چه چیزی را باید قبل، حین و بعد از کولونوسکوپی انتظار داشت

کولونوسکوپی یک بررسی تلسکوپی و بصری کولون (پس روده) و رکتوم (راست روده) است؛ که پزشکان می توانند ناهنجاری‌های روده همچون علائم سرطان روده بزرگ را تشخیص دهند.

 

در طی معاینه، پزشک کولونوسکوپ – یک لوله کوچک و انعطاف پذیر را که دوربینی به سر آن متصل است، از طریق مقعد وارد رکتوم (راست روده) و سپس کولون (پس روده) می‌کند.

همچنین ممکن است پزشک در طول عمل، نمونه‌ای از بافت (بیوپسی) را بردارد یا بافت غیر طبیعی را خارج کند.

در این مقاله، شرح می‌دهیم که افراد در طول و بعد از کولونوسکوپی باید چه انتظاراتی داشته باشند و چگونه می‌توانند برای انجام این عمل آماده شوند.

 روند کولونوسکوپی

کولونوسکوپی معمولا 30-60 دقیقه بطول می‌ انجامد. با این حال، بیماران باید 2-3 ساعت را به این عمل اختصاص دهند تا زمان کافی برای آماده سازی و بهبودی در اختیار داشته باشند.

قبل از عمل، فرد آرام بخش را به صورت قرص یا داخل وریدی دریافت می‌کند.

در طول کولونوسکوپی، معمولا به فرد لباس بیمارستانی می‌پوشانند و او را روی تخت معاینه به پهلو می‌خوابانند. سپس، پزشک کولونوسکوپ را داخل روده می‌کند.

جهت مشاهده بهتر، ممکن است پزشک از هوا یا دی اکسید کربن برای باد کردن روده بزرگ استفاده کند. هنگام انجام این کار یا وقتی پزشک کولونوسکوپ را داخل روده جابجا می‌کند، این احتمال وجود دارد که فرد در معده احساس ناراحتی کرده یا نیاز به دفع مدفوع پیدا کند. این اثرات طبیعی هستند.

اگر پزشک تصمیم بگیرد که بیمار نیاز به بیوپسی یا برداشتن بافت غیر طبیعی دارد، ابزارهای دیگری را از طریق روده وارد می‌کنند.

بعد از عمل

هنگامی که پزشک، معاینه را به پایان رساند، فرد در اتاق مراقبت‌های ویژه می‌ماند تا زمانی که تاثیر آرام بخش از بین برود.

بعد از عمل، فرد حتما باید باقی روز را استراحت کند. رانندگی یا کار پس از کولونوسکوپی ناامن است، بنابراین وجود همراه لازم است تا او را از بیمارستان به خانه ببرد.

پزشک یا پرستار در مورد اینکه فرد بعد از عمل چه زمانی می‌تواند خوردن غذا یا نوشیدن مایعات را شروع کند، توصیه‌هایی به شما ارائه خواهد کرد و همچنین چگونگی بازگشت سریع به روال عادی را نیز به شما خواهد گفت.

در صورت انجام بیوپسی، زمان دقیق مراجعه برای دریافت نتایج به شما اعلام خواهد شد و چنانچه نیازی به انجام آزمایش بیشتر بود، به شما اطلاع داده می‌شود.

اگر پزشک بافت غیر طبیعی در روده مشاهده کند، در خصوص هرگونه تغییرات موقت در رژیم غذایی شما توضیحات لازم را ارائه خواهد داد.

برخی از ناراحتی‌های جزئی – مانند گاز، نفخ یا گرفتگی خفیف عضلات – پس از کولونوسکوپی طبیعی است.

این علائم باید طی 24 ساعت از بین بروند. دفع گاز یا راه رفتن به کاهش این مشکلات کمک می‌کند.

وجود کمی خون در اولین مدفوع بعد از عمل نیز طبیعی است. اما، در صورت ادامه خونریزی یا مدفوع حاوی مقادیر زیادی خون یا لخته‌های خون، مهم است که با پزشک مشورت کنید.

همچنین بخوانید:

راه های کاهش نفخ شکم

آماده سازی برای کولونوسکوپی

پاکسازی روده برای کولونوسکوپی موفقیت آمیز، امری ضروری است. پزشک در مورد نحوه انجام این کار دستورالعمل خاصی را ارائه می‌دهد.

