فواید مکمل های کلاژن

کلاژن، فراوان ترین پروتئین بدن است که مسئولیت های بسیار مهمی را بر عهده دارد. از جمله مهمترین وظایف کلاژن می توان به تکمیل کردن ساختمان پوست و کمک به انعقاد خون اشاره کرد. 

در سالهای اخیر، کلاژن توانسته جایگاه ویژه ای را در میان مکمل های خوراکی و ترکیبات شامپوها و محصولات مراقبت پوستی بدست آورد. اما کلاژن چیست و چه فوایدی دارد؟ این مقاله به مرور کلی این پروتئین مهم پرداخته است. 

 

کلاژن چیست؟

کلاژن فراوان ترین پروتئین بدن است. حدود یک سوم از ترکیبات پروتئینی بدن از کلاژن تشکیل شده اند.

کلاژن یکی از واحدهای اصلی سازنده ی ساختمان استخوان، پوست، ماهیچه ها، تاندون ها و رباط ها می باشد. این پروتئین در ساختمان بسیاری از قسمت های دیگر بدن از جمله رگ های خونی، قرنیه و دندان نیز یافت می شود.

نام کلاژن از واژه یونانی kólla” به معنی چسب برگرفته شده است. چراکه کلاژن همانند چسبی عمل می کند که تمام بافت ها و سلول های مختلف را کنار یگدیگر نگه می دارد.

 

کلاژن پروتئینی است که بخش وسیعی از ساختار بدن را تشکیل می دهد، از جمله استخوان ها، پوست، تاندون و رباط ها

وظیفه کلاژن در بدن چیست؟

حداقل 16 نوع کلاژن وجود دارد که چهار نوع اصلی آن عبارتند از کلاژن نوع IV، III، II، I؛ در ادامه به بررسی دقیق تر چهار نوع اصلی کلاژن و نقش آنها در بدن پرداخته شده است:

• کلاژن نوع یک – I: این نوع کلاژن 90٪ کلاژن بدن را تشکیل می دهد و از فیبرهای بسیار متراکم ساخته شده است. کلاژن نوع یک در ساختمان پوست، استخوان ها، تاندون ها، غضروف های فیبری، بافت های پیوندی و دندان ها حضور دارد.
• کلاژن نوع دو – II: این نوع کلاژن از فیبرهایی با تراکم کمتر ساخته شده است و در غضروف های کشسان یا ارتجاعی یافت می شود.
• کلاژن نوع سه – III: این نوع کلاژن، ساختمان عضلات، اندام ها و شریان ها را تقویت و پشتیبانی می کند.
• کلاژن نوع چهار – IV: این نوع کلاژن به عنوان فیلتر عمل می کند و در لایه های مختلف پوست یافت می شود.

با افزایش سن، بدن کلاژن کمتری تولید می کند، علاوه بر آن کیفیت کلاژن هم پائین می آید. یکی از علائم مشهود این اتفاق در پوست، این است که پوست شل و کم قوام می شود. همچنین با افزایش سن، غضروف ها هم تضعیف می شوند.

 

حداقل 16 نوع کلاژن وجود دارد. کلاژن ها در سراسر بدن یافت می شوند و در ساختار اندام ها و پشتیبانی از فعالیت آنها شرکت دارند.

 

مواد مغذی که تولید کلاژن را افزایش می دهند:

همه ی انواع کلاژن ها، از پیش ساز کلاژن یا پروکلاژن ساخته می شوند. بدن پروکلاژن را با ترکیب دو آمینو اسید می سازد: گلیسین و پرولین، طی این فرآیند بدن از ویتامین C هم کمک می گیرد.

با مصرف مقادیر کافی از مواد مغذی زیر، می توانید به بدن در ساخت کلاژن کمک کنید:

• ویتامین C: مرکبات، فلفل دلمه ای و توت فرنگی حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C هستند.
• پرولین: سفیده تخم مرغ، جوانه گندم، لبنیات، کلم، مارچوبه و قارچ حاوی مقادیر فراوانی پرولین می باشند.
• گلیسین: پوست مرغ و ژلاتین حاوی مقادیر فراوانی گلیسین هستند، اما گلیسین را می توان از طریق غذاهای مختلف حاوی پروتئین نیز دریافت نمود.
• مس: فرآورده های جانبی گوشت، دانه کنجد، پودر کاکائو، بادام زمینی و عدس حاوی مقادیر فراوانی مس می باشند.

علاوه بر موارد فوق، بدن برای ساخت کلاژن، نیاز به پروتئین با کیفیت بالا و اسیدهای آمینه هم دارد. گوشت، مرغ، غذاهای دریایی، لبنیات، حبوبات و پنیر سویا همگی منابع عالی اسید آمینه محسوب می شوند.

