قرص لیتیوم کربنات (به انگلیسی Lithium carbonate) یکی از پرکاربردترین و تخصصی ترین داروهایی است که برای درمان اختلال دوقطبی (افسردگی-شیدایی) تجویز می شود. این دارو علاوه بر کاهش شدت و تعداد دفعات حملات مانیا، از عود مجدد افسردگی نیز جلوگیری می کند. مطالعات نشان داده اند لیتیوم تاثیر قابل توجهی روی کاهش خطر خودکشی دارد.

لیتیوم یک داروی تثبیت کننده خلقی (mood stabilizer) است که سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) را هدف می گیرد. بزرگسالان و کودکانی که حداقل 7 سال سن دارند، می توانند در صورت لزوم با تجویز پزشک از این دارو استفاده کنند.

مطالب جمع آوری شده در این مقاله، صرفا جهت بالا بردن اطلاعات عمومی می باشد.

این دارو در فروشگاه اویرو موجود نمی باشد و تهیه ی آن صرفا از طریق مراجعه حضوری به داروخانه و ارائه نسخه امکان پذیر است.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره 1490 تماس بگیرید.

لازم به ذکر است به غیر از مقاله درج شده در خصوص این دارو هیچگونه مشاوره ی دیگری ارائه نمی گردد.

رایج ترین نام های تجاری و دوزهای لیتیوم

لیتیوم به دو شکل قرص 300 میلی گرم و قرص آهسته رهش 400 میلی گرم ارائه می گردد. این دارو در ایران با نام های تجاری زیر هم در دسترس می باشد:

نام تجاری	کمپانی تولید کننده	کشور تولید کننده
قرص لیترام	داروسازی راموفارمین	ایران
قرص لیتمون	داروسازی تهران دارو	ایران
قرص لیتوسان	sun pharma	هند

مهمترین اطلاعاتی که لازم است در مورد قرص لیتیوم بدانید:

اگر باردار هستید، بدون مشورت با پزشک، لیتیوم مصرف نکنید. این دارو می تواند باعث آسیب دیدگی جنین شود. در طول درمان، از یک روش مطمئن برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید و اگر باردار شدید حتما به پزشک اطلاع بدهید.

مسمومیت با لیتیوم می تواند باعث مرگ شود. لیتیوم دارویی است که مرز بین اثربخشی و مسمومیت آن بسیار باریک است. بنابراین حتی اگر به مقدار خیلی کم، بیشتر از دوز تجویز شده هم مصرف کنید ممکن است مسمومیت رخ دهد.

به محض مشاهده علائم مسمومیت با لیتیوم، مصرف دارو را متوقف کرده و فورا با پزشک تماس بگیرید؛ اصلی ترین علائم مسمومیت با لیتیوم عبارتند از ضعف عضلانی، انقباض ناگهانی عضلات، خواب آلودگی، احساس سبک سری، تغییرات خلقی، تاری دید، زنگ زدن در گوش ها، ضربان قلب نامنظم، گیجی، لکنت زبان، بی حسی، مشکلات تنفسی و تشنج.

از خرد کردن، جویدن یا نصف کردن قرص های آهسته رهش خودداری کنید. قرص را بطور کامل ببلعید. در طول مصرف این دارو، برای جلوگیری از دهیدراته شدن بدن، به مقدار فراوان آب و مایعات بنوشید.

اگر اسهال شده اید، استفراغ می کنید، تب دارید یا بیش از اندازه تعریق دارید، به پزشک اطلاع دهید.

مراقب باشید طی ورزش کردن و در هوای خیلی گرم، دچار گرمازدگی یا بی آبی بدن نشوید. در مورد نوع و میزان مایعاتی که می بایست بنوشید، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید. در برخی موارد، نوشیدن بیش از اندازه مایعات درست به اندازه ی ننوشیدن مایعات کافی می تواند خطرناک باشد.

لیتیوم ممکن است روی افکار یا عکس العمل شما تاثیر بگذارد. در طول مصرف این دارو موقع رانندگی کردن و انجام هر کار دیگری که نیازمند هوشیاری و تمرکز است، مراقب باشید.

نکاتی که لازم است پیش از شروع مصرف قرص لیتیوم کربنات بدانید:

در صورت سابقه ی آلرژی به لیتیوم از مصرف آن خودداری کنید. برای اطمینان از ایمنی مصرف این دارو، چنانچه مبتلا به هر یک از ناراحتی های زیر هستید/بوده اید پزشک را مطلع نمایید:

مشکلات تنفسی
بیماری های قلبی
بیماری های کلیوی
اختلالات تیروئید
نوار قلب غیر طبیعی
از هوش رفتن موقت
فوت یکی از اعضای خانواده قبل از سن 45 سالگی

بعضی داروها می توانند با لیتیوم تداخل ایجاد کرده و باعث ایجاد وضعیت جدی شوند که سندروم سروتونین نام دارد. اگر از داروهای محرک، داروهای افیونی، محصولات گیاهی استفاده می کنید یا برای معالجه ی افسردگی، بیماری های روانی، بیماری پارکینسون، سر دردهای میگرنی، عفونت های جدی یا جلوگیری از حالت تهوع یا استفراغ دارو مصرف می کنید، مطمئن شوید پزشک در جریان است. قبل از ایجاد هر نوع تغییری در روش یا زمان مصرف داروهای خود با پرشک مشورت کنید.

