سر فصل های مورد بررسی این مقاله:

درباره روش های درمان

اکثر افراد در مقطعی از زندگی خود اضطراب را تجربه می کنند، و این احساس اغلب خود به خود از بین می رود. اما بحث اختلالات اضطرابی چیز دیگری است. اگر یکی از آنها در شما تشخیص داده شده است، شما برای مدیریت اضطراب خود نیاز به کمک دارید. معمولا درمان دو بخش دارودرمانی و روان درمانی را شامل می شود. برای آشنایی با انواع اختلالات اضطرابی کلیک کنید.

درست است که داروها، تاثیری در معالجه اضطراب ندارند، اما به مدیریت علائم کمک می کنند. دارودرمانی می تواند علاوه بر بهبود عملکرد، احساس بهتری در شما ایجاد کند.

داروها انواع مختلفی دارند. از آنجائیکه هر کس منحصر به فرد است، شاید لازم شود تا زمان پیدا کردن بهترین درمان مناسب، زیر نظر پزشک داروهای مختلفی را امتحان کنید.

بنزودیازپین ها

بنزودیازپین ها، آرام بخش هایی هستند که می توانند به شل شدن عضلات و آرامش روان کمک کنند. آنها تاثیرات خود را از طریق افزایش اثرات نوروترانسمیترهای خاص اعمال می کنند. (نوروترانسمیترها مواد شیمیایی هستند که پیام های عصبی را بین سلول های مغز جا‌به‌جا می کنند).

بنزودیازپین ها به درمان انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی، از جمله اختلال وحشت زدگی، اختلال اضطراب فراگیر و اختلالات اضطراب اجتماعی کمک می کنند. چند نمونه از داروهای این خانواده عبارتند از:

آلپرازولام (زاناکس)
کلردیازپوکساید (لیبریوم)
کلونازپام (کلونوپین)
دیازپام (والیوم)
لورازپام (آتیوان)

بنزودیازپین ها معمولا برای درمان کوتاه مدت اضطراب مصرف می شوند. بدین علت که آنها می توانند خواب آلودگی را افزایش دهند و باعث مشکلاتی در تعادل و حافظه شوند. آنها می توانند اعتیادآور هم باشند. متاسفانه اپیدمی سوءمصرف بنزودیازپین ها رو به افزایش است.

این داروها می بایست فقط تا زمانی مصرف شوند که پزشک درمان دیگری را جایگزین کند. البته اگر اختلال هراس دارید ممکن است پزشک بنزودیازپین ها را تا یکسال هم تجویز کند.

عوارض جانبی بنزودیازپین ها

علاوه بر خواب آلودگی و مشکلات حافظه، مصرف بنزودیازپین ها می تواند باعث سرگیجه، مشکلات بینایی، سردرد و احساس افسردگی هم بشود.

اگر بیش از دو هفته است که بطور منظم بنزودیازپین مصرف کرده اید، لازم است مصرف قرص را بطور ناگهانی متوقف نکنید. چراکه اینکار در برخی افراد تشنج ایجاد می کند. در عوض بمنظور کاهش خطر ابتلا به تشنج، در مورد کاهش آهسته دوزهای مصرفی با پزشک مشورت کنید.

بوسپیرون

بوسپیرون علاوه بر درمان کوتاه مدت اضطراب برای اختلالات اضطرابی مزمن (طولانی مدت) هم تجویز می شود. روش عملکرد بوسپیرون بطور کامل درک نشده است، اما به نظر می رسد روی مواد شیمیایی تاثیر می گذارد که در مغز خلق و خو را تنظیم می کنند.

ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بوسپیرون کاملا تاثیر بگذارد. این دارو علاوه بر همین نام ژنریک، با نام های تجاری بوسپانکس، بوسپیراکس و بوسپ هم در دسترس می باشد.

عوارض جانبی بوسپیرون

سرگیجه، سردرد و حالت تهوع می توانند از عوارض جانبی بوسپیرون باشند. بعضی افراد در طول مصرف بوسپیرون، مشکل در خوابیدن یا رویاهای عجیب را هم گزارش کرده اند.

ضد افسردگی ها

داروهای ضد افسردگی روی نوروترانسمیترها تاثیر می گذارند. از این داروها می توان برای درمان علائم اضطراب استفاده کرد، اما معمولا 4 تا 6 هفته زمان می برد تا تاثیرات آنها مشهود شود. انواع ضد افسردگی ها عبارتند از:

SSRIs – مهار کننده های باز جذب سروتونین

مهار کننده های باز جذب سروتونین (SSRIs)، سطح سروتونین را بالا می برند. سروتونین نوعی نوروترانسمیتر است که روی خلق و خو، میل جنسی، اشتها، خواب و حافظه تاثیر می گذارد. استفاده از مهار کننده های باز جذب سروتونین معمولا با دوز پائین شروع می شود و پزشک به تدریج دوز مصرفی دارو را افزایش می دهد. چند نمونه از SSRI هایی که برای درمان اضطراب استفاده می شوند، عبارتند از:

اس سیتالوپرام
فلوکستین
پاروکستین
سرترالین

عوارض جانبی مهار کننده های باز جذب سروتونین

مهار کننده های باز جذب سروتونین می توانند منجر به عوارض جانبی متعددی شوند، اما اکثر افراد بخوبی آنها را تحمل می کنند. عوارض جانبی می توانند موارد زیر را شامل شوند:

حالت تهوع
خشک شدن دهان
ضعف عضلانی
اسهال
سرگیجه
خواب آلودگی
اختلال عملکرد جنسی

اگر در مورد عارضه جانبی خاصی نگران هستید، با پزشک مشورت کنید.

