شاید شما هم هر بار که در خواب رویا می بینید، از خودتان پرسیده باشید: آیا همه ی آدم ها خواب می بینند؟

بله، پاسخ مثبت است! راحت باشید، شما غیر طبیعی نیستید! همه ی آدم ها خواب می بینند! اما:

آیا همه ی آدم ها خواب هایی که می بینند را به خاطر می آورند؟
خواب ها رنگی هستند یا سیاه سفید؟
آیا هر شب خواب می بینیم یا فقط بعضی وقت ها این اتفاق می افتد؟

چنین سوال هایی، پاسخ پیچیده تری دارند و حتی اگر بتوان پاسخ آنها را یافت باز هم سوالات پیچیده تری مطرح می شود، مثلا اینکه:

رویاهایی که در خواب میبینیم چه معنی و منظوری دارند؟

سوالاتی از این قبیل، صدها سال است که ذهن محققان، روانکاوان و انسان های زیادی را به خود مشغول کرده اند و تا به امروز هم پاسخ قطعی برای برخی از آنها یافت نشده است.

در این مقاله سعی شده تمام آنچه تاکنون در مورد خواب بدست آمده، جمع آوری گردد.

خواب دیدن چیست؟

رویا دیدن (خواب دیدن)، یک مرحله از فعالیت های ذهن است که زمانی که خواب هستیم اتفاق می افتد. رویا (خواب) نوعی تجربه حسی-نمایشی است که تصویر و صدا را شامل می شود و گاهی اوقات هم حس بویایی و چشایی را درگیر می کند.

خواب حتی می تواند احساس لذت یا درد را نیز منتقل کند. گاهی اوقات خواب، یک داستان را روایت می کند، گاهی اوقات هم فقط از چندین تصویر به ظاهر تصادفی ساخته شده است.

بیشتر افراد هر شب حدودا 2 ساعت خواب می بینند. یک زمان، محققان فکر می کردند، مردم فقط وقتی خواب می بینند که مردمک چشمشان سریع حرکت می کند – مرحله REM – مرحله ای از خواب عمیق که بدن در طی آن فرآیندهای مهم ترمیمی را انجام می دهد. اما تحقیقات بیشتر نشان دادند، احتمال دارد رویا دیدن در دیگر مراحل خواب هم رخ دهد.

چرا خواب می بینیم؟

محققان سال هاست که دلایل بیولوژیکی، شناختی و عاطفی خواب دیدن را تحلیل می کنند. در این بخش دو مورد از مهمترین دلایلی که به خاطر آنها نیاز به خواب دیدن داریم، آورده شده اند:

رویاهایی که در خواب می بینیم به ما در تحکیم خاطرات و پردازش احساسات کمک می کنند.

محققان ارتباط قوی بین تجربیات بسیار احساسی زندگی و خواب دیدن پیدا کرده اند. اینها، هر دو، در یک بخش یکسان از مغز، در امتداد شبکه های عصبی یکسان پردازش می شوند. بازپخش تجربیات عمیق زندگی، از طریق خواب دیدن، یکی از راه هایی است که به پردازش احساسات کمک می کند.

همچنین ممکن است خواب دیدن یک نوع تمرین برای حل مسئله خلق کند. این امر باعث می شود مهارت افراد در مقابله با بحران های زندگی واقعی تقویت شود.

یک تئوری دیگر هم این است که خواب ها – بخصوص خواب های غیر عادی – با ایجاد حس ترس و قرار دادن آن در کنار تصاویر عجیب و غریب، کمک می کنند تجارب ترسناک، آنقدر کوچک شوند که قابل کنترل به نظر برسند.

رویاهایی که در خواب می بینیم به ما در پردازش اطلاعاتی که آموخته ایم کمک می کنند.

تحقیقات جدید نشان داده اند، زمانی که در خواب عمیق هستیم – مرحله REM – مغز آنچه را که در طول روز آموخته یا تجربه کرده، مرتب می کند.

در یک مطالعه که در دانشگاه هوکایدو ژاپن، روی یک موش انجام گرفت، محققان، به ردیابی هورمون متمرکز کننده ملانین (MCH) – هورمونی که پیام هایی را به مرکز حافظه مغز در هیپوکامپ ارسال می کند – پرداختند.

نتیجه این مطالعه نشان داد در طول خواب عمیق، مغز MCH بیشتری تولید می کند، MCH به فراموش کردن مربوط می شود. محققان نتیجه گرفتند که فعالیت های شیمیایی در طول خواب عمیق، به مغز کمک می کند تا اطلاعات اضافی را که در طول روز جمع آوری کرده است، دور بریزد.