هنوز مشخص نیست که آیا لیتیوم می تواند به جنین آسیب وارد کند یا نه. هر زمان در طول مصرف این دارو باردار شدید یا قصد آن را داشتید به پزشک اطلاع دهید.

در طول مصرف لیتیوم نباید شیر بدهید.

مصرف لیتیوم برای افراد زیر 7 سال مورد تایید قرار نگرفته است.

نکاتی که می بایست در خصوص مصرف لیتیوم در نظر داشته باشید:

لیتیوم را دقیقا همانطور که برای شما تجویز شده است مصرف کنید. تمام دستورالعمل های درج شده در نسخه را با دقت دنبال کنید. راهنمایی های دارویی درج شده در بروشور همراه دارو را مطالعه نمایید. ممکن است پزشک گاهی اوقات میزان مصرف دارو را تغییر دهد. هرگز لیتیوم را بیشتر از مقدار تجویز شده یا برای مدت طولانی تر از دوره ی توصیه شده مصرف نکنید. در مورد لیتیوم، اگر فقط یک مقدارِ خیلی کم، بیشتر از دوز توصیه شده مصرف شود هم ممکن است اوردوز رخ دهد.

قرص را بطور کامل ببلعید و از خرد کردن، جویدن یا نصف کردن آن جدا خودداری کنید.

داروهای لیکوئیدی را با دقت اندازه گیری کنید. برای اینکار از سرنگ های مخصوص یا قاشق های مدرج استفاده کنید. (نه از قاشق آشپزخانه)

اگر مبتلا به تب، اسهال یا استفراغ هستید یا بیش از اندازه عرق می کنید، به پزشک اطلاع دهید. ممکن است در طول مصرف این دارو به راحتی دچار بی آبی شوید، این مسئله روی میزان نیاز بدن به دارو تاثیر می گذارد. هرگز بدون تایید پزشک مقدار یا تعداد دفعات مصرف هیچ دارویی را تغییر ندهید.

برای جلوگیری از دهیدراته شدن بدن، هر روز به مقدار فراوان آب بنوشید.

ممکن است 3 هفته زمان ببرد تا متوجه بهبود علائم شوید. مصرف دارو را ادامه دهید و اگر تا یک هفته پس از درمان متوجه شروع بهبود علائم نشدید، پزشک را مطلع کنید.

ممکن است لازم شود مکررا آزمایش خون بدهید.

چنانچه در طول مصرف این دارو، لازم شد جراحی شوید، حتما از قبل به جراح اطلاع دهید که لیتیوم مصرف می کنید.

در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت نگهداری شود. هر بار پس از مصرف، درب بطری را محکم ببندید.

فراموش کردن نوبت مصرف

اگر یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید، هر چه سریعتر آن را استفاده کنید. اگر نزدیک به نوبت بعدی مصرف دارو است، نیازی به مصرف دوز فراموش شده نیست. هرگز به منظور جبران میزان دوز مصرفی دارو را دو برابر نکنید.

اوردوز – مصرف بیش از حد

در چنین مواقعی می بایست مصرف دارو را متوقف کرده و با اورژانس یا مرکز سم شناسی تماس بگیرید.

علائم اولیه ی مسمومیت عبارتند از: استفراغ، اسهال، خواب آلودگی، ضعف عضلانی، از دست دادن قدرت هماهنگی.

کارهایی که می بایست در طول مصرف لیتیوم از آنها پرهیز کنید:

تا زمانی که از تاثیرات لیتیوم روی بدن خود مطمئن نشده اید از رانندگی کردن و انجام فعالیت های پرخطر خودداری کنید. ممکن است در اثر مصرف دارو، سرعت عکس العمل نشان دادن شما، تحت تاثیر قرار گرفته باشد.

مراقب باشید طی ورزش کردن و در هوای خیلی گرم، دچار گرمازدگی یا بی آبی نشوید. در مورد نوع و میزان مایعاتی که می بایست بنوشید، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید. در برخی موارد، نوشیدن بیش از اندازه مایعات می تواند به اندازه ی ننوشیدن مایعات کافی، خطرناک باشد.

مقدار مصرف نمک تعیین شده در رژیم غذایی خود را تغییر ندهید. تغییر مقدار مصرف نمک می تواند مقدار لیتیوم موجود در خون را تغییر دهد.