 

چهار ماده مغذی وجود دارند که به تولید کلاژن کمک می کنند، ویتامین C، پرولین، گلیسین و مس؛ بعلاوه خوردن پروتئین با کیفیت بالا می تواند آمینواسیدهای مورد نیاز بدن را تامین کند.

عواملی که سبب تخریب کلاژن پوست می شوند

شاید اجتناب از رفتارهای تخریب کننده ی کلاژن، مهمتر از تلاش برای تولید کلاژن باشد! برخی از این رفتارها عبارتند از:

• مصرف شکر و کربوهیدرات های تصفیه نشده: شکر در توانایی کلاژن در ترمیم خودش اختلال ایجاد می کند. سعی کنید مصرف شکر و کربوهیدرات های تصفیه نشده را به حداقل برسانید.
• قرار گرفتن بیش از حد/طولانی مدت در معرض تابش نور خورشید: اشعه های ماوراءبنفش می توانند تولید کلاژن را کاهش دهند. از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض تابش بیش از حد نور خورشید خودداری کنید.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن، تولید کلاژن را کاهش می دهد. این امر می تواند روند ترمیم زخم را تضعیف کرده و منجر به ایجاد چین و چروک شود.

برخی اختلالات خود ایمنی، مثل لوپوس هم می توانند به کلاژن آسیب وارد کنند.

 

شما می توانید با اجتناب از انجام رفتارهایی که کلاژن را تخریب می کنند، به بدن خود در حفظ و نگهداری کلاژن کمک کنید. برخی از این رفتارها عبارتند از مصرف مقادیر زیاد شکر، سیگار کشیدن و آفتاب گرفتن.

 

منابع غذایی کلاژن

کلاژن در بافت های هم بند منابع غذایی با منشاء حیوانی یافت می شود. کلاژن به مقادیر خیلی زیاد در پوست مرغ و پوست خوک یافت می شود.

یکی از منابع اختصاصی غنی از کلاژن، آبگوشت استخوان است که با جوشاندن استخوان های مرغ و دیگر حیوانات درست می شود.

ژلاتین در اصل کلاژن پخته شده است، بنابراین سرشار از اسیدهای آمینه ی مورد نیاز برای ساخت کلاژن می باشد.

• آیا مصرف غذاهای غنی از کلاژن، باعث افزایش سطح کلاژن در بدن می شود؟

با مصرف غذاهای پروتئینی، بدن در ابتدا آنها را تجزیه و تبدیل به اسیدهای آمینه (اصلی ترین واحدهای تولید کلاژن) می کند. اسیدهای آمینه داخل بدن مجددا با هم ترکیب می شوند و کلاژن را می سازند. اما متاسفانه هنوز مشخص نیست که آیا مصرف کلاژن خوراکی، تاثیری روی بالا رفتن سطح کلاژن داخل بدن دارد یا نه!

 

فرآورده های حیوانی مثل آبگوشت استخوان، ژلاتین، پوست مرغ و پوست خوک همگی سرشار از کلاژن هستند.

 

 

فواید مکمل های کلاژن

دو نوع مکمل کلاژن وجود دارند که از محبوبیت بالاتری برخوردارند: کلاژن هیدرولیز شده و ژلاتین. ژلاتین از کلاژن پخته شده بدست می آید.

در چنین مکمل هایی از قبل، پروتئین های بزرگ به پپتیدهای کوچکتر شکسته شده اند که به راحتی در بدن جذب می شوند.

مطالعات زیادی روی مکمل های حاوی کلاژن انجام نشده است، اما براساس اطلاعات موجود می توان گفت مکمل های کلاژن در موارد زیر موثر هستند:

• افزایش توده عضلانی: یک مطالعه در سال 2019 نشان داد، مصرف مکمل های حاوی کلاژن همراه با ورزش های قدرتی، در افزایش قدرت و توده عضلانی نقش بسزایی دارد.
• جلوگیری از پیشرفت آرتروز: یک مطالعه حیوانی در سال 2017 به بررسی اثربخشی مصرف مکمل های کلاژن روی موش های مبتلا به آرتروز پس از سانحه پرداخت. نتایج نشان دادند که مکمل های کلاژن می توانند نقش محافظتی مهمی علیه پیشرفت این بیماری داشته باشند.
• بهبود خاصیت ارتجاعی پوست: در یک مطالعه در سال 2019 متوجه شدند خانم هایی که مکمل کلاژن مصرف می کنند، ظاهر و قوام پوست بهتری دارند. کلاژن در ترکیبات محصولات موضعی نیز یافت می شود، هدف استفاده از کلاژن در درمان های موضعی بهبود ظاهر پوست و کاهش خطوط و چین و چروک هاست. به عنوان چند نمونه از بهترین محصولات مراقبت پوستی حاوی کلاژن می توان محصولات زیر را معرفی نمود:

