داروهای موثر در درمان افسردگی

افسردگی یکی از رایج ترین اختلالات مربوط با بهداشت روان است که اغلب در اوایل دوران بزرگسالی ظاهر می شود. افسردگی در زنان شایع تر است. با این وجود هر کسی، در هر سنی ممکن است به افسردگی دچار شود.

افسردگی، مغز را تحت تاثیر قرار می دهد، بنابراین در زمینه ی افسردگی، داروهایی می توانند موثر عمل کنند که روی مغز تاثیر بگذارند.

داروهای ضد افسردگی رایج ممکن است بتوانند علائم را تسکین دهند، اما گزینه های خیلی خوب دیگری هم وجود دارند. هر دارویی که از آن برای درمان افسردگی استفاده می شود، وظیفه ی اصلی اش متعادل کردن مواد شیمیایی خاصی به نام نوروترنسمیتر است که در مغز وجود دارند. هر یک از این داروها، به منظور تسکین علائم افسردگی، به روش متفاوتی عمل می کنند.

اکثر داروهای موثر در درمان افسردگی در یکی از دسته های دارویی زیر قرار می گیرند:

• مهار کننده های بازجذب سروتونین – به اختصار اس اس آی آرها (SSRIs)
• مهار کننده های بازجذب سروتونین.نوراپی نفرین – به اختصار اس ان آر آی ها (SNRIs)
• ضد افسردگی های سه حلقه ای – به اختصار تی سی اِی ها (TCAs)
• داروی ضد افسردگی چهار حلقه ای
• داروی مسدود کننده بازگشت مجدد دوپامین
• داروی آنتاگونیست گیرنده 5-HT1A
• آنتاگونیست های گیرنده 5-HT2
• داروی آنتاگونیست گیرنده 5-HT3
• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز – به اختصار MAOIs
• داروی آنتاگونیست نورآدرنرژیک

البته داروهای ضد افسردگی هم وجود دارند که در این کلاس های دارویی قرار نمی گیرند و درمان طبیعی محسوب می شوند، مثل مکمل سنت جان!

در این مقاله به بررسی لیست داروهای هر یک از دسته های فوق، نحوه ی عملکرد آنها و رایج ترین عوارض جانبی بالقوه ی آنها پرداخته شده است.

 

 

مهار کننده های بازجذب سروتونین – به اختصار اس اس آی آرها (SSRIs)

SSRI ها پرنسخه ترین کلاس داروهای ضد افسردگی هستند. عدم تعادل سروتونین، نقش عمده ای در افسردگی ایفا می کند. داروهای این خانواده، با کاهش بازجذب سروتونین در مغز، با علائم افسردگی مبارزه می کنند. این عملکرد سبب می شود، سروتونین بیشتری برای مغز فراهم آید. داروهای زیر در دسته مهار کننده های بازجذب سروتونین قرار می گیرند:

• سرترالین (Sertraline)
• فلوکستین (Fluoxetine)
• سیتالوپرام (Citalopram)
• اس سیتالوپرام (Escitalopram)
• پاروکستین (Paroxetine)
• فلووکسامین (Fluvoxamine)

رایج ترین عوارض جانبی SSRI ها عبارتند از:

• حالت تهوع
• مشکلات خواب
• عصبی بودن
• ترمور (لرزش)
• مشکلات جنسی

مهار کننده های بازجذب سروتونین.نوراپی نفرین – به اختصار اس ان آر آی ها (SNRIs)

SNRI ها به بهبود سطح سروتونین و نوراپی نفرین در مغز کمک می کنند. این اثر به کاهش افسردگی کمک می کند. داروهای زیر در دسته مهار کننده های بازجذب سروتونین.نوراپی نفرین قرار می گیرند:

• دس ونلافاکسین (Desvenlafaxine)
• دولوکستین (Duloxetine)
• لوومیلناسیپران (Levomilnacipran)
• میلناسیپران (Milnacipran)
• ونلافاکسین (Venlafaxine)

دولوکستین، علاوه بر درمان افسردگی، مسکن هم هست. این مسئله از آن جهت مورد توجه است که گاهی اوقات دردهای مزمن می توانند منجر به افسردگی یا تشدید آن شوند. در تعدادی از موارد، افسردگی سبب می شود فرد نسبت به درد حساس تر/هوشیار تر شود. داروهایی مثل دولوکستین که هم افسردگی را درمان می کنند و هم روی کاهش درد موثر هستند، می توانند برای این دسته افراد مفید باشند.

