آیا من خودشیفته ام؟

خودشیفتگی (نارسیسیست / نارسیسیسم) شامل ویژگی‌های شخصیتی متعددی همانند غرور و تحسین خود است. اختلال شخصیتی خودشیفتگی (narcissistic personality disorder:NPD) یک اختلال در وضعیت سلامت روان همراه با ویژگی‌هایی شامل نیاز بیش از حد به توجه، اهمیت به خود و عدم همدلی می باشد.

کسی که دچار اختلال شخصیت خودشیفته (نارسیستیک) است ممکن است به شکل افراطی به ظاهر خود اهمیت بدهد یا زمان کمی را جهت توجه و تمرکز بر روی دیگران اختصاص دهد.

با این وجود، این ویژگی‌ها لزوما ثابت نمی‌کند که فردی اختلال شخصیت خودشیفته یا NPD داشته باشد. هر کسی در بخش‌هایی از زندگی ممکن است بر روی خودش بیش از بقیه متمرکز باشد.

NPD یک مشکل بلندمدت است که به شکل قابل توجهی بر روابط افراد و عملکرد احساسی آنها تاثیر می‌گذارد.

در این مقاله به بررسی اختلال شخصیتی خودشیفتگی (NPD)، علائم و چگونگی تاثیر آن بر روی روابط پرداخته شده است. همچنین توضیح می دهد آیا افراد مبتلا به خودشیفتگی قابل تغییر می باشند و اگر چنین است چگونه می توانند این کار را انجام دهند؟

اختلال شخصیتی خودشیفته چیست؟

براساس گزارش انجمن روانپزشکی امریکا (APA)، اختلال شخصیتی خودشیفتگی NPD یک اختلال شخصیتی است که شامل الگوی نیاز به تحسین و عدم توجه و همدلی با دیگران می باشد.

افراد مبتلا به خودشیفتگی (NPD) ممکن است دارای احساس افراطی اهمیت به خود باشند. آنها اغلب فاقد احساس همدلی و همدردی با دیگران بوده و علاقه چندانی به ایجاد روابط صمیمی با دیگران ندارند.

در حالی که ممکن است به نظر برسد که فرد مبتلا به NPD بیش از حد اعتماد به نفس دارد، این افراد غالباً عزت نفس پایینی دارند.

هنگامی که فرد یا رویدادی احساس برتر بودن آنها را به چالش می کشد، بسته به میزان شدت اختلال در آنها، ممکن است واکنش بدی از خود نشان دهند.

یک مطالعه قدیمی منتشر شده در مجله روانپزشکی بالینی در سال ۲۰۰۸، تخمین می‌زند که 6.2% از افراد، NPD را در برخی از دوره‌های زندگی خود تجربه می‌کنند. نرخ ابتلا در میان مردان (7.7%) نسبت به زنان (4.8%) بیشتر است.

این مطالعه همچنین گزارش می‌دهد که NPD بطور قابل توجهی در میان افراد زیر شیوع بیشتری دارد:

• بزرگسالان سیاه پوست
• زنان هیسپانیک (صفتی است که به مردم اسپانیایی زبان یا پرتغالی زبان به ویژه در آمریکای لاتین اطلاق می‌شود.)
• بزرگسالان جوان تر
• افراد جدا شده، طلاق گرفته یا بیوه
• بزرگسالانی که هرگز ازدواج نمی‌کنند

علائم اختلال شخصیت خودشیفتگی

علائم NPD بسته به شدت موارد خاص، گسترده و متنوع است.

افراد مبتلا به NPD ممکن است:

– خود را تحسین و یا تحقیر کنند.

– برون گرا یا منزوی اجتماعی باشند.

– رهبران صنعت یا بیکار باشند.

– شهروندان مورد الگو یا افراد درگیر در فعالیت‌های ضد اجتماعی باشند.

بنابراین، تشخیص فرد مبتلا به NPD دشوار است.