فلوئید ضد چروک پرو کلاژن نووکسپرت (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید)

کرم ترمیم کننده و محافظ کلاژن درماگور (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید)

نظریه هایی در مورد تاثیرات مصرف مکمل های کلاژن در معالجه سندروم نشت روده نیز مطرح شده است.

 

براساس مطالعات، مکمل های حاوی کلاژن ممکن است به بهبود بافت پوست و توده عضلانی و کاهش درد آرتروز کمک کنند.

 

ایمنی و عوارض جانبی

اطلاعات قابل اعتماد محدودی در مورد ایمنی و اثربخشی مکمل های کلاژن در دسترس است.

عوارض جانبی بالقوه مکمل های کلاژن عبارتند از طعم ناخوشایند و احساس سوزش و سنگینی قلب.

همچنین اگر به ماده موثره یا هر یک از ترکیبات این نوع مکمل ها حساسیت داشته باشید، ممکن است دچار واکنش های آلرژیک شوید.

 

گزارش های قابل توجهی در مورد عوارض جانبی مکمل های کلاژن در دسترس نیست. با این حال هر کس به مواد موثره یا ترکیبات این مکمل ها حساسیت داشته باشد، در معرض واکنش های آلرژیک قرار دارد.

 

روش مصرف مکمل های کلاژن

پپتیدهای کلاژن به شکل پودر در دسترس هستند که می توان به راحتی آنها را با غذا ترکیب نمود.

شکل پپتیدی، تبدیل به ژل نمی شود، بنابراین می توانید پودر کلاژن را با اسموتی ها، سوپ ها، یا غذاهای پخته شده مخلوط کنید. بدون آنکه نگران تحت تاثیر قرار گرفتن بافت آن باشید.

می توانید از ژلاتین استفاده کنید و با آن ژله درست کنید.

در نهایت هم اگر تصمیم به مصرف مکمل گرفتید، به دنبال یک مکمل با کیفیت باشید. به عنوان چند نمونه از بهترین مکمل های حاوی کلاژن می توان محصولات زیر را معرفی نمود:

کپسول اولترا کلاژن میسون نچرال (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید)

پودر کلاژن کلاژینو (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید)

کپسول کلاژن اکتیو سان لایف  (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید)

 

می توانید مکمل ها را به شکل قرص یا پودر دریافت کنید. پودر کلاژن را راحت تر می توان با انواع غذاها مخلوط کرد.

دیگر موارد مصرف کلاژن

کلاژن موارد مصرف زیادی دارد، از پخت غذا گرفته، تا تولید مکمل های خوراکی و حتی دارو!

هزاران سال پیش از کلاژن برای تولید چسب استفاده می شده است. امروزه، هنوز هم از کلاژن برای تولید رشته های آلات موسیقی کمک گرفته می شود.

در غذاها، کلاژن حرارت می بیند تا ژلاتین بدست آید و از آن برای روکش سوسیس استفاده می شود.

در زمینه پزشکی، از کلاژن به عنوان فیلر در جراحی های پلاستیک و همچنین برای پانسمان سوختگی های شدید استفاده می شود.

 

کلاژن کاربردهای زیادی دارد. از جمله پانسمان سوختگی ها و ساخت تارهای آلات موسیقی.

 

سخن آخر…

کلاژن یک پروتئین مهم است که در ساختمان بخش های مختلف بدن حضور دارد.

جالب اینجاست که غذاها و مواد مغذی می توانند به شما در ساخت این پروتئین کمک کنند.

از طرف دیگر، مکمل های کلاژن نیز می توانند در این زمینه مفید باشند.

برخی مطالعات اولیه نشان داده اند که کلاژن ممکن است باعث بهبود کیفیت پوست، عملکرد عضلات و کاهش دردهای ناشی از آرتروز شود.

 

اطلاعات این مقاله برگرفته از آخرین مقالات علمی روز سایت های معتبر می باشد.

در صورت دارا بودن مشکلات سلامتی، به پزشک متخصص مربوطه مراجعه نمایید.

اویرو در خصوص مسائل پزشکی، سلامت و تغذیه به غیر از مقاله درج شده، مشاوره دیگری ارائه نمی دهد.