چرا بعضی آدمها خواب نمی بینند؟

بطور خلاصه آدمهایی که خواب هایشان را به خاطر نمی آورند، به راحتی به این نتیجه می رسند که خواب نمی بینند. البته به خاطر نیاوردن رویاهایی که در خواب دیده ایم، مسئله ی غیر طبیعی نیست.

یک مطالعه با جمعیت بیش از 28000 نفر، نشان داد به خاطر نیاوردن رویاها در آقایان رایج تر از خانم ها است. (این مطالعه در سال 2012 انجام شده است.)

در هر حال مطمئن باشید، احتمالا شما هم هر شب خواب می بینید، حتی اگر در کل زندگیتان یکبار هم، به یاد نیاورده باشید که شب گذشته چه رویایی در خواب دیده اید.

در یک مطالعه در سال 2015، محققان افرادی که رویاهای خود را به خاطر نمی آوردند، تحت نظارت قرار دادند و متوجه شدند این دسته از افراد زمانی که خواب هستند، در رویای خود گفتارها و رفتارهای پیچیده ای را نمایش داده و احتمالا در حال تجربه ی یک منظره رویایی هستند.

برخی شواهد نشان داده اند، با افزایش سن، توانایی ما در به یاد آوردن خواب هایمان، کاهش می یابد. اما هنوز مشخص نیست که با افزایش سن، کمتر خواب می بینیم یا خواب هایمان را کمتر به خاطر می آوریم. چراکه با افزایش سن، عملکردهای شناختی رو به زوال می روند؛ در هر حال این مسئله هنوز مشخص نیست.

آیا افراد نابینا هم خواب می بینند؟

محققان معتقدند پاسخ این سوال پیچیده است. مطالعات قدیمی تر نشان داده بودند فقط کسانی که بینایی خود را بعد از سنین 4 یا 5 سالگی از دست داده اند، در رویاهای خود قادر به دیدن هستند. اما شواهد جدید نشان داده اند، حتی افرادی که نابینا متولد می شوند (نابینای مادرزادی هستند) هم زمانی که خواب می بینند، تجربیات بصری دارند.

در سال 2003، محققان فعالیت های مغز افرادی که نابینا متولد شده بودند و کسانی که کم بینا متولد شده بودند را مورد نظارت قرار دادند. زمانی که افراد تحت مطالعه از خواب برخاستند، از آنها خواسته شد هر تصویری را که در رویای خود دیده اند، ترسیم کنند. اگرچه فقط تعداد کمی از شرکت کنندگان نابینای مادرزاد، آنچه را در خواب دیده بودند به خاطر می آوردند، اما آنها توانستند از خواب هایی که دیده اند تصاویری بکشند. به همین ترتیب، آنالیزهای EKG هم نشان داد هر دو گروه در طول خواب فعالیت های بصری را تجربه کرده اند.

اخیرا، یک مطالعه در سال 2014 نشان داده کسانی که نابینای مادرزاد هستند و کسانی که بعد از تولد بینایی خود را از دست داده اند، بیشتر از کسانی که قادر به دیدن هستند، رویاهایی با صدا، بو و لامسه را تجربه می کنند.

فرق رویا و توهم چیست؟

خواب دیدن (رویا) و توهم هر دو از نوع تجربیات چند حسی هستند، اما چندین تفاوت بین آنها وجود دارد:

عمده ترین تفاوت این است که رویا زمانی اتفاق می افتد که در حالت خواب هستیم و توهم در بیداری رخ می دهد.

تفاوت دیگر آن است که رویا معمولا جدا از واقعیت است، در حالیکه توهم “اغراق” یک تجربه حسی در کنار دیگر تجربیات و احساسات واقعی است که در زندگی وجود دارند. به عبارت دیگر، اگر کسی که دچار توهم شده است، متوجه حضور یک عنکبوت در اتاق شود، اطلاعات حسی در مورد بقیه اتاق، کم و بیش همانطور که هستند، در کنار عنکبوت پردازش می شوند.

آیا حیوانات هم خواب می بینند؟ (فکر می کنند خواب نمی بینند!)

هر کسی که حیوان خانگی داشته باشد یا هر کسی که پنجه های سگ یا گربه را هنگام خوابیدنشان دنبال کرده باشد، احتمالا با قطعیت به این سوال پاسخ مثبت می دهد. محققان هم با این پاسخ موافق هستند – حداقل در مورد بیشتر پستانداران.