اما نسخه پنجم کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) در رابطه با افراد خودشیفته علائم زیر را ارائه می‌دهد:

1- احساس اغراق‌آمیز از اهمیت نسبت به خود

داشتن حس اغراق‌امیز از اهمیت به خود، ویژگی اصلی NPD است. افراد مبتلا به NPD نسبت به دیگران احساس برتری دارند.

داشتن احساس برتری بر دیگران، در افراد مبتلا به NPD، همیشه آشکار و علنی نیست. برخی از افراد مبتلا به NPD اعتماد به نفس بالایی داشته و اهمیت زیادی به خود می‌دهند، در حالیکه به نظر می‌سد برخی دیگر متزلزل و خودپسند می باشند.

با این حال، در هر دو مورد، شخص، قاطعانه معتقد است که از دیگران بهتر و برتر است.

این افراد ممکن است اصرار داشته باشند که از هر چیز بهترین‌ها را داشته باشند یا چیزهایی را که احساس می کنند در شان آنها نیست رد کنند. کسانی که NPD دارند ممکن است در مورد دستاوردهای خود اغراق کرده و یا دروغ بگویند.

2- نیاز دائم به توجه و تحسین

افراد مبتلا به NPD نیاز عمیق به دریافت توجه و تحسین اطرافیان خود دارند. این امر به این دلیل است که آنها معمولاً به افراد دیگر به عنوان منبع عزت نفس اعتماد کرده و حس مشخص و تعریف شده ای از خود ندارند.

شخصی که NPD دارد در جست‌وجوی آن است که تحسینی را که فکر می‌کند سزاوار آن است، از دیگران دریافت کند.

3- گرایش به در اختیار گرفتن گفتگوها

طبق DSM-5، افراد مبتلا به NPD علاقه کمی به تجربیات دیگران نشان می‌دهند. به همین ترتیب، فردی با NPD ممکن است بر گفت و گوها مسلط شود یا به مکالمه‌‌هایی که حول محور آنها نمی‌چرخد‌، علاقه ای نشان ندهد.

آنها همچنین ممکن است از روابط، جهت منافع شخصی خود استفاده کنند.

4- عدم توجه به احساسات و نیازهای دیگران

از آنجا که افراد مبتلا به NPD غالباً نسبت به دیگران احساس همدلی و هم فکری نمی‌کنند، به طور مداوم نیاز دیگران را نادیده می‌گیرند. آنها غالباً به آنچه که دیگران درباره آنها فکر می‌کنند بسیار اهمیت می‌دهند، اما برای احساسات آنها اهمیتی قائل نمی شوند.

افراد مبتلا به NPD همچنین به دلیل عدم همدلی می توانند نسبت به سایرین و یا افرادی که احساس برتری آنها را به چالش بکشد، ستیزه جو باشند.

5- دشواری در انتقادپذیری و تنظیم رفتار

کسانی که NPD دارند در پذیرفتن انتقاد مشکل دارند، زیرا انتقاد می‌تواند به عزت نفس و احساس هویت آنها آسیب برساند. این افراد ممکن است از کسی که به آنها توهین کرده است بیزار باشند.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که افرادی که NPD دارند، علائم ذکر شده باید ویژگی دائم شخصیت آنها در هر شرایطی باشد. این ویژگی‌ها نباید در نتیجه افزایش سن، شرایط جسمی یا داروهای مصرفی آنها باشد.

افراد مبتلا به NPD معمولاً مشکلات روانی دیگری نیز دارند همانند:

اعتیاد

اختلال دوقطبی

اختلال شخصیت ضد اجتماعی

اختلال شخصیت مرزی

افسردگی

اضطراب

افکار و یا رفتارهای خودکشی

افراد خودشیفته در روابط

افراد مبتلا به NPD اغلب در روابط بین فردی مشکل دارند. آنها ممکن است روابط ناکامی داشته باشند، به خصوص وقتی از طرف دیگران توجه یا تحسینی را که فکر می‌کنند شایسته آن هستند‌، دریافت نکنند.

