شکل عفونت مخمری یا کاندیدیازیس (candidiasis) به محل عفونت بستگی دارد. می‌تواند منجر به ایجاد لکه‎های سفید در دهان، پوسته شدن پوست صورت و تغییرات مختلف در ترشحات واژن بشود. در این مقاله به شما نشان می‌دهیم عفونت مخمری چه تاثیراتی روی ظاهر بدن دارد. علاوه‌ بر این به سایر علائم، روش‌های درمان عفونت مخمری و سایر جنبه‌های بیماری ناشی از قارچ کاندیدا هم اشاره خواهیم کرد.

اطلاعات این مقاله برگرفته از به روزترین مقالات علمی 2020 است.

این مقاله صرفا جهت افزایش اطلاعات عمومی است. به غیر از مقاله درج شده هیچگونه مشاوره ای در خصوص این مطلب ارائه نمی شود.

عفونت مخمری چیست؟

عفونت مخمری زمانی ایجاد می‌شود که قارچ بیش از حد در بدن رشد کند. این رشد قارچ بیشتر در قسمت‌های مرطوب بدن که کمتر در معرض تماس هستند (مثل دهان، ناحیه واژن یا پا)، رایج است.

عفونت‌های مخمری اغلب ناشی از قارچ‌‌های متعلق به گونه‌های کاندیدا (Candida) هستند. اما طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC)، به احتمال زیاد کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) همان قارچی است که با رشد بیش از حد منجر به عفونت می‌شود.

همچنین بخوانید: انواع عفونت قارچی (کاندیدیازیس)

دستگاه تناسلی

عفونت مخمری واژینال یا برفک معمولا منجر به ترشحات سفیدی می‌شود که حالت پنیری دارند. سایر علائم عفونت مخمری واژینال عبارتند از:

ادرار درناک
احساس درد اطراف واژن
التهاب و خارش واژن و فرج
درد در هنگام رابطه جنسی

این نوع عفونت در میان زنان بسیار رایج است. به‌طوری که بیش از از ۷۵% زنان حداقل یکبار در عمرشان این عفونت را تجربه می‌کنند.

همچنین بخوانید: مقایسه عفونت باکتریایی و قارچی واژن

عفونت مخمری می‌تواند دستگاه تناسلی مردان را هم آلوده کند اما شیوع آن کمتر است. علائم این عفونت بیشتر در قسمت زیرین آلت تناسلی مردان ظاهر می‎شود و شامل موارد زیر است:

پوسته شدن
التهاب پوستی
بثورات پوستی دردناک

عفونت مخمری می‎تواند منجر به التهاب در نزدیکی سر آلت تناسلی نیز بشود. این مشکل با نام علمی بالانیت یا بالانیتیس (balanitis) شناخته می‌شود.

فرد مبتلا به بالانیتیس ممکن است خارش، سوزش و ترشحات زرد یا سفید داشته باشد. در برخی افراد، التهاب ناشی از عفونت به قسمت میانی و ناحیه زیر پیش‌پوست نیز گسترش می‌یابد.

عفونت مخمری در دسته عفونت‌های مقاربتی قرار نمی‌گیرد. اما احتمال ابتلای افراد به عفونت مخمری بعد از رابطه دهانی، مقعدی یا واژینال با فرد مبتلا به عفونت وجود دارد. به ویژه اگر افراد زمینه ابتلا به عفونت را داشته باشند.

حدود ۱۵% از مردانی که با زنان مبتلا به عفونت مخمری رابطه جنسی مراقبت‌ نشده داشته‌اند، به این عفونت مبتلا شده‌اند.

دهان و گلو

برفک دهان زمانی رخ می‌دهد که مخمر بیش ازحد در دهان و گلو رشد کند. مبتلایان به این نوع عفونت معمولا شاهد لکه‌های سفید روی زبان، گونه‎ها، انتهای گلو و سقف دهان هستند.

سایر علائم برفک دهان عبارتند از:

احساس درد
احساس درد هنگام خوردن و آشامیدن
احساسی شبیه به بافت پارچه کتان در دهان
پوست ترک‌خورده در گوشه‌های دهان
از دست دادن حس چشایی

اکثر بزرگسالان سالم به برفک دهان مبتلا نمی‌شوند اما عفونت مخمری در دهان یا مری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند رایج است.

استفاده از دندان مصنوعی، مصرف سیگار و خشکی دهان از عواملی است که خطر ابتلا به برفک دهان را افزایش می‌دهد.

پوست

شکل عفونت مخمری روی پوست به محل عفونت بستگی دارد؛ اما این نوع عفونت معمولا منجر به تکه تکه های التهابی می‌شود. البته ممکن است شکل و اندازه این تکه‌های ملتهب متفاوت باشد.

گاهی اوقات علائم دیگری مثل خارش، برفک یا پوسته شدن هم در این قسمت‌های پوستی ملتهب شده دیده می‌‌شود و ممکن است لبه هایشان جوش چرکی هم بزند.

عفونت مخمری می‌تواند هر جایی از پوست ایجاد بشود اما بیشتر در چین‌خوردگی‌های پوست دیده می‌شود؛ مثل:

زیر سینه‌‌ها
زیر بغل
در کشاله ران
زیر یا داخل باسن
در ناف
روی پوست سر
بین انگشتان دست و پا

اگر پوست سر دچار عفونت مخمری بشود، منجر به ضایعات پوستی و سپس ریزش مو خواهد شد. عفونت مخمری همچنان می‌تواند منجر به بثورات پوشک برای نوزادان بشود.

