* حساسیت نسبت به لمس صورت، سر، گردن و شانه ها

* احساس فشار در پشت چشم ها

* حساسیت نسبت به نور و صدا

این نوع سر دردها معمولا بین نیم ساعت تا چند ساعت به طول می انجامند. شدت سر دردها متفاوت هستند، اما به ندرت انقدر شدید می شوند که مانع انجام فعالیت های روزمره شوند.

علت سر دردهای تنشی هنوز مشخص نیست، اما استرس، اضطراب و افسردگی رایج ترین عوامل محرک ایجاد این نوع سر درد هستند. دیگر محرک های بالقوه عبارتند از:

* کم آبی بدن

* صدای بلند

* کم بودن فعالیت های بدن

* کمبود خواب

* بد قرار گرفتن وضعیت بدن

* حذف وعده غذایی

* خستگی چشم ها

مسکن های بدون نیاز به نسخه، مثل ایبوپروفن، استامینوفن و آسپرین معمولا در قطع یا کاهش درد موثر هستند. افرادی که بیش از 15 روز در ماه، یا مجموعا بیش از 90 روز دچار سر درد می شوند، حتما می بایست به پزشک مراجعه کنند.

تغییرات سبک زندگی و برخی مراقبت ها می توانند به جلوگیری از سر درد تنشی کمک کنند. از جمله:

* دریافت خواب کافی

* ورزش منظم و حرکات کششی

* بهبود وضعیت نشستن و ایستادن

* چکاپ مرتب بینایی

* کنترل استرس، اضطراب یا افسردگی

* طب سوزنی

 

** سر دردهای خوشه ای – سر درد یک طرفه ی بسیار دردناکی که معمولا پشت یا اطراف یک چشم را درگیر می کند

سر دردهای خوشه ای، سر دردهای بسیار دردناک، مکرر، یک طرفه و کوتاه مدتی هستند که با درد فرو رونده و آزار دهنده در همان سمت سر همراه می شوند. افرادی که سر درد خوشه ای را تجربه کرده اند، سر درد خود را همراه با سوزش شدید یا درد سوزنی پشت یا اطراف یک چشم توصیف می کنند. آقایان تا شش برابر بیشتر از خانم ها مستعد ابتلا به سر دردهای خوشه ای هستند. از دیگر علائم سر دردهای خوشه ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:

* قرمزی یا آبریزش چشم در ناحیه ای که درد احساس می شود

* گر گرفتگی در ناحیه درد

* انسداد یا آبریزش بینی

* تورم پلک ها

* حساسیت نسبت به نور و صدا

* بی قراری یا آشفتگی

 

 

سر دردهای خوشه ای معمولا ناگهانی و بدون هیچ علامت یا اخطاری شروع می شوند. معمولا درد در عرض یک ربع به اوج خود می رسد و حدودا 2 تا 3 ساعت به طول خواهد انجامید.

سر دردهای خوشه ای غالبا شب هنگام و موقع خواب ایجاد می شوند.

هر کسی علائم سر دردهای خوشه ای – که ممکن است گاهی با تب یونجه اشتباه گرفته شود – را تجربه کند می بایست حتما با پزشک مشورت کند.

علت سر دردهای خوشه ای هنوز مشخص نیست، اما افراد سیگاری بیشتر از دیگران مستعد سر درد خوشه ای هستند، افراد مبتلا به سر دردهای خوشه ای می بایست در طول دوره های حمله از مصرف الکل خودداری کنند.

درمان هایی وجود دارند که می توانند به کاهش شدت و تعداد دفعات حمله کمک کنند؛ از جمله:

* توپیرامات

* سوماتریپتان

* وراپامیل

* استروئیدها

* ملاتونین

* اکسیژن تراپی

* لیتیوم

ممکن است پزشک در موارد بسیار دشوار، جراحی را پیشنهاد کند.

 

** سر دردهای فعالیتی یا حرکتی – درد همه جای سر بعد یا در حین فعالیت های بدنی سنگین

سر دردهای فعالیتی با تمرینات شدید فیزیکی ایجاد می شوند، رایج ترین محرک های این نوع سر دردها عبارتند از:

* دویدن

* پریدن

* وزنه برداری

* مقاربت جنسی

* عطسه یا سرفه کردن های شدید و طولانی

این نوع سر دردها معمولا عمر بسیار کوتاهی دارند اما گاهی اوقات می توانند تا 2 روز هم طول بکشند. سر دردهای فعالیتی، به شکل یک درد آزار دهنده در کل سر احساس می شوند و معمولا در افرادی که سابقه ی خانوادگی میگرن دارند شایع تر هستند.

کسانی که نخستین بار است که دچار چنین سر دردی شده اند می بایست به پزشک مراجعه نمایند، چراکه ممکن است سر درد آنها ناشی از یک مشکل جدی تر باشد.

اکثر حملات را می توان با مسکن های بدون نیاز به نسخه کنترل کرد. مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا بتابلاکرها قبل از فعالیت های شدید می تواند از ایجاد این نوع سر دردها جلوگیری کند. بعلاوه گرم کردن، قبل از فعالیت نیز نقش بسزایی در جلوگیری از این نوع سر دردها دارد. اگر سر دردهای فعالیتی در اثر مشکل پزشکی خاصی ایجاد نشده باشند، معمولا پس از شش ماه از بین می روند.

 

** سر دردهای هیپنیک – سر دردهای دو طرفه ای که فرد را از خواب بیدار می کنند

سر درد هیپنیک، حالت نادری است که معمولا نخستین بار در سنین 50 تا 60 سالگی ظاهر می شود. (گرچه ممکن است زودتر هم ظاهر شود.) این نوع سر درد را، سر درد “ساعت زنگدار” نیز می نامند، چراکه فرد را در طول شب از خواب بیدار می کند.

سر درد هیپنیک عبارت است از یک درد آزار دهنده خفیف تا متوسط که معمولا در هر دو طرف سر احساس می شود. سر درد هیپنیک ممکن است تا سه ساعت هم طول بکشد. از دیگر علائم این نوع سر درد می توان به حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا نیز اشاره کرد.

افراد ممکن است هر هفته چندین حمله را تجربه کنند. علت سر درد هیپنیک هنوز ناشناخته است و هیچ عامل محرک خاصی هم ندارد.

اگرچه سر دردهای هیپنیک بی ضرر هستند، اما افراد مُسِن، چنانچه برای نخستین بار است که هر نوع سر درد جدیدی تجربه می کنند، حتما می بایست به پزشک اطلاع دهند. در این مواقع لازم است پیش از هر چیز احتمال میگرن و سر درد خوشه ای رد شوند.

بهترین انتخاب برای درمان، کافئین است که می بایست به شکل قرص کافئین یا به شکل یک فنجان قهوه، ترجیحا قبل از خواب مصرف شود. گزینه های دیگر برای درمان عبارتند از ایندومتاسین، ملاتونین و لیتیوم.

 

مطالب جمع آوری شده صرفا جهت بالا بردن اطلاعات افراد می باشد.

داروهای بدون نیاز به نسخه را می توانید با مراجعه حضوری به داروخانه ها و مشورت با داروساز تهیه کنید.

تهیه سایر داروها فقط با ارائه نسخه پزشک و از طریق مراجعه حضوری به داروخانه ها مقدور است.

در خصوص ناراحتی ها و داروهای درج شده در این مقاله به غیر از مقاله درج شده امکان ارائه هیچ نوع مشاوره ی دیگری وجود ندارد.