روش درست درمان سوختگی را از متخصصین پوست یاد بگیرید

درمان سوختگی پوست بر حسب نوع آن، اهمیت بسیار دارد. چرا که سوختگی نیز، مانند بسیاری از صدمات و آسیب های پوستی دیگر، هم دردناک و مضر است و هم می تواند اثرات منفی از لحاظ زیبایی داشته باشد. در این مطلب از زبان متخصصین پوست یاد می‌گیرید چطور انواع سوختگی را شناسایی کنید، فرایند بهبود را طی کرده و جای سوختگی را از بین ببرید.

اطلاعات این مقاله از به روزترین مقالات علمی سال 2020 برگرفته شده است.

مقدمه

همیشه می‌شود از خطر سوختگی پیشگیری کرد اما برخی تصادفات نیز اجتناب‌ناپذیر هستند.

در سوختگی پوست بسته به درجه و نوع آن، علاوه بر درد، احتمال عفونت، آسیب عصبی و کاهش توانایی حرکتی نیز وجود دارد.

وقتی هم که این نگرانی‌ها دیگر وجود نداشته باشند، باید با احتمال تغییر رنگ پوست یا جای زخم مواجه شوید.

خوشبختانه راه‌های خوبی برای درمان سوختگی پوست، مراقبت‌های بعد از سوختگی و از بین بردن جای سوختگی روی پوست وجود دارد.

متخصصان پوست بر حسب نوع و درجه سوختگی، با استفاده از محصولات و کرم های درمانی و یا استفاده از روش هایی نظیر لیزر، میکرونیدلینگ و … به درمان سوختگی و جای ناشی از آن می پردازند.

قبل از اینکه دنبال درمان‌های تجاری برای درمان سوختگی پوست خود باشید، باید دانش کافی برای مدیریت مراحل مختلف سوختگی پوست را کسب کنید.

درجه سوختگی پوست چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد؟

درجه سوختگی نشان‌دهنده عمق آسیب بوده و عاملی بسیار کلیدی جهت درمان سوختگی پوست است.

* سوختگی درجه یک فقط به اپیدرم (لایه بالایی پوست) آسیب می‌زند. سوختگی درجه یک معمولا منجر به تغییر رنگ پوست به قرمز یا صورتی می‌شود و با درد خفیف تا متوسط و تورم بسیار کم همراه است.

این میزان سوختگی در منزل قابل درمان خواهد بود.

* سوختگی درجه دو کمی عمیق تر بوده و همزمان ایپدرم و درم (لایه میانی پوست) را تحت‌ شعاع قرار می‌دهد و معمولا منجر به تاول می‌شود.

بر اساس توصیه متخصصین تاول‌ها را نترکانید و فقط یک باند تمیز رویشان بگذارید. وقتی اندازه تاول کوچک ‎تر از اندازه کف دست است، می‌توانید سوختگی درجه دو را نیز در منزل درمان کنید.

اما سوختگی‌های درجه دو که بزرگتر از کف دست باشند به درمان فوری نیاز دارند.

همین قاعده درباره سوختگی درجه دو روی مفصل، پوست صورت، انگشتان دست و پا یا اندام‌های تناسلی نیز صادق است؛ زیرا در این موارد احتمال بروز محدودیت حرکت ناشی از تغییر شکل و جای سوختگی وجود دارد.

* سوختگی درجه سه با نام «سوختگی با ضخامت کامل» نیز شناخته می‌شود؛ چون کل لایه‌های رویی و میانی پوست را درگیر می‌کند.

* سوختگی درجه چهار با ایجاد عمیق ترین آسیب به ماهیچه‌ها، تاندون‎ها و استخوان‌ها همراه است.

اگر فرد دچار سوختگی درجه سه یا چهار بشود، پوست کاملا می‎سوزد و به رنگ‌های سفید، قهوه‌ای یا سیاه درمی‌آید. در چنین شرایطی احتمال ایجاد جای زخم، عفونت و درد بسیار بالاست. جهت رسیدگی و درمان سوختگی پوست بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

فرق بین سوختگی حرارتی و سوختگی شیمیایی چیست؟

سوختگی علاوه بر درجات، انواع مختلفی هم دارد. انواع سوختگی بر مبنای علت سوختگی تعریف می‌شوند.

