تنگی نفس یا احساس از نفس افتادگی، با شما کاری می کند که مجبور شوید برای آنکه بتوانید کامل نفس بکشید، تقلا کنید.

ممکن است این احساس هنگام با نهایتِ سرعت دویدن، از چند طبقه بالا رفتن یا شرکت در کلاس های ایروبیک به شما دست داده باشد.

اگر مرتب ورزش می کنید، احتمالا با این احساس آشنا هستید – اما تنگی نفس، به غیر از زمان فعالیت های بدنی و ورزش، می تواند مسئله ای به شدت نگران کننده باشد.

تنگی نفس چه احساسی ایجاد می کند

تنگی نفس باعث می شود، احساس کنید نمی توانید به اندازه کافی هوا وارد ریه های خود کنید – حتی نمی توانید این کار را به سرعت کافی انجام دهید.

هنگام تنگی نفس ممکن است حس کنید به اندازه کافی اکسیژن وجود ندارد یا حتی ممکن است دم و بازدم برای شما دشوار شود، بطوریکه بعضی وقت ها مجبور می شوید قبل از به پایان رسیدن آخرین بازدم، دوباره نفس بگیرید.

علائمی که ممکن است با تنگی نفس ظاهر شوند عبارتند از:

احساس فشار در قفسه سینه
احساس نیاز به بیشتر یا سریعتر نفس کشیدن
احساس کُند شدن سرعت دریافت اکسیژن توسط بدن

ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد تا متوجه شوید نفس شما بطور فزاینده ای در حال تنگ شدن است، ممکن هم هست این اتفاق خیلی سریع و بدون هیچ مقدمه ای رخ دهد.

گاهی اوقات تنگی نفس، هنگام استراحت، عود می کند؛ این اتفاق ممکن است هنگام نشستن طولانی مدت یا داشتن وضعیت بدنی نادرست نیز رخ دهد.

چه عواملی باعث تنگی نفس می شوند

اضطراب – چه شدید و ناگهانی، چه ناشی از یک اختلال مزمن – می تواند باعث تنگی نفس شود. در این مورد لازم نیست حتما یک حمله تمام عیار را تجربه کنید تا دچار تنگی نفس شوید. حتی اضطراب خفیف هم می تواند باعث تنگی نفس بشود.

این احتمال هم وجود دارد که تنگی نفس به دنبال هر یک از موقعیت های مکانی زیر ایجاد شده باشد:

ارتفاع
کیفیت پائین هوا، که مثلا در اثر مونوکسید کربن یا دودکش بوجود آمده
دمای بیش از حد بالا
ورزش سنگین

گره های عضلانی هم، بخصوص اگر در برخی نقاط خاص وجود داشته باشند، می توانند باعث تنگی نفس شوند.

به عنوان برخی شرایط زمینه ای (چه حاد چه مزمن) که می توانند باعث تنگی نفس شوند می توان موارد زیر را نام برد:

انواع آلرژی
کم خونی
آسم
نارسایی احتقانی قلب
بیماری انسداد مزمن ریه ها
سندروم گیلین باره
آریتمی قلبی یا حمله قلبی
بیماری های قلبی
بیماری های ریوی
میاستنی گراویس
چاقی
پلورزی ( التهاب و تحریک پرده ی جَنب)
ذات الریه
ادم ریوی
آمبولی ریوی
پرفشاری ریوی
بیماری سارکوئیدوز
بیماری سل

تنگی نفس ناشی از کووید 19

تنگی نفس، یکی از اختصاصی ترین علائم کووید-19 می باشد. از دیگر علائم رایج این بیماری می توان به تب و سرفه خشک اشاره کرد. گرچه اخیرا CDC رسما شش علامت دیگر را هم به عنوان علائم رسمی این بیماری تایید کرده است.

