سینوزیت (Sinusitis) یک وضعیت شایع است که (معمولا) در اثر عفونت ویروسی ایجاد شده و منجر به التهاب آستر سینوس ها می شود. درمان سینوزیت در موارد حاد بین دو تا سه هفته و در موارد مزمن تا سه ماه به طول خواهد انجامید.

مخاط تولید شده توسط سینوس ها، از طریق کانال های کوچکی داخل بینی تخلیه می شود. سینوس ها حفره های مملو از هوا و کوچکی هستند که پشت استخوان های گونه و پیشانی قرار گرفته اند. در سینوزیت، این کانال ها به دنبال التهاب (تورم) آستر سینوس ها مسدود می شوند.

در این مقاله علاوه بر آشنایی کلی با این وضعیت با راه های درمان سینوزیت هم آشنا خواهید شد.

اطلاعات این مقاله از به روزترین مقالات علمی سال 2020 برگرفته شده است.

علائم سینوزیت (Sinusitis)

سینوزیت (Sinusitis) معمولا بعد از یکی از انواع عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی، از جمله سرماخوردگی رخ می دهد.

اگر مدتی است دچار سرماخوردگی شده اید و علائم زیر را هم دارید، ممکن است به سینوزیت دچار شده باشید. علائم سینوزیت عبارتند از:

ترشح زرد یا سبز از بینی
انسداد بینی
درد و حساسیت اطراف گونه ها، چشم ها یا پیشانی
سردرد سینوسی
تب بالای 38 درجه
دندان درد
کاهش حس بویایی
بد بویی دهان (هالیتوز)

کودکان مبتلا به سینوزیت ممکن است:

تحریک پذیر بشوند.
از دهان نفس بکشند.
به سختی غذا بخورند.
و تو دماغی حرف بزنند. (به گونه ای که انگار سرماخورده اند).

علائم سینوزیت ممکن است تا سه ماه یا بیشتر هم ادامه داشته باشند (در این صورت سینوزیت از نوع مزمن است) اما اغلب در عرض چند هفته برطرف می شوند (در این صورت سینوزیت از نوع حاد است).

مراجعه به پزشک برای سینوزیت (Sinusitis)

اگر علائم شما خفیف و رو به بهبود هستند، می توانید در خانه خود را درمان کنید.

در موارد زیر مراجعه به پزشک ضروری است:

علائم شما شدید هستند و روز به روز بدتر می شوند.
علائم شما پس از گذشت 7 تا 10 روز تغییری نکرده اند.
مکررا دچار سینوزیت می شوید.

پزشک معمولا برای تشخیص سینوزیت علاوه بر بررسی علائم، داخل بینی را هم معاینه می کند.

اگر سینوزیت مکرر یا شدید باشد، احتمال دارد پزشک شخص را به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع دهد.

سینوزیت (Sinusitis) چطور درمان می شود؟

بیشتر مبتلایان به سینوزیت در عرض دو تا سه هفته بهتر خواهند شد و می توانند با مراقبت های خانگی درمان را ادامه دهند.

روش های زیر برای تسکین علائم موثر هستند:

مصرف مسکن های بدون نیاز به نسخه پزشک مثل استامینوفن یا ایبوپروفن
استفاده از ضد احتقان های بینی – این درمان نمی بایست بیش از یک هفته استفاده شود، چراکه ممکن است شرایط را بدتر کند.
قرار دادن کمپرس گرم روی صورت
شست و شوی مرتب داخل بینی با استفاده از سرم شست و شو – می توانید اینکار را با استفاده از آب نمک هم انجام دهید.

اگر علائم تغییری نکنند یا بدتر شوند، ممکن است پزشک قطره یا اسپری کورتیکواستروئید، یا آنتی بیوتیک تجویز کند تا نحوه اثربخشی آنها را بررسی کند.

اگر علائم با استفاده از این درمان ها بهتر نشدند، ممکن است لازم شود برای تخلیه سینوس های خود با یک جراح گوش و حلق و بینی مشورت کنید.