اگرچه الکتریسیته و تابش‌های الکترومغناطیسی هم می‌توانند منجر به سوختگی بشوند اما سوختگی شیمیایی و سوختگی حرارتی، رایج‌ترین انواع سوختگی هستند.

* سوختگی حرارتی وقتی رخ می‌دهد که پوست با جسم داغ تماس پیدا کند. این حرارت باید آنقدر باشد که پروتئین‌های سازنده سلول‌های پوستی را از بین ببرد یا تجزیه کند.

این سوختگی می‎تواند در اثر قرار گرفتن در معرض درجه حرارت پایین برای مدت طولانی (مثل ماندن موم موبر برای مدت طولانی روی پوست) یا قرار گرفتن در معرض حرارت شدید برای مدت بسیار کوتاه‌تر (مثل برخورد اتوی مو با پوست) ایجاد شود.

* سوختگی شیمیایی نتیجه قرار گرفتن در معرض تمیز کننده‌های شیمیایی اسیدی مثل سفیدکننده ها، مواد غذایی مثل سرکه و حتی مواد آرایشی است.

این نکته حائز اهمیت است که بسیاری از محصولات مراقبت از مو، حاوی سدیم هیدروکسید (یا آب قلیایی) هستند که اگر به مدت طولانی روی پوست سر بمانند، منجر به سوختگی خواهند شد.

شدت این سوختگی‎ها به مدت تماس با پوست، قدرت خورندگی مواد شیمیایی و درجه حرارت بستگی دارد.

صرف‌نظر از اینکه ماهیت سوختگی، شیمیایی یا حرارتی باشد، نتیجه هر دو تقریبا یکسان است. هر دوی آنها بافت را از بین برده و به اعصاب پوستی آسیب می‌زنند.

همچنین بخوانید: بررسی انواع سوختگی و مراحل ترمیم پوست

بلافاصله بعد از سوختگی باید چکار کرد؟

فهمیدن میزان آسیب بلافاصله بعد از سوختگی دشوار است.

قلبتان تند تند می‌زند و شاید به‌خاطر دردی که دارید، نتوانید درست فکر کنید. نفس عمیق بکشید و سعی کنید خودتان را آرام کرده و شرایط را ارزیابی کنید.

از محل حادثه فاصله بگیرید و از اطرافیان کمک بخواهید.

هر نوع لباس یا زیورآلات را از اطراف پوست سوخته بردارید اما به چیزهایی که روی سوختگی قرار دارد، دست نزنید.

برای سوختگی‌های سطحی که نیاز به رسیدگی اورژانسی ندارند، باید از آب ولرم استفاده کنید.

به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی سوختگی را آب ولرم شستشو دهید تا آسیب اولیه و همینطور دردتان را کمتر کند.

در حالیکه ممکن است استفاده از یخ و آب سرد ایده خوبی برای کاهش درد به نظر بیایند، اما می‌توانند روی جریان خون اثر منفی بگذارند و منجر به آسیب‌ جدی‎تر شوند.

همین قاعده درباره سوختگی‌های شیمیایی هم صدق می‌کند؛ اما نه همه آنها!

اگر ماده شیمیایی که با آن سوخته اید با آب واکنش نشان می‌دهد، نباید روی سوختگی آب بگیرید. اگر درباره نوع سوختگی شیمیایی مطمئن نیستید، قبل از هر کاری با اورژانس تماس بگیرید.

صرف نظر از شدت ظاهری سوختگی شیمیایی، در هر صورت باید به دنبال فوریت های پزشکی باشید. به‌ خصوص اگر

مواد شیمیایی به صورت خورده باشد،

تنفس را دچار مشکل کرده باشد

یا قسمت زیادی از بدن را درگیر کرده باشد.

همچنین بخوانید: بهترین راه های درمان آفتاب سوختگی

 

در صورت سوختگی با وسایل آتش‌ بازی چکار کنیم؟

سوختگی با وسایل آتش‌ بازی معمولا در گروه سوختگی حرارتی قرار می‌گیرد و جهت درمان سوختگی پوست، باید به همان روش رسیدگی شود.

از آنجا که این سوختگی، معمولا روی دست ها رخ می دهند و می توانند آسیب جدی ایجاد کنند، نیازمند رویکردی خاص است.

