سر درد ناشی از بیش از اندازه خوابیدن

آیا بیش از اندازه خوابیدن باعث سر درد می شود؟

سر درد به هیچ وجه احساس خوشایندی نیست، بخصوص اگر زمانی که بیدار می شوید بدون هیچ علت مشخصی، متوجه این درد کسل کننده شوید. 

اما آیا می دانستید یکی از دلایلی که ممکن است باعث شود با حس آزار دهنده سر درد از خواب بیدار شوید، بیش از اندازه خوابیدن است؟

اگر دوست دارید یاد بگیرید چه مقدار خواب، بیش از اندازه است؟ چرا زیاد خوابیدن باعث سر درد می شود؟ و برای جلوگیری از چنین سر دردهایی باید چه کار کرد؟ تا انتهای این مقاله همراه اویرو بمانید.

چقدر خواب خیلی زیاد است؟

هیچ فرمول جادویی وجود ندارد که با کمک آن بتوان تعیین کرد با چقدر خوابیدن می توان بدون حس خستگی بیدار شد! مقدار خوابی که ما به آن نیاز داریم، به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله:

• سن
• میزان ورزش و فعالیت بدنی
• وضعیت سلامت عمومی بدن
• وضعیت سلامت روحی در طول آن روز 

بدیهی است که این فاکتورها در طول زندگی، حتی هر روز به طور چشمگیری تغییر می کنند. مثلا همه ی افراد، زمانی که مریض هستند یا استرس دارند، نسبت به همیشه بیشتر می خوابند. 

به توصیه ی متخصصان افراد بالغ – بالای 18 سال می بایست روزانه بین 7 تا 9 ساعت استراحت کنند.

این عدد، متوسط زمانی است که افراد برای اینکه احساس خوبی داشته باشند، می بایست استراحت کنند.

 

چرا بیش از اندازه خوابیدن باعث سر درد می شود؟

بیش از اندازه خوابیدن، یکی از رایج ترین محرک های سر درد است. توضیحات مختلفی برای توجیه این اتفاق وجود دارند از جمله:

• اختلال سروتونین

تحقیقات حاکی از آن هستند که بیش از اندازه خوابیدن ﻧﻮروﺗﺮاﻧﺴﻤﯿﺘﺮهای مغز (بویژه ﻧﻮروﺗﺮاﻧﺴﻤﯿﺘﺮ سروتونین) را تحت تاثیر قرار می دهد. ﻧﻮروﺗﺮاﻧﺴﻤﯿﺘﺮها ترکیبات شیمیایی ویژه ای هستند که توسط بدن تولید شده و وظیفه ی آنها انتقال پیام های عصبی است. 

سروتونین، ﻧﻮروﺗﺮاﻧﺴﻤﯿﺘﺮی است که به حفظ ساعت زیستی بدن کمک می کند. ساعت زیستی، چرخه ی 24 ساعته ای است که ریتم بدن ما را در شبانه روز کنترل می کند. بسیاری از عملکردهای بدن، از قبیل دمای بدن، سطح هوشیاری، و ساعت به خواب رفتن و بیدار شدن از این چرخه تبعیت می کنند.

بدین ترتیب، سلول های مغز که نورون نامیده می شوند، سروتونین را به یک سری گیرنده هایی که توسط ژن ها برنامه ریزی شده اند منتقل می کنند تا آنها بتوانند از سروتونین برای یک هدف خاص استفاده کنند. سروتونین است که به این گیرنده ها می گوید کاری کنند که شما به خواب بروید یا بیدار شوید.

به این فرآیند یک مسیر عصبی گفته می شود – این مسیر فقط یکی از مسیرهای مغزی است که به بدن کمک می کند تا وظایف خاص خود را انجام دهد. می توانید اینطور فکر کنید که مسیرهای عصبی سیگنال هایی هستند که هر زمان بدن به آنها نیاز دارد روشن می شوند و هر زمان آنها را نمی خواهد خاموش می شوند.