علل سینوزیت (Sinusitis)

سینوزیت معمولا در نتیجه ویروس آنفولانزا یا سرماخوردگی ایجاد می شود که از طریق مجاری هوایی فوقانی به سینوس ها راه می یابند.

البته در موارد کمی، علت سینوزیت عفونت های باکتریایی سینوسی هستند.

گاهی اوقات عفونت های دندان یا عفونت های قارچی هم می توانند منجر به ملتهب شدن سینوس ها شوند.

گرچه عوامل موثر در مزمن/طولانی شدن سینوزیت بطور قطع مشخص نیستند اما سینوزیت مزمن با شرایط زیر مرتبط است:

آلرژی و شرایط مرتبط با آن، از جمله رینیت آلرژیک، آسم و تب یونجه
پولیپ بینی
سیگار کشیدن
ضعف سیستم ایمنی

کنترل شرایط پیش زمینه ای مثل آسم و آلرژی نقش موثری در بهبود علائم سینوزیت مزمن دارد.

درمان سینوزیت (Sinusitis)

اکثر مبتلایان به سینوزیت نیاز به مراجعه به پزشک ندارند. این حالت معمولا در اثر عفونت ویروسی ایجاد می شود و خود به خود هم درمان خواهد شد.

درمان سینوزیت حاد: علائم سینوزیت حاد معمولا دو یا سه هفته ادامه دارند. در این مدت می توانید در خانه از خود مراقبت کنید.

درمان سینوزیت مزمن: علائم سینوزیت مزمن معمولا شدیدتر هستند و بعد از گذشت یک هفته هیچ تغییری نمی کنند یا حتی بدتر خواهند شد. در این موارد درمان های تکمیلی زیر نظر پزشک ضروری است. سینوزیت مزمن می تواند مشکل ساز شود و ممکن است چند ماه طول بکشد تا وضعیت سلامت فرد به حالت عادی بازگردد.

مراقبت از سینوزیت (Sinusitis)

اگر علائم شما خفیف است و طی یک هفته احساس می کنید رو به بهبود می رود، می توانید بدون مراجعه به پزشک درمان سینوزیت را در خانه دنبال کنید.

توصیه های زیر تا زمان بهبود به شما کمک می کنند کنترل علائم را در دست بگیرید:

مسکن های بدون نیاز به نسخه پزشک مثل استامینوفن یا ایبوپروفن یا آسپرین به تسکین درد و تب شما کمک می کنند – مصرف آسپرین در کودکان زیر 16 سال ممنوع است. قبل از مصرف داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک حتما بروشور راهنمای دارو را با دقت مطالعه کنید.
قطره ها یا اسپری های ضد احتقان به رفع انسداد بینی کمک می کنند و کاری می کنند راحت تر نفس بکشید – این داروها نمی بایست بیشتر از یک هفته مصرف شوند.
قرار دادن کمپرس گرم روی صورت علاوه بر تکسین درد کمک می کند مخاط انباشته شده در سینوس ها تخلیه شوند.
تمیز کردن منظم داخل بینی با استفاده از سرم شست و شو علاوه بر رفع انسداد بینی به کاهش ترشحات بینی کمک خواهد کرد.

شستن بینی

یکی از راه های مراقبت و درمان سینوزیت تمیز کردن داخل بینی با استفاده از محلول آب نمک خانگی، یا سرم شست و شو است.

برای تهیه ی محلول آب نمک خانگی، یک قاشق چایخوری نمک و یک قاشق چایخوری جوش شیرین را داخل 500 میلی لیتر آب در حال جوشیدن ریخته و صبر کنید تا کاملا سرد شوند.

برای شستشو بینی:

دست های خود را کاملا شسته و خشک کنید.
روبروی سینک بایستید، کف یکی از دست ها را به حالت پیاله در آورده و مقدار کمی از محلول را داخل آن بریزید.
یکی از سوراخ های بینی را با انگشت نگه داشته و محلول را از طریق سوراخ دیگر بالا بکشید. (همین کار را مجددا برای سوراخ دیگر بینی تکرار کنید).
این کار را تا زمانی که احساس کنید بینی شما تخلیه شده است ادامه دهید.

