قرص هیدروکسی کلرکین

قرص هیدروکسی کلرکین (به انگلیسی hydroxychloroquine) دارویی است که از آن برای جلوگیری یا درمان عفونت ناشی از مالاریا در اثر نیش موسکیتو (نوعی پشه) استفاده می شود. این دارو روی انواع خاصی از مالاریا (مقاوم به کلرکین) موثر نیست. مرکز کنترل بیماری های ایالات متحده، دستورالعمل ها و توصیه هایی برای پیشگیری و درمان مالاریا در مناطق مختلف جهان ارائه داده است. بنابراین قبل از سفر به مناطقی که در آنجا احتمال ابتلا به مالاریا وجود دارد، برای دریافت بروزترین توصیه ها با پزشک خود مشورت کنید.

از هیدروکسی کلرکین (معمولا همراه با داروهای دیگر) برای درمان انواع خاصی از بیماری های خود ایمنی (مثل لوپوس، روماتوئید آرتریت) نیز استفاده می شود، بخصوص زمانی که دیگر داروها تاثیری نداشته اند و یا به هر دلیلی بیمار نمی تواند از آنها استفاده کند.

براساس اطلاعات بدست آمده، از هیدروکسی کلرکین (به تنهایی یا همراه با داروهای دیگر) برای مبارزه با کرونا ویروس جدید (کووید-19) نیز استفاده می شود.

هیدروکسی کلرکین متعلق به گروهی از داروهاست که به عنوان داروهای ضدویروس اصلاح کننده بیماری (disease-modifying antirheumatic drugs (DMARDs شناخته می شوند. این دارو می تواند مشکلات پوستی ناشی از لوپوس را کمتر کرده و از درد التهاب ناشی از آرتریت نیز جلوگیری کند. همچنین در درمان کووید-19 و جلوگیری از عوارض ناشی از این بیماری نیز موثر است، اما هنوز دقیقا مشخص نیست عملکرد دارو در این موارد به چه ترتیب است.

 

مطالب جمع آوری شده در این مقاله، صرفا جهت بالا بردن اطلاعات عمومی می باشد.

تهیه ی این دارو صرفا از طریق مراجعه حضوری به داروخانه ها امکان پذیر است.

لازم به ذکر است به غیر از مقاله درج شده در خصوص این دارو هیچگونه مشاوره ی دیگری ارائه نمی گردد.

 

 

روش مصرف هیدروکسی کلرکین

هیدروکسی کلرکین معمولا برای جلوگیری از معده درد می بایست همراه با غذا یا شیر مصرف شود. دوز مصرفی دارو و طول درمان بستگی به وضعیت سلامت عمومی بیمار و میزان پاسخ او به درمان دارد. در کودکان، وزن نیز در تعیین دوز دارو موثر است.

برای پیشگیری از ابتلا به مالاریا، دارو می بایست هفته ای یکمرتبه به صورت خوراکی و در روزهای یکسان (مثلا هر هفته شنبه ها) مصرف شود. (و یا مطابق دستورالعمل پزشک) برای آنکه مصرف دارو را فراموش نکنید، تقویم خود را علامت گذاری کنید. شروع مصرف این دارو معمولا می بایست از دو هفته قبل از ورود به نواحی آلوده به مالاریا باشد. تا زمانی که در ناحیه آلوده به بیماری هستید، دارو را هفته ای یکمرتبه استفاده کنید و مصرف آن را 4 تا 8 هفته بعد از ترک ناحیه با دستور پزشک ادامه دهید. برای درمان مالاریا، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.

برای لوپوس یا روماتیسم مفصلی، این دارو می بایست بصورت خوراکی، معمولا یک یا دو بار در روز یا طبق دستور پزشک مصرف شود. پزشک احتمالا دوز دارو را بتدریج افزایش می دهد. مدتی پس از مصرف دارو، به محض بهبود علائم، احتمالا پزشک دستور به کاهش مصرف دارو می دهد، تا در هر زمان بهترین دوز موثر با کمترین عارضه جانبی را استفاده نمایید.

