مهار کننده های پمپ پروتون – PPIs – داروهایی هستند که افراد از آنها برای درمان سوزش معده، رفلاکس اسید ‌معده، ترش کردن و زخم معده استفاده می کنند.

به گفته کالج آمریکایی گوارش (ACG)، بیش از 60 میلیون آمریکایی حداقل یک بار در ماه سوزش معده یا رفلاکس اسید ‌معده را تجربه می کنند.

سوزش خفیف/مقطعی با استفاده از آنتی اسیدهای بدون نیاز به نسخه پزشک یا با تغییر سبک زندگی به راحتی قابل کنترل است؛ اما پزشکان اغلب برای کسانی که علائم شدید یا مداوم دارند مهار کننده های پمپ پروتون (PPIs) را تجویز می کنند.

مهار کننده های پمپ پروتون نوع بسیار متداولی از داروها هستند. یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که 7.8% از بزرگسالان آمریکایی برای کنترل علائم ناشی از بالا بودن اسید معده از یکی از داروهای این خانواده استفاده می کنند.

در این مقاله با نگاهی دقیق به بررسی انواع داروهای این خانواده، موارد مصرف و عوارض جانبی مهار کننده های پمپ پروتون پرداخته شده است. در آخر هم داروهای این خانواده با آنتاگونیست های H2 مقایسه شده اند.

سرفصل مورد نظر خود رو سریعتر پیدا کنید:

موارد مصرف↓

لیست داروهای مهار کننده پمپ پروتون↓

عوارض جانبی↓

مقایسه با آنتاگونیست های H2↓

جمع بندی↓

موارد مصرف مهار کننده های پمپ پروتون

مهار کننده های پمپ پروتون برای درمان عوارض ناشی از زیاد بودن اسید معده، مثلا برای رفلاکس اسید معده و سوزش معده تجویز می شوند. گرچه گاهی اوقات این عوارض ناشی از مشکلات پیش زمینه ای است.

رایج ترین علل پیش زمینه ای که می توانند منجر به رفلاکس اسید و سوزش معده شوند عبارتند از:

زخم معده، یا عفونت هلیکوباکتر پیلوری
بیماری ریفلاکس گاستروازوفاژیال (GERD) – ترش کردن معده
فتق هیاتال (فتق حجاب حاجز)
اختلال اسفنکتر تحتانی مری

اضطراب، استعمال سیگار و مصرف مکرر الکل هم از عوامل موثر در تحریک سوزش معده و ریفلاکس اسید در برخی افراد محسوب می شوند.

سندروم زولینگر-الیسون و سرطان معده هم از علل کم رواج تر بالا بودن اسید معده هستند.

مهار کننده های پمپ پروتون علاوه بر کاهش سطح اسید معده، تولید سلول های جداری را توسط آستر معده تا حدودی ممنوع می کنند.

بدین ترتیب سوزش معده و ریفلاکس اسید معده کاهش یافته و زخم معده راحت تر بهبود می یابد.

به گفته بنیاد بین المللی اختلالات گوارشی، مهار کننده های پمپ پروتون در 90% تا 94% موارد در التیام التهاب مری موثر عمل می کنند.

افراد می بایست مهار کننده های پمپ پروتون را با معده خالی، قبل از غذا مصرف کنند. چراکه اسید ‌معده به آزادسازی ترکیبات فعال کمک می کند.

داروهای مهار کننده پمپ پروتون

انواع مختلفی از مهار کننده های پمپ پروتون در بازار در دسترس است. بنیاد بین المللی اختلالات دستگاه گوارش می گوید که انواع مختلف همگی به یک اندازه موثر هستند.

داروهای قدیمی تر این خانواده یعنی لانسوپرازول و امپرازول را می توان بدون ارائه نسخه تهیه کرد. این مسئله در مورد اسومپرازول (ترکیبی از امپرازول و یک آنتی اسید) هم صادق است.

با این وجود افراد نمی بایست بدون تایید پزشک، بیش از 14 روز از یک PPI بدون نسخه استفاده کنند. نیاز به استفاده طولانی مدت تر از این داروها می تواند نشان دهنده این باشد که علائم فرد در اثر مشکل جدی تر ایجاد شده است.