معمولا توصیه پزشکان شامل موارد زیر است:

تغییرات رژیم غذایی: روز قبل از عمل ممکن است برخی از تغییرات رژیم غذایی مانند خوردن فقط یک وعده صبحانه و ناهار سبک و بدون وعده غذایی عصرانه یا گرفتن یک رژیم غذایی مایع، ضروری باشد.

فقط مایعات شفاف: پزشک ممکن است از فرد بخواهد که روز قبل از عمل فقط آب، آبگوشت و مایعات شفاف مصرف کند.

ملین‌ها: معمولا لازم است بیمار روز قبل از عمل ملین مصرف کند. ملین به صورت قرص و یا به صورت مایع خورده می‌شود. بعضی اوقات هم ممکن است نیاز باشد فرد صبح روز عمل کولونوسکوپی ملین مصرف کند.

پزشک در نسخه شما، ملین مورد نظر و میزان مصرف را درج خواهد نمود.

پیشنهاد: ساشه گیاهی گرانول پسیلیوم

پیشنهاد: سپیداج – پودر پیدرولاکس

تنقیه: بعضی از افراد ممکن است شب قبل یا صبح روز عمل به تنقیه احتیاج داشته باشند.

دوش گرفتن یا استحمام: بهتر است قبل از کولونوسکوپی، بیمار استحمام کرده باشد.

در صورت مصرف هرگونه دارو یا مکمل، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است از شما بخواهد که برخی از داروهای خاص را به طور موقت متوقف کرده یا دوز مصرفشان را تنظیم کنند.

بسیار مهم است که پزشکتان را از مصرف داروهایی نظیر موارد زیر مطلع کنید:

• داروهای رقیق کننده خون (مانند آسپرین یا وارفارین)
• داروهایی که برای دیابت، فشار خون بالا یا مشکلات قلبی مصرف می‌شوند
• داروهای حاوی آهن

چه زمانی کولونوسکوپی لازم است؟

کولونوسکوپی اصلی ترین روشی است که پزشکان برای بررسی مشکلات دستگاه گوارشی مورد استفاده قرار می‌دهند.

بررسی مشکلاتی همانند:

• خونریزی از روده بزرگ
• یبوست مزمن
• اسهال مزمن
• شکم درد

از طرفی، جامعه پزشکی کولونوسکوپی را استانداردی طلایی برای غربالگری علائم سرطان روده بزرگ می‌داند. این نوع سرطان یکی از شایع ترین انواع سرطان در مردان و زنان به شمار می‌رود.

کولونوسکوپی می‌تواند سرطان کولورکتال (سرطان روده بزرگ) را در مراحل اولیه تشخیص دهد. تشخیص به موقع و زود هنگام می‌تواند شانس درمان را افزایش دهد.

پزشک ممکن است کولونوسکوپی را به این افراد توصیه کند:

• کسانی که در اقوام درجه یکشان سابقه پولیپ روده بزرگ یا سرطان روده بزرگ وجود داشته است.
• افرادی که به دلیل سابقه پزشکی شخصی خود در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
• اشخاصی که در سن 50 سال و بالاتر هستند، حتی اگر هیچ عامل خطرزای دیگری وجود نداشته باشد.

همچنین بخوانید:

7 علت وجود خون در مدفوع

هزینه کولونوسکوپی

هزینه کلونوسکوپی می‌تواند بسیار متفاوت باشد، اما به طور معمول در محدوده چند میلیون تومان است. در صورت نیاز به برداشتن قسمتی از بافت غیر طبیعی روده بزرگ، ممکن است هزینه افزایش پیدا کند. سایر عوامل مؤثر در هزینه شامل مبلغی است که پزشک برای انجام عمل و نوع تسهیلاتی که در اختیارتان می‌گذارد، دریافت می‌کند.

بیمه پزشکی ممکن است کل یا بخشی از هزینه این عمل را پوشش دهد. افراد برای کسب اطلاعات بیشتر باید با سازمان بیمه‌ کننده خود تماس بگیرند.

خطرات کولونوسکوپی

کولونوسکوپی به ندرت باعث ایجاد مشکلات جدی می‌شود. انجمن آندوسکوپی دستگاه گوارش آمریکا گزارش داد که عوارض جدی از هر 1000 عمل تقریبا 2.8 (0.28٪) بوده است.