عوارض جانبی لیتیوم

هرگاه متوجه بروز علائم واکنش آلرژیک نسبت به لیتیوم شدید با اورژانس تماس بگیرید. برخی از اصلی ترین نشانه های واکنش های آلرژیک دارویی عبارتند از کهیر، تنگی نفس، متورم شدن صورت، لب ها، زبان یا گلو.

مصرف بیش از اندازه لیتیوم می تواند باعث مرگ شود. در مورد لیتیوم، اگر فقط یک مقدارِ خیلی کم، بیشتر از دوز توصیه شده هم مصرف شود ممکن است مسمومیت با لیتیوم رخ دهد.

به محض مشاهده علائم مسمومیت با لیتیوم، مصرف دارو را متوقف کرده و فورا با پزشک تماس بگیرید؛ اصلی ترین علائم مسمومیت با لیتیوم عبارتند از ضعف عضلانی، انقباض ناگهانی عضلات، خواب آلودگی، احساس سبک سری، تغییرات خلقی، تاری دید، زنگ زدن گوش ها، ضربان قلب نامنظم، گیجی، لکنت زبان، بی حسی، مشکلات تنفسی یا تشنج.

اگر دچار هر یک از عوارض زیر شدید، فورا با پزشک تماس بگیرید:

احساس سبکی سر، جوری که انگار می خواهید زمین بخورید.
تنگی نفس
تب، افزایش میزان ادرار یا تشنگی
ضعف، سرگیجه، احساس چرخیدن دنیا
مشکلات حافظه، توهم
مشکل در تعادل یا حرکت عضلات
از دست دادن کنترل روده یا مثانه
تشنج
پائین آمدن سطح سدیم – سر درد، گیجی، لکنت زبان، ضعف شدید، استفراغ، از دست دادن هماهنگی، احساس عدم ثبات
مشکلات تیروئید – افزایش یا کاهش وزن، درد عضلانی، ترمور، احساس سرما یا گرگرفتگی، تغییرات پوست یا مو، تعریق، احساس ضعف یا خستگی، ضربان قلب کوبشی یا تند، افزایش حرکات روده ای، احساس خشم یا پریشانی.
علائم بی آبی (دهیدراسیون) – احساس تشنگی یا گرمای بیش از اندازه، عدم توانایی دفع ادرار، تعریق شدید، خشک شدن یا گرم شدن پوست
افزایش فشار درون جمجمه ای – سردرد شدید، زنگ زدن گوش ها، سرگیجه، حالت تهوع، مشکلات بینایی، احساس درد پشت چشم ها

اگر متوجه بروز علائم سندروم سروتونین شُدید، فورا مراقبت های حرفه ای اورژانسی دریافت کنید. اصلی ترین علائم سندروم سروتونین عبارتند از پریشانی، توهم، تب، تعریق، لرز، تند شدن ضربان قلب، سفت شدن عضلات، پرش غیر ارادی عضلات، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال.

عوارض جانبی رایج و قابل انتظار لیتیوم عبارتند از:

سرگیجه، خواب آلودگی
لرزش دست ها
مشکل راه رفتن
خشک شدن دهان، افزایش تشنگی یا حجم ادرار
حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها
بثورات پوستی
تاری دید

این بخش تمام عوارض جانبی این دارو را شامل نمی شود. ممکن است لیتیوم عوارض جانبی دیگری هم ایجاد کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

دیگر داروهایی که عملکرد لیتیوم را تحت تاثیر قرار می دهند – تداخلات دارویی

تمام داروهایی که در حال مصرف آنها هستید را برای پزشک نام ببرید. بسیاری از داروها هستند که می توانند روی لیتیوم تاثیر بگذارند، از جمله:

بوسپیرون (buspirone)
فنتانیل (fentanyl)
مکمل سنت جان (St. John’s wort)
ترامادول (tramadol)
داروهای سر دردهای میگرنی خانواده تریپتان ها
تریپتوفان (tryptophan)
داروهای ضد افسردگی یا ضد روان پریشی
مهار کننده های MAO: ایزوکاروباکسید (isocarboxazid)، لینزولید (linezolid)، فنلزین (phenelzine)، راساگیلین (rasagiline)، سلژیلین (selegiline)، ترانیل سیپرومین (tranylcypromine)، محلول تزریقی متیلن بلو (methylene blue injection) و…

این بخش کامل نیست. ممکن است داروهای دیگری هم وجود داشته باشند که عملکرد آدرال را تحت تاثیر قرار دهند. پیش از شروع مصرف این دارو لازم است لیستی از تمام داروهای مصرفی خود (اعم از نسخه ای، غیر نسخه ای، گیاهی و مکمل های خوراکی) تهیه کرده و در اختیار پزشک قرار دهید.

اطلاعات تکمیلی

به خاطر داشته باشید این دارو هم مانند تمام داروهای دیگر می بایست دور از دید و دسترس کودکان نگهداری شود.

هرگز داروهای مصرفی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید. لیتیوم فقط برای شخص شما و با توجه به شرایط فردی شما تجویز شده است.