وقتی زیاد می خوابید، این مسیر طبیعی را قطع می کنید. اگر بعد از اینکه سروتونین به گیرنده های بدن شما علامت بیدار باش را فرستاده است، باز هم بخوابید، در اینصورت بدن دیگر در حال استراحت نیست.

در اینصورت بدن فکر می کند بیدار است و برای بازگرداندن جریان خون و فعالیت عصبی در مغز که در طول خواب کُند شده بوده اند، نیاز به مواد غذایی از جمله غذا و آب دارد.

بنابراین اگر چند ساعت بعد از اینکه بدن شما فعال شده، بخوابید، ممکن است در اثر کمبود خفیف مواد غذایی و کم آبی احساس سر درد کنید. این سر درد تا زمانی که به اندازه کافی آب و غذا برای جبران مصرف کنید ادامه خواهد داشت.

• اختلالات خواب

یک احتمال دیگر هم وجود دارد: ممکن است مبتلا به یکی از انواع اختلالات خواب، مثلا بی خوابی یا آپنه خواب شده باشید.

بی خوابی به این معنی است که حتی وقتی خودتان فکر می کنید خوابیده بودید، مغز شما نخوابیده بوده و وارد مرحله REM نشده است، REM یک بخش مهم از چرخه خواب است که به داشتن خوابی آرام و عمیق کمک می کند.

هنگامی که به اندازه کافی خواب REM نداشته باشید، بدن مقدار بیشتری از یک نوع پروتئین خاص را تولید می کند که باعث تحریک سیستم عصبی شده و در نهایت هم باعث می شود که با سر دردی شدید شبیه به حمله میگرنی بیدار شوید.

آپنه خواب نوعی اختلال تنفسی است که باعث کاهش میزان اکسیژن به مغز در هنگام خواب می شود. این مسئله می تواند سبب انقطاع خواب REM و محدود شدن جریان خون به سمت مغز شود که در نهایت موجب می شود هنگام بیدار شدن سر درد داشته باشید.

• اضطراب

ارتباط قوی بین اضطراب و اختلالات سر درد، از جمله میگرن وجود دارد.

مطالعات نشان داده اند كه اضطراب و سایر اختلالات خلقی مثل افسردگی از دلایل اصلی بی خوابی و پرخوابی هستند.

بسیاری از کسانی که مستعد میگرن هستند، آخر هفته ها دچار میگرن می شوند، این مسئله نه تنها در نتیجه ی بیش از حد خوابیدن است بلکه به دلیل افت سطح استرس نیز می باشد.

مطالعات نشان داده که كه افت سطح استرس می تواند در 6، 12 یا 18 ساعت بعدی منجر به میگرن شود.

 

چه چیزهای دیگری ممکن است باعث شوند با سر درد از خواب بیدار شوید؟

چند مورد احتمالی دیگر هم وجود دارد که توضیح می دهد چرا با سر درد از خواب بیدار می شوید:

• هایپرسومنیا، خواب آلودگی مزمن
• اضطرابی که خواب شما را مختل می کند.
• بروکسیسم دندان قروچه که باعث خشکی عضلات سر و گردن می شود.
• خرناس
• کم آبی بدن
• الکل که سبب اختلال ساعت زیستی بدن می شود.
• استفاده بیش از حد از کافئین یا الکل
• صرف نظر کردن از برخی وعده های غذایی

اگر سر درد عللی مثل بیش از اندازه خوابیدن یا کم آبی داشته باشد، ممکن است بتوانید آن را مدیریت کرده و از ایجاد شدنش جلوگیری کنید. البته این را هم به خاطر بسپارید که گاهی اوقات سر درد نشان دهنده ی یک اختلال جدی است که نیاز به پیگیری دارد. چنانچه همراه با سر درد متوجه هر یک از علائم زیر شدید فورا به پزشک مراجعه نمایید:

• سر دردهای ناگهانی، شدید
• سر دردهای بعد از آسیب دیدگی سر
• سر دردهای مکرر، به ویژه اگر این موضوع برای شما جدید است.
• سر دردهای همراه با علائمی مانند سردرگمی، ضعف، مشکلات بینایی، تنگی نفس یا از بین رفتن هوشیاری