سه حلقه ای ها

سه حلقه ها هم برای درمان اکثر اختلالات اضطرابی، به اندازه مهار کننده های باز جذب سروتونین خوب هستند. (بجز اختلال وسواس فکری-عملی)

به نظر می رسد سه حلقه ها مشابه SSRIs عمل می کنند. استفاده از سه حلقه ای ها هم معمولا با دوز پائین شروع می شود و پزشک به تدریج دوز مصرفی دارو را افزایش می دهد. چند نمونه از سه حلقه ای هایی که برای اضطراب تجویز می شوند، عبارتند از:

کلومیپرامین
ایمی پرامین

سه حلقه ای ها داروهای قدیمی تری هستند که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند، چراکه داروهای جدیدتر عوارض جانبی کمتری دارند.

عوارض جانبی سه حلقه ای ها

خشک شدن دهان، کم شدن انرژی، خواب آلودگی و سرگیجه از جمله عوارضی هستند که سه حلقه ای ها می توانند ایجاد کنند. از دیگر عوارض جانبی این دسته دارویی می توان به حالت تهوع، استفراغ، یبوست، تاری دید و افزایش وزن اشاره کرد. عوارض جانبی اغلب با تغییر دوز یا جایگزین شدن با یک سه حلقه ای دیگر، کنترل می شوند.

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) برای درمان اختلالات هراس و فوبیای اجتماعی استفاده می شوند. عملکرد آنها افزایش تعداد نوروترانسمیترهایی است که خلق و خو را تنظیم می کنند.

مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز برای درمان افسردگی تاییدیه FDA دارند، اما بنابر تشخیص پزشک ممکن است برای اضطراب هم تجویز شوند؛ چند نمونه از MAOIs ها عبارتند از:

ایزو کربوکساید (isocarboxazid)
فنلزین (phenelzine)
سلژیلین (Selegiline)
ترانیل سیپرومین (tranylcypromine)

عوارض جانبی مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز

درست مانند سه حلقه ای ها، مهار کننده‌های مونوآمین اکسیداز هم داروهای قدیمی هستند و نسبت به داروهای جدید عوارض جانبی بیشتری ایجاد می کنند. MAOIs محدودیت های خاصی را هم به همراه می آورند. به عنوان مثال اگر در حال مصرف MAOI باشید، نمی توانید برخی غذاهای خاص مثل پنیر و شراب قرمز را میل کنید.

برخی داروها از جمله SSRIs، برخی قرص های ضد بارداری، مسکن ها، از جمله استامینوفن و ایبوپروفن، داروهای سرماخوردگی و آلرژی، و مکمل های گیاهی می توانند با MAOIs تداخل ایجاد کنند. مصرف یک MAOI با این غذاها یا داروها ممکن است منجر به افزایش خطرناک فشار خون و دیگر عوارض مهلک شود.

بتا‌بلاکرها

بتا‌بلاکرها اغلب اوقات برای درمان شرایط قلبی استفاده می شوند. داروهای این خانواده بنابر تشخیص پزشک برای کمک به تسکین علائم جسمی اضطراب، بخصوص اختلال اضطراب اجتماعی هم مصرف می شوند.

ممکن است پزشک شما برای کمک به کاهش علائم اضطراب شما در موقعت های استرس زا، از قبیل حضور در مهمانی یا سخنرانی یک بتابلاکر مثل پروپرانولول تجویز نماید.

عوارض جانبی بتا‌بلاکرها

بتابلاکرها معمولا منجر به ایجاد عوارض جانبی در همه مصرف کنندگان نخواهند شد. برخی عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:

خستگی
سرگیجه
خواب آلودگی
خشک شدن دهان

دیگر عوارض جانبی عبارتند از:

مشکلات خوابیدن
کوتاه شدن تنفس

روش های درمان خانگی

مداخلات خانگی متنوعی وجود دارند که می توانند به کاهش علائم اضطراب کمک کنند. این نوع درمان ها می توانند در کنار مصرف دارو تمرین شوند. چند نمونه از راه حل های موثر عبارتند از:

ورزش کردن

به گفته انجمن استرس و اضطراب آمریکا، ورزش می تواند به کاهش استرس و بهبود کلی احساسات کمک کند.