خطرات مرتبط با کولونوسکوپی، که ممکن است در صورت بروز بیوپسی یا برداشتن بافت غیرطبیعی افزایش یابد، شامل خونریزی و ایجاد پارگی در کولون یا رکتوم است.

همچنین، مصرف آرام بخش نیز می تواند خطراتی را به همراه داشته باشد، از جمله:

• کاهش میزان تنفس
• حالت تهوع و استفراغ
• تغییر ضربان قلب

آیا کولونوسکوپی دردناک است؟

کولونوسکوپی به طور معمول دردناک نیست، زیرا معمولا به بیماران آرام بخش داده می‌شود تا خوابیده و آرام شوند. با توجه به عوارض جانبی آرام بخش، فرد نباید برای مدتی رانندگی کند، زیرا سطح هوشیار وی به اندازه کافی بالا نیست.

بعد از عمل ممکن است افراد تا 24 ساعت ناراحتی خفیفی را تجربه کنند. احتمال دارد بیماران دچار گرفتگی خفیف معده، درد، گاز و نفخ شوند.

علاوه بر ناراحتی خفیف، در صورت انجام بیوپسی یا جدا کردن بخشی از بافت غیر طبیعی، ممکن است خونریزی ایجاد شود.

کولونوسکوپی در چه سنی انجام می‌شود؟

افراد در هر سنی می‌توانند کولونوسکوپی را انجام بدهند، به خصوص اگر سابقه شخصی یا خانوادگی آن‌ها خطر ابتلا به سرطان کولورکتال (سرطان روده بزرگ) را افزایش دهد.

صرف نظر از عوامل خطرزا، توصیه می شود که همه بزرگسالان 50 تا 75 ساله هر 10 سال یکبار تحت غربالگری سرطان کولورکتال مانند کلونوسکوپی قرار بگیرند.

اگر غیر از فاکتور سن، سایر عوامل نیز وجود دارند که خطر بروز سرطان را افزایش دهند، ممکن است افراد به معاینات مکرر نیاز پیدا کنند.

به گفته انجمن سرطان آمریکا (ACS)، افراد در معرض خطر باید از سن 45 سالگی یا حتی زودتر، غربالگری منظم را آغاز کنند.

انجمن سرطان آمریکا همچنین خاطر نشان می‌کند که تصمیم به انجام غربالگری برای افراد 76 تا 85 ساله به اولویت شخص، سلامت و درصد امید به زندگی آن‌ها بستگی دارد. این انجمن توصیه می‌کند افراد بالای 85 سال دیگر نیازی به انجام غربالگری سرطان روده بزرگ ندارند.

در صورت وجود ناهنجاری در روده بزرگ چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

اگر پزشک در طول معاینه مناطقی از بافت غیر طبیعی مانند پولیپ‌ پیدا کند، به طور معمول آنها را جدا کرده و به آزمایشگاه می‌فرستد تا مشخص شود که آیا بافت ناهنجار سرطانی است یا خوش خیم (غیر سرطانی).

پولیپ ها، غده‌هایی در دیواره داخلی کولون یا رکتوم هستند. این غده‌ها در بیشتر افراد خوش خیم هستند.

اگر پزشک پولیپ یا سایر بافت‌های غیر طبیعی را برطرف کند، ممکن است به بیمار توصیه کند که کولونوسکوپی را به صورت منظم و هر چند وقت یکبار تکرار نماید. دفعات تکرار کولونوسکوپی به تعداد پولیپ‌ها و سایر عوامل خطرزا بستگی دارد.

جمع بندی

کولونوسکوپی یک بررسی غربالگری معمول، مهم و نسبتا ایمن برای بررسی مشکلات دستگاه گوارش و بررسی علائم سرطان روده بزرگ است.

افرادی که بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند و همچنین افراد مسن ممکن است برای بررسی و اطمینان از سلامت روده خود نیاز به کولونوسکوپی منظم داشته باشند.

این روش معمولا دردناک نیست، اما در مواردی ممکن است فرد یک روز بعد از عمل ناراحتی خفیفی را تجربه کند.

افرادی که در مورد عمل کولونوسکوپی سؤال دارند باید برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود تماس بگیرند.