دیگر PPI ها عبارتند از:

پنتوپرازول
دکس لانسوپرازول
رابپرازول

عوارض جانبی مهار کننده های پمپ پروتون

اکثر افراد می توانند بدون هیچ مشکلی PPI مصرف کنند. به گفته بنیاد بین المللی اختلالات دستگاه گوارش، تنها 1% تا 2% کسانی که از این داروها استفاده می کنند، دچار عوارض جانبی خواهند شد.

اگرچه به نظر می رسد عوارض جانبی عموما نادر هستند، اما رایج ترین آنها عبارتند از:

نفخ
شکم درد
اسهال
حالت تهوع
سردرد

کسانی که با مصرف یک PPI دچار عوارض جانبی می شوند، احتمالا با تغییر برند مشکل آنها برطرف خواهد شد.

مصرف طولانی مدت PPI ها خطر برخی عوارض جانبی بالقوه را بالا می برد، از جمله:

شکستگی ستون فقرات، لگن و مچ دست
هایپرگاسترینمی، یا بالا رفتن سطح هورمونی که باعث تحریک تولید اسید معده می شود.
ذات الریه پنومونی
عفونت های سالمونلا، کامپیلوباکتر و کلستریدیوم دیفیسیل
کمبود منیزیم
پایین بودن سطح ویتامین B12
نفریت حاد بینابینی، یا التهاب ناگهانی و آسیب دیدگی کلیه ها
زوال عقل
لوپوس اریتماتوز ناشی از دارو

گرچه برخی از این شرایط جدی هستند، اما محققان خاطر نشان می کنند مطالعات در مورد این خطرات همیشه هم رابطه علل و معلولی را اثبات نمی کند.

تا زمانی که تحقیقات بیشتر در مورد تاثیرات PPIs ها روی بدن ادامه دارد، پزشکان می بایست در تجویز طولانی مدت این دارو جوانب احتیاط را در نظر بگیرند.

مقایسه مهار کننده های پمپ پروتون (PPIs) و آنتاگونیست های H2

به گفته ی موسسه ملی دیابت و بیماری‌های کلیوی و گوارشی، PPIs در کنترل GERD و کمک به بهبود التهاب مری موثرتر از آنتاگونیست های هیستامین 2 (H2) عمل می کنند.

آنتاگونیست های H2 که به نام مسدود کننده های H2 هم شناخته می شوند، کلاس دارویی قدیمی تری هستند که افراد می توانند از آنها برای درمان زخم، ترش کردن و سوزش معده استفاده کنند.

مسدود کننده های H2 ارزان تر از PPIs هستند اما به همان اندازه قدرتمند نیستند. مطالعات نشان می دهند که PPIs در بهبود زخم های اثنی عشر و زخم معده موثرتر عمل می کنند.

در نتیجه پزشکان فقط برای کسانی آنتاکونیست های H2 را تجویز می کنند که سوزش معده مقطعی دارند.

تفاوت کلیدی بین PPIs و آنتاکونیست های H2، زمان شروع اثربخشی دارو و مدت زمان ماندگاری اثرات دارو است.

آنتاگونیست های H2 نسبت به PPIs سریعتر عمل می کنند، اما فقط تا حدود 12 ساعت تاثیر دارند، که به همین خاطر است که پزشکان اغلب آنها را به کسانی توصیه می کنند که به ندرت دچار سوزش معده می شوند.

در مقابل PPIs می توانند به مدت 24 ساعت اثربخش باشند، اما مدت زمان بیشتری لازم است تا شروع به کار کنند.

جمع بندی

PPIs دسته ای از داروهایی هستند که بطور گسترده برای درمان علائمی مثل سوزش معده، ترش کردن معده و زخم معده تجویز می شوند.

مطالعاتی وجود دارند که نشان داده اند استفاده طولانی مدت از PPIs خطر عوارض جانبی جدی مثل شکستن استخوان ها و ذات الریه را افزایش می دهد.

افرادی که مشکلات مزمن اسید معده دارند می بایست برای یافتن بهترین راه های درمان با پزشک مشورت نمایند.

ترش کردن معده رفلاکس معده زخم معده سوزش معده مهار کننده های پمپ پروتون