رایج ترین عوارض جانبی SNRIs ها عبارتند از:

• حالت تهوع
• خواب آلودگی
• خستگی
• یبوست
• خشک شدن دهان

ضد افسردگی های سه حلقه ای – به اختصار تی سی اِی ها (TCAs)

در اغلب موارد TCA ها زمانی تجویز می شوند که SSRI ها یا دیگر داروهای ضد افسردگی نتوانسته باشند اثربخشی لازم را به ارمغان آورند. چگونگی عملکرد داروهای این خانواده هنوز بطور کامل درک نشده است. داروهای زیر در دسته ضد افسردگی های سه حلقه ای قرار می گیرند:

• آمی تریپتیلین (amitriptyline)
• آموکساپین (Amoxapine)
• کلومیپرامین (Clomipramine)
• دزپپرامین (Desipramine)
• دوکسپین (Doxepin)
• ایمی پرامین (Imipramine)
• نورتریپتیلین (Nortriptyline)
• پروتریپتیلین (Protriptyline)
• تریمیپرامین (Trimipramine)

رایج ترین عوارض جانبی TCA ها عبارتند از:

• یبوست
• خشک شدن دهان
• خستگی

عوارض جانبی جدی تر داروهای این خانواده عبارتند از:

• افت فشار خون
• ضربان قلب نامنظم
• تشنج

داروی ضد افسردگی چهار حلقه ای – Tetracyclic antidepressant

ماپروتیلین (Maprotiline) تنها داروی این خانواده است که از آن برای درمان افسردگی و اضطراب استفاده می شود. این دارو با متعادل کردن نوروترنسمیتر ها، علائم افسردگی را تسکین می بخشد. رایج ترین عوارض جانبی این دارو عبارتند از:

• خواب آلودگی
• ضعف
• سبکی سر
• سر درد
• تاری دید
• خشک شدن دهان

داروی مسدود کننده بازگشت مجدد دوپامین – Dopamine reuptake blocker

بوپروپیون (Bupropion) با نام تجاری ولبان (wellban) یک دوپامین خفیف و یک مسدود کننده بازگشت مجدد نوراپی نفرین است. از این دارو برای درمان افسردگی و اختلالات فصلی عاطفی استفاده می شود. علاوه بر این بوپروپیون برای ترک سیگار هم کاربرد دارد. رایج ترین عوارض جانبی این دارو عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• یبوست
• سرگیجه
• تاری دید

داروی آنتاگونیست گیرنده 5-HT1A

ویلازودون (vilazodone) تنها دارویی است که در این کلاس برای درمان افسردگی استفاده می شود. این دارو تعادل سطح سروتونین و نوروترنسمیترهای دیگر را به حالت طبیعی باز می گرداند.

ویلازودون به ندرت به عنوان خط اول درمان افسردگی تجویز می شود. یعنی معمولا زمانی تجویز می شود که دیگر داروها اثری نداشته یا باعث عوارض جانبی آزار دهنده شده اند. عوارض جانبی می توانند موارد زیر را شامل شوند:

• حالت تهوع
• استفراغ
• مشکل در خوابیدن

آنتاگونیست های گیرنده 5-HT2 – 5-HT2 receptor antagonists

نفازودون (nefazodone) و ترازودون (trazodone) دو داروی این خانواده هستند که از آنها برای درمان افسردگی استفاده می شود. این دو دارو قدیمی تر هستند. این داروها با دگرگون کردن مواد شیمیایی مغز به درمان افسردگی کمک می کنند. عوارض جانبی رایج شامل موارد زیر هستند:

• خواب آلودگی
• سرگیجه
• خشک شدن دهان

داروی آنتاگونیست گیرنده 5-HT3 – 5-HT3 receptor antagonist

ورتیوکستین(vortioxetine) تنها داروی این خانواده است که با اعمال تغییراتی روی فعالیت های مواد شیمیایی مغز، افسردگی را درمان می کند. عوارض جانبی رایج این دارو عبارتند از:

• مشکلات جنسی
• حالت تهوع

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز – به اختصار MAOIs – Monoamine oxidase inhibitors