ورزش به تولید نوروترانسمیترهایی که اندورفین نامیده می شوند، کمک می کند. این نوروترانسمیترها مسکن های طبیعی بدن هستند و می توانند کیفیت خواب را بهبود بخشند.

به گفته انجمن استرس و اضطراب آمریکا حتی ورزش های کوتاه مدت (حدود 10 دقیقه ای) هم در بهبود روحیه موثر هستند.

مراقبه

15 دقیقه زمان برای مراقبه و تمرکز روی تنفس عمیق و آرامش می تواند به کاهش اضطراب کمک کند. می توانید بطور منظم جملات انگیزشی را با خود تکرار کنید یا موسیقی گوش دهید. یوگا هم می تواند به تسکین استرس کمک کند.

مصرف بابونه

نوشیدن چای بابونه یا مصرف مکمل های حاوی بابونه، به کاهش علائم اضطراب کمک می کند.

یک مطالعه دوسوکور که نتیجه آن در مجله Phytomedicine منتشر شد، با تمرکز روی اختلال اضطراب فراگیر نشان داد شرکت کنندگانی که روزانه 1500 میلی گرم بابونه مصرف می کردند، بعد از مدتی از کاهش اضطراب عمومی خود در حد متوسط تا شدید خبر دادند.

نوشیدن چای بابونه هم به کاهش اضطراب کمک می کند.

آروماتراپی با اسانس ها

بوییدن اسانس های رقیق مناسب برای آروماتراپی می تواند به کاهش اضطراب کمک کند.

چند نمونه از روغن های اساسی که برای بهبود اضطراب موثرند عبارتند از:

اسطوخودوس
نرولی
بابونه

اجتناب از مصرف کافئین

در بعضی افراد مصرف کافئین وحشت زدگی و اضطراب فرد را بیشتر می کند. بنابراین اجتناب از مصرف آن می تواند ایده خوبی برای کنترل اضطراب باشد.

چه زمان مراجعه به پزشک ضروری است

پزشک شما می تواند به شما در یافتن بهترین راه درمان برای اضطراب کمک کند. درمان مناسب احتمالا دارودرمانی و روان درمانی را شامل خواهد شد.

در طول مصرف داروهای ضد اضطراب، ضمن رعایت تمام دستورالعمل های پزشک، در صورت ظاهر شدن هرگونه عارضه جانبی ایشان را مطلع نمایید. همچنین اگر هرگونه سوالی در مورد وضعیت یا روش درمان خود دارید با ایشان در میان بگذارید، از جمله:

این دارو ممکن است منجر به چه عوارض جانبی شود؟
چه مدت زمان طول می کشد تا اثربخشی دارو مشهود شود؟
آیا این دارو یا داروهای دیگری که مصرف می کنم تداخل ایجاد نمی کند؟
آیا لازم است به روان درمانگر ارجاع داده شوم؟
آیا ورزش کردن می تواند تاثیری روی کنترل علائم اضطراب من داشته باشد؟

اگر احساس می کنید دارویی که برای شما تجویز شده نتایج دلخواه را به همراه ندارد، یا باعث ایجاد عوارض جانبی ناخواسته شده است، قبل از آنکه مصرف آن را متوقف کنید با پزشک مشورت نمایید.

پرسش و پاسخ

روان درمانی چگونه به تسکین اضطراب کمک می کند؟

رفتاردرمانی شناختی اصطلاحی است که در اغلب اوقات در درمان اختلالات اضطرابی بکار می رود. رفتاردرمانی شناختی کمک می کند الگوهای افکاری و واکنش هایی را که در مواقع استرس زا نشان می دهید، تغییر کنند. رفتاردرمانی شناختی یک درمان کوتاه مدت شامل 10 تا 20 جلسه ویزیت طی چند هفته است. طی ویزیت هایی که با پزشک دارید موارد زیر را یاد خواهید گرفت:

توانایی کنترل افکار
فکر نکردن به مشکلات جزئی_چراکه آنها را به مشکلات اساسی تبدیل خواهید کرد.
جایگزین کردن افکاری که باعث ترش و وحشت می شوند با افکار مثبت
آرام بودن و مدیریت علائم در هنگام بروز استرس

روان درمانی به حساسیت زدایی هم کمک خواهد کرد. این فرآیند کاری می کند که به هر آنچه از آن واهمه دارید، کمتر اهمیت بدهید. مثلا اگر نسبت به میکروب ها حساسیت دارید، روان درمانگر، شما را تشویق می کند دست های خود را بلافاصله نشوئید و اجازه دهید مدتی کثیف باشند. بدین ترتیب بتدریج وقتی متوجه شدید هیچ اتفاق بدی نمی افتد، قادر خواهید بود مدت زمان بیشتری را بدون شستن دست ها سپری کرده و هیچ احساس اضطرابی هم نداشته باشید.

داروهای موثر در درمان اختلالات اضطرابی

بنزودیازپین ها↓

بوسپیرون↓

ضد افسردگی ها↓

بتا بلاکرها↓

درمان های خانگی↓

پرسش و پاسخ↓