همچنین بخوانید: انواع عفونت قارچی پوست و راه درمان آنها

ناخن

عفونت مخمری زیر ناخن‌ها هم ایجاد می‌شود. ناخن عفونی شده ممکن است سفید یا زرد بشود و به تدریج از بستر ناخن جدا بشود.

وقتی عفونت مخمری زیر ناخن رشد کند، ممکن است بیمار علائم زیر را داشته باشد:

ورم همراه با درد
چرک کردن
افتادن ناخن

علل عفونت مخمری

مقدار کم قارچ کاندیدا مضر نیست. بسیاری از افراد روی پوست و در بدن‌شان مخمر دارند. سایر انواع میکروب (مثل باکتری) نمی‌گذارند قارچ کاندیدا بیش از حد رشد کند.

با این وجود، برخی عوامل می‌توانند کارایی بدن در کنترل قارچ کاندیدا را مختل کنند. مثلا:

آنتی‌بیوتیک‌ها: از آنجا که آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری‌ها را می‌کشند، ممکن است باعث رشد بیش از حد قارچ های کاندیدا نیز بشوند.

قرص‌های ضد بارداری هورمونی: کسانی که از پیشگیری بارداری هورمونی حاوی استروژن استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت مخمری قرار دارند.

بارداری: تغییرات هورمونی دوره بارداری نیز می‌تواند شانس بروز عفونت مخمری را افزایش بدهد.

سیستم ایمنی ضعیف: نوزادان و افراد مبتلا به اختلالات سیستم ایمنی یا بیماری‌هایی نظیر اچ‌ آی‌ وی (HIV)، شانس بیشتری برای ابتلا به این عفونت دارند.

داروها: برخی از داروها و روش‌های درمانی مثل استروئیدها، سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی و شیمی‌درمانی هم سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند.

دیابت: شکر به رشد مخمر کمک می‌کند و اگر فردی غالبا سطح شکر خونش بالا باشد، احتمال رشد کاندیدیازیس در بدنش زیاد می‌شود.

دوش و اسپری‌های واژینال هم خطر ابتلا به عفونت مخمری واژن را افزایش می‌دهند.

درمان

درمان عفونت مخمری بسته به محل و شدت عفونت متغیر است.

برای عفونت‌های خفیف و گاه به گاه می‌توان از درمان‌های بدون نسخه همانند کرم‌های موضعی، درمان ناخن یا شیاف‌های واژینال استفاده کرد.

اما ابتدا باید با یک داروساز یا دکتر مشورت کنید چون علائم عفونت مخمری واژن مشابه علائم عفونت باکتریال و برخی از عفونت‌های مقاربتی است.

این بیماری‌ها به داروهای عفونت مخمری واکنش نمی‌دهند. این عفونت‎ها نیاز به رویکرد متفاوت دارند و اگر درمان نشوند، عوارض سلامتی جدی در پی خواهند داشت.

علاوه بر این، استفاده مداوم و غیرضروری از داروهای ضد قارچ می‌تواند منجر به کاهش اثر گذاری آنها در آینده بشود.

مبتلایان به عفونت‌های شدیدتر و مکرر به داروهای ضد قارچ نسخه‌ای نیاز خواهند داشت.

زنان باردار نباید از داروی ضد قارچ فلوکونازول استفاده کنند چون طبق گزارش دفتر بهداشت زنان ایالات متحده می‌تواند منجر به نواقص و بیماری های مادرزادی بشود.

نسخه‌های خانگی

برخی از روش‌های مراقبت خانگی می تواند در درمان عفونت مخمری موثر بوده و شدت علائم عفونت و احتمال ابتلای مجدد را کاهش بدهد.

ماست پروبیوتیک به کاهش مقدار مخمر در بدن کمک می‌کند. یک مطالعه آزمایشی در سال ۲۰۱۳ روی ۲۴ زن نشان داد مصرف روزانه ۲۲۰ گرم ماست پروبیوتیک شانس رشد قارچ کاندیدا در برخی موارد را کاهش می‌دهد.

البته این یک مطالعه کوچک با نتایج مختلط بود. علاوه بر این آن زنان مبتلا به HIV بودند و واکنش آنها نمی‌تواند نمایانگر کل جمعیت زنان باشد.

شناسایی علت بروز عفونت بسیار مهم است؛ به‌ویژه اگر عفونت مرتب برگردد.

عوامل زیر می‌تواند به کاهش شانس بروز مجدد عفونت کمک کند:

استفاده از کاندوم در حین آمیزش جنسی
خودداری از استفاده مداوم از آنتی‌بیوتیک‌ها
تغییر روش پیشگیری از بارداری
مدیریت بهتر شرایط زمینه‌ساز مثل دیابت

چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

هر فردی که علائم عفونت مخمری را داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کند.

و تشخیص صحیح نوع عفونت در وهله اول و دریافت درمان متناسب با نوع عفونت، اهمیت به‌سزایی دارد.

خلاصه

عفونت مخمری گاهی منجر به تغییر در ترشحات واژن می‌شود و می‌تواند در دهان و چین‌خوردگی‌های پوست، لکه ایجاد کند.

پزشک می‌تواند نوع عفونت را تایید کند و بهترین درمان را براساس شدت و محل درگیر با عفونت پیشنهاد بدهد.

بیماری مقاربتی / بهداشت جنسی دستگاه تناسلی عفونت قارچی