اگر همزمان در حال مصرف دارو برای اسهال هستید، یا داروهای آنتی اسید (مثل منیزیم، آلومینیم هیدروکساید) استفاده می کنید، هیدروکسی کلرکین را حداقل 4 ساعت قبل یا بعد از چنین فرآورده هایی استفاده کنید. چنین محصولاتی ممکن است به هیدروکسی کلرکین متصل شوند، و اجازه ندهند بدن دارو را بطور کامل جذب کند.

برای بهره مندی از حداکثر نتایج درمان، دارو را در فواصل منظم استفاده کنید. اگر از این دارو روزانه یک عدد استفاده می کنید، سعی کنید دارو را هر روز سر یک ساعت خاص میل کنید. دارو را دقیقا مطابق با دستورالعمل پرشک مصرف کنید. هرگز بدون مشورت با پزشک، بصورت خودسرانه، مصرف دارو را متوقف نکنید، یخصوص اگر از این دارو برای درمان مالاریا استفاده می کنید. ادامه مصرف دارو تا زمان تکمیل شدن دوره درمان ضروری است. قطع زودهنگام جلوگیری یا درمان می تواند منجر به عفونت یا بازگشت عفونت شود.

در صورت استمرار وضعیت بیماری، پزشک را مطلع کنید. اگر از این دارو برای لوپوس یا آرتریت استفاده می کنید، ممکن است چند ماه یا چند هفته طول بکشد تا بهبود را مشاهده کنید. هیدروکسی کلرکین نمی تواند در تمام افراد مانع مالاریا شود. بنابراین اگر متوجه تب یا دیگر علائم بیماری شُدید، فورا برای مراقبت های حرفه ای به بیمارستان مراجعه کنید. چراکه در اینصورت ممکن است نیاز به مصرف داروی دیگری داشته باشید.

 

عوارض جانبی

حالت تهوع، کرامپ معده، از دست دادن اشتها، اسهال، سرگیجه، یا سردرد رایج ترین عوارض جانبی قابل انتظار مصرف هیدروکسی کلرکین محسوب می شوند. در صورت تشدید یا استمرار هر یک از این عوارض، فورا پزشک یا داروساز را مطلع کنید.

به خاطر داشته باشید پزشک از آن جهت این دارو را برای شما تجویز کرده، که با توجه به شرایط فعلی شما، مزایای دارو را بیش از عوارض جانبی احتمالی آن دانسته، بخصوص که بسیاری از افراد با مصرف این دارو دچار هیچگونه عارضه ی جانبی خطرناک یا نگران کننده ای نمی شوند.

در صورت مشاهده ی عوارض جانبی بسیار جدی زیر فورا پزشک را مطلع نمایید:

* احساس درد در کمر/پا/بازو

* افت ضربان قلب یا علائم نارسایی قلبی (شامل تنگی نفس، تورم مچ پا، خستگی بی دلیل، کاهش وزن ناگهانی/بی دلیل)

* ریزش مو/تغییر رنگ مو

* تغییرات خلفی/ذهنی (از جمله اضطراب، افسردگی، فکر کردن به خودکشی، توهم)

* زنگ زدن گوش یا کاهش شنوایی

* تشدید ناراحتی های پوستی (مثل پسوریازیس)

* شکم/معده درد شدید

* حالت تهوع/استفراغ شدید

* سهولت در کبودی/خونریزی

* علائم عفونت (شامل تب، گلو درد مداوم)

* تیره شدن رنگ ادرار

* زرد شدن چشم/پوست

این دارو به ندرت ممکن است باعث افت قند خون (هیپوگلیسمی) شود. به محض مشاهده ی علائم ناشی از افت قند خون (شامل تعریق ناگهانی، لرز، احساس گرسنگی، دو بینی، سرگیجه، خواب رفتن دستها/پاها) پزشک را مطلع کنید. اگر دیابت دارید، هر روز سطح قند خون خود را کنترل کنید. ممکن است لازم شود با مشورت پزشک، برنامه مصرف داروهای ضد دیابت خود را تغییر دهید.