آیا خواب دیدن همه ی آدم ها شبیه به هم است؟

بله، به نظر می رسد یک تم مشخص در رویای همه ی انسان ها تکرار می شود. مطالعات و مصاحبه های متعددی موضوع محتوای رویاها را کاوش کرده اند و چند نتیجه قطعی بدست آمده است:

همه ی آدم ها به عنوان اول شخص خواب می بینند.
بخش هایی از خواب را تجربیات زندگی، از جمله نگرانی ها و رخدادهای فعلی زندگی، می سازند.
خواب ها همیشه هم قرار نیست یک توالی منطقی را دنبال کنند.
رویاها اغلب از احساسات عمیق زندگی نشات می گیرند.

در یک آنالیز که در سال 2018 انجام گرفته و بیش از 1200 کابوس را مورد بررسی قرار داده، محققان دریافته اند که رویاهای بد، معمولا عبارتند از در معرض تهدید یا تعقیب بودن، یا آسیب دیدن، کشته شدن یا در معرض خطر قرار گرفتن کسانی که دوستشان داریم.

شاید تعجب نکنید اگر بدانید که در کابوس بچه ها، هیولا ظاهر می شود، اما احتمالا شگفت زده می شوید اگر بدانید که هیولاها تا دوران نوجوانی هم در خواب های بد حضور دارند.

آیا می توان رویا دیدن در خواب ها را کنترل کرد یا آنها را تغییر داد؟

بعضی افراد قادر به تحریک رویای شفاف هستند، رویای شفاف عبارت است از یک تجربه زنده در طول خواب که طی آن فرد می داند خواب است. نشانه هایی وجود دارند که اثبات می کنند دیدن رویاهای شفاف به کسانی که یک تروما را تجربه کرده اند یا کسانی که مبتلا به اختلال استرس بعد از سانحه (PTSD) هستند، کمک خواهند کرد.

اگر کابوس هایی دارید که شما را در خواب اذیت می کنند و احساسات شما را در طول زندگی درگیر کرده اند، می توانید تصویرسازی را تمرین کنید. همچنین می توانید از یک رواندرمانگر کمک بگیرید، در موارد خیلی شدید احتمال دارد پزشک برای فرد مصرف داروی فشار خون پرازوسین را تجویز کند.

جمع بندی

همه ی انسان ها – و بسیاری از حیوانات – وقتی می خوابند، رویا (خواب) می بینند. هر چند که همه ی انسان ها، نمی توانند بعد از بیدار شدن، آنچه را که دیده اند به خاطر بیاورند. خیلی از افراد در مورد نگرانی ها و تجربیات زندگی خود خواب می بینند؛ بیشتر خواب ها مناظر، صداها و احساسات را در کنار دیگر تجربیات حسی مثل بویایی و چشایی در خود گنجانده اند.

رویاها می توانند به شما کمک کنند تا آنچه را که در جهان بزرگتر و زندگی شخصی شما اتفاق می افتد پردازش کنید. بعضی افراد توانسته اند از طریق تصویرسازی و تحریک برای دیدن رویای شفاف کابوس های ناشی از ترومای خود را کنترل کنند.

از آنجا که رویاها به اهداف مهم شناختی و عاطفی خدمت می کنند، خیلی خوب است که ما وقتی خواب هستیم رویا می بینیم – حتی اگر هنگام بیدار شدن آنها را فراموش کرده باشیم.

آیا افراد نابینا هم خواب می بینند؟آیا حیوانات هم خواب می بینند؟آیا خواب دیدن همه ی آدم ها شبیه به هم است؟آیا سگ ها خواب می بینند؟آیا کسانی که کور هستند می توانند خواب ببینند؟آیا گربه ها خواب می بینند؟آیا می توان خواب ها را کنترل کرد یا آنها را تغییر داد؟آیا هر شب خواب می بینیم یا فقط بعضی وقت ها این اتفاق می افتد؟آیا هر شب خواب می بینیم؟آیا همه ی آدم ها خواب می بینند؟آیا همه ی آدم ها خواب هایی که می بینند را به خاطر می آورند؟چرا بعضی آدمها فکر می کنند خواب نمی بینند؟چرا خواب می بینیم؟چه کسانی خواب می بینند؟علت علمی خواب دیدن کابوس دیدن در خواب هیولا دیدن در خواب