دستهای شما یکی از بیشترین گیرنده‌های عصبی را در کل بدن دارند و به شدت در معرض خطر هستند.

هرگونه سوختگی جزئی یا جدی روی دست باید توسط متخصص بررسی شود. البته سوختگی درجه یک با وسایل آتش‌بازی را می‌توانید با آب ولرم و آلوئه‌ورا درمان کنید.

سوختن ابرو با فشفشه یا سایر وسایل آتش‌بازی یکی از رایج‌ترین موارد است و می‌تواند ظاهر خیلی بدی پیدا کند.

اگر فقط روی موهای ابرو سوخته باشد و فولیکول مو آسیب ندیده باشد، ابروهایتان دوباره رشد خواهند کرد. اما این فرایند می‌تواند چهار تا شش ماه طول بکشد.

اما آسیب جدی به فولیکول مو معمولا نیاز به جراحی یا پیوند مو دارد.

روند درمان سوختگی پوست چیست؟

تاول‌ها اولین گام مهم در فرایند بهبود سوختگی هستند.

به هیچ وجه تاول ها را تحریک نکنید و یا آنها را نترکانید، چون تاول ها به درمان پوست کمک می کنند.

داخل این تاول‌ها گلبول‌های سفید مشغول از بین بردن باکتری‌ها هستند تا جای سوختگی عفونت نکند.

برای تسریع فرایند بهبودی، روی سوختگی را با پماد یا باند بپوشانید (تا زمانی که زخم دیگر باز یا مرطوب نباشد). این کار احتمال بروز عفونت ثانویه را کاهش می‌دهد و محیط مرطوبی را فراهم می‌کند که برای درمان پوست مناسب‌تر است.

حتی وقتی پوست دیگر به باند یا پماد نیاز نداشته باشد، باز هم ممکن است پوست صورتی، قرمز، سفید، قهوه‌ای همراه با درد و خارش باشد. روش‌های درمانی متعددی برای بازسازی پوست و کاهش اثرات سوختگی وجود دارد که در قسمت بعدی به آن می‌پردازیم.

همچنین بخوانید: درمان سوختگی پوست با کرم سیلور سولفادیازین

 

با جای سوختگی چکار کنیم؟

جای سوختگی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد؛ از تغییر در بافت پوست تا تیره یا روشن شدن رنگ پوست.

رنگدانه‌های پوست معمولا در اپیدرم (لایه رویی پوست) قرار دارند و به طور همسان بین سلول‌های پوست پخش شده‌اند تا رنگ پوست یک‌دست بماند.

اما بعد از سوختگی، این رنگدانه‌ها همانند جوهر خالکوبی، در درم (لایه زیری پوست) بدام می افتند.

جدا کردن رنگدانه‌ها از این قسمت برای بدن کار دشواری است و این فرایند برای سوختگی ضعیف تا متوسط از چند ماه تا چند سال طول می‌کشد.

جای سوختگی شدید هم معمولا همیشگی است و بدن نمی‌تواند آن را از بین ببرد. اینجاست که لیزر به کار می‌آید.

جای سوختگی ضعیف تا متوسط معمولا با گذشت زمان و به کمک محصولات درمانی از بین می‌رود.

استفاده از کرم های ترمیم کننده در چند ماه ابتدایی، جهت ترمیم و بازسازی پوست بسیار موثر است.

مشاهده و خرید محصولات ترمیم کننده سایت اویرو

پس از ترمیم، جهت رفع لک ناشی از جای سوختگی استفاده از محصولات ضد لک پیشنهاد می گردد.

اما وقتی سوختگی شدید باشد، برای از بین بردن اثرات آن، استفاده از روش‌هایی مثل لیزر کاربرد دارد.

در این روش، لیزر رنگدانه‌هایی که به لایه زیرین پوست رفته‌اند را از بین می‌برد. به این ترتیب پوست فرصت ترمیم را پیدا کرده و به رنگ طبیعی خود بازمی‌گردد.

اکثر روش‌های درمان جای سوختگی با لیزر چند مرحله‌ ای هستند و زیر نظر متخصص انجام می‌شوند.

تعداد جلسات لیزر هم به عمق سوختگی و وسعت جای سوختگی بستگی دارد.