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز، از جمله قدیمی ترین داروهای درمان افسردگی هستند. کار داروهای این خانواده، متوقف کردن تجزیه ی نوراپی نفرین، دوپامین و سروتونین است. مصرف داروهای این خانواده، نسبت به دیگر داروهای ضد افسردگی سخت تر است، چراکه داروهای این خانواده با برخی داروهای نسخه ای و غیر نسخه ای و بعضی غذاها تداخل ایجاد می کنند. همچنین نباید با داروهای محرک یا دیگر داروهای ضد افسردگی ترکیب شوند. داروهای این خانواده عبارتند از:

• ایزو کربوکساید (isocarboxazid)
• فنلزین (phenelzine)
• سلژیلین (Selegiline)
• ترانیل سیپرومین (tranylcypromine)

MAOI ها عوارض جانبی زیادی هم دارند که می توانند موارد زیر را شامل شوند:

• حالت تهوع
• سرگیجه
• خواب آلودگی
• مشکلات خواب
• بی قراری

داروی آنتاگونیست نورآدرنرژیک – Noradrenergic antagonist

میرتازاپین (Mirtazapine) تنها داروی این خانواده است که از آن برای درمان افسردگی استفاده می شود. این دارو با تغییر ماده ی شیمیایی خاصی در مغز علائم افسردگی را بهبود می بخشد. عوارض جانبی رایج این دارو عبارتند از:

• خواب آلودگی
• سرگیجه
• افزایش وزن

داروهای آتیپیک

برخی داروهای ضد افسردگی دیگر هم وجود دارند که در کلاس های معمول بالا قرار نمی گیرند. به این داروها، داروهای ضد افسردگی آتیپیک (به معنای لغوی غیرمعمولی) می گویند. بسته به شرایط، ممکن است پزشک به جای داروهای فوق، یکی از داروهای این دسته را به عنوان جایگزین تجویز نماید.

مثلا olanzapine/fluoxetine (سیمبیاکس) یک داروی ضد افسردگی آتیپیک است. از این دارو برای درمان اختلال دوقطبی و افسردگی ماژوری که به دیگر داروها پاسخ نداده است، استفاده می شود.

درمان های طبیعی

ممکن است دوست داشته باشید برای درمان افسردگی خود از یک درمان طبیعی کمک بگیرید. بعضی افراد این درمان ها را جایگزین درمان دارویی می کنند و بعضی دیگر این درمان ها را به عنوان یک درمان اضافی تر برمی گزینند.

مخمر سنت جان، یک مکمل گیاهی است که بعضی افراد آن را برای درمان افسردگی استفاده کرده اند. طبق گفته ی مرکز ملی سلامت مکمل، ممکن است این دارو بتواند اثرات خفیفی داشته باشد، ممکن هم هست هیچ تاثیری نداشته باشد!! علاوه بر اینها، این دارو باعث عوارض جانبی خطرناکی هم خواهد شد که می توانند مهلک باشند.

مخمر سنت جان ممکن است با داروهای زیر تداخل ایجاد کند:

• داروهای ضد تشنج
• قرص های ضد بارداری
• وارفارین

بعلاوه، برخی داروهای خاص ضد افسردگی اگر همراه با مکمل سنت جان استفاده شوند، ممکن است اثربخشی خود را از دست بدهند.

مکمل S-adenosyl-L-methionine هم یکی دیگر از گزینه های طبیعی است که برخی افراد از آن برای کاهش علائم افسردگی خود استفاده می کنند. SAMe ممکن است بتواند در درمان درد مفاصل موثر عمل کند، اما عدله ای وجود ندارد که نشان دهد این مکمل به درمان افسردگی کمک می کند. علاوه بر این، این مکمل هم با برخی داروهای نسخه ای تداخل دارد.

با پزشک خود صحبت کنید.

وقتی صحبت از درمان افسردگی می شود، ممکن است دارویی باشد که برای یک نفر کاملا بی اثر و برای فرد دیگر موثرترین راه درمان باشد. پیدا کردن داروی مناسب برای درمان افسردگی ممکن است زمان ببرد. اگر برای افسردگی خود، شروع به استفاده از دارو کرده اید، زمانی برای آزمون و خطا در نظر بگیرید.

ممکن است حداقل 6 ماه زمان می برد که یک داروی ضد افسردگی بطور کامل تاثیرات خود را بگذارد.

از پزشک خود بپرسید چقدر زمان لازم است تا داروی شما اثر کند. اگر تا آن زمان علائم شما بهبود نداشتند، به پزشک اطلاع دهید. ممکن است ایشان داروی دیگری برای شما تجویز کنند که در درمان علائم افسردگی شما موثرتر عمل کند.