 

برای تسکین سر دردهای صبحگاهی چکار باید کرد؟

در ادامه چند راهکار برای تسکین سر دردهای صبحگاهی هنگام بیدار شدن ارائه شده است. قبل از اینکه روزتان خراب شود می توانید از آنها کمک بگیرید:

• داروهای مسکن سر درد استفاده کنید.
• ماهیچه های سر و گردن خود را کشش بدهید تا خشکی و سفتی آنها کم شود.
• برای هیدراسیون شدن بدن، آب بنوشید.
• یک فنجان چای گیاهی گرم مثل چای زنجبیل یا بابونه میل کنید.
• برای تسکین عضلات و بهبود گردش خون از کمپرس سرد یا گرم کمک بگیرید.
• آروماتراپی با استفاده از اوکالیپتوس یا اسطوخودوس را امتحان کنید.
• برای نرم شدن عضلات، از تمرینات تنفسی کمک بگیرید.
• اگر می توانید، یکم بیشتر در تخت دراز بکشید و ریلکس کنید، اینبار مجددا نخوابید!!!

 

کارهایی که می توانید برای جلوگیری از سر درد انجام دهید

استراحت و خواب کافی بهترین راه برای جلوگیری از بیش از حد خوابیدن و سر درد ناشی از آن است.

حفظ تعادل ساعت زیستی می تواند، سر دردهای صبحگاهی شما را کاهش دهد یا نابود کند.

راهکارهایی برای داشتن خواب کافی و متعادل:

• هر روز سر یک ساعت معین به رختخواب بروید و سر یک ساعت معین از خواب بیدار شوید. اینکار چرخه ی خواب شما را آموزش می دهد.
• از یک ساعت پیش از خوابیدن منابع نور آبی از جمله کامپیوتر و موبایل را خاموش کنید. 
• قبل از خواب وعده های غذایی سنگین نخورید. یا مقدار زیادی مایعات ننوشید. نوشیدن مایعات زیاد قبل از خواب ممکن است باعث شود در طول خواب به خاطر نیاز به دفع ادرار بیدار شوید.
• قبل از خواب برای اینکه در رختخواب آرام شوید، فعالیتی مثل مطالعه، گوش دادن به موزیک یا مدیتیشن انجام دهید.
• قبل از خواب یک نوشیدنی گرم یا آرام بخش بدون کافئین مثل چای گیاهی میل کنید.
• قبل از خواب بالش خود را به کمی روغن اسطوخودوس آغشته کنید.
• با استفاده از بالش و ملحفه تمیز و نرم، نور کم و موزیک ملایم یک فضای آرام بخش برای خواب ایجاد کنید.
• کنار تخت خود یک لیوان آب قرار داده، و صبح به محض بیدار شدن بنوشید، اینکار به رفع بی آبی بدن کمک می کند.
• برای اینکه سریعتر به خواب بروید از تکنیک های ویژه استفاده کنید مثلا از 100 تا صفر بشمارید، گوسفند ها را در ذهن خود بشمارید یا روی یک شیء واحد در اتاق خواب خود تمرکز کنید.

اگر با رعایت تمام گام های بالا، هنوز هم در به خواب رفتن مشکل دارید، یک پزشک را ملاقات کنید. ایشان شما را در مورد اختلالات محتمل خواب معاینه کرده و برنامه درمانی لازم را ترتیب می دهند.

جمع بندی

ممکن است پیدا کردن دلیل سر درد، بعد از زیاد خوابیدن ساده نباشد. اما تحقیقات نشان داده اند این مسئله بیشتر اوقات مربوط به مختل شدن چرخه خواب طبیعی است.

کارهای بسیاری وجود دارند که می توانید برای تسکین یا جلوگیری از سر دردهای صبحگاهی انجام دهید. به عنوان مثال می توانید تغییراتی در سبک زندگی خود اعمال کنید تا چرخه خوابتان تنظیم شود. همچنین می توانید قبل از خواب کارهایی کنید تا بدن و مغزتان برای رختخواب آماده شود.