اعضای خانواده افراد مبتلا به NPD، عزیزان خود را اینگونه توصیف کرده‌اند:

کنترل کننده دیگران

اغلب از دیگران ناراضی هستند

تغییر سریع خلق‌وخو

سرزنش سریع دیگران

سوء استفاده عاطفی، جسمی یا جنسی

به دلیل طرز رفتار آنها در روابط با دیگران، سایر مردم ممکن است از بودن در اطراف کسانی که مبتلا به NPD یا دارای ویژگی های خودشیفتگی می باشند، لذت نبرند.

کسانی که NPD دارند ممکن است هنگام اشتباه عذرخواهی نکنند یا اشتباه خود را نپذیرند. همچنین ممکن است سریع عصبانی شوند، به خصوص اگر احساس کنند شریک زندگیشان از آنها انتقاد می‌کند.

در نتیجه، ماندن در رابطه با شخصی که NPD دارد، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

در برخی موارد، روابط توام با خودشیفتگی می‌تواند ناسالم و یا حتی همراه با سوء استفاده باشد.

آیا یک خودشیفته می‌تواند تغییر کند؟

در حالیکه هیچ داروی قطعی برای NPD وجود ندارد، درمان می‌تواند به افراد مبتلا به این اختلال کمک کند تا با رفتارهایی که بر روابط آنها تأثیر منفی می‌گذارد، مقابله کنند.

درمان NPD روان‌درمانی است.

درمان فردی می‌تواند به افراد کمک کند:

احساسات و انگیزه‌های خود را درک کنند.

احساسات و رفتارهای خود را تنظیم کنند.

توانایی‌ها و پتانسیل‌های خود را بشناسند و بپذیرند.

اهداف واقع بینانه تعیین کنند.

تحمل انتقادات و شکست‌ها را پیدا کنند.

بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند.

صمیمیت و لذت بیشتر در روابط را تقویت کنند.

در زمان حال زندگی کنند نه در موقعیت‌های خیالی.

روی عزت نفس خود کار کنند.

گاهی اوقات، برای کسانی که مبتلا به NPD هستند، مشاوره در مورد رابطه یا خانواده درمانی با عزیزان، می‌تواند مفید باشد.

یک تحقیق در سال 2015 نشان داد که مشاوره روابط، در افراد مختلف اثربخشی متفاوتی دارد. اکثر کارشناسان موافقند که شرکت در مشاوره روابط، برای کسی که دارای شریک زندگی ای است که از خشونت بر علیه آنها استفاده می کند، خطر بالایی دارد.

لازم به ذکر است که افراد خودشیفته می‌توانند زندگی و روابط خود را بهبود ببخشند ولی باید خودشان بخواهند که تغییر کنند.

اگر فردی که مبتلا به NPD است، فکر کند که هیچ مشکلی وجود ندارد، عموما به دنبال راهکار درمانی نیز نخواهد بود. آنها به این نکته توجه ندارند که این درمان‌ها به توجه آنها نیاز دارد.

هیچ دارویی برای درمان NPD وجود ندارد ولی افرادی که مشکلات جانبی همانند افسردگی یا اضطراب دارند ممکن است به داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی نیاز داشته باشند.

سخن آخر:

افراد مبتلا به NPD، دارای احساس اهمیت بسیار زیاد نسبت به خود می باشند، آنها بیش از حد نیازمند به تحسین و توجه دیگران می باشند. این افراد در حفظ روابط سالم دچار مشکل بوده و ممکن است در سایر جنبه های زندگی خود نیز دچار چالش گردند.

درمان افراد مبتلا به خودشیفتگی به آنها کمک می کند تا زندگی خود را بهتر اداره نموده و روابط معنادار با دیگران داشته باشند.

افرادی که معتقدند دچار اختلال خودشیفتگی بوده و تمایل به معالجه و درمان دارند، باید با پزشک و یا یک درمانگر صحبت نمایند.