ممکن است به تمام محلول نیاز پیدا نکنید. اما به خاطر داشته باشید هر روز می بایست یک محلول تازه تهیه نمایید. هرگز از محلولی که روز قبل استفاده کرده اید مجددا استفاده نکنید.

لازم به ذکر است دستگاه های مخصوصی در داروخانه ها وجود دارند که می توانید به جای استفاده از دست از آنها کمک بگیرید. اگر قصد تهیه ی چنین محصولاتی را دارید حتما دستورالعمل سازنده را با دقت مطالعه و بررسی کنید.

دارو سینوزیت (Sinusitis)

اگر علائم شما شدید است، یا بعد از گذشت 7 تا 10 روز بهبود حاصل نشده است، یا علائم بدتر شده اند می بایست به پزشک مراجعه نمایید.

پزشک با تجویر اسپری ها یا قطره های کورتیکواستروئیدی، یا آنتی بیوتیک ها درمان های بیشتری را ارائه می دهد.

اگر این درمان ها کمکی نکنند، ممکن است لازم شود برای بررسی های حرفه ای تر به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. ممکن است متخصص گوش و حلق بینی جراحی را تنها گزینه درمان بداند.

اسپری ها یا قطره های کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئیدها، که به نام کورتون هم شناخته می شوند، داروهایی هستند که به کاهش التهاب کمک می کنند.

اگر علائم سینوزیت شما مقاوم باشند، ممکن است پزشک برای کاهش التهاب داخل سینوس ها برای شما اسپری یا قطره استروئیدی تجویز نماید. این داروها می بایست چندین ماه مصرف شوند.

تحریک بینی، گلو درد و خون دماغ از جمله عوارض جانبی رایج کورتیکواستروئیدهای بینی می باشند.

آنتی بیوتیک برای سینوزیت

اگر پزشک احتمال دهد سینوس های شما با باکتری آلوده شده اند، برای درمان عفونت یک دوره آنتی بیوتیک (کپسول یا قرص) تجویز خواهد کرد.

معمولا مصرف آنتی بیوتیک به مدت یک هفته مکفی است، با این حال گاهی اوقات دوره های طولانی تری تجویز می شوند.

ابتلا یا احساس مریضی، حالت تهوع و شکم درد از جمله عوارض جانبی احتمالی آنتی بیوتیک ها محسوب می شوند.

جراحی سینوس

در بسیاری از موارد، درمان های فوق (کورتیکواستروئید و آنتی بیوتیک) موثر عمل می کنند، اما چنانچه بعد از گذشت بیش از سه ماه بهبود حاصل نشود، پزشک جراحی آندوسکوپی سینوس را توصیه می کند.

این جراحی روشی است که تخلیه ی مخاط از سینوس ها را بهبود می بخشد. جراحی آندوسکوپی سینوس معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

طی جراحی، جراح یک آندوسکوپ را وارد بینی می کند. آندوسکوپ یک لوله نازک است که در انتهای آن یک ذره بین قرار دارد و داخل بینی را بزرگتر نشان می دهد.

پزشک با کمک این وسیله می تواند سینوس ها را باز کرده و وسایل جراحی کوچک را به راحتی وارد بینی کند و هر بافتی که سینوس را درگیر کرده است، از جمله پولیپ های بینی را بر دارد.

بعلاوه در طول جراحی، پزشک قادر است وضعیت کانال عبور مخاط از سینوس به بینی را مشاهده کرده و در صورت نیاز با کمک بالون، کاری کند که این کانال ها پهن تر شوند. بدین ترتیب ترشحات راحت تر از کانال عبور خواهند کرد.

ناراحتی موقت و پوسته پوسته شدن دیواره داخلی بینی، خون دماغ و عفونت از جمله عوارض جانبی بالقوه ی این جراحی محسوب می شوند.

قبل از انجام جراحی در مورد عوارض و خطرات آن با جراح خود مشورت نمایید.

آنتی بیوتیک بیماری ویروسی سینوزیت شستشو بینی