اکثر افرادی که به کووید-19 مبتلا می شوند، علائم خفیف تا متوسطی را تجربه می کنند که در خانه قابل درمان است. اگر مریض هستید و احتمال می دهید مبتلا به کووید-19 شده اید، توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، رعایت گام های زیر است:

در خانه بمانید و تا حد ممکن از دیگر اعضای خانواده و حتی حیوانات خانگی جدا باشید.
هنگام سرفه و عطسه، جلوی دهان و بینی خود را با یک دستمال بپوشانید و اگر لازم است با کسی ملاقات کنید (مثلا پزشک) حتما ماسک پارچه ای بزنید، در هر حالی حداقل 6 قدم از اطرافیان فاصله داشته باشید.
در طول درمان با پزشک خود در ارتباط باشید و تمام مراحل درمان و بهبود یا تشدید علائم را به ایشان گزارش دهید.
دست های خود را بطور مکرر بشوئید.
سعی کنید از هیچ یک از وسایل خانه، بطور مشترک با دیگران استفاده نکنید.
سطوحی که مکررا لمس می شوند را ضدعفونی کنید.
اگر در خانه تحت درمان هستید، مراقب علائم بیماری خود باشید و در صورت مشاهده ی علائمی همچون مشکلات تنفسی، احساس سنگینی یا فشار در قفسه سینه، کبود شدن لب ها و گیجی فورا به اورژانس مراجعه کنید.

فاکتورهای خطر

در صورتیکه هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می کنند، شما بیش از دیگران در معرض تنگی نفس یا دیگر شرایط مرتبط با آن هستید:

عضلات شما ضعیف هستند، بخصوص عضلاتی که در تنفس نقش دارند، مثل دیافراگم
مبتلا به آسم یا دیگر بیماری های مزمن تنفسی مثل COPD یا فیبروز کیستیک هستید.
سطح هموگلوبین خون شما پائین است.
سیگاری هستید.
محل کار یا زندگی شما بگونه ای است که آسم شما را تحریک می کند.

چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری است

چندین علامت هشدار دهنده وجود دارد که نمی بایست آنها را نادیده گرفت، بخصوص اگر همراه با تنگی نفس باشند؛ این علائم عبارتند از:

احساس از نفس افتادگی که حتی بعد از حداکثر نیم ساعت استراحت هم برطرف نمی شود.
ورم کردن مچ پا/پاها
سرفه کردن، لرز و افزایش دمای بدن
شنیدن صدای سوت یا خس خس هنگام دم و بازدم
سوت تنفسی – صدای مداوم و بلند ریوی
کبود شدن نوک انگشتان و لب ها
تشدید احساس تنگی نفس، هنگام استفاده از اسپری های تنفسی
مشکلات تنفسی هنگام دراز کشیدن
احساس درد یا فشار در قفسه سینه
حالت تهوع
غش

اگر همراه با تنگی نفس، یک یا ترکیبی از چند علامت بالا را هم داشتید، مراجعه فوری به پزشک یا اورژانس ضروری است.

تنگی نفس به معنی داشتن مشکلات تنفسی نیست. اگر مشکلات تنفسی داشته باشید، احتمالا موارد زیر را تجربه خواهید کرد:

نمی توانید بطور کامل دم یا بازدم انجام دهید.
گلو یا قفسه سینه شما بسته شده یا احساس می کنید کسی آنها را فشار می دهد.
راه هوایی شما مسدود یا تنگ و سفت شده است.
چیزی از نظر جسمی شما را از نفس کشیدن باز می دارد.

سخت نفس کشیدن هم یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد.

راه های درمان تنگی نفس

هنگامی که پزشک، شما را معاینه کرد و تشخیص نهایی حاصل شد، احتمالا ایشان برای شما داروهای گشاد کننده برونش (برونکودیلاتور) تجویز می کند تا شما بتوانید راحت تر نفس بکشید.

اگر کم خونی دارید، می بایست برای افزایش سطح آهن خون خود، زیر نظر پزشک مکمل مصرف کنید.

ممکن است دکتر توصیه هایی برای بهبود دریافت اکسیژن به شما ارائه دهد، از جمله ترک کردن سیگار.

اگر تنگی نفس شما در اثر یک بیماری دیگر ایجاد شده باشد، احتمالا پزشک درمان مربوط به آن بیماری را هم آغاز خواهد کرد.

لازم به ذکر است به غیر از مقاله درج شده در خصوص این ناراحتی هیچگونه مشاوره دیگری ارائه نمی گردد.