این دارو به ندرت ممکن است باعث آسیب عصبی/عضلانی یا مشکلات چشمی جدی (و گاهی اوقات دائمی) شود، بخصوص اگر بصورت مداوم مصرف شود. به محض آنکه متوجه علائم زیر شدید که از عوارض بسیار جدی و خطرناک این دارو به شمار می آیند، فورا به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید:

* حساسیت نسبت به نور یا تغییرات بینایی (شامل دو بینی، دیدن جرقه/مگس پران)

* احساس ضعف، بی حسی، سوزن سوزن شدن، درد بازو/پا

در صورت مشاده ی عوارض جانبی خیلی شدید زیر فورا به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کنید:

* درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع/نامنظم، سرگیجه شدید، غش، تشنج

واکنش آلرژیک خیلی شدید به این دارو نادر است. با اینحال، اگر متوجه علائم واکنش های آلرژیک شدید به این دارو شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

این بخش لیست تمام عوارض جانبی این دارو را شامل نمی شود. اگر متوجه هر عارضه ی غیر طبیعی دیگری شدید که در این بخش به آن اشاره نشده است، پزشک یا داروساز را مطلع کنید.

 

** احتیاط

قبل از مصرف هیدروکسی کلرکین، اگر به این دارو یا دیگر آمینو کینولین ها (مثلا کلرکین) حساسیت دارید و یا هر حساسیت دارویی دیگری دارید، حتما پزشک یا داروساز را مطلع کنید. این دارو ممکن است ترکیبات غیر فعالی را شامل شود که می توانند باعث واکنش آلرژیک یا مشکلات دیگری شود.

قبل از مصرف این دارو، لیست تمام داروهای مصرفی و سابقه ی پرونده ی پزشکی خود را در اختیار پزشک قرار دهید، بخصوص موارد زیر را حتما به ایشان اطلاع دهید:

* سابقه ی مشکلات خاص چشمی (بیماری ماکولا، مشکلات شبکیه)

* اعتیاد/وابستگی به الکل

* اختلالات خونی خاص (پورفیری) یا مشکلات ژنتیکی خاص (مثل کمبود G-6-PD)

* دیابت، مشکلات کبدی، بیماری های کلیوی

* مشکلات خاص پوستی (مثلا درمایت آتوپیک، پسوریازیس)

هیدروکسی کلرکین ممکن است سبب پدید آمدن وضعیتی شود که ریتم قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. (طولانی شدن QT).  طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث ضربان قلب نامنظم/ سریع خطرناک (و به ندرت کشنده) و سایر علائمی نظیر سرگیجه شدید و غش شود. این وضعیت نیازمند مراقبت های ویژه درمانی است.

خطر ابتلا به طولانی شدن QT زمانی بیشتر است که فرد مبتلا به بیماری خاصی باشد و داروهایی مصرف کند که عوارض آنها نیز طولانی نمودن QT است. لذا قبل از شروع مصرف هیدروکسی کلرکین لازم است لیست تمام داروهایی که مصرف می کنید در اختیار پزشک قرار دهید و پزشک را در خصوص وضعیت سلامت پزشکی خود مطلع کنید؛ بخصوص موارد زیر را به پزشک اطلاع دهید:

* مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته، طولانی بودن QT در الکتروکاردیوگرام)

* سابقه خانوادگی برخی مشکلات قلبی (طولانی بودن QT در الکتروکاردیوگرام، مرگ قلبی ناگهانی)

پائین بودن سطح پتاسیم یا منیزیم خون نیز ممکن است خطر ابتلا به طولانی شدن QT را افزایش دهند. این احتمال در صورت مصرف برخی داروها تشدید می شود. (مثل داروهای دیورتیک). همچنین شرایط ویژه ای مثل تعریق زیاد، اسهال یا استفراغ نیز منجر به این امر می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر و اطمینان از ایمنی هیدروکسی کلرکین با متخصص خود مشورت کنید.

این دارو ممکن است سبب خواب آلودگی شود. الکل و ماریجوانا می توانند خواب آلودگی شما را تشدید کنند. در طول مصرف این دارو، تا زمان بازگشت کامل هوشیاری، از رانندگی کردن و کار با ماشین آلاتی که نیاز به تمرکز دارند، خودداری کنید. از نوشیدن مشروبات الکلی پرهیز کنید. اگر ماریجوانا مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. مصرف الکل در طول استفاده از این دارو، احتمالا ریسک مشکلات کبدی را افزایش می دهد.

این دارو ممکن است شما را نسبت به نور حساس تر کند. زمان قرار گرفتن در معرض تابش نور مستقیم آفتاب را محدود کنید. از آفتاب گرفتن (حتی با استفاده از دستگاه های آفتاب مصنوعی) خودداری کنید. بطور مرتب از ضد آفتاب استفاده کنید و هنگامی که خارج از منزل هستید، با پوشیدن لباس های مناسب از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید. اگر دچار آفتاب سوختگی شدید و یا پوست شما دچار تاول/قرمزی شد، فورا پزشک را مطلع نمایید.

سالمندان احتمالا نسبت به عوارض جانبی این دارو (بخصوص طولانی شدن QT) آسیب پذیرتر هستند.

مصرف این دارو در کودکان می بایست با احتیاط انجام شود. چراکه کودکان نسبت به عوارض جانبی ناشی از مصرف این دارو آسیب پذیرتر هستند. مصرف طولانی مدت هیدروکسی کلرکین در کودکان توصیه نمی شود. اگر کودکی تصادفا این دارو را مصرف کند، حتی به مقدار خیلی کم، احتمال دارد برای او بسیار ضرر داشته باشد. (حتی ممکن است باعث مرگ کودک شود.) مطمئن شوید دارو همواره دور از دسترس کودکان باشد.

مصرف این دارو در طول دوران بارداری ممنوع است، مگر آنکه لزوم مصرف آن به وضوح اثبات گردد. در خصوص مزایا و ریسک مصرف این دارو در دوران بارداری با پزشک مشورت کنید.

این دارو ممکن است وارد شیر مادر شود. قبل از آنکه به نوزاد خود شیر دهید، با پزشک مشورت کنید.

 

تداخلات دارویی

بعضی فرآورده هایی که ممکن است با هیدروکسی کلرکین تداخل ایجاد کنند عبارتند از آمپی سیلین، سایمتدین، دیگوکسین، پنی سیلامین.

 

اوردوز

اگر کسی در اثر مصرف بیش از حد این دارو دچار اوردوز شد فورا با اورژانس تماس بگیرید.

علائم اوردوز ممکن است ضعف، ضربان قلب آهسته/سریع/نامنظم، تحریک پذیری شدید، تنفس آهسته/کم عمق، تشنج و از دست دادن هوشیاری را شامل شوند.

 

** یاداشت

از به اشتراک گذاشتن داروهای مصرفی خود با دیگران جدا خودداری کنید.

در صورت مصرف طولانی مدت این دارو، انجام آزمایشاتی مثل تست عملکرد کبدی، معاینه چشم، شمارش سلول های خون، برای بررسی عوارض جانبی ضروری است. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

هنگام مسافرت به مناطق در معرض خطر مالاریا، از لباس محافظ، اسپری دافع حشرات و پشه بند استفاده کنید. در صورت امکان در خانه بمانید. اگر از این دارو برای جلوگیری یا درمان مالاریا استفاده می کنید، فقط از آن برای مدت زمان تعیین شده و برای شرایط فعلی استفاده نمایید. هرگز از این دارو برای جلوگیری یا درمان عفونت دیگری استفاده نکنید، مگر به تجویز پزشک!

 

فراموش کردن نوبت مصرف

اگر یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید، به محض به خاطر آوردن آن را استفاده کنید. اگر نزدیک به نوبت بعدی مصرف دارو است، نیازی به مصرف دوز فراموش شده نیست. دوز بعدی دارو را مطابق زمان همیشگی مصرف کنید. هرگز به منظور جبران میزان مصرف دارو را دو برابر نکنید.

 

اصول و شرایط نگهداری

در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. از نگهداری این دارو داخل حمام خودداری کنید. همانند تمام داروهای دیگر دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود.

 

مطالب جمع آوری شده در این مقاله، صرفا جهت بالا بردن اطلاعات عمومی می باشد.

تهیه ی این دارو صرفا از طریق مراجعه حضوری به داروخانه ها امکان پذیر است.

لازم به ذکر است به غیر از مقاله درج شده در خصوص این دارو هیچگونه مشاوره ی دیگری ارائه نمی گردد.